Արցախի նախագահից եմ ստացել առաջարկ ԱԺ-ն ղեկավարելու. բարդ եղավ ընթացքը. Դավիթ Իշխանյան
Այսօր առավոտյան, երբ հայտնի դարձավ, որ Ադրբեջանը պատրաստվում է «հումանիտար» բեռ ուղարկել Արցախ` Աղդամ-Ստեփանակերտ ճանապարհով, արցախահայությունը հայտարարեց` դահիճի ձեռքից որևէ օգնություն չեն ընդունելու։
Գառնիկ Դավթյանի մեկնաբանությամբ՝ հատկապես 2022-ի հոկտեմբերի 6-ից հետո պարբերաբար իրականացվող գործողություններով հաստատվում է, որ Ադրբեջանը բազմաթիվ նպատակներ է հետապնդում, ամենաակներևը՝ պայմաններ ստեղծել էթնիկ զտում կատարելու համար, այնուհետև արցախահայության մոտ սեփական հողում անվտանգ չզգալու հոգեբանություն ներարկել։ Նաև հոգեբանական, տնտեսական ու մարդկային ռեսուրսն աստիճանաբար սպառելով՝ մարդկանց այլընտրանք են տալիս՝ կա՛մ դուրս եք գալիս, կա՛մ մահանում եք։
Երեկ, երբ ադրբեջանական կողմը Հակարիի կամրջի անցակետի մոտից առևանգել էր երեք հայ երիտասարդների, երեկոյան Արցախի ԱԺ-ն արտահերթ նիստ էր հրավիրել, իսկ քաղաքացիները հավաքվել էին նախագահականի մոտ՝ պահանջելու նախագահից իրավիճակը լուծելու վերաբերյալ քայլեր ներկայացնել և վերադարձնել երեք առևանգված հայ երիտասարդներին։
Երբ ադրբեջանական կողմը հայտարարեց, թե պատրաստվում է «հումանիտար» բեռ ուղարկել Արցախ՝ Ակնա-Ստեփանակերտ ճանապարհվո, հազարավոր արցախցիներ հայտարարեցին, որ այդ բեռն իրենց պետք չէ, պատրաստ են սովից մահանալ, սակայն դահիճի ձեռքից սնունդ չեն ընդունի։
«Խնդիրն այն է, որ տեղի է ունեցել արմատական վերաֆորմատավորում Բերձորի միջանցքում, սա մի խայտառակ բան է։ Մինչդեռ Բերձորի միջանցքն ունի միջազգային կարգավիճակ, որտեղ Ադրբեջանն առհասարակ իրավունք չուներ արգելափակելու ու օկուպացնելու, և որպես երաշխավոր հանդես է գալիս Ռուսաստանի Դաշնությունը։
Ադրբեջանական աղբյուրներն այսօր տեղեկություն տարածեցին Բաքվից Ստեփանակերտ Կարմիր Մահիկի հովանու ներքո հումանիտար բեռ ուղարկելու վերաբերյալ, սակայն արցախյան կողմի հետ տվյալ հարցով որևէ պայմանավորվածություն չի եղել:
Երեկ գիշերը կրակոցներ են հնչել Ստեփանակերտում Արցախի նախագահի նստավայրի ուղղությամբ։
Այսօր Արցախի տեղեկատվական շտաբը տեղեկացրել էր, որ ադրբեջանական կողմը Լաչինի միջանցքում գտնվող ապօրինի անցակետից առևանգել է ռուս խաղաղապահների ուղեկցությամբ Արցախից Հայաստան եկող Ալեն Նելսոնի Սարգսյանին՝ ծնված 2001թ.։
Արցախի տեղեկատվական շտաբից արդեն տեղեկացրել են, որ ադրբեջանական կողմը Լաչինի միջանցքում գտնվող ապօրինի անցակետից առևանգել է ռուս խաղաղապահների ուղեկցությամբ Արցախից Հայաստան գնացող Ալեն Նելսոնի Սարգսյանին՝ ծնված 2001թ.։
168.am-ն արդեն տեղեկացրել էր, որ օգոստոսի 25-ին նախատեսված Կապան-Երևան թռիչքը չեղարկվել է ոչ թե եղանակային վատ պայմանների, այլ թշնամու կրակոցների պատճառով։
Հայաստանում մարդիկ մի քիչ ավելի հուսահատ ու անտարբեր են դարձել։ Սակայն դրան զուգահեռ՝ մարդիկ լավ հասկանում են, թե ինչ է կատարվում իրենց շուրջ։ 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց Լոս Անջելեսում բնակվող բժիշկ, հասարակական գործիչ Յունոնա Հակոբջանյանը՝ խոսելով այս անգամ Հայաստան կատարած այցից ստացած տպավորությունների մասին։
Ի դեպ, երեկ երեկոյան Փաշինյանի կինը` Աննա Հակոբյանը Սիսիանում էր, իշխանության մի քանի ներկայացուցիչների հետ տոնական տրամադրությամբ մասնակցում էր հերթական փառատոնի, նա նկար էր հրապարակել ու գրել, թե Սիսիանում տրամադրությունը տոնական է։
