Ազատամարտիկ, Կանանց հանրապետական հասարակական կազմակերպության հիմնադիր-նախագահ, Արցախյան պատերազմի ժամանակ զինվորների համար սիրելի «կարմիր շրթներով դոկտուրը»՝ Աիդա Սերոբյանը, այսօր տեսնելով, թե հայ ռազմագերիներին ինչպես են վերաբերվում Բաքվի բանտերում, կամ նրանց ինչպես են դատապարտում ազատազրկման՝ զուգահեռներ է անցկացնում ադրբեջանցի ռազմագերիների հետ, որոնք 90-ականներին պահվել են Հայաստանում, այնուհետև հանձվել Ադրբեջանին։
Ադրբեջանի, Թուրքիայի և Պակիստանի զինված ուժերի հատուկ ստորաբաժանումներն այս տարվա սեպտեմբերին համատեղ զորավարժություններ կանցկացնեն։ Այս մասին պաշտոնապես հայտարարել է Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովը։ Այս ամենին զուգահեռ, Բաքվում հունիսի 28-30-ը կանցկացվի թուրք-ադրբեջանական համատեղ զորավարժություն, որը, ի դեպ, այս տարի արդեն 8-րդ զորավարժությունն է։
Հունիսի 27-ին Սյունիքի մարզի Տեղ համայնքում հերթական միջադեպն է գրանցվել՝ թշնամին սպառնացել է խոտհունձ անող բնակիչներին և արգելել է հավաքել իրենց հնձած խոտը։ Այս միջադեպի մասին տեղեկացրել էր Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանը, որի վերաբերյալ հայտարարություն էր տարածել։
Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանը հունիսի 27-ին հայտարարություն էր տարածել՝ տեղեկացնելով, որ Սյունիքի մարզի Տեղ համայնքում թշնամին թույլ չի տվել, որպեսզի գյուղացիները կատարեն գյուղատնտեսական աշխատանքներ։
168.am-ի հետ զրույցում բնապահպան Սիլվա Ադամյանն անդրադառնալով այս ամենի հետևանքով սպասվող էկոլոգիական հնարավոր աղետին ու ջրային ռեսուրսների հետ կապված վտանգներին՝ նշեց, որ ջրային ռեսուրսի ակունքներն այս պահին գտնվում են թշնամու վերահսկողության տակ, ինչն արդեն իսկ մեծ խնդիր է, որովհետև հնարավոր է, որ այդ ակունքները ոչ միայն ցամաքեն, այլև էկոլոգիական մեծ աղետ հասցնեն Հայաստանին ու Արցախին։
Բաքվում հունիսի 25-ին վերսկսվել է 14 հայ ռազմագերիների դատավարությունը։ Ադրբեջանը հայ զինվորականներին գերեվարելուց հետո այսօր Բաքվում նրանց որակել է՝ որպես ահաբեկիչներ, քրեական գործ հարուցել և սկսել դատավարական գործընթաց։ Այս ռազմագերիները բոլորը Շիրակի մարզից են և գերվարվել են պատերազմից հետո։
Երեկվանից ահազանգ է հնչում, որ ադրբեջանցիները նախատեսում են փոխել Թարթառ գետի հունը, ինչի հետևանքով Սարսանգի ջրամբարը կցամաքի։ Ավելին՝ թշնամին այս օրերին մեծ քանակությամբ ինժեներական տեխնիկա է տեղափոխում գետի հունը փոխելու համար։ Այս մասին առաջինն ահազանգ է հնչեցրել լրագրող Նարինե Կիրակոսյանը։
Նոյեմբերի 25-ին Արցախի Քարվաճառի շրջանը հանձնելուց հետո, Ադրբեջանի հետ համաձայնություն ձեռք բերվեց, որ Դադիվանքում մնալու են հայ հոգևորականները և յուրաքանչյուր կիրակի հայ ուխտավորները հնարավորություն կունենան այցելելու այնտեղ՝ մասնակցելու պատարագներին։ Մի քանի ամիս ուխտավորները կարողանում էին գնալ Դադիվանք, սակայն մայիսից սկսած թշնամին արգելել է նրանց մուտքն այնտեղ՝ չտալով որևէ բացատրություն։
Հայաստանում արտահերթ ընտրությունների արդյունքները հրապարակելուց հետո, երբ հայտնի դարձավ, որ իշխանությունները վերընտրվել են, բոլորը սկսեցին մտավախություն հայտնել Արցախի առնչությամբ՝ նշելով, որ այս իշխանությունների վերընտրությամբ Արցախի ապագան ու հետագա ճակատագիրն ավելի անորոշ է դառնում։ Իսկ մինչ այդ, հանրությունը մտածում էր, որ պարտված իշխանությունը կհեռանա, իսկ այն անձինք, որոնք կգան իշխանության, հնարավորություն կստանան առաջին հերթին լուծելու Հայաստանի անվտանգության, Արցախի կարգավիճակի, բանակի վերականգնման հարցերը։
«Նրանք դեռևս կարծում են, որ բանակցությունների, հորդորների, կոչերի ճանապարհով հնարավոր է ներազդել Ադրբեջանի վրա։ Ես ասում եմ՝ ոչ, որովհետև իմ զրույցը Սեիդովի հետ ցույց տվեց, որ դրա հետ հույսեր կապել պետք չէ, իմ զրույցը ցույց տվեց, որ ադրբեջանական կողմը կոնստրուկտիվ չէ, նրանք կոնկրետ պահանջներ ու նախապայմաններ են դնում՝ ճանաչել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, Արցախով հանդերձ»,- եզրափակեց Նաիրա Զոհրաբյանը։
Արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքները հրապարակելուց հետո, իշխանության շատ ներկայացուցիչներ սկսեցին բացահայտ հայտարարել, որ այն համայնքապետերը, որոնք ընտրությունների ժամանակ, այսպես ասած, իրենց համար չեն աշխատել, պետք է հրաժեշտ տան իրենց պաշտոններին։
«Ես չեմ կարող ասել, այդ խնդիրները կլուծե՞ն, թե՞ չէ, բայց մենք հույս ունենք, որ կլուծեն, այսինքն՝ կամ լավ կլինի, կամ շատ ավելի վատ։ Այս ընթացքում գյուղում իրավիճակն ընդհանուր առմամբ հանգիստ է, այսինքն՝ այնպես, ինչպես երկու ամիս առաջ էր, երբ թշնամին մի քանի կիլոմետր առաջ եկավ։ Դե, թշնամին Սյունիքում առաջ է եկել դեկտեմբերի 18-ին, դրանից հետո էլ մայիսի 12-ին որոշ հատվածներում առաջ եկավ»,- հավելեց նա։
ԳԱԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի տնօրեն, ՀՀ բանակի կապիտան Վարդան Դևրիկյանի փոխանցմամբ՝ անցնող արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ ընտրել է ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին, այսինքն՝ նրա գլխավորած «Հայաստան» դաշինքը, և եթե կրկին լինեն ընտրություններ, ապա կրկին կընտրի Ռոբերտ Քոչարյանին, կա՛մ Սերժ Սարգսյանին, կա՛մ էլ Լևոն Տեր-Պետրոսյանին։
Ինչպե՞ս եղավ, որ Արցախյան առաջին պատերազմում հաղթանակ տարանք և Արցախն ազատագրեցինք, իսկ 44-օրյա պատերազմում կորցրեցինք Արցախի 75 տոկոսը։ Պատասխանելով այս հարցին, Արզիկ Մխիթարյանը նախ նշեց, որ ականատեսն է եղել ոչ միայն Արցախի առաջին գոյապայքարին, այլև արցախյան շարժման ակտիվիստներից է եղել, մարդ, որը ամբողջ մի տարի հանրահավաք է ղեկավարել, ամբիոնից խոսք է հղել ժողովրդին և իր հետևից մարդիկ է տարել։
«Թող իրենք լավ իմանան, որ հայ հոգևորականներն իրենց քարկոծումից չեն վախենում, պատրաստ ենք Աստծու և մեր ժողովրդի համար գնալ անգամ նահատակության, և մեզ սպառնալիքներով որևէ մեկը չի կարող վախեցնել, որ մենք հրաժարվենք Աստծուն և ժողովրդին ծառայելուց»,- եզրափակեց տեր Վրթանես քահանա Բաղալյանը։
Ես այդ ձայնագրությունը լսել եմ, մարդը հորդորել է անպայման մասնակցել ընտրություններին, այս ամենի մեջ որևէ վատ բան չկա։ Այդ իշխանությունները, որ այդպես զինվորներին պարտադրելով՝ բերում էին ու ասում, որ պետք է ընտրեն ՔՊ-ին, նույնը՝ տարբեր հիմնարկներում, այդ թվում՝ ԲԿ-երում, այստեղից ու այնտեղից լսել եմ, որ իրենց հիմնարկներում պարտադրել են, որպեսզի ընտրեն ՔՊ-ին, հակառակ դեպքում` աշխատանքից կազատեն, աշխատավարձը կկրճատեն, և այլն։ Թող այս ամենը լինի ասեկոսե, բայց ես դրանց մասին լսել եմ։
«Ժողովուրդն ունի արդարացի պահանջ, և ես վստահ եմ, որ երեկվա օրն ապացուցեց, որ ամեն ինչ փոխվելու է, կա նպատակ, այն մասամբ իրականացված է, շարունակությունն էլ հանգիստ ու նորմալ ճանապարհով կիրականացվի, ես որևէ խնդիր չեմ տեսնում»,- շեշտեց մեր զրուցակիցը։
Նախիջևանում Թուրքիան ու Ադրբեջանն իրականացնում են հերթական զորավարժությունը, այն անցկացվում է հունիսի 21-23-ը, այս տարի սա Ադրբեջանի կողմից իրականացվող յոթերորդ զորավարժությունն է, որն անցկացրել է կա՛մ առանձին, կա՛մ Թուրքիայի հետ համատեղ։
Արցախի Հանրապետության ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության պատգամավոր Մետաքսե Հակոբյանի խոսքով՝ ՀՀ-ում արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների նման ելքը ենթագիտակցորեն ինքն իրենից վանում էր, սակայն գիտակցում էր, որ այն մոդելը, որը մեկ տարի առաջ կիրառվեց Արցախում՝ Նիկոլ Փաշինյանի ձեռագրով, արվեց հատուկ նպատակով, որպեսզի Նիկոլ Փաշինյանն այնտեղ ունենար իր թեկնածուն, այդ նույն մոդելը կիրառվեց նաև Հայաստանում։
Որպես խորհրդարանական ընդդիմություն՝ «Պատիվ ունեմ» դաշինքն Արցախի ապագայի վերաբերյալ ի՞նչ տեսլական ունի, խորհրդարան մտնելուց հետո արդյո՞ք դաշինքը նախատեսում է փաստահավաք խումբ ձևավորել կամ ստեղծել ԱԺ քննիչ հանձնաժողով Արցախի 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրելու համար։ 168.am-ն այս հարցերն ուղղեց «Պատիվ ունեմ» դաշինքի ղեկավար, «Հայրենիք» կուսակցության նախագահ Արթուր Վանեցյանին այսօր հրավիրված ասուլիսի ժամանակ:
«Պատիվ ունեմ» դաշինքի և «Հայրենիք» կուսակցության ղեկավար Արթուր Վանեցյանն այսօր դաշինքի կենտրոնակայանում հրավիրած մամուլի ասուլիսի ժամանակ անդրադարձավ համացանցում տարածված տեսանյութին, որտեղ ներկայացված է Ստեփանակերտի բունկերում Շուշիի սպասվելիք օպերացիայի շուրջ քննարկումը, որին մասնակցում էին հանրությանը հայտնի զինվորականներ։ Տեսանյութում օպերացիայի մանրամասները ներկայացնում էր Սամվել Բաբայանը, որը, սակայն, չի իրականացվել:
«Պատիվ ունեմ» դաշինքի ղեկավար, «Հայրենիք» կուսակցության նախագահ Արթուր Վանեցյանի խոսքով՝ «Հայրենիքի փրկության շարժման», ինչպես նաև նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ ասել է՝ իշխանության գալու դեպքում առաջնային հարցերը լինելու են երկուսը՝ անվտանգային համակարգի արագ վերականգնում և գերիների վերադարձ։
«Այս իշխանությունն Արցախի ապագայի հետ կապված որևէ տեսլական չունի։ Նրանց ձեռքով կատարվեց այն, ինչ եղավ, մենք զրկվեցինք մեր հայրենիքի 75 տոկոսից։ Խոսքս վերաբերում է նաև Արցախի մնացած հատվածը պահելուն, դրա հետ կապված էլ կան մտավախություններ։ Անձամբ ես հույս չունեմ, որ իրենք Արցախի ապագայով հետաքրքրված են»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Վահրամ Բալայանը։
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության պատգամավոր Մետաքսե Հակոբյանն ասաց, որ կարևոր չէ, թե Արայիկ Հարությունյանն իր ելույթով ինչ կասի, այլ կարևոր է այն հանգամանքը, որ վերջինս բացահայտ կիրառում է Հայաստանի մոդելը։
«Ես Tert.am-ին հարցազրույց էի տվել, որտեղ ասել էի, որ ոստիկաններն ավտոբուսով եկել են ընտրատեղամաս։ Հիմա ինձ Քննչականից ասում են, թե ես ասել եմ, որ ոստիկանններին ուղղորդել են, ես էլ բացատրեցի, որ նման բան չեմ ասել, լրագրողը հարցրել է՝ ուղղորդե՞լ են, ես էլ պատասխանել եմ, որ ավտոբուսով են բերել»,- նշեց Հրանտ Ավետիսյանը՝ մանրամասնելով, թե ինչու են իրեն կանչել Քննչականից։
Տեր Ահարոն քահանա Մելքումյանի խոսքով՝ ՔՊ-ին տված 50 տոկոս ձայների մեջ պետք է տեսնել, թե քանի տոկոսն են կազմում զինվորականների տված ձայները, նաև այն կեղծ հերոսների ձայները, որոնք առանց մեկ կրակոցի նահանջեցին ու ստացան հերոսների կոչում։ Եթե այս ամենն ի մի բերվի, ակնհայտ է դառնում, որ ձայների 10-15 տոկոսը դուրս է գալիս։ Մնում է 35-40 տոկոս, որից 10 տոկոսը բնակչության աղանդավորական հատվածն է, այսինքն՝ սատանայի քնած բանակը, որոնք մեկ կոճակի սեղմումով ոտքի են կանգնում, դրան գումարվում է 5-6 տոկոս այլասերվածները, 5-6 տոկոս սորոսականները։
Իրանագետ Ահարոն Վարդանյանի խոսքով՝ Իրանում նախագահների անձերն այդքան էլ կարևոր չեն Հայաստանի հետ հարաբերությունների համատեքստում, առավել ևս՝ հայկական կողմից կատարվող քայլերի դեպքում, քանի որ Իրանում ով կլինի նախագահ, այդքան էլ կարևոր չէ, որովհետև Հայաստանը որևէ քայլ չի կատարում։
«Ինքս որևէ կուսակցության ու անձի չեմ սատարում, ես ուղղակի այս իշխանության վարած քաղաքականությանը դեմ եմ։ Իմ երկու աղջիկները 2018 թվականին մասնակցում էին հեղափոխությանը, ես երբեք նրանց հետ 3 րոպե չեմ խոսել, որովհետև տարաձայնություն պետք է առաջանար։ Իսկ այժմ իմ երկու աղջիկներն ինձանից հազար անգամ ներողություն են խնդրել, որ մասնակցել են այդ շարժմանը։ Նրանք հասկացել են, որ այս իշխանությունն ի վիճակի չէ տիրապետել իրավիճակին»,- հավելեց Հակոբ Արշակյանը։
Հայաստանում տեղի ունեցող արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին մեծ ուշադրությամբ հետևում էին նաև Ադրբեջանում ու Թուրքիայում, որտեղ շահագրգռված էին, որպեսզի իշխանության մնա Նիկոլ Փաշինյանը՝ իրենց ուզածով սահմանները գծելու, Հայաստանից պատառներ թողնելու, Արցախի հարցը վերջնական հօգուտ իրենց լուծելու հեռահար նպատակով։
Հարցին՝ գուցե գնացել են գերիներ բերելո՞ւ, Բորիս Ավագյանը պատասխանեց. «Կարծում եմ՝ դա հեքիաթային պատմություն է։ 15 րոպե առաջ հեռախոսազրույց եմ ունեցել գեներալ Մուրադովի հետ՝ Ստեփանակերտում, այսօր գերիների վերադարձի վերաբերյալ որևէ տեղեկատվություն մեզ չի տվել, որովհետև գնում են բանակցություններ, աշխատանք։ Հուսամ, որ մոտակա ժամանակներս Մուրադովի ինքնաթիռով գերիներ կվերադառնան։ Դուք օրիորդ եք, դրա համար ես չեմ կարող ասել այն, ինչ մտածում եմ այս անբարոյական վիժվածքների մասին»։
