2020 թվականի պատերազմի ժամանակ Արցախի ԱԽ քարտուղար աշխատած Սամվել Բաբայանը նոյեմբերի 29-ին, ինչպես տեղեկացվել էր, գնացել էր Քննիչ հանձնաժողով, և նրա «ճշմարտությունները» դարձյալ ոչ թե ի վնաս Նիկոլ Փաշինյանի էին, այլ՝ հօգուտ:
Երեկ ԱԺ-Կառավարություն հարցուպատասխանի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է. «Իմ լիազորությունների շրջանակը, Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը ինձ տալիս է պատասխանատվություն Հայաստանի Հանրապետության ապագայի վերաբերյալ, և ես կենտրոնացած եմ այդ խնդրի վրա»:
Հայաստանն էլ մի ժամանակ ձիգ էր, ուժեղ, տարածաշրջանում ամենամարտունակ բանակի համբավ ունեցող, որը թշնամուն լավ կամ վատ կարողանում էր խաղաղություն պարտադրել և պահել հայկական երկու պետություն, իսկ հիմա…
Որպեսզի Հայաստանը համահունչ շարժվի ստեղծված ռազմաքաղաքական և աշխարհաքաղաքական իրողություններին, պետք է կարողանա ճկուն և արդյունավետ քաղաքականություն իրականացնել: Կարողանո՞ւմ է արդյոք իրականացնել, կարծում եմ, դրա պատասխանն արտահայտվում է Արցախի վերջնական կորստով, ՀՀ սուվեներեն տարածքում ադրբեջանական կողմի գտնվելով:
Ադրբեջանցի ռազմական փորձագետ Թելման Գասիմովը տեսանյութ է տարածել, որ գաղտնի այց է կատարել Երևան, այցելել Կոմիտաս, Շիրվանզադեի անվան դպրոցի մոտ գտնվող շենքերից մեկը, որտեղ, ըստ նրա՝ ծնվել և մեծացել է։
Նոյեմբերի 14-ին ՀՀ արտաքին գործերի փոխնախարար Պարույր Հովհաննիսյանը լրագրողների հետ ճեպազրույցում հայտարարել էր, որ Հայաստանում ԵՄ դիտորդական առաքելությունն ընդլայնելու որոշում կա:
Առաջարկվող նախագծով, աշխարհազորայինների հավաքագրման գործառույթը նախատեսված էր պաշտպանության նախարարության լիազորությունների շրջանակներում, սակայն աշխարհազորը գործելու էր գլխավոր շտաբի ենթակայությամբ։
Այսօր ունենք ՀՀ պաշտպանության նախարարություն, նախարար, որը լինելով Նիկոլ Փաշինյանի քաղաքական թիմի անդամ, առանց վարանելու առաջ է տանում Նիկոլ Փաշինյանի քաղաքական օրակարգը և պաշտպանական քաղաքականությունը, բանակի կառավարումն իրականացնում կամ բանակում բարեփոխումներ անում Նիկոլ Փաշինյանի «Խաղաղության խաչմերուկի» տրամաբանության շրջանակում: Սակայն կա սահման. չպետք է ՊՆ փորձառու պաշտոնյաների ձեռքին տալ փաշինյանական «Խաղաղության խաչմերուկի» նախագիծը, որ նա այն ներկայացնի իր օտարերկրյա գործընկերներին:
Թե ի՞նչ փոխանցված լիազորությունների մասին էր խոսում Բաբայանը, այդպես էլ գաղտնի է: Բայց ավելի ուշ Սամվել Բաբայանը սրբագրել էր իր իսկ ասածը՝ հայտարարելով, որ ինքը, ԱԽ քարտուղարի լիազորությունների շրջանակում, պատերազմի օրերին մասնագիտական խորհրդատվություն է տրամադրել ԱՀ նախագահին, օրինակ, «всего лишь քարտեզի վրա ցույց է տվել, որ էդ տարածքը կարելի է ազատագրել»:
Այն, ինչ տեղի է ունենում մեր բանակի հետ վերջին 5 տարիներին, ինքնին մեծ հարված է զինված ուժերին ու նրա սպայակազմին: Եթե բանակը բարոյահոգեբանական առումով խնդիր ունի, ապա դա ավտոմատ ազդում է բանակի մարտունակության վրա: Չի կարող երկիրը ղեկավարող անձն իր քաղաքական ու քարոզչական մեքենայով հարվածներ կենտրոնացնել բանակի, սպայակազմի և զինված ուժերում եղած ավանդույթների նկատմամբ, և դա զինված ուժերը ճգնաժամի չմղի:
Կարող ենք, չէ՞, ենթադրել, որ ըստ քաղաքական նպատակահարմարության և սեփական քաղաքական շահերի, Նիկոլ Փաշինյանը նույն հիմնավորմամբ ՍՈՒ-30-ների վրա «խելագար գնի» կորստի համար մեղավորներ կցանկանա գտնել «հրթիռների գործով» անցնողների մեջ, իսկ իշխանական պատգամավոր Անդրանիկ Քոչարյանն էլ կաջակցի՝ ասելով, որ ի սկզբանե դեմ է եղել դրան, ինչպես դա արել է Տոնոյանի հարցաքննության ժամանակ, ինչպես դա արել է 44-օրյա պատերազմից հետո: Բայց փաստ է, որ սպառազինության գնումները հաստատում է երկրի ղեկավարը, և դրանից չհասկանալը չի ազատում ի պաշտոնե պատասխանատվությունից:
Արդեն 44-օրյա պատերազմի օրերին ունեցանք կենդանության օրոք Ազգային հերոսի կոչման նոր կրողներ՝ Տիրան Խաչատրյան, Անդրանիկ Փիլոյան, Գարեգին Պողոսյան: Այսինքն, Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունը, թե քիչ չեն դեպքերը, երբ աշխատավարձ են տվել զինվորական գործից չհասկացողի, և այսօր պիտի վստահ լինեն՝ ում են վստահում երկրի անվտանգությունը, շարունակությունն է ավելի վաղ ասված մտքի, թե «մեր ամենամեծ սխալը, որ վստահել ենք բանակին»:
Այս տարվա մարտի 14-ին հրավիրված ասուլիսի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, թե պատերազմում պարտվել ենք նաև, որովհետև բանակում 5-րդ շարասյուն է եղել:
Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանը, ինչպես նախապես հայտարարվել էր, այսօր մասնակցել է 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նիստին:
Նոյեմբերի 16-ին ՀՀ ԱԺ Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանն ԱԺ-ում լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասել էր, որ Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանին պաշտոնական գրություն է փոխանցվել, որպեսզի նա ներկայանա 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողով:
ՀՀԿ փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանի գործով դատական նիստի շրջանակում «Անվտանգություն և ժողովրդավարություն» իրավապաշտպան ՀԿ հիմնադիր, ԱԺ նախկին պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանը լրագրողների հետ զրույցում սա որակել է գիլիոտինների հրահանգ:
Լրագրողների հետ զրույցում ՀՀԿ Գործադիր մարմնի անդամ, Ազգային ժողովի նախկին փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովը նշել է, որ Նիկոլ Փաշինյանի հակապետական խմբակը քաղաքական, պետական և ազգային գործիչների նկատմամբ բռնաճնշումները և կալանավորումները, բնական է, ներկայացնում է ընդամենը որպես իրավական գործընթաց:
ՀԱՊԿ-ից նման հայտարարություն, ըստ էության, չի եղել, հակառակը, երբեմն ձևակերպումներ են լինում, որոնցից կարելի է ենթադրել, որ ՀԱՊԿ-ը և ՌԴ-ն չեն պատրաստվում հանձնել Հարավային Կովկասն Արևմուտքին: Իսկ ՀՀ ղեկավարությունը՝ վարչապետից մինչև ՀՀ պաշտպանության նախարար, որոշել են բոյկոտել ՀԱՊԿ միջոցառումները: Այն, որ ՀԱՊԿ-ի և ՌԴ-ի հետ կապված խնդիրներ կան՝ ՀՀ-ի դեմ Ադրբեջանի 2021-2022թ. ռազմական գործողությունների համատեքստում, որևէ մեկը չի վիճարկում, նույնիսկ՝ հայամետ ռուս որոշ գործիչներ:
Ես հասկանում եմ բառի ու բառերիս արժեքը, և հստակ էի նշել, որ ֆինանսների նախարարության առաջին 9 ամսվա հաշվետվության հիման վրա է կատարողականը 55 տոկոս։ Անցնող ամսվա ընթացքում աննշան է եղել փոփոխությունը։ Ելույթումս կապիտալ ծախսերի թերության առումով նշել էի մի քանի ոլորտ, մասնավորապես՝ այս տարի պաշտպանության նախարարությունը մեծ քարոզչությամբ ու հասարակությանը մոլորեցնելով ազդարարել էր, որ ՀՀ Զինված ուժերը 2024 թվականին ունենալու են նոր հանդերձանք։ Աշխարհն էլ փուլ գա, մինչև տարվա վերջ այդ ծրագիրը չեն կարող իրականացնել, հետևաբար՝ էլի կատարողականը մնալու է թերի։
3 տարի առաջ այս օրը՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 20-ին, Դավիթ Տոնոյանը հայտնել էր, որ դադարեցնում է պաշտոնավարումը ՀՀ պաշտպանության նախարարի պաշտոնում:
Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունն օրերս նաև տեսանյութով էր ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը։ Կառավարությունը մշակել և ներկայացնում է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը` որպես խաղաղության օրակարգի կարևոր մի մաս:
168.am-ը գրել էր, որ 1991-ին Հայաստանը չի ճանաչել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, ինչի մասին հարցազրույցներից մեկում ասել էր Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախկին նախարար Թոֆիկ Զուլֆուգարովը (В 1991 году она не признала территориальную целостность Азербайджана, поскольку у Армении была поправка, в которой указывалось, что они признают территориальную целостность Армении вместе с Карабахом. Во-вторых, юридических оснований подписывать мирное соглашение не существует, согласно конституции Армении):
Ազատությո՛ւն Բաքվում և Երևանում գտնվող քաղբանտարկյալներին. ՀՀԿ-ն ակցիա է անում՝ ուղղված ԵԱՀԿ ԽՎ պատվիրակներին: Քաղաքական այս միջոցառմանը մասնակցող «Անվտանգություն և ժողովրդավարություն» իրավապաշտպան ՀԿ հիմնադիր, ԱԺ նախկին պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանը լրագրողների հետ զրույցում նշել է, որ համապատասխան կառույցները տեղեկացված են այս ամենի մասին՝ Բաքվի բանտերում հայ ռազմագերիների, Արցախի քաղաքական էլիտայի բանտարկված լինելու: Ավելին, ամենօրյա ռեժիմով տեղեկություն են ստանում ՀՀ-ում քաղաքական բեսպրեդելի վերաբերյալ:
Անգամ Ադրբեջանն է ընդունում, որ Փաշինյանը վարում է արկածախնդիր քաղաքականություն, որից իրենք նաև շահել են, որ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարություններն են իրենց գործողությունները լեգիտիմացնում:
ՈՄԱ-ՀՀ պաշտպանության նախարարություն հեռավար «մեղադրանքների» ֆոնին մոտ երկու շաբաթ առաջ «Անվտանգային և ռազմամարզական ոլորտի ներկայացուցիչների միավորումը» հայտարարություն էր տարածել, որտեղ նշել էր, թե «ցանկացած մեղադրանք՝ ուղղված ռազմամարզական ՀԿ-ների հասցեին, հետևանք է պետական կառավարման թերացումների ու բացթողումների»:
Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանն ուշագրավ հայտարարություն էր արել Մոսկվայում՝ ասելով, որ Հայաստանի և Ռուսաստանի Դաշնության ռազմատեխնիկական համագործակցությունը (ՌՏՀ) աննախադեպ մակարդակի վրա է գտնվում, և, որ աշխարհում ոչ մի պետություն չի կարող ՌՏՀ-ի մակարդակով համեմատվել Երևանի և Մոսկվայի հետ: Այն, ինչ այսօր չենք կարող ասել:
ՀՀ ԱԺ Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանն ԱԺ-ում լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասել էր, որ Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանին պաշտոնական գրություն է փոխանցվել, որպեսզի նա ներկայանա 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողով:
«Հիմա մեր հանրության մեջ ամենամեծ հարցը դա է ՝ արդյո՞ք ժողովրդավարությունը նաև կարող է արտաքին անվտանգություն ապահովել։ Իսկապես, Հայաստանի ժողովրդավարությունը հաճախ թիրախավորվում է, ու դրանից պաշտպանվելու համար անհրաժեշտ է, որ Հայաստանը լուրջ աջակցություն ստանա՝ դիվերսիֆիկացնելու իր տնտեսությունը, անվտանգության ոլորտում իր ռեսուրսները»,- նշել էր ՀՀ ԱԽ քարտուղարը։
2022 թվականի մարտի 31-ին Պաշտպանության նախարարությունը հաղորդագրություն էր տարածել, որ ՀՀ-ում հավատարմագրված ԵՄ-ի և ՆԱՏՕ-ի անդամ պետությունների ռազմական կցորդներն այցելել են ՀՀ ՊՆ N ավիաբազա: Հաղորդագրությանը կից լուսանկարներ էին հրապարակվել, որոնց միջոցով, ըստ փորձագետների, անգամ ոչ մասնագետները կարող էին հեշտությամբ որոշել ռազմական նշված անգարի գեոլոկացիան, իսկ այսպիսի անգարները Հայաստանում շատ չեն:
Մի քանի օր առաջ 44-օրյա պատերազմը դադարեցնելու 3-րդ տարին էր՝ կապիտուլյացիոն եռակողմ հայտարարությամբ, թեպետ այն զուտ զինադադարի համար էր: Եվ այս համատեքստում որոշ գործիչներ նորից հիշեցին, որ 2020թ. սեպտեմբերի 27-ին՝ 44-օրյա պատերազմի առաջին օրը, այդ ժամանակ ՀՀ պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանը Հայաստանում չի եղել, և, որ օտար երկրում մասնակցել է բանակին զենքի մատակարար Դավիթ Գալստյանի (Պատրոն Դավիթ) ծննդյան տարեդարձի արարողությանը:
