Այսօր Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի պատգամավորները Արցախի Հանրապետության Անկախության հանրաքվեի, մարդու հիմնարար իրավունքների և ցեղասպանության կանխարգելման միջազգային օրվա կապակցությամբ այցելել են Եռաբլուր պանթեոն՝ հարգանքի տուրք մատուցելու Արցախի ազգային- ազատագրական պայքարի ճանապարհին նահատակված հայորդիների շիրիմներին:
Արցախը հանձնեցին ու հանգիստ նստեցին։ Կարծես ոչինչ էլ չի եղել։ Ուրախ-զվարթ պատրաստվում են ամանորյա տոնակատարություններին, ճոխ գնումներ են անում։ Իրենց ոչնչից չեն ուզում զրկել։
1991-ի այս օրը Արցախի ժողովուրդը քվեարկեց հանուն Անկախ և Ազատ Արցախի։
«Ես զոռով չեմ կարող սիրել տալ այս թանգարանը: Սա հայ ժողովրդի պատմամշակութային ժառանգությունն է: Եթե ամեն ինչ անում են, որ թանգարանը չլինի, չեմ հակադրվելու: Թանգարանը ստեղծելիս ակնկալում էի, որ պետական է դառնալու, ժողովրդինն է լինելու: Այն ժամանակ որ չանեի, հիմա չէի կարողանա, որովհետև գորգը որ բնօրրանից կտրվում է, արդեն թանգարանային չէ»,- նշեց Վարդան Ասծատրյանը:
Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետության ավելի քան 120 կուսակցություններ, հասարակական կազմակերպություններ, լրատվամիջոցներ ու համայնքների ղեկավարներ ստորագրել են ուղերձ՝ ուղղված միջազգային հանրությանը՝ դեկտեմբերի 10-ի՝ ԱՀ անկախության հանրաքվեի, ԱՀ Սահմանադրության և Մարդու իրավունքների միջազգային օրերի առթիվ:
Անհերքելի է՝ Ռուսաստանն ունի իր մեղավորության չափաբաժինն Արցախում կատարվածի համար, բայց անհերքելի է նաև այն, որ ինչպես Արցախում, այնպես էլ Հայաստանում կատարվողի գլխավոր պատասխանատուն Հայաստանի այս պահի իշխանությունն է: Իսկ եթե անգամ Ռուսաստանը մեր նկատմամբ իրեն պահել և պահում է ոչ բարեկամական, ապա դրա պատճառը մեր սխալ քաղաքականությունն է։
2020 թվականի Տավուշի հուլիսյան հայտնի դեպքերի ժամանակ, երբ երկու մարտական հենակետ հետ բերվեց, Փաշինյանը, որն առայսօր ինքնահաստատման լուրջ խնդիր ունի, տասնյակներով շքանշաններ ու մեդալներ էր բաժանում։ Նա նաև մի ինքնախոստովանություն արեց, որն իր ճակատին խարան է մնացել։ Նա ասաց, որ մենք նախկիններից ժառանգել ենք տարածաշրջանի ուժեղ բանակներից մեկը։ Հուլիսի դեպքերից հետո նա այլ կերպ չէր էլ կարող խոսել, հո չէ՞ր ասի, թե իրենք մեկ-մեկուկես տարում նման բանակ կառուցեցին։ Միգուցե ինքն ուզում էր պատերազմում հաղթել, բայց ցանկանալը մի բան է, կարողանալը՝ այլ, առավել ևս՝ նա ամեն ինչ արել էր պարտությունը մոտեցնելու համար։ 168TV-ի «#ՕրաԽնդիր» հաղորդման ժամանակ նման կարծիք հայտնեց ռազմական փորձագետ Հայկ Նահապետյանը:
«Հրապարակ» օրաթերթը գրել էր, որ ԱՀ անվտանգության խորհրդի նախկին քարտուղար Սամվել Բաբայանը 44-օրյա պատերազմի և 2020թ. նոյեմբերի 9-ին ստորագրված եռակողմ հայտարարության առնչությամբ ԱՀ դատախազությունում հարուցված քրեական վարույթի շրջանակում հարցաքննվել է: Լրատվամիջոցն այդ հարցաքննությունից արդեն որոշ դրվագներ ներկայացրել է:
Ռուսաստանի հետ մեր հարաբերություններն այսօր պատմականորեն ամենացածր մակարդակի վրա են՝ երկկողմ անվստահությամբ։ Ռազմավարական դաշնակիցն առնվազն ոչ բարեկամ երկրի, շատ հաճախ՝ թշնամու ընկալման է հասցված։
Իլհամ Ալիևը լուրջ խոչընդոտներ չի տեսնում Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղության համաձայնագրի ստորագրման համար:
«Շուրջ երեք տարվա բանակցային գործընթացի ընթացքում Հայաստանը մշտապես ցանկացել է խաղաղության համաձայնագրի մեջ ներառել Ղարաբաղում հայկական փոքրամասնությանը վերաբերող դրույթ»,- ասել է Ադրբեջանի նախագահը euronews-ին տված հարցազրույցում:
«Քանի որ նրանք ցանկանում են, որ ներառվի Ադրբեջանում հայկական փոքրամասնության հարցը, ապա եկեք ներառենք նաև երեսուն տարի առաջ Հայաստանից վտարված ադրբեջանական փոքրամասնության հարցը այդ երկրում։ Իսկ Հայաստանում ադրբեջանցիներն ավելի շատ էին՝ մոտ 300 հազար մարդ», – նշել է նա՝ հավելելով, որ ամեն ինչ պետք է փոխադարձ լինի, հակառակ դեպքում, Բաքուն չի ընդգրկի այդ հարցը խաղաղության պայմանագրում:
«Եթե Հայաստանը համաձայնի կամ նույն ձևակերպումը կիրառի, կամ ընդհանրապես չներառվի այդ հարցը, ապա խաղաղությունը հասանելի կդառնա»,- ասել է Ալիևը:
Արցախում ադրբեջանական ցեղասպանական գործողությունների հետևանքով բռնի տեղահանված պահեստազորային սպա, մայոր Սլավիկ Իսրայելյանը համոզված է, որ ՀՀ իշխանությունները բավարար քայլեր չեն իրականացնում՝ Ադրբեջանում գտնվող մեր հայրենակիցներին վերադարձնելու ուղղությամբ:
«Հայաստանի իշխանությունն Արցախին միայնակ է թողել 2020 թվականի հոկտեմբերի սկզբից, երբ Նիկոլ Փաշինյանը դադարեցրեց մեր մոբիլիզացիան՝ բանակի շարքերի համալրումը։ Նա հայտարարեց, թե տանն ով սաղավարտ ու զինվորական այլ պարագաներ ունի, վերցնեն, ջոկատներ կազմեն և գնան պաշտպանեն հայրենիքը։ Սա խոսում է այն մասին, որ այդ օրվանից ՀՀ իշխանությունը ոչ միայն միայնակ է թողել արցախահայությանը, այլև մեր բանակին, հայրենիքի սահմանների պաշտպանությունը՝ բանակի շարքերը չհամալրելով, սա էլ այն դեպքում, որ լավ գիտենք՝ պատերազմում են ոչ թե ժողովուրդները, այլ պետությունները, պետությունը չկանգնեց հայ ժողովրդի կողքին»,- նշեց Դավիթ Գալստյանը։
Ո՛չ Նիկոլ Փաշինյանը, ո՛չ Արարատ Միրզոյանը չունեն դիվանագիտական կրթություն կամ փորձառություն։ Իշխանությունը զավթելու պահին Փաշինյանը պատկերացում չուներ Արցախի հարցից, իսկ Արարատ Միրզոյանը ՀՀ առաջին ոչ դիվանագետ ԱԳ նախարարն է։
Այս մասին հայտարարել է Ֆրանսիայի արտգործնախարարությունը՝ մանրամասնելով, որ երկրի խորհրդարանը նոյեմբերի 30-ին հավանություն է տվել Հայաստանին և Լեռնային Ղարաբաղի փախստականներին հրատապ կարգով 15 մլն եվրոն հատկացնելուն։
«Միկրոֆոնը չլիներ՝ ուրիշ բան կասեի, բայց գլուխը պատին է տվել: Ո՞նց կարող է Արցախն Ադրբեջանի տարածք լինել: Մեզ համար Արցախը Հայաստանի մի կտորն է, մեր հայրենիքի մի մասն է: Մենք հո թո՞ւրք չենք»,- վրդովված ասացին քաղաքացիները:
ՀՀ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի մամուլի քարտուղար Զարուհի Մանուչարյանը ներկայացրել է Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված անձանց երեխայի ծննդյան կապակցությամբ միանվագ և մայրության նպաստ նշանակելու ընթացակարգերն ու դիմումների ընդունման ժամանակացույցը։
«Զգացի, որ խոսքն այլևս արժեք չունի, ուժը գերակայում է աշխարհում։ Հավերժական պարտությունը, որ այդ ժամանակ եկավ ինձ մոտ, կարծում եմ՝ երբեք չեմ հաղթահարի, հիմա իմ ուժը իմ խոսքն է՝ որպես լրագրող, բայց այդքան վստահ չեմ իմ խոսքի վրա, ինչպես նախկինում։ Իսկապես շատ կուզեի, որ լիներ այն աշխարհը, որը ես էի պատկերացնում՝ քաղաքակիրթ, օրենքների գերակայությամբ և այլն, բայց ցավոք, տեսնում ենք, որ աշխարհակարգեր են փլվում։ Խոսքը միայն պատերազմների թատերաբեմում հայտնված երկրների մասին չէ, այլ առհասարակ այս մոլորակի հետ կատարվածի մասին է»,- ասաց Տ. Խաչատրյանը։
Ըստ այդմ՝ ժամանակավոր պաշտպանություն ստացած փախստականին մինչև 2023 թվականի հունվարի 1-ը ծնված երեխայի խնամքի կապակցությամբ համապատասխան նպաստ կնշանակվի, եթե ծնողը ՀՀ գործատուի մոտ գտնվում է մինչև երեք տարեկան երեխայի խնամքի արձակուրդում և ծնողն ու երեխան ՀՀ բնակչության պետական ռեգիստրում հաշվառված են ՀՀ բնակության վայրի հասցեով և խնամքի նպաստի համար դիմելու օրվա դրությամբ երեխան գտնվում է Հայաստանում։
Դեկտեմբերի 4-ի դրությամբ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության Միասնական սոցիալական ծառայության 49 կենտրոններում որպես աշխատանք փնտրող հաշվառվել է շուրջ 3929 անձ, որից 3737-ը ստացել է գործազուրկի կարգավիճակ։ Աշխատանքի տեղավորման նպատակով ուղեգիր է ստացել 1608 անձ,ինչի արդյունքում այս պահի դրությամբ 438-ն արդեն իսկ տեղավորվել է աշխատանքի
Հայաստանի դպրոցներում տեղահանված երեխաների և դեռահասների սոցիալական ինտեգրմանը և դպրոցների անձնակազմի կարողությունների զարգացմանը և մենթորինգին՝ տեղահանված երեխաներին և դեռահասներին, նրանց ընտանիքներին և ընդունող (հյուրընկալող) համայնքների աշակերտներին հոգեկան առողջության և հոգեբանասոցիալական համապատասխանեցված աջակցության տրամադրման համար։
«Հայ-ադրբեջանական պայմանավորվածությունները շրջանցել են Արցախի պատանդառված ռազմաքաղաքական ղեկավարությանը, ինչը, մի կողմից, հուշում է, որ պաշտոնական Երևանն առանձնապես մտահոգ չէ այդ մարդկանց ճակատագրերով, մյուս կողմից՝ հերթական անգամ ապացուցում է, որ պաշտոնական Երևանը գնում է համաձայնությունների՝ Բաքվի օրակարգով ու պայմաններով»:
Այսօր ԱԺ-ում լրագրողներն Արտաքին գործերի փոխնախարար Մնացական Սաֆարյանից հետաքրքրվեցին՝ Հայաստանն ու Ադրբեջանը, բացի երեկվա համատեղ հայտարարությունից, ի՞նչ այլ քայլեր են ձեռնարկելու՝ միմյանց միջև վստահության ապահովման համար։
Երեկ ՀՀ վարչապետի աշխատակազմի և Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահի վարչակազմի միջև բանակցությունների արդյունքում պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել երկու պետությունների միջև վստահության կառուցման ուղղությամբ շոշափելի քայլեր ձեռնարկելու մասին։
2021թ. սեպտեմբերի 21-ին՝ Հայաստանի Հանրապետության Անկախության օրը, աննախադեպ իրադարձություն տեղի ունեցավ «Եռաբլուր» զինվորական պանթեոնում: Նիկոլ Փաշինյանի մուտքը Եռաբլուր փակած շուրջ 30 զոհված զինծառայողների ծնողների նկատմամբ աննախադեպ բիրտ ուժ կիրառվեց: Ծնողներին, այդ թվում՝ կանանց, քարշ էին տալիս Եռաբլուրի աստիճաններով:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քարտեզագիր, տեխնիկական գիտությունների թեկնածու, «Գեոդեզիա և քարտեզագրություն» ՊՈԱԿ-ի գիտատեխնիկական բաժնի նախկին պետ, «Էլմա» էլեկտրոնային քարտեզի հեղինակ Շահեն Շահինյանն է։
«Պոլի փայտ լինի՝ մերը լինի. այս սկզբունքով են առաջնորդվում։ ՔՊ-ն անգամ դռնապաններին է իրեն հավատարիմներին նշանակում, նշանակում է մարդկանց, որոնք իրենցից տարբերվող կարծիք չեն կարող ունենալ։ Լուրեր եմ ստանում, որ մարզերում բռնաճնշումները հասել են աբսուրդային մակարդակի նաև դպրոցներում, մանկապարտեզներում,- ասաց Դանիելյանը՝ հիշեցնելով՝ բռնաճնշումների մասին են փաստում նաև, երբ ՏԻՄ ընտրություններում ոչ իշխանական թեկնածուներին զգուշացվել է՝ իրենց հարազատների, բարեկամների նկատմամբ պատիժներ կլինեն։
Երեկ ԱԺ-Կառավարություն հարցուպատասխանի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է. «Իմ լիազորությունների շրջանակը, Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը ինձ տալիս է պատասխանատվություն Հայաստանի Հանրապետության ապագայի վերաբերյալ, և ես կենտրոնացած եմ այդ խնդրի վրա»:
«Ucom-ը մարդակենտրոն ընկերություն է և մենք հավատում ենք բարի գործերի ուժին: Ի թիվս այլ նախաձեռնությունների, որոնք իրականացնում ենք համայնքի բարեկեցության համար, մենք ցանկանում ենք պարզագույն ապահովություն փոխանցել մեր հայրենակիցներին: Մենք ուզում ենք, որ Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներն իմանան, որ իրենք մենակ չեն ու որ համատեղ ուժերով ոտքի կկանգնենք»,-ասել է Ucom-ի գլխավոր տնօրեն Ռալֆ Յիրիկյանը:
Պատահական չէ, որ այն հարձակման ու ասպատակման է ենթարկվել բոլոր ժամանակների բռնակալների կողմից: Հազարամյակների ընթացքում երախտապարտ սերունդները փայփայել ու պահպանել են պապերի ամեն մի տքնանք՝ մեր օրերին հասցնելով բազմադարյա հուշերն ու պատմությունը։
Ով հրահանգ տվեց ետ քաշել հայկական զորքերը այն դիրքերից, որտեղ կանգնած էին նրանք՝ այն դեպքում, երբ նոյեմբերի 9-ին ստորագրված փաստաթղթի 1-ին կետում ամրագրված է․ «Կողմերը կանգ են առնում իրենց զբաղեցրած դիրքերում»․
