#վերադարձ

«Ալիևն այդ ի՞նչ 300.000 ադրբեջանցու մասին է խոսում, կներեք, դա տեղի չի ունեցել 1000 տարի առաջ, որ բոլորս մոռանանք, այլ եղել է 1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ին, երբ գրեթե բոլոր ադրբեջանցիները շատ խաղաղ ձևով, ինքնակամ լքել են Հայաստանը։ Սրա հիմնավորումները վաղուց կան՝ ես չկրկնեմ, Հայաստանից հեռացող որևէ ադրբեջանցու նկատմամբ բռնություն չի եղել, նույնիսկ նրանք են փորձել հայկական գյուղերի նկատմամբ սադրիչ գործողություններ իրականացնել։

«Նման զարգացումներն են ադրբեջանական կողմին վստահություն տալիս բարձրացնելու ամենամարտահրավերային հարցերը, որոնք կարելի էր միայն երազում պատկերացնել։  Չէ՞ որ այս թեման հակամարտության առաջին օրվանից չի հայտնվել օրակարգում, այն վերջին տարիներին է առարկայացել, անընդհատ փոքր-փոքր հայտարարություններով փորձ է արվել բացել նման թեմա, որից հետո էլ վրա է հասել պահանջներ բարձրացնելու պահը։ Նման տրամաբանությամբ կարելի է անվերջ նոր պահանջներ բերել բանակցային սեղան»,- նման կարծիք հայտնեց Արեշևը։

Հայաստանյան հանրային շրջանակներում Կլիմայի փոփոխության մասին ՄԱԿ-ի շրջանակային կոնվենցիայի 29-րդ համաժողովից՝ COP29-ից հետո հայ գերիների ազատ արձակման վերաբերյալ սպասումներ կային․ իրավապաշտպանները նշում էին՝ 2023 թվականին 32 գերիների վերադարձը նաև կապված էր Բաքվում COP29-ի անցկացման հարցում Հայաստանի դիրքորոշման հետ։ Նոյեմբերի 22-ին ավարտվեց COP29 համաժողովը․ գերիների վերադարձի հարցով սպասումները չարդարացվեցին։

«Հայաստանում, թե սփյուռքում այսօր ամեն մարդ հրաժարվեց. պասիվություն են ցուցաբերում, հոգնեցին, անտարբերություն են ցույց տալիս Արցախի իրավունքի վերաբերյալ։ Անհասկանալի է, որովհետև այդ ժողովուրդն իր հողից դուրս է դրվել, և այդ ժողովրդի իրավունքները դեռ մնում են»,- «Արցախահայերի վերադարձի իրավական հեռանկարները և հայ-ադրբեջանական իրավական վեճերը միջազգային դատարաններում» թեմայով քննարկման ժամանակ հայտարարեց իրավաբան և միջազգային իրավունքի փորձագետ Րաֆֆի-Ֆիլիպ Կալֆայանը։

Անդրադառնալով թեմային՝ 168․am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովն ասաց, որ ավելորդ է նույնիսկ ասել, թե որքան բարդ թեմա է դա։

Մենք հսկայական պատասխանատվություն ենք զգում, մենք հասկանում ենք նաև, թե ինչի են մեզ դատապարտում, քանի որ դա Արևմուտքի դժգոհությունն է հրահրում։ Սակայն միևնույն է՝ պատրաստ ենք դա անել»։

2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի ընթացքում և նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության ընդունումից հետո ադրբեջանական կողմը շարունակում էր գերեվարել հայ զինվորների, քաղաքացիական անձանց։

«Սեպտեմբերի 19-ին Արցախի ողբերգության առաջին տարելիցը լրացավ, բազմաթիվ քաղաքացիներ, Արցախի իշխանության ներկայացուցիչներ այցելեցին «Եռաբլուր», որտե՞ղ էր ՀՀ իշխանությունը, որևէ մեկը «Եռաբլուր» չգնաց, չհարգեց տղաների հիշատակը։ Իսկապես  չեմ հասկանում, թե այս իշխանությունն ինչպես է մտածում, թեպետ արդեն չեմ զարմանում։ Իշխանությունը նախ առաջինը ժողովրդի ձայնը պետք է լսի ու այդ ձայնը հասցնի միջազգային հարթակներ»,- շեշտեց Վիտյա Ավանեսյանը։

Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ ԼՂ հայության վերադարձի պահանջի ձևակերպումը, եթե այդպիսի ցանկություն կա, իրավական և առավելապես քաղաքական-դիվանագիտական հարց է, որը ներկայումս բավականին բարդ հարցերի հետ կապ ունի։

Այսօր Երևանում ընթացող Համաշխարհային հայկական գագաթնաժողովի ժամանակ հարցեր ուղղեցին «Արցախի Հանրապետության փախստականների իրավապաշտպան միության» նախագահ Անդրանիկ Գրիգորյանին՝ հետաքրքրվելով, թե ինչպե՞ս է պատկերացնում արցախահայերի վերադարձն Արցախ և այնտեղ անվտանգ ապրելը,  ինչպիսի՞ տրամադրվածություն կա Արցախից բռնի տեղահանվածների շրջանում, արդյո՞ք նրանք միակարծիք են վերադարձի վերաբերյալ։

Արցախի ԱԺ նախկին փոխնախագահ, Արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի նախագահ, ՀՅԴ Արցախի Կենտրոնական կոմիտեի անդամ Վահրամ Բալայանի խոսքով՝ ՀՀ օրվա իշխանությունը մշտապես դեմ է եղել, որպեսզի գործի Արցախի իշխանությունը, առհասարակ Արցախ գոյություն ունենա, և սա նորություն չէ։

«Մենք հստակ գիծ ենք սահմանել, որ մեզ համար գոյություն չունի տարբերություն՝ Շուշի ու Վարդենիս քաղաքաքների, Ստեփանակերտի ու Երևանի միջև, Գյումրիի ու Հադրութի միջև․ մենք նույնն ենք,- 168.am-ի հետ զրույցում պրոդյուսեր, երաժիշտ Ռուբեն Մխիթարյանն է պատմում իր հեղինակած և «Հայաթ փրոջեքթ Գյումրիի» ներկայացրած «Ես Քո Արցախն եմ, Դու իմ Հայաստանը» երգի մասին՝ պարզաբանելով,- Մենք այս մեսիջը փորձել ենք գեղարվեստական կերպով ներկայացնել մեր ունկնդիրներին, իսկ հայ ժողովուրդն իր դիտումներով, գոհունակությամբ միանշանակ փաստում է, որ հենց այդպես է մտածում»։

Նա արձանագրեց, որ բանակցային օրակարգից դուրսմղվեցին Վիեննայի, ՍանկտՊետերբուրգի, Ժնևի պայմանավորվածությունները, որոնք ապրիլյան պատերազմից հետո ձեռքբերված պայմանավորվածություններ էին։

«ԼՂՀ հռչակումը դարձավ այն մեկնակետը, որից սկսվում է Արցախի նորագույն պատմության նոր փուլը։ Քաղաքական այդ կարևոր որոշմանը հաջորդած առաջին քայլերով Արցախի հայությունը պետք է դրսևորեր ինքնուրույն պետական հաստատություններ ձևավորելու իր ունակությունը, ինչը լուրջ փորձություն էր»,- ՀՀԿ նախաձեռնությամբ կազմակերպված «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության անկախության հիմնախնդիրն իրավական և քաղաքական հարթություններում» վերտառությամբ համաժողովի ընթացքում այս մասին ասաց ԱՀ ԱԺ նախկին նախագահ Աշոտ Ղուլյանը, ներկայացնելով «ԼՂ Հանրապետության հռչակումը ԽՍՀՄ փլուզման համատեքստում (1991թ. սեպտեմբերի 2-ից մինչև դեկտեմբերի 10)» զեկույցը։

2018թ._ից բանակցային գորընթացը տապալվել է. Մարտահրավերները բարդ են. Տիգրան Թորոսյան

Արցախի բռնի տեղահանությունից ամիսներ անց հայաստանյան հանրային, քաղաքական, փորձագիտական դիսկուրսի առանցքային հարցերից մեկն Արցախի, արցախահայության ապագան է և հայկական շահերի իրացման հնարավորությունները՝ չնայած ՀՀ իշխանությունների փորձերին՝ ցույց տալ, թե չկա Արցախ, չկա ու չի եղել Արցախյան հիմնահարց ու չկա արցախահայության՝ Արցախ վերադառնալու որևէ հնարավորություն ու հեռանկար։

«Ամոթ» և «ՔՊ» բառերը նույն նախադասության մեջ չեն լինում. պետք է գենետիկ ցինիկ լինել, որ…Մամիջանյան

Վերադարձի իրավունքը առանց ինքնորոշման իրավունքի ճանաչման անհնար է. այլապես չէինք ունենա 5-6 օրում դատարկված Արցախ. Գեղամ Ստեփանյան

Նիկոլ Փաշինյանն այսօր հրավիրած մամուլի ասուլիսի ժամանակ անդրադառնալով հարցին, թե ինչի՞ց է վախենում կամ զգուշանում, որ չի խոսում արցախահայերի վերադարձի իրավունքի մասին, և ինչի՞ց է վախենում կամ զգուշանում, որ հարց չի բարձրացնում Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության և մնացած բոլոր գերիների ազատ արձակման անհրաժեշտության մասին՝ դա դարձնելով միջազգային հանրության օրակարգային մաս, պատասխանեց, որ Արցախ վերադարձի հարցն իրատեսական չի համարում։

Արցախցիների՝ Արցախ վերադառնալու հարցը Փաշինյանը Հայաստանի պետական շահին դեմ է համարում

«Չեմ կարող ԱՄՆ Պետդեպարտամենտից առաջ ընկնել իրավական գնահատականի մասով»,- այս մասին այսօր Երևանում լրագրողների հետ զրույցում ասաց ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության ղեկավար Սամանթա Փաուերը՝ պատասխանելով հարցին, թե ԼՂ ժողովրդի իրավունքների պաշտպանությունն ինչպե՞ս է տեսնում, և արդյոք Արցախում տեղի ունեցածը կանվանի՞ էթնիկ զտում։

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում  Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն Արցախի Հանրապետության «Արդարություն» կուսակցության համահիմնադիր և համանախագահ Հակոբ Հակոբյանն է։

Օրերս Դաշնային խորհրդի միջազգային հարաբերությունների հանձնաժողովի ղեկավար Գրիգորի Կարասինն Ադրբեջանի Միլլի Մեջլիսի Միջազգային հարաբերությունների և միջխորհրդարանական հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Սամեդ Սեիդովի հետ հանդիպմանը հայտարարեց, որ Ռուսաստանը հույսեր է կապում Ադրբեջանի աջակցության հետ՝ Ստեփանակերտում Ռուսաստանի գլխավոր հյուպատոսության բացման նախապատրաստական աշխատանքների հարցում, որը կսկսվի մոտ ապագայում։

Պարոն Էլբակյան, առաջին հարցը, որի մասին ուզում եմ խոսենք, Արցախյան հակամարտությունն է, ի՞նչ փուլերով է անցել այն, ի՞նչ ծագում ու ընթացք է ունեցել։

«Բոլորը խոսում են ժողովրդի անունից՝ չունենալով ժողովրդի կարծիքն իրենց ձեռքի տակ։ Սա հնարավորություն է, որ հենց ժողովուրդն արտահայտվի․ ի՞նչ է ուզում, անվտանգության ի՞նչ բաղադրիչներ են պետք, որ վերադառնան Արցախ»,- իր խոսքում ընդգծեց Արցախի Հանրապետության «Արդարություն» կուսակցության պատգամավոր, «Արդարություն և վերադարձ» հայ ազգային և մշակութային արժեքների պահպանման ՀԿ համահիմնադիր Դավիթ Գալստյանը։

«Որքան էլ բարդ է, սակայն վերադարձի հարցում արցախցիները վճռական են»,- այս մասին Ազատության հրապարակում արցախցիների հրավիրած հանրահավաքի շրջանակում 168․am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի ՄԻՊ Գեղամ Ստեփանյանը։

«Ազգովի պետք է վերափոխվենք և թույլ չտանք պետության կործանում»,- այս մասին այսօր Ազատության հրապարակում արցախահայերի հրավիրած հանրահավաքի ժամանակ 168.am-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքական գործիչ, ՀՀ ԱԳ նախկին նախարար Րաֆֆի Հովհաննիսյանը, անդրադառնալով ՀՀ իշխանությունների վարած քաղաքականությանը և պատասխանելով լրագրողների հարցերին։

ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Էմմա Պալյանն այսօր Ազգային ժողով-Կառավարություն հարցուպատասխանի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանին հարցրեց, թե ի՞նչ տեղեկություն կարող է փոխանցել Շիրակի մարզի գերեվարված զինծառայողների վերաբերյալ, որոնց ծնողները երեկ հերթական անգամ փակել էին Գյումրի-Բավրա ավտոճանապարհը:

2022 թվականի սեպտեմբերի 13-ին  Ադրբեջանի սանձազերծած ագրեսիայի հետևանքով Գեղարքունիքի մարզի Կութ գյուղը լքած բնակիչները շուրջ 2 ամսվա բացակայությունից հետո վերադարձել են իրենց տները։