Չեմ կարողանում պատկերացնել`ինչպես կարելի է հավերժ պատերազմել. Քարվաճառի ազատագրումը կենսական անհրաժեշտություն էր. Սերժ Սարգսյան
ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը հանդիպել է Հայկական համալսարանի դասախոսների և ունկնդիրների հետ, պատասխանել նրանց հուզող հարցերին:
Հովհաննես Գոջաբաշյան– Պարոն Սարգսյան, 2020 թվականին նկարահանված «Պատմության առջև» փաստավավերագրական ֆիլմում Դուք ասում եք, որ 1993 թվականին Քարվաճառի ազատագրումը կենսական կարևորություն էր: Ուստի, այդ համատեքստում միջազգային հանրության կարծիքը Ձեզ չէր հետաքրքում և շեշտում եք, որ այդ համատեքստում չէր հետաքրքրում առհասարակ` հաշվի առնելով ռազմաքաղաքական գործողության կենսական անհրաժեշտությունը: Նույն կենսական անհրաժեշոտւթյամբ են ազատագրվել նաև մնացյալ շրջանները` նախկին Կուբաթլուի, Զանգելանի, Ջաբրայիլի, Ֆիզուլու և Աղդամի շրջանները: Ի՞նչ փոխվեց, որ 1994 թվականից հետո դրանք դադարեցին կենսական լինել, դարձավ փոխզիջման առարկա և միջազգային հանրության արձագանքն էլ սկսեց խիստ հետաքրքրել Հայաստանի առաջին երեք նախագահներին: Շնորհակալություն:
Սերժ Սարգսյան– Շատ բան փոխվեց: Այսինքն, Քարվաճառի ազատագրումը կամ Քարվաճառի օպերացիան, իրոք, կենսական անհրաժեշտություն էր զուտ ինքնապաշտպանության տեսակետից: Սա մի հանգամանք:
Եվ երկրորդ հանգամանքն այն է , որ այն ժամանակ որևէ միջազգային կառույց որևէ փաստաթուղթ չի արտադրել, որ գրված լինի, որ Լեռնային Ղարաբաղը պետք է ինքնորոշվի: Այսինքն, եթե մենք շարժվենք այն տրամաբանությամբ (գիտեմ, թե ինչու եք մի քիչ այդպես թերահավատորեն վերաբերվում), ես գիտեմ և Եվրոպայի խորհրդի մինչ շարժումները եղած որոշումների մասին, և այլն, և այլն, ես նկատի ունեմ այն կառույցի արտադրած փաստաթղթերը, որ անմիջապես զբաղվում էր Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի կարգավորմամբ: Ես դա նկատի ունեմ: Այսինքն, եթե մենք ելնենք այն տրամաբանությունից, որ պետք է հավերժ պատերազմեինք Ադրբեջանի հետ, իսկ դա Ձեր նկարագրած սցենարով նշանակում էր հավերժ պատերազմ, դա նշանակում էր, որ մենք ընդհանրապես պետք է հրաժարվեինք որևէ բանակցային պրոցեսից: Որովհետև, եթե ասվում է բանակցություններ, դա նշանակում ապրիորի առանց որևէ բանի փոխզիջումներ, իսկ եթե փոխզիջումներ չկան, ապա դրանք բանակցություններ չեն: Դա պարտադրանք է: Մոտավորապես կամ ավելի ճիշտ այնպես, ինչպես այսօրվա Հայաստանի և Ադրբեջանի հարաբերությունները: Երբ որ Ադրբեջանը պայմաններ է դնում, դրանից երկու-երեք ամիս հետո Հայաստանի կառավարիչը հայտարարում է, որ դա Հայաստանի ցանկությունն է, որ Հայաստանի որոշումն է դա: Այնպես որ, շատ պարզ է, շատ պարզ է: Եթե մենք այդ ճանապարհով գնայինք, ես Ձեզ հավաստիացնում եմ, որ շատ կարճ ժամանակ հետո ուրիշ խնդիրների կհանդիպեինք: Բանակցությունները ցանկացած կոնֆլիկտի դեպքում անհրաժեշտություն են, եթե դու ցանկանում ես այդ կոնֆլիկտը լուծել խաղաղ ճանապարհով:
Բայց լավ, 2018 թվականից հետո այդ հարցերը Ձեզ մոտ չանցա՞ն: Ես կարծում եմ, որ նրանք, ովքեր մինչև 2018 թվականը փորձում էին որպես կշտամբանք ներկայացնել Հայաստանի երեք նախագահներին, նրանց մոտ պետք է արդեն իրատեսություն առաջանար: Եթե չի առաջացել այդ իրատեսությունը, ես ափսոսում եմ: Եվ, եթե թույլ տաք, խորհուրդ կտամ իրադարձություններին մի քիչ իրատեսական մոտեցում ցուցաբերել: Ես չեմ կարողանում պատկերացնել, թե ինչպես կարելի է հավերժ պատերազմել և այդ պատերազմում հաջողություններ ունենալ: Ես առաջին հարցին պատասխանելիս, կարծում եմ, նաև անդրադարձա մեր հնարավորություններին:
