Վառելիք չունիմ, որ տունը տաքցնեմ, էրեխեն չմրսի: Իմ միակ հոգսն է, որ էրեխեն չմրսի,-ասում է Ա. Էլբակյանը եւ շարունակում, որ տարածված վիրուսների պատճառով Արմենը հիվանդացել է:
Գյումրիում տնակային թաղամասերը ստեղծվեցին երկրաշարժից անմիջապես հետո եւ այլեւս չվերացան: Տարրական պայմաններից զուրկ կացարաններում այսօր մեծանում են 1988-ին ծնված երեխաների փոքրիկները:
Ցեխաշաղախ փողոցները տանում են Գյումրու տնակային հերթական ավան: Ժանգոտ, գույնզգույն թիթեղներ ու փտած, քայքայված տնակներ` անվերջ ու անթիվ, միմյանց մոտ ու հեռու. մի կերպ հարմարեցրած քարաշեն տնակների բակերում ձմռան վառլիքն է ամբարված, դեսից-դենից հավաքած արկղերը, անպիտան իրերը:
Շիրակը հանրապետության ամենաաղքատ մարզն է վերջին 6 տարին շարունակ: Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն` այստեղ աղքատության ցուցանիշը 45 տոկոս է:
«Պատերը կարուսել են դարձել,հատակը փտել է, պահարանները շարժվում են փտած հատակի վրա: Սենյակում ամեն ինչ սառչում է, փայտ վառելու հնարավորություն չկա: Թոշակն ու նպաստը ամեն ամիս 63-64 հազար են, ես էստեղ կապրիմ աղջկաս ու 2 թոռներիս հետ` մեկը տղա է, մյուսը` աղջիկ, 13 ու 15 տարեկան, էս օրերին ամեն մեկս մի տեղ կերթանք, կմնանք, էստեղ չենք կարող ապրել, շատ ցուրտ է, էնքան ցուրտ է, որ հեռուստացույցը համարյա չի աշխատի…»:
Այս տարվա փետրվարին Վանաձորում ծնված եռյակ տղաները ծնողների ու երկու քույրերի հետ բնակվում են սոցիալական ծանր պայմաններում Վանաձորի Երեւանյան 90 հասցեում գտնվող հանրակացարանի սենյակներից։
Գյումրեցի Խաչիկյանների ընտանիքն ապրում է ծայրահեղ ծանր պայմաններում: Արդեն 15 տարի 11 անձից բաղկացած ընտանիքի համար որպես հիմնական կացարան է ծառայում քայքայված տնակը, որում բնակվելն այլևս անհնար է
1967թ. ծնված արարատցի Գայանե Մնացականյանը 2016 թվականի փետրվարին առողջական խնդիրներով դիմում է բժշկի և պարզվում է, որ նրա մոտ առկա է չարորակ գոյացություն, անմիջապես կատարվում է վիրահատություն և նշանակվում քիմիաթերապիա:
Երևանաբնակ 26-ամյա Գոհար Եսայանը հիմա առավել քան երբևէ ունի մեր աջակցության կարիքը:
Այս ամենին զուգահեռ, մանկական ուղեղային կաթվածով հիվանդ բալիկին անհրաժեշտ են տաք հագուստներ, հատկապես տաբատներ, սպորտային տաք շորեր, քանի որ երեխան մշտապես հատակին է լինում, իսկ հատակը բավականին սառն է:
Այս պահին առավելապես կարիք ունեն ձմեռային հագուստի, սնունդի և ձմեռվա վառելփայտի:
Գյումրիում Հարությունյանների երեք անձից բաղկացած ընտանիքն հայտնվել է դրսում, նրանք ապրում էին Խրիմյան Հայրիկ փողոցի 237/327 հասցեի տնակում: Սեպտեմբերի 22-ին հրդեհի հետեւանքով ամբողջությամբ այրվել է նրանց կիսավեր կացարանը:
«ՀՈՒՅՍ ՀԱՅԻՆ» Բարեգործական կազմակերպությունը դիմում է բոլոր բարեգութ մարդկանց. «Հարգելի՛ էջակիցներ ԽՆԴՐՈՒՄ ԵՆՔ ՏԱՐԱԾԵԼ Սահմանամերձ գյուղերում սոցիալական ծայրահեղ պայմաններով հագեցած առօրյան հուսալքության մեջ է գցում մարդկանց, իսկ Տավուշի մարզի սահմանամերձ Այգեձոր գյուղում բնակվող 32-ամյա Վարդուհի Մարտիրոսյանի համար ընտանիքի ծանր հոգսերը առավել քան անտանելի են: Դեռ 2013 թվականի դեկտեմբերի 26-ին ծանր հիվանդությունը խլեց Վարդուհու երիտասարդ ամուսնու կյանքը:
28-ամյա քանդված տնակի բազմոցին հազիվ տեղավորվել է 76-ամյա Կիմա Գրիգորյանը, սկեսրոջ մայրը, տիկին Կիմայի 2 որդիները մահացել են վերջին տարիներին, որդեկորույս մայրն ասում է, որ ինքը առողջական խնդիրներ ունի, հաճախ գիշերները չի կարող քնել ոտքերի ցավի պատճառով:
Լիանան 5 երեխայի մայր է: 11-ամյա Լիլիթն ու 9-ամյա Մոնիկան դպրոցական են, 6-ամյա Աննան ու Տիգրանն այս տարի առաջին անգամ են դպրոց ոտք դնելու: Նպաստով ապրող Ավագյանների ընտանիքի համար սեպտեմբերի 1-ը նոր փորձություն է:
Իմանալով հիվանդության մասին պապը անմիջապես երեխային տեղափոխում է Երևան, Ռ.Յոլյանի անվան արյունաբանական կենտրոնի մանկական դիսպանսեր, որտեղ էլ նա գտնվում է հիմա։ Բուժումը բաղկացած է 4 /չորս/ փուլից, որից միայն ավարտվել է առաջին փուլը։ Սույն փուլի անցկացման համար ընդհանուր գումարը կազմել է 800.000 /ութը հարյուր հազար/ ՀՀ դրամ։
Հուլիսի 31-ին՝ կիրակի օրը, ժամը 12:00 հավաքվում ենք Բանգլադեշում գտնվող Սուրբ Երրորդություն եկեղեցու մոտ, որպեսզի այցելենք Մարտակերտից տարհանված, Աբովյանում ապաստան գտած ընտանիքին, ով ունի մեր օգնության կարիքը:
Ջրաձորում ևս անօթևանության խնդիրը դեռևս լուծված չէ: 1988 թվականի երկրաշարժի ժամանակ գյուղի տները դարձել են վթարային:
Գյումրեցի փոքրիկ Անին ամեն առավոտ քաղցրավենիքի փոխարեն օրը սկսում է դեղերով։ Խմելնիցկի փողոցի 236/139 տնակում Անին ապրում է մոր եւ երկու քույրերի հետ։ Մանկահասակ երեխայի մահճակալն ուղիղ կաթոցների տակ է, ու անձրեւանոցների տակ գտնվող այս հատվածը համարվում է տնակի քիչ թե շատ անվտանգ անկյունը:
54-ամյա տիկին Անժիկի միակ թոռնուհին` Անժելան, հաճախում է անվճար մանկապարտեզ, հազիվ մի կերպ տրանսպորտի գումարն են կարողանում հայթայթել. հարսը հիմնական աշխատանք չունի:
Ընտանիքում աշխատում է միայն Ալբերտի մայրը, Ռոզան զբաղվում է երեխաների խնաքով, իսկ Ալբերտը չի կարողանում աշխատանք գտնել: Ալբերտն ունի առողջական խնդիրներ և քանի որ գրանցում չունենալու պատճառով ընդգրկված չէ սոցիալապես անապահովների ցուցակում, չի կարողանում օգտվել անվճար բժշկական ծառայություններից:
Ընտանիքի մայրը պատմում է, որ այս տնակն էլ իրենցը չէ. ամեն առավոտ տիկին Անահիտը վախով հաշվում է այն օրերը, թե երբ է վերջանալու ապրիլ ամիսը. տնակի սեփականատերը ժամանակ է տվել, որ ընտանիքն ապրելու տեղ գտնի ու հեռանա։
Գյումրիում հազարավոր ընտանիքների նման Սարգսյաններն ապրում են տնակային անբավարար պայմաններում: Թեպետ 1988-ի երկրաշարժից հետո պետության կողմից նրանք փոխհատուցվել են բնակարանով, այնուհանդերձ սոցիալական խնդիրների պատճառով բնակարանը վաճառել են ու գնել ժամանակավոր կացարան:
Գյուղում աշխատանք չունեն, սեփականություն չունեն՝ ո՛չ տուն, ո՛չ հող, ո՛չ անասուն, ապրում են գյուղապետարանի կողմից հատկացված մի սարսափելի վիճակում գտնվող բնակարանում: Երազում են գոնե ունենան մեկ կով ,որ կարողանան իրենց կաթն ու մածունն ունենալ:
Դոնարա տատը Վանաձորի ծայրամասային թաղամասերից մեկում մենակ է ապրում: Տարիներ առաջ եռյակ ունեցած այս կինը երկար ժամանակ է՝ երեխաներից լուր չունի:
Հուսահատությունից Շիրակի մարզի Հովունի գյուղի գոմերում մի քանի օր առաջ ինքնասպան եղած 40-ամյա Կարենի 6 հոգուց բաղկացած ընտանիքը, որը բնակվում է Գյումրու Բուլվարային թաղամասի Գործարանային հանրակացարանի փլված, ապրելու պայմաններից բացարձակապես զուրկ խոնավ մի սենյակում, օրվա հացի կարոտ է:
Երեք մանկահասակ երեխաների միայնակ խնամող երիտասարդ մորը մենք հանդիպեցինք Գյումրու ամենահեռավոր ու ամայի մի վայրում կիսաքանդ գործարանային շինությունների հարևանությամբ տեղադրված տնակում:
«Դոմիկը», որտեղ ապրում են փոքր Մնացականյանները, արդեն քսան տարեկան է և վաղուց շահագործման պիտանի չէ: Հատակին փոսեր են առաջացել, որտեղ առանց խոչընդոտների քայլելը դժվար է ստացվում, պատերին տեղ-տեղ մնացած գունավոր պաստառները վաղուց խամրել են, կորցրել նախկին գույները, իսկ պատուհանները փակող թափանցիկ վարագույրները՝ պատվել սևով. վառարանի ծխի հետևանքն է:
Ծածկի և տանիքի փայտյա տարրերը ոչ միայն ճկված վիճակում են, այլև քայքայված: Մուտքի փակ պատշգամբից սենյակ մտնող փայտե ծածկը կախվել է սենյակի մեջ` ստեղծելով կյանքի ու առողջության համար վտանգավոր իրավիճակ տան բնակիչների համար:
Արդեն 26 տարի է անցել Բաքվում ադրբեջանիցների կողմից իրականացված հայերի ջարդերից: 1990 թ-ի հունվարի 13-19-ը տեղի ունեցած վայրագությունների ու կոտորածների ականատեսները մինչ օրս չեն կարողանում իրենց հիշողությունից ջնջել կատարվածը:
