«Այսօր 500 կմ զիջել են թշնամուն՝ այժմ էլ վտանգի տակ է դրվում Հայաստանի հյուսիսարևելյան հատվածը։ Չեմ էլ ուզում խոսել այն մասին, որ Քարագլխի ժամանակ Ադրբեջանը փակեց գազը, այստեղ էլ կփակի, կպայթեցնի, այսպես մինչև ո՞ւր ենք գնալու։ Ի վերջո, հասարակությունը պետք է գիտակցի, որ սա այլևս քաղաքական հարց չէ, այլ պետության, մարդու, քաղաքացու անվտանգության հարց։ Մարդիկ արդեն շատ լավ տեսնում են, որ թուրքն իրենց դուռն է թակում։
«Ուզում եմ հասկանալ, թե այդ եռակողմ հանդիպման քաղաքական դեմքերն ի՞նչ են անելու, տեխնիկական ստանդարտներն են լավացնելո՞ւ, գիտեք՝ մեր մրցունակությունն ինչ մակարդակի վրա է»։
«Լավ, եթե ՄԱԿ-ում արդեն քարտեզներով այլ վայրում էր Արցախը, Մինսկի խմբի համանախագահ երկրները, համանախագահողները ՄԱԿ-ի կայքի տեղը չգիտեի՞ն, թե՞ ՄԱԿ-ի տեղը չգիտեին։ 30 տարի ի՞նչ էին հավաքվում ու քննարկում, պարա՞պ էին, ուրիշ բան ու գործ չունեի՞ն։ Կամ հենց դու, Նիկոլ Փաշինյան, երբ Ստեփանակերտում հայտարարում էիր, որ «Արցախը Հայաստան է, և վերջ», այդ ժամանակ զանգեիր ու ասեիր՝ Իլհամ Հեյդարովիչ, Հայաստա՞ն է, թե՞ չէ, ինչպե՞ս ես հիմա Տավուշի գյուղերը զանգում հարցնում՝ Հայաստա՞ն է, թե՞ չէ»,- հավելեց Հ. Մամիջանյանը։
168.am-ի հետ զրույցում ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի նախկին տնօրեն, ակադեմիկոս, թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանն անդրադառնալով Լեմկինի ինստիտուտի նախազգուշական հայտարարությանն ու վերահաս սպառնալիքը կանխելու համար՝ Հայաստանի ու միջազգային հանրության անելիքներին, ասաց՝ Լեմկինի ինստիտուտը լուրջ կենտրոն է, որը զբաղվում է ցեղասպանությունների ուսումնասիրությամբ, և նրանց տարածած հայտարարությանը պետք է շատ ուշադիր մոտենալ։
«Կարծում եմ՝ որևէ մեկը չի զարմանա, եթե ևս մեկ անգամ ասեմ, որ Հայաստանի կառավարիչը տիեզերական մասշտաբի ստախոս է»,- այսպես արձագանքեց ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը 168.am-ի հարցին ի պատասխան՝ անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությանը, թե իբր «Սերժ Սարգսյանը իմացել է Արցախին սպառնացող վերահաս վտանգը, և այդ մասին եթե ժողովրդին չէր ասում, գոնե իրեն պետք է ասեր»։
«Չեմ կարծում, որ այդ եզրակացությունը ճիշտ է, քանի որ մեջբերում եք մի այնպիսի հատված, որը հաստատում է հենց Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը»,- այսօր դիզվառելիքի գործով դատական նիստից հետո լրագրողների հետ զրույցում ասաց Երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը՝ պատասխանելով հարցին, թե ՀՀ օրվա իշխանություններն ինչ սխալ են անում, որ ՀԱՊԿ-ը չի ճանաչում ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը։ Այսպես է պնդում Հայաստանի իշխանությունը։
«Լուծումը հետևյալն է՝ կարծում եմ՝ ստեղծվել էր բանակցային մի խումբ, այդ խմբի ստեղծումը հետևեց նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթին։ Բացի դրանից, մեր երկրի վաստակաշատ նախկին պաշտոնյաներից մեկը շատ հանգամանորեն ներկայացրեց, թե ինչպիսին է ԵԱՀԿ-ի դիրքորոշումը սահմանազատման ու սահմանագծման հարցում։ Ուղղակի պետք էր այդպես շարժվել՝ կապիտուլյացիայից հետո ակնհայտ է, որ առանց միջնորդների բանակցությունները մեզ տանում են շատ վատ տեղ ու ակնհայտ ձախողումների»։
«Այո, ես 2016 թվականին գնացել եմ Ստեփանակերտ, խնդրել եմ, եկել են ղեկավարությունը և հիմնականում ԱԺ պատգամավորները։ Ես նրանց կշտամբել եմ իրենց թուլակամության համար, ոչ հստակ դիրքորոշման համար։
«Պետք է խնդրել, որպեսզի օգնեն վերականգնել արցախահայության իրավունքները։ Իսկ Միացյալ Նահանգները և ԵՄ-ն ՀՀ կառավարչից պետք է պահանջեն, որպեսզի Հայաստանում հաստատվի իրական ժողովրդավարություն, Հայաստանում քաղբանտարկյալներ չլինեն, իրական պայքար լինի կոռուպցիայի դեմ, այլ ոչ թե ընտրողական և ոչ իրավաչափ միջոցներով հաշվեհարդար տեսնելը»,- նշեց Սերժ Սարգսյանը։
«Այդ տեղանքը հենց հիմա էլ աչքիս դեմն է։ Ամենամեծ խնդիրն այն է, թե ինչի՞ հիման վրա ենք մենք այդ գյուղերը հանձնում Ադրբեջանին։ Ցանկացած դիվանագիտական մի թեթև կուրս անցած մարդը գիտի, որ բանակցային պրոցեսն այնպիսի պրոցես է, որ քանի դեռ համաձայնեցված չէ փաստաթղթի վերջին կետը, նախորդ բոլոր կետերը համաձայնեցված չեն։ Այսինքն՝ սա բանակցությո՞ւն է, սա սահմանազատման գործընթա՞ց է, թե՞ ուղղակի Ադրբեջանի պահանջին հագուրդ տալ է։
Երկրորդ անգամ ես անձամբ իրեն եմ զգուշացրել վերջին 30 տարիների ընթացքում մեր ունեցած միակ հանդիպման ընթացքում, երբ ապրիլի 22-ին Մարիոթ հյուրանոցում նրան ասացի, որ մարտի 1-ի իրադարձություններից դասեր չի՞ քաղել։ Անմիջապես հետո, ինքն իր բնույթին համաձայն, շուռ տվեց ամբողջ ասածը, կրկին տարավ այնտեղ, թե իբր ես սպառնում եմ մեր ժողովրդին: Արդեն այն ժամանակ ինձ համար ակնհայտ էր, որ ներքաղաքական իրավիճակը բարդ է, և ունենալով նման իրավիճակ՝ Հայաստանը չէր կարող ունենալ որևէ հաջողություն որևէ ռազմական գործողությունների ժամանակ»,- նշեց Սերժ Սարգսյանը։
«Սունդուկյանում մեզանից անձը հաստատող փաստաթղթեր են պահանջում, որն իրենց մոտ պետք է լիներ, բայց իրենց մոտ չէ, քանի որ հանձնում-ընդունում օրենքի սահմաններում չեն արել։ Մեր միավորը պետական ռեգիստրից հանել են, մենք հիմա ուզում ենք մտնել մեր թատրոնի տարածք, Սունդուկյանում ասում են՝ ներկայացրեք անձնական փաստաթղթերը՝ նոր մտեք։ Այսպես ասած՝ շանտաժ են անում»,- նշեց դերասանը։
«Հիմա, եթե կարծում են, որ Թուրքիայի հետ հարաբերություններ հաստատելուց հետո պիտի խաղաղ ապրեն՝ չի լինելու նման բան։ Թուրքիան իր ծրագրերն ունի, և եթե Նիկոլը «ֆոլգայից» պատրաստված քարտեզը թևի տակ դրած՝ գյուղից գյուղ է գնում, նույնիսկ չապահովելով մեր երկրի ներկայիս սահմանները, ապա Թուրքիան Ադրբեջանի հետ հստակ առաջ է գնում՝ Հայաստանի ու հայության բնաջնջման ծրագրով»,- եզրափակեց Գագիկ Համբարյանը։
Դրանից հետո, Միացյալ Նահանգների Պետքարտուղարության խոսնակ Մեթյու Միլլերն ասել էր, որ Հայաստան-Եվրամիություն-ԱՄՆ ձևաչափով կայանալիք բարձր մակարդակի հանդիպման առանցքը հայ-ադրբեջանական խաղաղության գործընթացը չէ։
Հաջորդ շաբաթ Գերմանիայում կանցկացվի «Մշակութային արժեքների պահպանությունը պատերազմի պայմաններում» միջազգային գիտաժողով, որին Հայաստանից զեկուցմամբ կմասնակցի նաև Տիգրանակերտի պեղումների հնագիտական արշավախմբի ղեկավար, Monument Watch գիտական ծրագրի ղեկավար Համլետ Պետրոսյանը։
«Եթե Հայաստանն ունենար ինքնուրույն քաղաքական ղեկավարություն և ոչ թե՝ Արևմուտքի կողմից նշանակված խամաճիկային ղեկավարություն, ապա ներկա բարդ աշխարհաքաղաքական գործընթացներին Հայաստանի նման փոքր պետությունը պետք է վարեր, այսպես կոչված, կոմպլեմենտար քաղաքականություն։ Սա միակ հնարավոր տարբերակն է այս պահին, քանի որ ռուսական ու ՆԱՏՕ-ական աշխարհը բավականին լուրջ հակամարտության մեջ են մտել, այսպես կոչված՝ արևելյան բլոկը՝ Ռուսաստան, Իրան, Չինաստան, Հյուսիսային Կորեա, և, բնականաբար, սրանք հակամարտության մեջ են Արևմուտքի հետ»։
«Հայաստանը երբևէ այսքան բարձր սուբյեկտայնություն չի ունեցել, որքան հիմա, երբ Հայաստանի հետ հաշվի են նստում և՛ Արևմուտքը, և՛ Միացյալ Նահագները, շատ ու շատ ռազմական, ռազմավարական հարցեր են քննարկում»,- այսպես բնութագրեց Հայաստանի սուբյեկտայնությունն ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արմեն Խաչատրյանը խորհրդարանում լրագրողների հետ զրույցում՝ անդրադառնալով ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովայի հայտարարությանը, որ Հայաստանը չպետք է իր հույսը դնի ԱՄՆ-ի վրա՝ հիշելով, թե այդ երկիրն ինչպես է լքել իր դաշնակիցներին։
«Նախ՝ շատ մեծ խնդիր է եղել այդ գործընթացը սկսելը, կարող է այս երկրից չեք եղել, չեք տեսել։ Միակ դրական բանը, որ եղավ, այն էր, որ որոշվեց՝ պետք է սկսվի դելիմիտացիան։ Ադրբեջանն առաջարկել է, որ սկսենք հյուսիսային սահմանից»,- եզրափակեց Արմեն Խաչատրյանը։
Այսօր Մեդիահաբ լրատվականը գրել էր, որ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ից Արցախի դեմ Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմից հետո Ստեփանակերտում մնացած Սարգիս Գալստյանը վերադարձել է Հայաստան. Գորիսում նրան ձերբակալել են։
«GALLUP»-ի կատարած վերջին հարցումների արդյունքներով Նիկոլ Փաշինյանի աշխատանքի արդյունավետությունը խիստ բացասական է գնահատվել։
Մարտի 27-29-ն ընկած ժամանակահատվածում «GALLUP» International Association» ընկերությունը ՀՀ ողջ տարածքում հարցում է կատարել՝ Տավուշում սահմանազատման, Նիկոլ Փաշինյանի կատարած աշխատանքի արդյունավետության, ՀՀ-ում քաղբանտարկյալների, ինչպես նաև Հայաստանի բարեկամ երկրների վերաբերյալ։
Հայաստանում «GALLUP» International»-ի կատարած հարցումների համաձայն, մարդկանց 54 տոկոսը կարծում է, որ երկրում կան քաղբանտարկյալներ։
«Իմ խոսքերից զարմանալ պետք չէ, այս ամենին ես անդրադարձել եմ դեռևս երեք տարի առաջ։ Երեք տարի այս նույն հարցերի մասին խոսում եմ՝ Տավուշով չի ավարտվելու, լավ իմացեք։ Բացեք իմ հարցազրույցները, հերթով կարդացեք, կտեսնեք»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Մովսես Հակոբյանը՝ պատասխանելով հարցին, թե Հայաստանն ու հատկապես Տավուշն ի՞նչ անվտանգային խնդիրներ կունենան, եթե իշխանությունը սահմանազատման ու սահմանագծման անվան տակ թշնամուն տա այն տարածքները, որոնց մասին Նիկոլ Փաշինյանը խոսեց Տավուշի մարզում։
«Բոլոր ծնողները հիասթափված են, ոչ մեկին արդեն չեն վստահում։ Աստծո փեշին ենք կախված, ոչ մեկից որևէ լավ բան չենք սպասում, վատ բան սպասում ենք։ ՊՆ-ից 100 հատ հեռախոսահամար ունեմ, զանգահարում եմ՝ ոչ մի պատասխան։ Գիտե՞ք ինչ, ես ինձ կարող եմ հիմարի տեղ դնել, բայց թույլ չեմ տա, որ դիմացինս էլ հիմարի տեղ դնի ինձ։ Իրենք ինչո՞վ են զբաղվում՝ հողերը տալուց բացի»,- շեշտեց մեր զրուցակիցը։
«Եթե պետությունն էլ դադարում է գոյություն ունենալ միջազգային իրավունքի խախտումներով, միջազգային հանցագործության արդյունքում, ապա բոլոր պետությունները, ներառյալ՝ ՀՀ-ն, ունեն պարտավորություն ապահովելու միջազգային իրավունքի խախտմանը նախորդող իրավիճակի վերականգնումը, այլ ոչ թե պարտակեն միջազգային հանցագործությունը»,- նշեց Արամ Օրբելյանը:
«Ուսումնասիրողներն այդ ամենն ուսումնասիրել են, կամավորական խումբ ունենք, որտեղ ընդգրկված են մասնագետները՝ հայտնի մասնագետ Քրիստինա Վարդանյանի գլխավորությամբ։ Պարբերաբար տեսնում ենք, որ հատվում են առողջ ծառեր, կողքից էլ՝ հիվանդ ծառեր։
ՀՀ ՊՆ տարածած հաղորդագրության համաձայն, Արբեջանի ԶՈՒ ստորաբաժանումները ապրիլի 1-ին, ժամը 22:00-ին՝ Կութի (Գեղարքունիքի մարզ), ապրիլի 2-ին՝ ժամը 00:40-ին՝ Տեղի (Սյունիքի մարզ) հատվածում կրակ են բացել հայկական դիրքերի ուղղությամբ:
«Ոսկորի նման իշխանությունների կոկորդում կանգնե՞լ է 070 կոդը, թե՞ պարզապես դրանով արմատախիլ են անում Արցախի հարցը։ Արցախահայերին թույլ չեն տալիս ծառայել, քանի որ իրենք համարում են Արցախի հարցը փակված, առնչություն չունեն։ Սահմանադրությունն ասում է, որ Հայաստանն Արցախի անվտանգության երաշխավորն է, պե՞տք է Սահմանադրությանը համարժեք քայլեր ձեռնարկվեր, բայց իրենք կոպիտ խախտել են, չէ՞, Սահմանադրությունը։ Եթերում մեկը մի բան է խոսում, Դատախազությունը ձեռքերը ոլորում ու տանում է, որ Սահմանադրական կարգ է խախտվել, ո՞վ է դրա համար պատասխանատու։
«Եթե ուշադրություն դարձրել եք, քաղաքացիությունը կապված է տարածքի հետ, եթե կա տարածք, կա քաղաքացիություն, չկա տարածք՝ չկա քաղաքացիություն, եթե խոսում ենք իրական, այլ ոչ թե միֆական քաղաքացիության մասին։ Տարածքի հետ կապված են նաև իրավունքն ու պարտականությունը, իրավունքը կապվում է տարածքի հետ, որովհետև գործում է այդ տարածքում, չկա իրավունք, որը կապված չէ կոնկրետ տարածքի հետ»,- ասաց Նիկոլ Փաշինյանը։
«Հիմա գյուղատնտեսության ու ֆերմերների խնդիրներով զբաղվում են միայն հասարակական որոշակի կազմակերպություններ, բայց կառավարությունն այնպես է անում, որ նրանց աշխատանքին էլ խոչընդոտի։ Ու այսքանից հետո ուզում են գյուղատնտեսություն զարգացնեն, չնայած չեն ուզում, եթե ուզենային, նախարարությունը չէին միավորի Էկոնոմիկայի նախարարության հետ, որի հետ որևէ աղերս չունի»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Հրաչ Բերբերյանը։
