Մասնագետները մեկ անգամ չէ, որ նշել են՝ ստեղծված իրավիճակը չեն կարող մեղմել նպաստների կամ բազային կենսաթոշակների բարձրացումը, քանի որ գնաճն առաջանցիկ է: Տնտեսագետ Վարդան Բոստանջյանը 168.am-ի հետ զրույցում նշեց, որ գնաճն ու աղքատությունը փոխկապակցված են, իսկ իշխանությունները, փոխարենն ընդունելու ձախողումները, հաճախ զբաղված են տրամագծորեն հակառակ իրավիճակներ ներկայացնելով:
«Արևելյան Ադրբեջանի և Նախչիվանի միջև կապն ապահովելու նպատակով հայ-ադրբեջանական սահմանին 3 անցակետերի բացման վերաբերյալ» Նիկոլ Փաշինյանի թվիթերյան գրառումը փորձագիտական շրջանակները խնդրահարույց են համարում ոչ միայն բովանդակության տեսանկյունից, այլև՝ ձևակերպումների:
Պատերազմում «հաղթանակը» թանկ է նստում Արդբեջանի վրա. երկրում խորանում են սոցիալական խնդիրները, պատերազմի տասնյակ վետերաններ շարունակում են ինքնասպանություններ գործել, օրեցօր ավելանում են բռնապետական ռեժիմի դեմ պայքարողների հանդեպ իրավապահ համակարգի կամայականությունները, քաղբանտարկյալների թիվը, նկատվում են նաև հակառուսական տրամադրություններ:
«Հայկական օրակարգ. Ռուսաստանի և Արևմուտքի բախման կիզակետում» խորագրով քննարկման ժամանակ քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանն անդրադարձավ դիտարկմանը, թե ՌԴ-ն անտարբեր է ՀՀ-ում հակառուսական արշավի նկատմամբ:
ՀՀ ԱԺ նախկին պատգամավոր Արման Աբովյանը համոզված է՝ տեղեկատվական տեռորով մարդկանց միջից հանում են ինքնապաշտպանական բնազդը: «Հայկական օրակարգ. Ռուսաստանի և Արևմուտքի բախման կիզակետում» խորագրով քննարկման ժամանակ պատգամավորը շեշտեց՝ անհրաժեշտ է հասնել յուրաքանչյուր քաղաքացու ինքնապաշտպանական բնազդին և բացատրել առկա իրական վտանգները:
«Ի՞նչ կառուցվածք ունի այսօր ՀՀ իշխանությունը. դա մեկ հոգի է: Աստեղ էլ պետք է իլյուզիաներ չունենալ. մեկ հոգի է, և պետական ինստիտուտների կատարյալ կազմալուծված վիճակ»,- հավելեց նա՝ կոչ անելով ցանկացած, այդ թվում՝ պետական ինստիտուտների հետ աշխատանքով փորձել կոտրել այդ արատավոր երևույթը:
Հայաստանի ժուռնալիստների միության նախագահ Սաթիկ Սեյրանյանը «Հայկական օրակարգ. Ռուսաստանի և Արևմուտքի բախման կիզակետում» խորագրով քննարկման ժամանակ անդրադառնալով առկա մարտահրավերների հանդեպ հանրային հաճախ անհամարժեք վերաբերմունքին՝ նշեց, որ պետք է ձևավորել խմբեր, որոնք կգնան մարդկանց մոտ բացատրելու աղետի ծավալը, կործանարար հետևանքները:
Հայաստանի ժուռնալիստների միության նախագահ Սաթիկ Սեյրանյանի կարծիքով՝ հասարակությունը դեռ չի պատկերացնում ներքին ու արտաքին մարտահրավերների սրությունը, սպասվող աղետի մասշտաբները՝ հատկապես իշխանությունների թմրեցնող հայտարարությունների, գեներացվող կեղծ օրակարգերի համատեքստում:
«Հայկական օրակարգ. Ռուսաստանի և Արևմուտքի բախման կիզակետում» խորագրով քննարկման ժամանակ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արմեն Գևորգյանը նշեց՝ 44-օրյա պատերազմը փոխեց ոչ միայն Ղարաբաղի հիմնախնդրի հետ կապված կոնֆիգուրացիան, այլև մեկնարկը տվեց ավելի գլոբալ աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների:
Հոկտեմբերի 16-ը Պարենի միջազգային օրն է. մասնագետներն արձանագրում են՝ պարենային անվտանգության առկա խնդիրներն առավել են սրվել համաշխարհային մարտահրավերների պայմաններում:
«Մի քանի անգամ գնացել ենք Պաշտպանության նախարարություն, բայց նախարարությունից ասում են՝ գործը Քննչականում է, Քննչականն էլ ասում է՝ սպասեք մեր պատասխանին: Սեպտեմբերի 27-ին դատն է եղել, դատից հետո, սակայն, որոշումը դեռ չի կայացվել: Ես բոլորից պահանջում եմ իմ եղբոր պատասխանը»:
Առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանի ընտանիքին առնչվող դեղագործական ընկերությունը՝ «Արմֆարմացիա» ՓԲԸ-ն, մնում է պետական կառույցների «սրտի մատակարարը»՝ պահպանելով առաջատարի դիրքերը պետական գնումների մրցույթների «հաղթարշավում»:
168.am-ի հարցին՝ արդյո՞ք հանրության հաշտեցման ապաքաղաքական օրակարգով, քաղաքական գործիքակազմի բացակայությամբ հնարավոր կլինի հասնել իշխանափոխության, նա պատասխանեց. «Իշխանափոխությունը նպատակ չէ` միջոց է, որով պետք է հնարավոր լինի լուծել շատ ավելի կարևոր խնդիր:
Ամերիկայի հայ ավետարանչական ընկերակցության հոգաբարձուների խորհրդի անդամ, «Խորեն և Շուշանիկ Ավետիսյան» դպրոցի հիմնադիր, երաժիշտ Էդվարդ Ավետիսյանը և սրտաբան, բժշկական գիտությունների պրոֆեսոր, Բոստոնի համալսարանի նախագահ, ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ Արամ Չոբանյանը Բոստոնի համալսարանին են նվիրաբերել 100 միլիոն ԱՄՆ դոլար:
«Եթե դա իրականություն լիներ, համար առաջին ուրախացողը ես կլինեի, բայց էդ թիվը ո՞նց են ստացել: Նման թիվ եղել է 2016-2017թթ., երբ նոր սերմեր էին գալիս հանրապետություն, եղանակը բարենպաստ էր, պարարտանյութն էլ մատչելի գնով տալիս էին: Այժմ 50.000 հեկտար պարարտացնելու համար պահանջվում է մի քանի հազար տոննա պարարտանյութ. այս տարի այդքան պարարտանյո՞ւթ են ներկրել ՀՀ, ու գյուղացին կարողացել է այդ բարձր գներով վերցնի ու տա հողի՞ն. Ձե՞ռք եք առնում»,- հավելեց Աշոտ Հարությունյանը:
«Նիկոլը սրանով Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության ճանաչումն ամբողջությամբ «գցում է Լևոն Տեր-Պետրոսյանի գրպանը»,- ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանն այսպես է արձագանքում հոկտեմբերի 6-ին Պրահայի քառակողմ հանդիպմանը հաջորդած հայտարարությանը:
«Կարիք չկար, որ Արմեն Գրիգորյան կոչվածը սրա համար գնար-հասներ Վաշինգտոն. կարող էին խնդրել՝ ադրբեջանցիները մի թուղթ գրեին-ուղարկեին. երևի ավելի խղճով բան կգրեին, քան այս խայտառակությունը, լիարժեք կապիտուլյացիան, որ սրանք գնացել բանակցել էին:
Ֆրանսիայի հայկական ընկերությունները համակարգող խորհրդի նախագահ, ՀՅԴ Բյուրոյի անդամ Մուրադ Փափազյանը շեշտում է՝ Սփյուռքը պատմականորեն դեմ է այդ հարաբերությունների կարգավորմանը, որովհետև հստակ է՝ ՀՀ-ն պատրաստ չէ գործընթացին, որը ղեկավարում է Թուրքիան:
«Նա կրկնում է այն, ինչ իրենց ասել են իրենց հետ սեմինարներ պարապողները: Նա բացարձակապես չգիտի այն առանձնահատկությունները, որոնք վերաբերում են Արցախի հիմնահարցին: Ի՞նչ եք արել ռեսուրս ունենալու համար մինչև 2020 թվականը և դրանից հետո. Ոչի՛նչ: Առնվազն ամեն ինչ արվել է, որ ամբողջությամբ քայքայվի բանակը և խաթարվի ժողովրդի հոգեբանական վիճակը»:
«Երբ տեղի է ունենում աշխարհակարգի վերափոխում, ըստ դրա՝ ձևավորվում են ճամբարներ: Գերտերություններից ավելի ցածր կանգնած երկրները փորձում են տեղավորվել այդ ճամբարներում:
«Միջին միջանցքը պետք է գար և անցներ Հայաստանով, այլ ելք չկար, և 2014 թվականին արդեն պարզ էր, որ Արցախյան հարցը պետք է կարգավորվեր մի կերպ»,- «Գործող աշխարհակարգի փլուզումը. առկա վտանգները մեր տարածաշրջանի համար» խորագրով քննարկման ժամանակ անդրադառնալով 44-օրյա պատերազմի աշխարհաքաղաքական պատճառներին՝ մեկնաբանեց «Փակագիծ» վերլուծական հարթակի հիմնադիր Հարութ Առաքելյանը:
«Գործող աշխարհակարգի փլուզումը. առկա վտանգները մեր տարածաշրջանի համար» թեմայով քննարկման ժամանակ վերլուծաբան Արգիշտի Կիվիրյանը նշեց՝ այսօր գտնվում ենք փուլում, երբ փորձ է կատարվում միաբևեռ աշխարհը փոխարինել երկբևեռ աշխարհով:
«Մենք պետք է գիտակցենք՝ մենք ապրում ենք աննախադեպ ժամանակ»,- «Գործող աշխարհակարգի փլուզումը. առկա վտանգները մեր տարածաշրջանի համար» թեմայով քննարկման ժամանակ նշեց Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը:
«Տիկին Փելոսին հետևյալ միտքը հայտնեց, որ աշխարհում գնում է հակամարտություն ավտորիտար և ժողովրդավար ճամբարների միջև երեք կարևոր կետում՝ Ուկրաինա, Թայվան, Հայաստան: Ակնհայտ է, որ Թայվանում գնում է մրցակցություն ԱՄՆ և Չինաստանի միջև, Ուկրաինայում պատերազմ է ՌԴ և ԱՄՆ միջև՝ Ուկրաինայի միջնորդավորությամբ, և հանկարծ այդ ցուցակում հայտնվում է Հայաստանը»,- մանրամասնեց նա:
«Իհարկե, կարելի է կարճաժամկետ ընթացիկ այսպիսի որակումներ տալ և մեկ-երկու տարվա կտրվածքով կանխատեսումներ անել, բայց Համաշխարհային բանկին և մյուս միջազգային կառույցներին ընդհանրապես չի հետաքրքրել և հետաքրքրում, թե երկիրն իրապես ինչպիսի՞ տարածաշրջանային խնդիրների է բախվում և վաղն ինչ կարող է լինել: Իսկ այդ վաղն արդեն եկել է»,- 168.am-ի հետ զրույցում այսպես է արձագանքում ՀՊՏՀ «Նորարարական և ինստիտուցիոնալ հետազոտությունների» լաբորատորիայի ղեկավար, տնտեսագետ Ատոմ Մարգարյանը՝ անդրադառնալով Համաշխարհային բանկի վերջին կանխատեսումներին:
«Այն տեքստը, որը հրապարակվել է, և դրան հաջորդած՝ Նիկոլ Փաշինյանի թվիթերյան գրառումը, իմ կարծիքով, վկայում է այն մասին, որ Ադրբեջանը շարունակում է հաջողությամբ առաջ տանել իր օրակարգը, իսկ ՀՀ ներկայիս վարչակազմը, ՀՀ անունից բանակցողները չեն կարողանում առաջ տանել հայ ժողովրդի շահերից բխող օրակարգ»,- 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով Պրահայի քառակողմ հանդիպման արդյունքներին՝ նշեց Արցախի նախկին արտգործնախարար Կարեն Միրզոյանը:
Սահմանադրագետի գնահատմամբ՝ միջազգային իրավունք, որպես այդպիսին, գոյություն չունի, և ՄԱԿ-ի կանոնադրությանը հավատարիմ լինելը ոչինչ չարժե, որովհետև այսօր միջազգային իրավունքը փոխարինված է գերտերությունների կողմից սահմանված կանոններով:
«Այլ բան է, որ ՀՀ իշխանություններն են մտավոր տհասների հավաքածու և չեն հասկանում այս ամենը, ու կեղծ խաղաղության քարոզի տակ բանակցությունների են նստում մի մարդու հետ, որի անմիջական հրամանով մի քանի օր առաջ դաժանաբար մեր զինծառայողներին էին գնդակահարում»:
44-օրյա պատերազմում զոհված ավագ լեյտենանտ Հակոբ Ռոստոմյանը ԵՊՀ ֆիզիկայի ֆակուլտետի շրջանավարտ էր: 2009-2015 թթ. ծառայել է հայոց բանակում. սկզբում՝ որպես շարքային, ապա վերապատրաստվել էր Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարանում և համալրել Արցախի պաշտպանության բանակի սպայական կազմը։
Անշարժ գույքի շուկայում բնակարանների վարձակալության, նաև վաճառքի գների բարձրացումը շարունակվում է: Թանկացման երկրորդ ալիքը պայմանավորված է մոբիլիզացիայի հետևանքով ՌԴ-ից քաղաքացիների նոր հոսքերով:
