Ալեն Սիմոնյանի «հաղորդումը» Նիկոլ Փաշինյանի դեմ

ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասել է, թե անվտանգային ոլորտում իշխանությունը հաջողություններ է գրանցել, իսկ լրագրողներից մեկի զարմանքին՝ լո՞ւրջ եք ասում, նա արձագանքել է.

«Այո, դուք չէի՞ք, որ պատերազմից անմիջապես հետո ասում էիք՝ նոր պատերազմ է լինելու, հես ա՝ հարձակվելու են, Հայաստանը վերացնեն, որ նույն բանակցողը չի կարող բանակցել: Ապոկալիպտիկ այն հայտարարությունները, որ արվում էին անմիջապես պատերազմից հետո… Մենք այսօր ունենք համաձայնեցված պայմանագիր. դիվանագիտության ոլորտում, միջազգային գործընկերների ոլորտում»:

Ալեն Սիմոնյանի «դավադրության տեսությունը», կամ՝ ծրագրված ադրբեջանական պլանի՞ են տեղի տվել

Մի կողմ թողնելով այն, որ անմիջապես 2020 թվականի պատերազմից հետո ոչ ոք չի ասել՝ նոր պատերազմ է լինելու և Հայաստանը վերացնեն, թեպետ 44-օրյայից անմիջապես հետո Նիկոլ Փաշինյանը Հայաստանի նկատմամբ խախտել էր 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության առաջին կետը՝ «Հայտարարվում է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում ամբողջական հրադադարի և բոլոր ռազմական գործողությունների դադարի մասին՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի՝ Մոսկվայի ժամանակով ժամը 00:00-ից Ադրբեջանի Հանրապետությունը և Հայաստանի Հանրապետությունը, այսուհետ՝ Կողմեր, կանգ են առնում իրենց զբաղեցրած դիրքերում»:

Այսինքն, Փաշինյանը Սյունիքից զորքի միակողմանի հետքաշման միանձնյա հրաման էր տվել, ադրբեջանական կողմին է հանձնվել նաև Գորիս-Կապան ճանապարհահատված, ինչը մի օր քննության առարկա պետք է դառնա: Սա՝ առաջին:

Երկրորդ, 44-օրյա պատերազմից հետո տեղի են ունեցել 2021-2022 թվականների ադրբեջանական ներխուժումները՝ 2021 թվականի մայիսի 12-ին մի քանի ուղղություններով Ադրբեջանի զինուժի ներխուժում ՀՀ ինքնիշխան տարածք, 2021 թվականի նոյեմբերյան մարտեր, 2022 թվականի սեպտեմբերյան մարտեր, վերջինի ժամանակ հայկական կողմը 225 զոհ է տվել: Ինչ վերաբերում է տարածքային կորուստներին, ապա այսօր ունենք ավելի քան 200 քկմ օկուպացված տարածք, որում զգալի է 2021-2022 թվականներին ունեցածը: Չմոռանանք, որ 2023 թվականին Ադրբեջանը հարձակվել է Արցախի վրա և այն վերջնականապես հայաթափել:

Սրանք պատերազմական գործողություններ չե՞ն, սրանք Հայաստանի վրա Ադրբեջանի կողմից հարձակում չէ՞, ընդ որում, դեռ ՀՀ զինված ուժերը պատշաճ կերպով չեն փորձել կանխել թշնամու առաջխաղացումը, կամ՝ կորցրածը հետ բերել: Հայաստանն առանց լուրջ դիմադրության՝ տարածքներ է կորցրել, որոնք այսօր էլ գործող իշխանությունները չեն պատրաստվում հետ բերել բանակի օգնությամբ:

168.am-ն այս թեմային բազմիցս մանրամասն անդրադարձել է՝ գրելով, որ ՀՀ փաստացի տարածքը 29.743 քկմ չէ:

Այսինքն, եթե վերը նշվածը մասնագետները կարող են դասական իմաստով պատերազմ չհամարել, բայց փաստ է՝ Հայաստանի վրա տեղի են ունեցել հարձակումներ, որի ժամանակ ունեցել ենք մարդկային կորուստներ՝ ավելի քան 200, տարածքային կորուստներ՝ մի քանի տասնյակ քկմ-ի հասնող, ընդ որում՝ ռազմավարական նշանակության բարձունքներ, ինչի արդյունքում մի շարք ուղղություններով ՀՀ զինուժի շարժը, ճանապարհները հայտնվել են թշնամու վիզուալ վերահսկողության տակ:

Ալեն Սիմոնյանը այսօր նաև հայտարարել է. «Շատ հնարավոր էր, որ 2020 թվականի պատերազմից հետո, և այդպիսի պլան էլ կար, և չեմ բացառում, որ այդ պլանը դեռ ինչ-որ մարդկանց մտքում կա, ունենալ հայելային նույն իրավիճակը, որը եղել է 90-ականներից հետո, այսինքն՝ ադրբեջանական զորքը՝ պայմանական ինչ-որ տոկոս ՀՀ տարածքից զավթի, նստի և հռչակի այն, ինչ-որ իրենք ասում են. այդ պլանն է եղել: ՀՀ-ն, այսպես ասած, միջազգային միություններին միացնելու պլանն է եղել, ՀՀ-ում մարիոնետային իշխանություն բերելու պլանն է եղել»:

Կարո՞ղ ենք ասել, որ այս պլանը որոշ առումով իրագործված է, քանի որ, ինչպես նշեցինք, 2021-2022 թվականներին ադրբեջանական զորքը ՀՀ ինքնիշխան տարածք է զավթել, ամրացել է և չի պատրաստվում հեռացնել իր զորքը, հատկապես, երբ Ադրբեջանը հետևողականորեն առաջ է մղում «Արևմտյան Ադրբեջան» քաղաքական պրոյեկտը, իսկ Ադրբեջանի սահմանադրությունը տարածքային պահանջներ է պարունակում Հայաստանի նկատմամբ, ինչի մասին Փաշինյանը լավ գիտի՝ «1919թ. նոյեմբերին Ադրբեջանի Հանրապետությունն Անտանտին է ներկայացրել իր վարչատարածքային քարտեզը, համաձայն որի՝ Ադրբեջանի կազմում ընդգրկված են Հայաստանի Հանրապետության Սյունիքի, Վայոց ձորի մարզերն ամբողջությամբ, ինչպես նաև Արարատի, Արմավիրի, Գեղարքունիքի, Տավուշի, Լոռիի, Շիրակի մարզերի տարածքները մասամբ, ՀՀ տարածքի շուրջ 60 տոկոսը: Այսպիսով, Ադրբեջանի Սահմանադրությունը պարունակում է տարածքային պահանջներ ընդդեմ Հայաստանի Հանրապետության»:

168.am–ը գրել է, որ 2024 թվականի տարեվերջին տրված Ալիևի հրամանում հիշատակվում է 44-օրյա պատերազմում ադրբեջանական հաղթանակի մասին, 2023 թվականի սեպտեմբերին՝ Արցախի ամբողջական օկուպացիայի մասին, ինչը գնահատվում է սեփական տարածքային ամբողջականության վերականգնում:

«Այսօր Ադրբեջանի Հանրապետությունը, առաջնորդվելով ազգային շահերով, նոր իրողությունների պայմաններում ավելի վճռական և սկզբունքային է շարունակում իր անկախ քաղաքականությունը՝ հիմնված Սահմանադրության պահանջների և իր ինքնիշխան իրավունքների վրա, և վստահորեն շարժվում է դեպի գալիք ռազմավարական նպատակներ»,- նշվում է հրամանում:

Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ Ադրբեջանի նախագահը վերանայել էր 2025թ. ռազմական բյուջեի նախագիծը և որոշել, որ այն ոչ թե կրճատվելու, այլ զգալի ավելացվելու է՝ մոտ 20 տոկոսով:

Ի դեպ, ԱԺ նախագահի՝ «դավադրության տեսության» կամ գուցե իրապես ծրագրված պլանի մասին հայտարարության համատեքստում հիշեցնենք, որ մի քանի անգամ Փաշինյանը խոստովանել է, որ, մասնավորապես, 2021 թվականի մայիսին բանակին չկռվելու, չհակազդելու քաղաքական հրաման է տրվել, քանի որ ԱԺ արտահերթ ընտրություններ էին սպասվում:

Մասնավորապես, 2023 թվականի վերջին Պետրոս Ղազարյանի հետ հարցազրույցում Փաշինյանը նշել էր. 

«Ես ուզում եմ Ձեր ուշադրությունը հրավիրել էլի Սոթք-Խոզնավարի դեպքերի վրա։ Ես այդ ժամանակ հրաժարական եմ տվել, Ազգային ժողովը լուծարվել է, և հունիսի 20-ին նշանակվել են ընտրություններ, այսինքն` իմ հրաժարականը, եթե չեմ սխալվում, ուժի մեջ է մտել մայիսի 10-ին կամ 11-ին։ Դրանից հետո կամ այդ օրերին Հայաստան է այցելել Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարը, Երևանից մեկնել է Բաքու, Բաքվից մեկնել է Մոսկվա։ Ուղղակի ժամանակագրությունն եմ ասում` ոչ մի բան նկատի չունենալով։ Եվ տեղի է ունեցել Սոթք-Խոզնավարը։ Մեծ էր հավանականությունը, որ Հայաստանի կառավարությունը, ասենք, այլ ռեակցիա կտար, ինչի բերումով Հայաստանում ընտրություններ տեղի չէին ունենա, ինչը փաստացի կնշանակեր Հայաստանի Հանրապետության լուծարում։ Մենք հասկանում ենք, չէ՞, դրա քաղաքական հետևանքները։ Այն ժամանակ մեզ շատ մեղադրեցին, թե մենք այն չենք անում, այն չենք անում, բայց մենք հասկանում էինք, որ Հայաստանի Հանրապետության լուծարման խնդիր է դրված։ Զրո արձագանք ՀԱՊԿ-ից և զրո արձագանք Ռուսաստանից։ Ընդ որում, այն ժամանակ էլ մեր ընդդիմությունն ասում էր` լավ չեք դիմել, այս հոդվածի փոխարեն՝ դիմել են ուրիշ հոդվածով, դրա համար էլ ռեակցիա չի եղել։ Եվ կա ուրիշ մեղադրանք, թե Հայաստանի բանակը չի կռվել, ինչի՞ պիտի ՀԱՊԿ-ը կռվի։ Դրանից հետո տեղի ունեցան 2021 թվականի նոյեմբերի իրադարձությունները։ Այդ ժամանակ Հայաստանի բանակը կռվեց»:

Նույն միտքը Փաշինյանը կրկնել է նաև 2024 թվականի դեկտեմբերին՝ ասելով.

«Եթե մենք էն ժամանակ՝ 2021 թվականի մայիսին, առաջնորդվեինք այն տրամաբանությամբ, ինչ որ դուք առաջարկում էիք, նշանակելու էր ՀՀ պետականության լուծարում: Ինչո՞ւ: Որովհետև խորհրդարանը՝ ցրված, կառավարությունը՝ հրաժարական տված, և եթե մենք ձեր մտքերի ընթացքով և տրամաբանությամբ գնայինք… Հիշո՞ւմ եք, որ ասում էիք՝ ինչի՞ եք ՀԱՊԿ-ին դիմում, դուք մի հատ չեք կրակում, ՀԱՊԿ-ի՞ն եք դիմում: Եթե մենք էդ ժամանակ կրակեինք, ի՞նչ էր լինելու: Ես պատասխանատու ասում եմ, որ լինելու էր հետևյալը. ռազմական էսկալացիա՝ մեր դաշնակիցների կողմից թիկունքում մեզ համար լարած որոգայթով: Բայց դրա քաղաքական հետևանքները եկեք նայենք. ՀՀ-ում խորհրդարանական ընտրություններ տեղի չէին ունենա, օրինական իշխանության ինստիտուտներ չէին ձևավորվի, և կարող էր էսպիսի սցենար լինել, որ, օրինակ, անվտանգային կազմակերպություն մտնում և ՀՀ-ում իրականացնում է անցումային կամ ժամանակավոր կառավարում: Ես սրանից խուսափելն եմ համարում մեծ հաջողություն»:

Չմոռանանք նաև, որ 2021 թվականի մայիսին Փաշինյանը նաև հայտարարել էր, թե Սև լճի 30 տոկոսի համար պատերազմ չեն սկսելու:

Ի՞նչ է ստացվում՝ այսպես ասած, ինչ-որ դրսի պլան ձախողելու համար իրականում այլ ծրագրված պլանի իրագործմա՞նն են նպաստել, եթե հաշվի առնենք Ալեն Սիմոնյանի ասածը, թե՝ «…այդպիսի պլան էլ կար՝ ունենալ հայելային նույն իրավիճակը, որը եղել է 90-ականներից հետո, այսինքն՝ ադրբեջանական զորքը՝ պայմանական ինչ-որ տոկոս ՀՀ տարածքից զավթի, նստի…»:

Ի դեպ, ԱԺ նախագահը կարո՞ղ է ասել՝ 90-ականներից հետո որտե՞ղ է նստել Ադրբեջանը, որքա՞ն տարածքում: Նկատի ունի այն, որ Արցախյան առաջին պատերազմից հետո կողմերը փոփոխությա՞ն են ենթարկել դիրքերը, առաջ եկե՞լ, թե՞…, քանի որ շատ ուղղություններով հայկական կողմն է դիրքային լուրջ առավելություններ ունեցել, Ջերմուկն էլ սահմանամերձ չէր:

Իսկ Ալեն Սիմոնյանը շարունակել է ոչ հիմնավոր հայտարարությունները: Օրինակ, նա հայտարարել է, թե աննախադեպ բան է, երբ ՀԱՊԿ անդամին որևիցե այլ երկիր, որը ՀԱՊԿ-ից դուրս է, «մի հատիկ փամփուշտ վաճառի կամ մի հատիկ փամփուշտ փոխանցի»:

Սա դիտարկենք չիմացություն, ոչ թե դիտավորություն, և հակադարձենք փաստերով:

Փաստ առաջին

168.am-ը գրել էր, որ նախկին իշխանությունների օրոք, երբ առաջնագծում «դիպուկահարների պատերազմ էր», ՆԱՏՕ անդամ երկրներից Հայաստանը ձեռք էր բերում դիպուկահար զենքեր, ինչն առաջացնում էր ադրբեջանական դժգոհությունը: Այդ ժամանակ խոսքը, մասնավորապես, սերբական «M-93 Black Arrow» («Սև նետ»), բրիտանական Accuracy International Arctic Warfare Magnum Folding (AI AWM F 300WM) դիպուկահար հրացանների մասին էր:

Փաստ երկրորդ

2020-ի հուլիսին ադրբեջանական կողմը լուրջ աղմուկ էր բարձրացրել  «Ջադարա Էքուիփմենթ ընդ Դիֆենս Սիսթեմս» ընկերության արտադրանքի հետ կապված: Ընկերությունը հայտնի է, մասնավորապես, ռուսական ՁՀՆ-32 (РПГ-32) ձեռքի հակատանկային նռնականետերի արտադրությամբ, որոնք Հորդանանում ստացել են «Նաշշաբ» անվանումը։

Հիշեցնենք, որ 2022-ին ՀՀ ՊՆ-ն միակողմանի որոշել էր լուծարել այս ընկերության հետ պայմանագիրը՝ մեղադրելով պայմանագրային պարտավորությունները չկատարելու մեջ:

Փաստ երրորդ

2020 թվականի հուլիսի 19-ին ադրբեջանական Haqqin.az կայքը հոդված էր հրապարակել, թե իբր հուլիսյան մարտերից առաջ Սերբիան Վրաստանի միջոցով տարբեր տրամաչափի ականանետային զինամթերքի խոշոր խմբաքանակ է մատակարարել Հայաստանին:

Հրապարակումից անմիջապես հետո Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարություն էր կանչվել Բաքվում Սերբիայի դեսպան Դանիցա Վեինովիչը։ Ադրբեջանի փոխարտգործնախարար Խալաֆ Խալաֆովը դեսպանի հետ զրույցում հայտարարել էր, թե մամուլում հայտնված տեղեկությունները «կասկածի տակ են դնում երկու երկրների համագործակցությունն ու բարեկամական հարաբերությունները»։

Իր հերթին՝ սերբական լրատվամիջոցների փոխանցմամբ, Սերբիայի առևտրի նախարար Ռասիմ Լյալիչը հայտարարել էր, որ Սերբիայի սպառազինությունը Հայաստան է արտահանել միանգամից հինգ գերատեսչությունների՝ արտաքին գործերի, ներքին գործերի, պաշտպանության և առևտրի նախարարությունների, ինչպես նաև հետախուզական ծառայության հավանությամբ:

«2020 թվականին Հայաստանին զենք են մատակարարել մասնավոր ընկերությունները։ Սերբիայում գործող պետական զինագործական ընկերություններն այդ գործարքներում ներգրավված չեն եղել։ Ես չեմ կարող նշել այդ ընկերությունների անունները, սակայն, մեր տեղեկություններով, Հայաստան են մատակարարվել հիմնականում ինքնաձիգեր և ատրճանակներ։ Դրանց ընդհանուր արժեքը 1 միլիոն եվրոյից էլ պակաս է եղել։ Այդ սպառազինությունն առաքվել է երկու խմբաքանակով՝ մայիսին և հունիսին»,– ասել էր Սերբիայի առևտրի նախարարը:

PanARMENIAN.Net–ի փոխանցմամբ, Սերբիայի առևտրի նախարար Ռադիմ Լյալիչը նշել էր նաև, որ սերբական ընկերությունները 2017 թվականից Հայաստան զենք արտահանելու 19 թույլտվություն են ստացել։

2020 թվականին օգոստոսին էլ Սերբիայի նախագահ Ալեքսանդր Վուչիչը, պատասխանելով Սերբիայից Հայաստան վաճառված զենքի շուրջ ադրբեջանական աղմուկին, հայտարարել էր.

«Վերջին տարիներին մենք տասն անգամ ավելի զենք ենք վաճառել Ադրբեջանին, չգիտես ինչու, դրա մասին որևիցե լրատվական չի ուզում խոսել։ Ռազմական արդյունաբերության ոլորտում աշխատում է 17 հազար մարդ, որոնք պետք է մնան իրենց աշխատանքին: Ես սկզբունքորեն հարցնում եմ ձեզ. ո՞ւմ ենք վաճառելու ապագայում: Ում էլ վաճառենք, ինչ-որ մեկը դժգոհելու է»:

Այս համատեքստում հավելենք, ըստ PanARMENIAN.Net-ի, Azeri Defence-ը՝ հղում անելով NIN շաբաթաթերթին, գրել էր, որ 2019 թվականի ընթացքում Հայաստանն առնվազն 100 հատ սերբական 120 մմ-անոց ականանետ, 3 հատ 20 մմ-անոց եռափող M55A4 զենիթային հրանոթ, ինչպես նաև՝ 142.000 ական ու 10 հատ «Գրադի» հրթիռ է ձեռք բերել:

Իսկ 2007 թվականին էլ «Ազատությունը» գրել էր, որ 2007 թվականի առաջին ամիսներին Սերբիան 2,6 միլիոն դոլարի զենք կվաճառի Հայաստանին:

Մասնավորապես, սերբական «Զաստավա» գործարանի կառավարիչ Դրագոլյուբ Գրույովիչն «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ հարցազրույցում ասել էր, որ Հայաստանին ավտոմատներ են վաճառում:

Նշվում էր նաև, որ առաջին նմանօրինակ պայմանագիրը ստորագրվել էր 2003 թվականին, որով նախատեսված մատակարարումներն ավարտվել էին 2006 թվականի ամռանը:

Փաստ չորրորդ

2018թ. դեկտեմբերին EurAsia Daily կայքը ծավալուն հոդված էր հրապարակել Բուլղարիայից դեպի Հայաստան զենքի ենթադրյալ ներկրման վերաբերյալ՝ նշելով, որ արդեն երկրորդ ամիսն անընդմեջ Բուլղարիայից Հայաստան զենք է մատակարարվում:

Կայքը 2018թ. դեկտեմբերի 13-ին մանրամասնել էր, որ «Rada Airlines ավիաընկերության օդանավը նախորդ շաբաթվա ընթացքում Բուլղարիայից չորս թռիչք (դեկտեմբերի 7, 9, 11, 13) է կատարել դեպի Հայաստան», ինչի մասին վկայում էին Flightradar24 ավիանավիգացիոն պորտալի տվյալները»:

Ըստ լրատվամիջոցի, «Իլ-62» օդանավի՝ նոյեմբեր ամսին Բուրգասից դեպի Հայաստան թռիչքները ֆիքսել էր թուրք բլոգեր Յըրյուք Իշըքը՝ ընդհանուր առմամբ յոթ թռիչք: Բլոգերը գրել էր, որ ինքնաթիռում ռազմական բեռ կա:

«Մի կողմից՝ Բուրգասը զենքի արտահանման խոշոր հանգույց է, Հայաստանի ու Բուլղարիայի արտահանման և ներկրման գործողությունները նվազագույն մակարդակի են, իսկ բեռի մատակարարման համար օգտագործվում է ընդամենը մեկ օդանավ ունեցող քիչ հայտնի ավիաընկերություն: Մյուս կողմից՝ ամենակարևորը բեռի մատակարարման ճանապարհն է, ինչից էլ պարզ է դառնում, որ խոսքը զենքի մասին է: Ռազմական նշանակության բեռների տեղափոխման համար ճանապարհը պետք է համաձայնեցված լինի բոլոր երկրների հետ, որոնց օդային տարածքով պետք է անցնի ինքնաթիռը: Մինչդեռ «Իլ-62»-ի չվերթերը համառորեն խուսափում են թուրքական օդային տարածքից, ինչը տնտեսական տեսանկյունից ծախսատար է: Օդանավն ուղիղ Թուրքիայով ու Վրաստանով թռչելու փոխարեն՝ օղակ է անում Միջերկրական ծովով, Եգիպտոսով, Հորդանանով, Իրաքով ու Իրանով՝ կրկնակի ավելացնելով թռիչքի տևողությունը»,- գրել էր EADaily-ն:

Իսկ 2022թ. հունիսին այս թեմայով ծավալուն հոդված էր գրել caliber.az-ը՝ անդրադառնալով նաև զենքի առևտրով զբաղվող Դավիթ Գալստյանի գործունեությանը:

Ադրբեջանական կայքը չէր անտեսել վերևում նշված տեղեկությունը, որ 2018-ին Հայաստան-Բուլղարիա ռազմատեխնիկական համագործակցություն է եղել, և Հայաստանն այս երկրից սպառազինություն է գնել, այդ թվում՝ ծանր: Հոդվածում ադրբեջանական կողմը, ըստ էության, ուլտիմատում էր դրել՝ Բուլղարիան կամ պետք է ընտրի Հայաստանին զենք հասցնելու միջոցով գումար աշխատելը, կամ ադրբեջանական գազը:

Այստեղ չմոռանանք, որ 2020 թվականին 44-օրյա պատերազմի օրերին և դրանից հետո այս համատեքստում պարբերաբար շրջանառվում էր այն, թե 2020թ. սեպտեմբերի 27-ին՝ 44-օրյա պատերազմի առաջին օրը, այդ ժամանակ ՀՀ պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանը Հայաստանում չի եղել, և, որ օտար երկրում մասնակցել է բանակին զենքի մատակարար Դավիթ Գալստյանի (Պատրոն Դավիթ) ծննդյան տարեդարձի արարողությանը:

2023 թվականին ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը Քննիչ հանձնաժողովում անդրադառնալով այս խոսակցություններին, հայտնել էր.

«Սեպտեմբերի 25-26-ի երեկոյան գտնվել եմ ԵՄ և ՆԱՏՕ անդամ երկրում նորից գործուղման շրջանակներում՝ սպառազինության և ռազմական տեխնիկայի մատակարարումների կազմակերպման նպատակով»:

Թեև Դավիթ Տոնոյանը չէր նշել այդ երկրի անունը, սակայն դա, ըստ էության, Բուլղարիան էր: Ինչո՞ւ, թերևս, վերևում բավարար փաստեր ենք նշել:

Հավելենք, որ ըստ 2019 թվականի ՄԱԿ-ի սովորական սպառազինությունների ռեգիստրին ներկայացրած Բուլղարիայի զեկույցի՝ Բուլղարիան Հայաստանին մատակարարել էր 500 միավոր հակատանկային ՌՊԳ-22 նռնականետ։

Փաստ հինգերորդ

ՀՀ ազգային անվտանգության ծառայությունը հաղորդագրություն էր տարածել պետական դավաճանության դեպքի վերաբերյալ, որտեղ տեղեկացվում էր, որ ՀՀ N զորամասի կոչումով կապիտան սպան 2021 թվականի սկզբից հայտնվել է օտարերկրյա հատուկ ծառայությունների ուշադրության կենտրոնում և հավաքագրվել նրանց կողմից։

«2021 թվականի ապրիլ-մայիս ամիսների ընթացքում հավաքել և իր կողմից օգտագործվող տարբեր բջջային հավելվածների միջոցով օտարերկրյա հատուկ ծառայության ներկայացուցչին է հանձնել պետական և ծառայողական գաղտնիք կազմող ռազմական բնագավառի տեղեկություններ, մասնավորապես՝ իրենց ստորաբաժանման պահպանության ներքո գտնվող սպառազինության, զինատեսակների, քանակի, մարտական դիրքի տեղակայման վայրի վերաբերյալ տեղեկություններ և այլ տվյալներ՝ լուսանկարներով ցուցադրել է սպառազինությունը և զինատեսակների քանակը, այդ թվում՝ Հնդկաստանից ձեռք բերված ռազմական տեխնիկայի վերաբերյալ, որոնց դիմաց որպես վարձատրություն՝ օտարերկրյա հատուկ ծառայության ներկայացուցչից 2 անգամ տարբեր օրերի ընթացքում ստացել է գումար և բջջային հեռախոս՝ այդ կերպ կատարելով պետական դավաճանություն՝ ի վնաս Հայաստանի Հանրապետության տարածքային անձեռնմխելիության և արտաքին անվտանգության»,- նշվում է ԱԱԾ հաղորդագրության մեջ:

168.am-ը գրել էր, թե հնդկական ի՞նչ ռազմական տեխնիկայի մասին էր նշել ԱԱԾ-ն իր հաղորդագրության մեջ: Մասնավորապես, մենք հայտնել էինք, որ դեռ 2018-ի օգոստոսին էր հնդկական կողմը հայտարարել, որ Հայաստանը հետաքրքրվում է հնդկական Pinaka համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգերով:

«Հայաստանը հետաքրքրվում է Pinaka համակարգերով, այդ պատճառով մենք անցած ամիս Ռաջասթանի Փոխրան քաղաքում իրենց պատվիրակության համար կազմակերպեցինք ցուցադրական կրակի փորձարկումներ։ Արդյունքները հիանալի էին։ Քանի որ սա որոշում է երկու կառավարությունների միջև, մենք դեռ պետք է խոսենք գնման պաշտոնական համաձայնության մասին։ Հայաստանը հետաքրքրված է համակարգի երկու տարբերակներով էլ»,- գրել էր Times of India լրատվականը՝ հղում անելով «Պաշտպանական հետազոտությունների և զարգացման» ընկերության տնօրեն Կ․Մ․ Ռաջանին:

Այստեղ մենք հիշեցրել էինք, որ 2018-ի մարտի 28-ին այդ ժամանակ ՀՀ պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանն ընդունել էր Հնդկաստանի պաշտպանության նախարարության պլանավորման և միջազգային համագործակցության հարցերով միացյալ քարտուղար Շամբու Կումարանին և ՀՀ-ում Հնդկաստանի արտակարգ և լիազոր դեսպան Յոգեշվար Շանգվանին:

Հանդիպման ընթացքում քննարկվել էին պաշտպանության բնագավառում հայ-հնդկական համագործակցությանն առնչվող հարցեր, մասնավորապես` Հայաստանի և Հնդկաստանի պաշտպանության նախարարությունների ներկայացուցիչների միջև 2017թ. մայիսին Նյու Դելիի բանակցությունների ընթացքում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների իրականացման վերաբերյալ:

Հանդիպման ընթացքում քննարկվել էին նաև ռազմատեխնիկական համագործակցությանն առնչվող հարցեր:

Իսկ 2020 թվականի մարտին The Times of India-ն տեղեկություն էր հրապարակել այն մասին, որ Հայաստանը Հնդկաստանի հետ գործարք է կնքել՝ տեղական արտադրության 4 Swathi ռադարային կայաններ ձեռք բերելու վերաբերյալ, որի համար ընդհանուր հայկական կողմը պետք է վճարեր 40 մլն դոլար:

Times Now-ն էլ այդ ժամանակ գրել էր, թե Հնդկաստանն արդեն իսկ սկսել է ռադարների մատակարարումը Հայաստան: Այսինքն, ըստ էության, նախորդ իշխանությունները ևս մտածել են Հնդկաստանի ուղղությամբ:

Եվ այսօր, երբ ՀՀ իշխանությունները խոսում են սպառազինության գնման դիվերսիֆիկացիայի մասին, ոչ միայն պետք է վերոնշյալ փաստերը հիշեն, այլև այն, որ Ֆրանսիան Հայաստանին զենք մատակարարելու պատրաստակամություն հայտնեց, ըստ էության, Արցախի հայաթափումից հետո, և Հայաստանը, կարող ենք ասել, կորցնում է ռուսական շուկան, և համագործակցությունը, թերևս, սպասարկման համատեքստում է, և գուցե նաև ինչ-որ բաներ տրվում են՝ ըստ նախապես կնքված պայմանագրի:

Փաստ է՝ ՀԱՊԿ-ին անդամակցությունը ՀՀ-ին երբեք չի խանգարել այլ երկրներից զենքի ձեռքբերման հարցում, ինչը տարբեր առիթներով հաստատել է ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը:

Մասնավորապես, 2022 թվականի սեպտեմբերին՝ փաստաբանական խմբի միջոցով պատասխանելով լրագրողների հարցերին, նա անդրադարձել էր նաև արևմտյան երկրներից զենք գնելու հնարավորությանը՝ ասելով.

«Նման համագործակցություն ծավալելու գաղափարը նոր չէ և լիովին իրատեսական է: Գործնական առումով ինձ հայտնի չէ, թե արդյո՞ք արևմտյան երկրները 2020 թվականի նոյեմբերից հետո հանել են քաղաքական սահմանափակումները Հայաստանին և Ադրբեջանին սպառազինություններ մատակարարելու վերաբերյալ: Եթե այդ սահմանափակումները հանվել են, թուլացվել են կամ «անտեսվում են», ապա՝ ի գո՛րծ: ՀԱՊԿ-ին մեր անդամակցությունը երբեք իրական խոչընդոտ չի եղել Արևմուտքից ռազմական գնումներ կատարելու համար, դա արհեստածին միֆ է: Գործել են զուտ վերոհիշյալ սահմանափակումները»:

Նույն միտքը նախկին նախարարը կրկնել էր նաև 2023 թվականի օգոստոսի 1-ին Քննիչ հանձնաժողովում՝ շեշտելով.

«Մենք ՀԱՊԿ անդամ էինք, և ձեռքբերումներ էինք կատարում ՆԱՏՕ-ի, Եվրամիության անդամ երկրներից։ Ինչպես նշեցի, սեպտեմբերի 26-ին ես գտնվել եմ ՆԱՏՕ-ի անդամ, ԵՄ անդամ երկրում, որտեղ վարել եմ համապատասխան բանակցություններ։ Մինչ այդ էլ մատակարարումներ են եղել այդ երկրներից և սպառազինություն ձեռք բերելու որևիցե սահմանափակում չի եղել, դա միֆ է։ ՀԱՊԿ անդամակցությունը չի խոչընդոտում, ուրիշ հարց է, որ կա օպերատիվ համադրելիություն։ Այն սպառազինությունները, որոնք համադրելի էին, մենք ձեռք էինք բերում, որոնք համադրելի չէին, դրան հատուկ պատրաստություն էր պետք, կային դժվարություններ, բայց դա էլ էր հաղթահարվում կամաց-կամաց: Դրանք փաստեր են, չկա այդպիսի բան»:

Իսկ Ալեն Սիմոնյանը լրագրողների հետ ճեպազրույցում ԵՄ դիտորդական առաքելության տեղակայումը ՀՀ-ում ներկայացրել էր որպես ապացույց այն բանի, որ Հայաստանի ձայնը լսելի է:

Մինչդեռ 2022 թվականին ՔՊ համագումարում Նիկոլ Փաշինյանն այլ կոնտեքստում էր այն ներկայացրել։ 

«Արդեն երկար ժամանակ, չթաքցնեմ դա, Ադրբեջանն արևմտյան երկրներին, ԵՄ-ին ներկայացնում է, որ ՀՀ կառավարությունը և անձամբ վարչապետ Փաշինյանն ավելի ու ավելի շատ ռուսական զորքեր է բերում Հայաաստան՝ դրանով սպառնալիք ստեղծելով Ադրբեջանի ինքնիշխանությանը, անկախությանը, անվտանգությանը: Եվ եվրոպացի մեր գործընկերներն ասում են՝ դուք ոնց որ ժողովրդավարական երկիր եք, ոնց որ խաղաղության օրակարգ եք որդեգրել, ինչի՞ եք ռուսական նորանոր զորքեր բերում և սպառնալիք ստեղծում Ադրբեջանի անվտանգության համար: Եվ ես ասացի՝ եթե մեր փաստարկները ձեզ համար ընդունելի կամ համոզիչ չեն, դուք դիտորդական առաքելություն ձևավորեք և եկեք, տեսեք՝ տեղում ինչ է կատարվում»,– նշել էր Փաշինյանը:

Կարծես թե վստահության առումով ճիշտ հակառակ պատկերն է ստացվում, չէ՞, իսկ այսօր արդեն քննարկվում է ԵՄ դիտորդական առաքելության դուրսբերման հարցը, դարձյալ Ադրբեջանի պահանջով:

Այնպես որ՝ ՀՀ ԱԺ նախագահը նախքան այս կամ այն պնդումներ անելը գուցե ծանոթանա՞ փաստերին…