«Այս պահին ամեն ինչ հասցնում ենք, մեծ խնդիր դեռևս չկա, բայց եթե շրջափակումը շարունակվի, ապա խնդիրները կմեծանան՝ ձեթ է, շաքարավազ է, նման բաներ չենք ունենա։ Ալյուրի, հացի խնդիրը լուծվում է, ցորենը հավաքել, տարել՝ ալյուր արել, բերել ենք, գյուղի բնակիչների մեծ մասն ալյուր ունի։ 20 ընտանիք է, որ ալյուրի խնդիր ունի, բայց աշխատում ենք, որ այդ հարցերը լուծենք։ Բայց կրկնում եմ, եթե այսպես շարունակվի, շաքարավազի ու ձեթի խնդիր է լինելու։ Երեխաները մի քանի օրից դպրոց պիտի գնան, բա շաքարավազ չլինի՞, մի բաժակ թեյ խմեն՝ գնան»,- նշեց Աշոտ Ղուլյանը։
«Բոլորի համար էլ ակնհայտ է, թե ինչ է նշանակում Բերձորի ճանապարհը միակողմանի բացել։ Իսկ, թե Նիկոլ Փաշինյանին ով է «հավաստի» տեղեկություններ տալիս, միայն ինքը գիտի. թեպետ դա մեկնաբանելու անհրաժեշտություն չկա»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԱԻՄ առաջնորդ, քաղաքական գործիչ Պարույր Հայրիկյանը՝ մեկնաբանելով Նիկոլ Փաշինյանի՝ օրերս Կառավարության նիստում հնչեցրած հայտարարությունը, թե հավաստի տեղեկություններ են իրեն հասել, որ Ադրբեջանը պատրաստվում է միակողմանի բացել Բերձորի ճանապարհը՝ թույլատրելով միայն Արցախից ելքը։
«Սա ռեալ վտանգ է, էլ չեմ ասում այլ տարբեր գործողություններ, որոնք նպատակ ունեն թուլացնելու մեր պետականությունը, և դրանք կկատարվեն թուրքական հատուկ ծառայությունների կողմից։ Թուրքիան իր երկու պահանջները հայտնել է՝ այժմ սպասում է, որ Հայաստանը կատարի»։
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության ժողովրդական արտիստ, Ստեփանակերտի թատրոնի դերասան, ռեժիսոր Քաջիկ Հարությունյանն այս հայտարարության առնչությամբ ասաց՝ եթե Նիկոլ Փաշինյանը դրանով ուզում է արցախահայության տրամադրությունները ստուգել, ապա պետք է լավ իմանա՝ արցախցին սոված կմեռնի Արցախում, բայց իր տանից դուրս չի գա, եթե, իհարկե, չփորձեն բռնի տեղահանել։
168.am-ի հետ զրույցում Մարտակերտի շրջանի Զագլիկ համայնքի ղեկավար Դավիթ Ազարյանն ասաց, որ գյուղում իրավիճակը ծայրահեղ չէ, որովհետև մարդիկ հող են մշակում, իրար օգնում, միայն հացի ու ձեթի խնդիրն է շատ սուր։
«Չեմ կարծում, որ մեծամասնությունը հակառակն է մտածում։ Ես միշտ մեկ օրինակ եմ բերում, երբ երեխան հիվանդանում է, առաջանում է բժշկի հարց, չեն նայում, թե այդ բժիշկն ինչ քաղաքական հայացքներ ունի կամ մազերն ինչ գույնի են, առաջինը հարցնում են, թե նա պրոֆեսիոնալ ինչ մակարդակի վրա է կանգնած։ Հիմա մենք մեր երկիրը հանձնել ենք ոչ պրոֆեսիոնալ թիմի, նայեք ոլորտ առ ոլորտ։ Այս տարիների ընթացքում այս ամենը զավեշտի է հասել, և մենք սկսել ենք որևէ բանի վրա չզարմանալ՝ այն քայլերի, որոնք կատարվում են իշխանության կողմից։
168.am-ի հետ զրույցում ԵՊՀ քաղաքական ինստիտուտների և գործընթացների ամբիոնի վարիչ, քաղաքական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Գարիկ Քեռյանն ասաց, որ չպետք է խնդիրը դիտարկվեր որպես հումանիտար, որովհետև ցանկացած հումանիտար խնդիր ունի իր քաղաքական դրդապատճառները։ Հումանիտար խնդիրները ծնվում են քաղաքական գործողությունների, միջպետական հարաբերությունների և որոշակի քաղաքական գործընթացների արդյունքում։ Հետևաբար՝ դրանք չեն կարող ծնվել օդում՝ բացառությամբ այն դեպքերի, երբ կա բնական աղետ՝ երաշտ, սով, որից առաջանում է հումանիտար աղետը։
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության ղեկավար Դավիթ Գալստյանը խոսելով Նիկոլ Փաշինյանի այս հայտարարության մասին, նախ ասաց, որ 2018 թվականին Նիկոլ Փաշինյանն իշխանության է եկել հենց այդ ծրագիրն իրականացնելու համար։
Այսօր Կառավարության հերթական նիստի մեկնարկին Նիկոլ Փաշինյանը նախ փոխանցեց իրենց հասած հավաստի տեղեկությունները, որ Ադրբեջանը ծրագիր է մշակել Բերձորի միջանցքը միակողմանի բացելու վերաբերյալ, այսինքն՝ Արցախի քաղաքացիները կարող են դուրս գալ Արցախից, սակայն մուտք գործել չեն կարող։ Այս համատեքստում նա ասաց, որ Ադրբեջանը հստակ գնում է էթնիկ զտման։
Կառավարության այսօրվա նիստի մեկնարկին Նիկոլ Փաշինյանը կրկին հիշեցրեց՝ Լաչինի միջանցքի շրջափակումն Ադրբեջանի կողմից շարունակվում է, և ՀՀ կառավարության, մասնավոր հատվածի, Ֆրանսիայի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի համար նախատեսված մոտ 400 տոննա հումանիտար բեռը շարունակում է կանգնած մնալ Լաչինի միջանցքի մոտ։
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության փաստաբանների պալատի անդամ, փաստաբան Ռաֆայել Մարտիրոսյանն անդրադառնալով արցախահայերին նկարելու ու այն տարածելու, արցախցի աղջկան մոտենալու և նրան համառորեն հարցեր ուղղելու փաստին՝ ասաց, որ այդ ամենը, բնականաբար, ոչ իրավաչափ է, ի՞նչ է նշանակում՝ զինված մարդկանց ներկայությամբ ադրբեջանցի լրագրողները մոտենան ու հայերին հարցուփորձ անեն։
«Հիմա, երբ ես այստեղ եմ, ինձ համար դժվար է այդ մարդկանց ինչ-որ բան ասելը և դժվար է այդ հարցին պատասխանելը։ Ճիշտ է, այնպես չէ, որ ես այդ ամենով չեմ անցել ժամանակին, երբ բոլորի համար լավ էր, մենք էլ ուրիշ վիճակի մեջ էինք, շաբաթներով անձրևի տակ էինք քնում։ Սա մի կողմ դնենք, սա այսօր ամեն դեպքում էական չէ, որովհետև ես այսօր այստեղ եմ, նրանք՝ այնտեղ, նույնիսկ ինձ իրավունք չեմ վերապահի իրենց խորհուրդներ տալ»։
Մի քանի օր է՝ մամուլը գրում է, որ Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանը որոշել է օգտվել Ակնա-Ստեփանակերտ ճանապարհից։ Ավելին՝ ըստ մամուլի, Արայիկ Հարությունյանն այս մասին առաջիկայում հայտարարելու է։
Արդեն մի քանի օր է՝ Ադրբեջանի ԶՈւ ներկայացուցիչները կրակում են Արցախի Հանրապետության Սարուշեն գյուղի դաշտերում աշխատող խաղաղ բնակիչների և գյուղատնտեսական տեխնիկայի ուղղությամբ՝ խոչընդոտելով ցորենը հավաքելու աշխատանքներին։
254-րդ օրն է՝ Արցախի Հանրապետությունը գտնվում է ադրբեջանական շրջափակման մեջ։ 8 ամիս տևող շրջափակման արդյունքում Արցախն ու արցախահայությունը հայտնվել են ծայրահեղ ծանր պայմաններում, նրանց սպառնում է ցեղասպանություն։
Օգոստոսի 21-ին՝ ժամը 15։30-ի սահմաններում, Ադրբեջանի ԶՈՒ ստորաբաժանումները կրակ էին բացել Ախպրաձորի հատվածում տեղակայված հայկական դիրքի ուղղությամբ, որի հետևանքով հրազենային մահացու վիրավորում է ստացել զինծառայող Վանիկ Արամի Ղազարյանը: Տեղեկությունը տարածել էր ՀՀ Պաշտպանության նախարարությունը։
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության նախագահի խորհրդական, հատուկ հանձնարարությունների գծով ներկայացուցիչ, ԱԳ նախկին նախարար Դավիթ Բաբայանը խոսելով շրջանառվող տեղեկատվության մասին, նախ ասաց, որ Ակնայի ճանապարհը երբեք չպետք է փոխկապակցել, առավել ևս՝ փոխարինել Բերձորի ճանապարհով։
