Կազմակերպիչները՝ PLUS Group-ի ներկայացուցիչները կարևորում են հենց Հայաստանում նման ֆորում անցկացնելու փաստը։ Այստեղ նրանք մեծ հնարավորություններ են տեսնում։
Այն պարագայում, երբ հարյուր-հազարավոր քաղաքացիներ ճռռում են սպառողական վարկերի, դրանց բարձր տոկոսների տակ ու ամեն ամիս իրենց եկամուտների զգալի մասը հատկացնում են թանկարժեք վարկերը սպասարկելու համար, բանկային համակարգը ռեկորդային շահույթներ է ստանում։ Այս տարի էլ բանկային համակարգի շահութաբերությունը շարունակում է շատ բարձր լինել. մեծապես գերազանցում է տնտեսության շահութաբերությանը, առավել ևս՝ քաղաքացիների եկամուտների աճին։
Պարտքերով են երկիրը պահում։ 7 տարում ավելի շատ պարտք են կուտակել, քան Հայաստանի նորանկախ պատմության նախորդ ամբողջ ժամանակաշրջանում։
Շենգավիթում միջին գների տարբերությունը՝ 7 հազար դրամի, Ավանում՝ 3 հազար դրամի, էրեբունիում՝ 2.5 հազար դրամի սահմաններում է։
Մինչ իշխանությունները ոչինչ չեն անում բանկերի աշխորժակը զսպելու համար, այս տարի էլ բանկային համակարգը մեծ տեմպերով հարստանում է։ Վեց ամսում արդեն հասցրել են 201 մլրդ դրամի շահույթ ստանալ, որն անհավանական բարձր գումար է բանկային համակարգի պատմության մեջ։
Նիկոլ Փաշինյանն իր մոլորեցնող հայտարարություններով պարբերաբար փորձում է տպավորություն ստեղծել, որ իշխանազավթմանը հաջորդած 7 տարիներին Հայաստանի քաղաքացիների եկամուտները մեծ տեմպերով ավելացել են։ Մինչդեռ՝ եթե արդար լիներ, պիտի արձանագրեր, որ իրականում մեծ տեմպերով ավելացել են քաղաքացիների ոչ թե եկամուտները, այլ պարտքերը։ Մարդիկ պարտքերով են ապրել։
Հակառակ Հայաստան-Սփյուռք հարաբերություններում արձանագրած հետընթացի՝ Վարչապետի աշխատակազմի Սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատար Զարեհ Սինանյանը շարունակում է անձնական առաջընթացը։
Բանկային համակարգում վերջին շրջանում զեղծարարությունների պակաս չկա։ Վարկային շուկայի ակտիվացումն ակտիվացրել է նաև խաբեբաներին։ Գնալով ավելանում է այն քաղաքացիների թիվը, ովքեր հայտնվում են զերծարարների թիրախում ու խարդախության զոհ դառնում։
«Idram հավելվածից եմ տուժել. տեսա՝ փողերս տանում եմ, մի րոպե հետո հասել եմ բանկ, ասել են՝ դիմում գրի»,-այսօր Կենտրոնական բանկի մոտ բանկային խարդախություններից տուժած քաղաքացիների ակցիայի ժամանակ ասաց քաղաքացիներից մեկը:
«Արմավիրում մեր տուժած քաղաքացիներից մեկի դեպքով զեղծարարին բռնել են, բա ինչո՞ւ բանկը նրանից չի պահանջում գումարը, այլ քաղաքացուց»,-այսօր Կենտրոնական բանկի մոտ բանկային խարդախություններից տուժած քաղաքացիների ակցիայի ժամանակ ասաց իրավապաշտպան Մհեր Ղարագյոզյանը:
«Արդեն 2 ամսից ավել է՝ սպասում ենք, որ պետք է չեղարկվեն ապօրինի վարկայի պահանջները: Գլխավոր դատախազությունից, Քննչական կոմիտեից արձագանքներ ունեցել ենք, բավարար կգնահատեի այդ քայլերը, բայց օրինակ, գլխավոր դատախազը հայտարարություններից պետք է անցնի ավելի գործուն քայլերի: Բանկերի զեղծարարության պատճառով քաղաքացին չպետք է տուժի»,-այսօր Կենտրոնական բանկի մոտ բանկային խարդախություններից տուժած քաղաքացիների ակցիայի ժամանակ ասաց իրավապաշտպան Մհեր Ղարագյոզյանը:
Վերջին շրջանում բանկային համակարգում «գողությունների» ու զեղծարարությունների իսկական շքերթ է։ Մինչ բանկերն աջ ու ձախ վարկեր են շռայլում, քաղաքացիներն ահազանգում են այլ անձանց կողմից իրենց անունով վարկեր ձևակերպելու ու պարտավորություններն իրենց վրա թողնելու մասին։ Բազմաթիվ քաղաքացիներ հանկարծ հայտնաբերել են, որ վարկեր ունեն, որոնցից իրենք տեղյակ չեն։
Հայաստանում շարունակում է աճել կիբերհանցագործության թիվը․ օրերս նաև կիբերհանցանքներից տուժած անձինք բողոքի ակցիա են իրականացրել Դատախազության ու Կենտրոնական բանկի առջև՝ պահանջելով չեղյալ համարել իրենց չվերցրած վարկերը կամ գոնե սառեցնել դրանց վճարումը մինչև քրգործերի ավարտը:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Դի-ԷՍ-ԷՅ Խորհրդատվական խումբ» ընկերության գլխավոր տնօրեն, ՀՀ Պետական եկամուտների կոմիտեի (ՊԵԿ) նախկին ղեկավար, տնտեսագետ Դավիթ Անանյանն է։
Կենտրոնական բանկը փետրվարի 13-ին հրապարակել էր «ՀՀ կենտրոնական բանկի կողմից ՀՀ բանկերի նկատմամբ 2025-2027 թվականներին իրականացվող պրուդենցիալ վերահսկողության առաջնահերթություններ» փաստաթուղթը, որում նշված էր, որ ԿԲ-ն մտադիր է առաջիկա տարիներին ուժեղացնել հիփոթեքային և սպառողական վարկավորման շուկայում հնարավոր ռիսկերի վերլուծությունը։
Պետական պարտքն այնքան են թանկացրել, որ հասցրել են առևտրային վարկերի տոկոսներին։ Ու դրա, ինչպես նաև՝ պարտքի կրկնապատկման պատճառով կառավարության պարտքի միայն տոկոսավճարները կազմում են տարեկան շուրջ 1 մլրդ դոլար։ Այնտեղ են հասցրել, որ բյուջեի հարկային եկամուտների 13-14 տոկոսը գնում է պարտքի միայն տոկոսները մարելուն։
Գումարները գնացել են տարբեր երկրներ, բայց ամենախոշոր փոխանցումները եղել են Արաբական Միացյալ Էմիրություններ։ Հայաստանից այդ երկիր անցած տարի 880 մլն դոլարի արտահոսք է արձանագրվել։ Ավելի շատ, քան 2023թ.։
Այստեղ մի պահ կանգ առնենք. ինչպես ասում են՝ «յեքա» չորս տղամարդ, բանուգործը թողել են ու գնացել են Նիկոլի թատրոնում խեղկատակության մաս են կազմել:
Գրեթե մեկ ու կես տարում պակասել են 551 մլն դոլարով, բայց այդ մասին Նիկոլ Փաշինյանի լայվերն ու ֆեյսբուքյան գրառումները չենք տեսնում։ Պահուստները նրա համար հավանաբար այլևս կարևոր «ֆինանսական ու մակրոտնտեսական գործոններ» չեն, որոնք բարձրացնում են տնտեսության վարկանիշը։ Մարդկանց զբաղեցնելու համար հիմա ավելի արդիական թեմաներ կան, ասենք՝ ձվածեղ պատրաստելն ու տոլմա փաթաթելը։
Երևանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանն ու քաղաքապետարանի պաշտոնյաները փորձում են երևանցիներին համոզել, թե հունվարի 1-ից տրանսպորտի ուղեվարձը չի բարձրանում, շատերի համար անգամ նվազում է։ Ասում են՝ դժգոհելու, անհանգստանալու հիմքեր չկան։ Ժողովրդի լավը չուզողներն են խաբում, թե տրանսպորտը թանկանում է։ Տրանսպորտը չի թանկանում, ընդհակառակը՝ շուրջ 550 հազար քաղաքացի կօգտվի արտոնություններից։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն «Ազատություն» կուսակցության նախագահ, տնտեսագետ, «Միասին» դաշինքի համահիմնադիր Հրանտ Բագրատյանն է։
Հայաստանում վարկերի նկատմամբ հսկայական պահանջարկ կա՝ հատկապես շինարարության, հիփոթեքի, սպառողական վարկավորման հատվածում, ասում է Կենտրոնական բանկի նախագահը։ Այդ պահանջարկն էլ բերել է վարկերի թանկացման։
Բանկերի վարկերի երկու ամենախոշոր հատվածները, որոնց բաժին է ընկնում վարկային ընդհանուր պորտֆելի գրեթե կեսը՝ հիփոթեքն ու սպառողական վարկերն են։ Դրանք վարկեր են, որոնք ծանրացած են քաղաքացիների վրա։ Թեև քաղաքացիների վարկային բեռը միայն այդ երկու շուկաներով չի սահմանափակվում։ Այն ավելի մեծ է և ընդգրկում է նաև այլ վարկային շուկաներ
Իշխանության համար ավարտվում է այն ոսկե շրջանը, երբ ոչինչ չանելով՝ Ռուսաստանի նկատմամբ կիրառված պատժամիջոցների հաշվին, «համաշխարհային մակարդակի» աճեր էին գրանցում ու վերագրում իրենց։ Կարծում էին, թե դրսի դրական շոկերը հավերժ են լինելու ու ոչինչ չանելով՝ հավերժ վայելելու են դրանց արդյունքները։ Ձեռքերը ծալած նստել էին, մատը մատին չէին խփում՝ փոխարենը՝ ստեղծված հնարավորությունները ծառայեցնեին տնտեսության հետագա զարգացումների համար հիմքեր ստեղծելուն։
Արդեն տևական ժամանակ Կենտրոնական բանկը պարբերաբար նվազեցնում է վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը։ Պարզ ասած՝ իրականացնում է էժան փողի քաղաքականություն։ Իջեցնում է փողի գինը։
Տարիներ են պետք ներդրումային բարենպաստ մթնոլորտ ստեղծելու համար։ Այնինչ՝ վերջին տարիներին ներդրումային մթնոլորտը Հայաստանում մշտապես հարվածների տակ է եղել։ Դրա վառ օրինակներից մեկն էլ վերջերս բիզնեսին երկարաժամկետ կալանքի տակ պահելու ՊԵԿ նախաձեռնությունն էր։
Թավշյա հեղափոխությամբ իր քաղաքական կենսագրությունը մեկնարկած երիտասարդ ՔՊ-ական Սուրեն Գրիգորյանը 2024 թվականին ներկայացրած 2023 թվականի գույքի, եկամուտների, ծախսերի և շահերի իր հայտարարագրում նշել է 90 օրից ավելի փաստացի տիրապետվող անշարժ գույքի մասին, այն է՝ Երևան քաղաքում բնակարան։ Բնակարանը պաշտոնյան ձեռք է բերել հիփոթեքով․ փոխառությունների մասին սյունակից տեղեկանում ենք հանձնված 43,092,000 և 2,394,000 դրամի փոխառության մասին, իսկ պարտապանը «Միկշին» ՍՊԸ-ն է։
Մասնավոր փոխանցումների միջոցով Հայաստան մտնող ֆինանսական հոսքերը շարունակում են կրճատվել։ Այս տարի գրեթե 16 տոկոսով ավելի քիչ գումար է եկել։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ նախկին վարչապետ, «Ազատություն» կուսակցության նախագահ Հրանտ Բագրատյանն է։
Վերջին տարիներին, հատկապես հիփոթեքի ակտիվ վարկավորման արդյունքում, այդ բեռը կտրուկ ծանրացել է։ Այսօր էլ շարունակում է ոչ պակաս ակտիվությամբ ծանրանալ։
