#պարտք

2025թ. գլխավոր ֆինանսական փաստաթղթի նախագծի քննարկումներն ԱԺ հանձնաժողովներում շարունակվում են։

Հիմա համեմատեք այս թվերը ու տեսեք՝ նախկինո՞ւմ՝ Ռոբերտ Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի նախագահության տարիներին էին երկիրը թաղում պարտքերի տակ, թե՞ հիմա։
Փաշինյանի իշխանության 6 տարում պարտքի միայն տոկոսների վճարումը 2,8 անգամով ավելացել է՝ 140 մլրդ դրամից հասնելով 394 միլիարդի։

Իշխանության առաջին խոսափողին դուր չեկավ լրագրողի՝ «բյուջեի ճեղքվածք» ձևակերպումը, և նա շեշտեց՝ «բյուջեում ճեղքված չկա, բայց խնդիրն այն է, որ փողը երբեք շատ չի լինում»։

Տաքսիների վրա հարկային բեռ դնելով՝ կառավարությունը փորձում է ավելացնել այս ոլորտից գանձվող հարկերը։ Սա նոր ֆինանսական ծանրություն է, որն ինչ-որ մեկը պետք է վճարի։

Հունիսի 1-ի դրությամբ, Հայաստանի պետական պարտքը հատել է 12 միլիարդ դոլարի շեմը: 2024 թ. առաջին կիսամյակի արդյունքներով ՀՀ կառավարության ներքին պարտքն առաջին անգամ գերազանցել է արտաքին պարտքը (50,7 %/49,3 %)․ ասվում է ՀՀ ֆինանսների նախարարության հաշվետվության մեջ։ Մասնագետներն այս ցուցանիշները համարում են աճող մարտահրավեր Հայաստանի համար։

Եզրակացությունից տեղեկանում ենք նաև, որ 10 գերատեսչություններում իրականացված ՀՀ 2023թ. պե­­տա­կան բյուջեի կա­տարման 40 հաշվեքննությունների արդյունքում՝ հաշվետու տարեվերջի դրությամբ արձանա­գրվել է 134 անհամա­պատաս­խա­նու­թ­յուն­­:

Սատանան գալիս է պարտքեր ունեցող մի արհեստավորի մոտ և առաջարկում.

«Գների մեխանիզմում այդ ամենը դրված է, բայց ոչ մեկին ձեռք չի տալիս խախտել այդ գնային «ստատուս-քվոն»: Կառավարությանը ձեռք չի տալիս, որովհետև եթե իրական հաշվարկներ արվեն, հարկերը կնվազեն, բիզնեսին նույնպես ձեռք չի տալիս, և տուժում է բնակչությունը, հասարակությունը:

ՀՀ ֆինանսների նախարարի նախկին առաջին տեղակալ Պավել Սաֆարյանի գնահատմամբ՝ 2024 թվականի բյուջեի նախագծով եկամտային և ծախսային քաղաքականության բնագավառներում, բացի քանակական ավելացումներից, անելիքների տեսակետից էական կառուցվածքային և բովանդակային փոփոխություններ տեսանելի չեն:

ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը, ԱԺ մշտական հանձնաժողովների համատեղ նիստում ներկայացնելով «ՀՀ 2024 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը, օրերս նշեց՝ 2024 թվականին կապիտալ ծախսերը կկազմեն 695 մլրդ դրամ, ՀՆԱ-ում հասնում են 6,6 տոկոսի. 2023 թվականի նկատմամբ այն աճում է 0,7 տոկոսային կետով:

«Մեր տնտեսական ակտիվության հիմքը, լայն իմաստով, պարտքն է, և պետական պարտքի աննախադեպ աճ ունենք, համենայն դեպս, վերջին 5 տարիների դոմինանտ հատկանիշը տնտեսական կյանքի՝ պարտքի ավելացումն է: Պետական և արտաքին, և ներքին պարտքի աննախադեպ աճ է տեղի ունեցել, թեև հարաբերական առումով միշտ ասվում է, որ պարտք-ՀՆԱ հարաբերությունը կառավարելիության տիրույթում է, բայց դա վտանգավոր ռիսկային չէր լինի զարգացած երկրների պարագայում,- շեշտեց տնտեսագետը՝ նկատելով նաև, որ պարտք է ներգրավվել պարտք տալու համար,- Մեր արտաքին արժութային ռեզերվների մի մասը դրված է այլ երկրների և հատկապես՝ ԱՄՆ գանձապետական պարտատոմսերի մեջ»:

Իշխանությունը չափազանց մեծ հակում ունի փողի նկատմամբ։ Բոլոր հնարավոր միջոցներով բարձրացնում են հարկերն ու ծանրացնում տնտեսության և քաղաքացիների հարկային բեռը, նոր հարկեր ու վճարներ են դնում, տույժերն ու տուգանքներն են խստացնում։ Բայց դրանով էլ չեն բավարարվում։ Մեծ տեմպերով ավելացնում են նաև պետական պարտքը։

Հոկտեմբերին ՏԱՑ-ը կազմել է 117.5%, իսկ 2022թ. առաջին 10 ամիսներին` 114.5%: Մինչ պաշտոնական շրջանակները ոգևորությամբ հրապարակում են իրավիճակային տնտեսական աճի մասին փաստող այս հերթական ցուցանիշը, իսկ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանն արձանագրում է, թե «տնտեսությունն արագ վերականգնվեց սեպտեմբերյան շոկից հետո», մասնագետները շարունակում են արձանագրել՝ տնտեսության մեջ շոկը պահպանվում է:

Տիգրան Խաչատրյանը հիշեցրեց՝ 2021-2026 թվականների Կառավարության գործունեության ծրագրով նախատեսվում է հարկային եկամուտների՝ համախառն ներքին արդյունքի նկատմամբ ցուցանիշի հավակնոտ աճ, փոփոխություն: