«Հարցրեք՝ այդ որ գաղտնի խոսակցություններում ասում են, թե Հայաստանը կլինի 10 հազար քառակուսի կիլոմետր, ինչո՞ւ դրա մասին բացահայտ չեն ասում, չէ՞ որ նույն Անկարայից է ասվել՝ այդպես պետք է ասել։ Հո պատահակա՞ն չէր, որ սա (նկատի ունի Նիկոլ Փաշինյանին.- Ա.Ս.), անկախության շարժում էր սկսել հենց անկախ Հայաստանում»,- խոսքը եզրափակեց քաղաքական գիտությունների թեկնածուն։
«Որքան էլ բարդ է, սակայն վերադարձի հարցում արցախցիները վճռական են»,- այս մասին Ազատության հրապարակում արցախցիների հրավիրած հանրահավաքի շրջանակում 168․am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի ՄԻՊ Գեղամ Ստեփանյանը։
Նիկոլը մեզ ծախել ա, ինքը չլինի, մենք կգնանք Արցախ. արցախցի կին
«Միասին» այլընտրանքային հասարակական-քաղաքական շարժումը պահանջում է ՀՀ կառավարությունից և Միջազգային պատկան ատյաններից, հնարավոր բոլոր իրավական և քաղաքական միջոցները ձեռնարկել Բաքվի բանտերում անլուր տառապանքների ենթարկվող հայ ռազմագերիներին հայրենիք վերադարձնելու համար։ Ադրբեջանում, ըստ հայաստանցի իրավապաշտպանների, այժմ մի քանի տասնյակ հայ է ապօրինի ազատազրկված, նրանց թվում՝ Արցախի Հանրապետության նախկին ղեկավարները, որոնք 30 տարի գլխավորել են Արցախի հայության ազգային-ազատագրական պայքարն ընդդեմ ադրբեջանական ցեղասպանական բռնազավթումի:
#ՀԻՄԱ. Արցախ հավաքական վերադարձի հարցը՝ գերակա. արցախցիների բողոքի ակցիան՝ ՈւՂԻՂ
Արցախի ժողովրդի հիմնարար իրավունքների պաշտպանության հանձնախումբը ողջունում է Եվրոպական խորհրդարանի 2024 թվականի մարտի 22-ի բանաձևի 14-րդ կետում ներկայացվածնախաձեռնությունը, որը միանշանակորեն հաստատում է արցախահայության՝ միջազգային ներկայության ներքո հայրենիք վերադառնալու իրավունքը:
«Հայաստանի իշխանությունը փորձում է ցույց տալ, թե արևմտամետ է, մոտ ժողովրդավարական երկրներին, և այս առումով ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի այցի նպատակն է տարածաշրջանային երկրներին քաշել ՆԱՏՕ-ի կողմ, իսկ իրականում Հայաստանը դարձնում են այլ երկրների շահերի բախման ռազմադաշտ, իսկ դա նշանակում է, որ այդ քաղաքականությունը չի բերելու այս տարածաշրջանում խաղաղության»,- ասաց Սեյրան Օհանյանը։
Հայաստանում Ֆրանկոֆոնիայի օրերի առթիվ Երեւան են այցելել ֆրանսիացի հանրահայտ գրող Սիլվեն Տեսոնը եւ հայտնի լրագրող, «Ֆիգարո» ամսագրի տնօրենի տեղակալ Ժան-Քրիստոֆ Բյուիսոնը:
«30 տարի շարունակ Տավուշում ամուր դիրքեր են կառուցվել, դրանք անզիջելի դիրքեր են, մայրուղիներ են բարեկարգվել, իրենք հասկանո՞ւմ են՝ տարածքներ զիջելով՝ ինչ է լինելու այդ մայրուղիների վիճակը, դրանք ուղղակի մեկուսացվելու են։ Անձամբ այդ տարածքին լավ ծանոթ եմ, հիմա Նիկոլ Փաշինյանն այլընտրանք ճանապարհ որտեղ էլ կառուցի, միևնույն է՝ հայտնվելու է Ադրբեջանի հսկողության տակ։ Եթե բնակիչները մտածում են, որ ճանապարհը 500 մետր այն կողմ կառուցեն, իրենք հեշտ կերթևեկեն, սխալվում են, այն ավելի խոցելի է դառնալու»,- հավելեց Աշոտ Սևյանը։
Ադրբեջանն իրավունք չունի հարցազրույց անել Բաքվում պատանդի կարգավիճակում պահվող Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարների հետ։ Այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի նախկին պետնախարար, մարդու իրավունքների նախկին պաշտպան Արտակ Բեգլարյանը՝ մեկնաբանելով պատանդառության մեջ գտնվող Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարների հարցազրույցն ադրբեջանական լրատվամիջոցին և դրա վերաբերյալ հայկական կողմի անելիքները։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ նախկին վարչապետ, ԱԺ նախկին նախագահ Խոսրով Հարությունյանն է։
«Նիկոլի նման թուրքի դեմ ծնկածը երբեք չի կարող որևէ բան հետ բերել։ Կապիտուլյանտ Նիկոլը սահմանազատում ու սահմանագծում չիրականացնելով մեր ենթակառուցվածքների առումով շինարարական աշխատանքներ է անում, նա առանց թաքցնելու շրջանցիկ ճանապարհներ է կառուցում։ Այսինքն՝ եթե ինքը շրջանցիկ ճանապարհներ է կառուցում, ուրեմն՝ ոչինչ ստանալ չի կարող»։
Ադրբեջանը պետական մակարդակով շարունակում է Արցախի Հանրապետությունում ոչնչացնել պատմական հուշարձանները։ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին, Արցախի դեմ սանձազերծած ռազմական գործողություններից հետո, Ադրբեջանը սկսել է քանդել գրեթե բոլոր գերեզմանոցները, եկեղեցիները, հուշահամալիրները։ Ադրբեջանի թիրախում առաջին հերթին հայտնվել են Արցախի գոյամարտում նահատակվածների հիշտակին նվիրված հուշակոթողները։
Հայ դատի Ամերիկայի հանձնախմբի կազմակերպմամբ՝ ԱՄՆ Կոնգրեսում մարտի 13-ին կայացել է «Ցեղասպանության հակադարձում. Արցախի բնիկ հայերի իրավունքների և անվտանգ վերադարձի ապահովում» խորագրով քննարկում` ավելի քան մեկ տասնյակ կոնգրեսականների, փորձագետների, Կոնգրեսի աշխատակիցների, համայնքի ներկայացուցիչների և լրատվամիջոցների ներգրավվածությամբ։
«Դրանից ամիսներ անց Արցախը հայտնվեց շրջափակման մեջ՝ բոլոր առումներով, իսկ թե ինչ եղավ հետո՝ բոլորիս հայտնի է։ Գոնե երկու տարի առաջ տեղի ունեցածը էլի հասկանանք, ուրիշ բան չեմ ասում․․․»։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարի եթերում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը թյուրքագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու Վարուժան Գեղամյանն է։
Մարտի 20-ին Ազատության հրապարակում Արցախի Հանրապետության մի շարք հասարակական կազմակերպություններ իրականացնելու են հանրահավաք: Քննարկելու են Արցախի ժողովրդի բնակարանային կարիքների ապահովման, բնակվարձի համար աջակցության ծրագրերի նախագծերի, արցախահայերի իրավունքների ու տարբեր այլ խնդիրների մասին հարցեր։
«Բարդ Talk» հաղորդաշարի հերթական թողարկման շրջանակներում քաղաքական վերլուծաբաններ Արմեն Բաղդասարյանն ու Գառնիկ Գևորգյանը քննարկում են Նիկոլ Փաշինյանի վերջին ասուլիսում հնչած հայտարարությունների հնարավոր վտանգները՝ Ադրբեջանին հերթական անգամ միակողմանիորեն զիջումներ կատարելու համատեքստում, Եվրոպական խորհրդարանի կողմից ընդունված բանաձևը և դրա ազդեցությունը Հայաստանի արտաքին կողմնորոշման փոփոխության գործընթացի վրա, ինչպես նաև վերջին օրերին ներքաղաքական կյանքում տեղի ունեցած մի քանի իրադարձություններն ու հասարակության անելիքները ստեղծված իրավիճակը հաղթահարելու տեսանկյունից։
Փաշինյանը հերթական հայապատկան հողերի հանձնման մասին ազդարարում է Բաքվի սպառնալից վերջնագրից մի քանի օր անց։
Փաստաբան, միջազգային իրավունքի մասնագետ Արա Ղազարյանն ընդգծեց՝ առհասարակ իրեն հարգող որևէ պետություն նման բան չի անի, պատանդառության մեջ գտնվող անձին չի ստիպի հարցազրույց տալ։
Եվրոպական խորհրդարանի տարբեր կուսակցություններ ներկայացնող մի քանի տասնյակ պատգամավորներ դիմել են Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելին, Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լյայենին և Եվրոպական խորհրդարանի նախագահ Ռոբերտա Մեցոլային՝ կոչ անելով քայլեր ձեռնարկել Լեռնային Ղարաբաղի հայկական մշակութային և կրոնական ժառանգության պաշտպանության համար։ Այդ մասին X–ի իր էջում գրառում է արել Եվրարախորհրդարանի պատգամավոր Միրիամ Լեքսմանը։
ՀՀ ԱԳ նախարարը խուսափելով արցախցիների վերադարձի իրավունքի ապահովմանն ուղղված գործընթացի մեկնաբանությունից նշել է, թե իրենք ամեն ինչ արել են որպեսզի ԼՂ հայությունը կարողանա մնալ Լեռնային Ղարաբաղում:
Գերմանահայոց Կենտրոնական խորհրդի վարչության անդամ Սամվել Լուլուկյանն ահազանգում է՝ Հայաստանը կանգնած է պատերազմի եզրին, և այս վտանգավոր փուլում զարմանալի է, որ Հայաստանի իշխանությունն օրակարգային է դարձրել Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները սրելու, ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու հարցը՝ երբ չկա Հայաստանի անվտանգությունն ապահովող մեկ այլ՝ ավելի լավ համակարգ։
«Վերականգնել մասնատված աշխարհը» խորագրով Բաքվի XI գլոբալ ֆորումի բացման ժամանակ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարել է, որ 2023 թվականի սեպտեմբերին Արցախում իրականացված «հակաահաբեկչական գործողության» ընթացքում ադրբեջանական զինուժը ոչնչացրել և որպես ռազմական ավար է վերցրել մոտ 1 մլրդ դոլարի զինամթերք, ծանր սպառազինություն և զրահատեխնիկա: Իսկ 2020թ. 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Ադրբեջանի ռազմավարի արժեքը կազմել է մոտ 5 մլրդ դոլար։
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ տեր Վրթանես եպիսկոպոս Աբրահամյանը խոսելով Ադբեջանի վայրագությունները կանգնեցնելու հնարավոր քայլերի մասին, ասաց՝ հնարավոր է կանգնեցնել Ադրբեջանին, անհնարին ոչինչ չկա, այլ հարց է, որ դրա համար անհրաժեշտ է կատարել պետական մակարդակով համակարգված աշխատանքներ։
Ադրբեջանցիներն ավերել են Արցախի Ծար գյուղի՝ արցախյան ազատամարտում զոհված հայ զինծառայողներին նվիրված հուշահամալիրը, այդտեղից անհետացել է 1224 թ․ արձանագիր խաչքարը։ Այս մասին հայտնում է «Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը։ «Համացանցում հայտնված լուսանկարները ցույց են տալիս, որ Արցախի Ծար գյուղի 13-րդ դարի նշանավոր խաչքարն այլևս իր տեղում չէ։ Մեր մշտադիտարկումները և որոնումները խաչքարի ֆիզիկական վիճակի վերաբերյալ […]
Եվ կրկին հասարակությունից է կախված հարցի պատասխանը՝ պահպանե՞լ Նիկոլին՝ առանց Հայաստանի, թե՞ վերջինիս հնարավորություն տալ՝ իր իսկ իշխանության կողմից վերանորոգված նոր կալանավայրում գրել «Երկրի հակառակ կողմ»-ի երկրորդ հատորը՝ փորձելով պահպանել այն, ինչ կմնա Հայաստանից նրանից հետո։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն է։
«Փաշինյանն Ալիևին տվել է լեգիտիմ առիթ՝ հարձակվելու Հայաստանի վրա։ Ինչպես որ Փաշինյանն է Հայաստանից մնացած քարտեզը բռնում ձեռքին և խոսում, նույն տարբերակով Ալիևն է իր ձեռքում բռնելու Գրանադայի հայտարարությունը»,- ասաց Իգիթյանը։
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարել է, որ 2023 թվականի սեպտեմբերին Արցախում իրականացված իբր «հակաահաբեկչական գործողության» ընթացքում ադրբեջանական զինուժը ոչնչացրել և առգրավել է մոտ 1 մլրդ դոլարի զինամթերք, ծանր սպառազինություն և զրահատեխնիկա:
