Կառավարության այսօրվա նիստի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը, ըստ էության, «թիրախավորել» էր ՀՀ պաշտպանության նախարարությունն ու նախարար Սուրեն Պապիկյանին: Օրակարգում այս առումով երկու հարց էր, երկուսին էլ 168.am-ն անդրադարձել էր:
Վերջերս ՀՀ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի հրավերով և նախաձեռնությամբ լրագրողներից և փորձագետներից բաղկացած խումբ է մեկնել Տավուշ՝ Ոսկեպար, Բաղանիս, Կիրանց և Բերքաբեր՝ տեղում ծանոթանալու սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացի արդյունքներին, նաև քննարկել են ՀՀ պաշտպանության համակարգի զարգացման հիմնահարցերը:
Հայաստանին զենքի մատակարարման վերաբերյալ միջազգային մամուլում տարածված տեղեկությունները, ներառյալ՝ Հունաստանից Ս-300 ՀՕՊ համակարգերի փոխանցման մասին, բնականաբար, առաջացնելու էին քննարկումներ, հատկապես, երբ իշխանության տարբեր մանր և միջին դեմքեր զենքի ձեռքբերման հետ կապված զգայուն հարցերը փորձում են տարբեր ձևով փաթեթավորել և ներկայացնել հասարակությանը՝ «աննախադեպ» երևույթի տրամաբանության մեջ: Սակայն այս հարցում ճշգրտումներ են անհրաժեշտ, քանի որ նման տեղեկատվությունը սովորաբար հիմնված է ապատեղեկատվության կամ սխալ մեկնաբանությունների վրա:
Իսկ ինչ վերաբերում է կրթվելուն, ինքնակրթվելուն, ապա այս ուղերձը՝ առնվազն իմանալ սեփական գործառույթների և տարրական գիտելիքներ ունենալու մասին, պետք է իմանա գերագույն հրամանատարն ու երկրի ղեկավարը:
Այսօր ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանի գործով դատական հերթական նիստն էր: Նա մեղադրվում է Փաշինյանի հասցեին բռնության կոչեր հնչեցնելու մեջ։
Մոտ երկու շաբաթ առաջ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանը 2025 թվականի բյուջեի նախագծի քննարկման ժամանակ, մասնավորապես, հայտարարել էր, որ զենքի վաճառքը կամ սպառազինության, ռազմատեխնիկայի գնումը գաղտնիություն է պահանջում, հատկապես, երբ դրանք դեռ Հայաստան չեն հասել:
Հիմա ի՞նչ է ստացվում՝ իրեն գերագույն հռչակած անձը, ով մեկ այլ առիթով հայտարարել էր, որ ինքն իրեն 44-օրյա պատերազմի ելքի համատեքստում համարում է թիվ մեկ պատասխանատուն, բայց ոչ թիվ մեկ մեղավորը, այսօր հայտարարում է, որ ինքն իրեն այլևս հարցեր չունի տալու, որովհետև բոլոր հարցերի պատասխաններն արդեն ունի: Իսկ հանրությունը 44-օրյա պատերազմին առնչվող դեռ շատ հարցերի պատասխաններ չունի, եթե անգամ ընդհանրական շատ բան վաղուց պարզ է՝ ինչո՞ւ հայկական կողմը պարտվեց:
Ժամեր առաջ մի տեղեկություն տարածվեց համացանցում և շատ արագ ֆեյսբուքյան հնարավոր էջերից հեռացվեց: Իսկ տեղեկությունը հետևյալի մասին էր. «Վահրամաբերդի միջնակարգ դպրոցի հայրենագիտության դասարանն այսուհետ կրելու է գեներալ-մայոր Սմբատ Գրիգորյանի անունը»։
Նոյեմբերի 20-22-ը Երևանի Կ. Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում անցկացվել էր բանակայինների ըմբշամարտի աշխարհի 37-րդ առաջնությունը, որի նախօրեին հայտնի էր դարձել, որ հայ ուժեղագույն ըմբիշները չեն մասնակցելու:
«Գլոբալ անվտանգություն և աշխարհաքաղաքական մարտահրավերներ» խորագրով միջազգային համաժողովի շրջանակում APRI գիտահետազոտական կենտրոնի փորձագետ, միջազգայնագետ, իսրայելագետ Սերգեյ Մելքոնյանը 168.am-ի խնդրանքով անդրադարձավ Նիկոլ Փաշինյանի՝ Հանրային հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցի այն հատվածին, որտեղ նա հավասարության նշան է դնում «Արևմտյան Հայաստանի» և «Արևմտյան Ադրբեջանի» միջև:
«Գլոբալ անվտանգություն և աշխարհաքաղաքական մարտահրավերներ» խորագրով միջազգային համաժողովի շրջանակում լրագրողների հետ զրույցում Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը փոխանցեց Ֆրանսիայի ներկայացուցչի խոսքը, քանի որ նա օբյեկտիվ պատճառներով չի ցանկացել ներկայանալ և հրապարակայնացնել իր ելույթը:
Սուրեն Սարգսյանի դիտարկմամբ՝ ամենամեծ մարտահրավերը և խնդիրը, որն առնչվում է նաև Հայաստանին, Իրանի նկատմամբ ԱՄՆ ագրեսիվության աստիճանն է, նաև՝ ներգրավվածության:
«Զանգեզուրի միջանցքին» առնչվող զարգացումների շուրջ 168.am-ը զրուցել է «Հենակետ» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Շիրազ Խաչատրյանի հետ՝ պարզելու՝ արդյո՞ք Միրզոյան-Արաղչի հեռախոսազրույցները նշված թեմայի պատճառով են, և կարո՞ղ ենք ասել, որ «Զանգեզուրի միջանցքի» նախագիծը, որը թուրքական է համարվում, փորձ է արվում գցել Ադրբեջանի «գրպանը»:
168.am-ը երեկվանից ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Անի Բադալյանից փորձում է մի պարզ հարցի պատասխան ստանալ՝ ինչո՞ւ են ԱԳՆ կայքից հեռացվել ԼՂ հիմնախնդրին և 44-օրյա պատերազմին առնչվող բաժինները: Մենք մեր բանավոր պատասխանի ենթակա հարցն ուղարկել ենք էլեկտրոնային փոստով, մեսինջերով, անգամ մեկնաբանություն ենք թողել ԱԳՆ խոսնակի ֆեյսբուքյան էջին, սակայն ոչ մի արձագանք: Ասում են՝ եթե ԱԳՆ խոսնակը չի արձագանքում, նշանակում է՝ նպատակահարմար չի գտնում, այսինքն՝ ոչ թե այդ մասին արտահայտվում է, այլ լռություն է պահպանում: Սրանից կարելի է ենթադրել՝ կամ պատասխան չունեն, կամ չեն ցանկանում կատարվածն արհեստականորեն կապել տեխնիկական խնդիրների հետ:
«Վրաստանի, ԱՄՆ-ի ընտրությունների, ուկրաինական և Մերձավոր Արևելքի հակամարտությունների ազդեցությունը Հայաստանի անվտանգային իրավիճակի վրա» թեմայով աշխատաժողովի ժամանակ քաղաքագետ, ամերիկագետ Սուրեն Սարգսյանը նշեց, որ ուկրաինական և իրանական ուղղությունները Թրամփի վարչակազմի համար կարևոր են լինելու, դրանք նաև Հայաստանի համար են կարևոր, քանի որ անուղղակի ազդեցություն են ունենալու:
Ազգային ժողովի նախկին փոխխոսնակ, ՀՀԿ գործադիր մարմնի անդամ Էդուարդ Շարմազանովը լրագրողների հետ հանդիպմանը 168.am-ի խնդրանքով խոսեց COP29-ից հետո հնարավոր զարգացումների մասին:
«Եվ այս իշխանությունը, որը ոտքից գլուխ պրոթուրքական է և հակահայկական, դա իրականացնում է»,- նշեց նա և որպես ապացույց՝ բերեց մի օրինակ՝ ԱԺ ամբիոնից Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ Անկախության հռչակագրի բովանդակությունն այն մասին է, որ Հայաստանը չի կարող գոյություն ունենալ:
ՀՀ Ազգային ժողովի նախկին փոխխոսնակ, ՀՀԿ գործադիր մարմնի անդամ Էդուարդ Շարմազանովը լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց, որ Նիկոլ Փաշինյանի խաղաղության օպերացիան ձախողվել է, և, որ այս իշխանությունները պատրաստ էին գնալ Բաքու COP29-ի շրջանակում, միայն թե ստանային խոստում, որ Նիկոլ Փաշինյանը կունենա իր ձեռքին թուղթ՝ բովանդակությունն էական չէ, կարևորը՝ լինի գրված «խաղաղություն» բառը, ինչը չստացան:
2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո քննարկման առարկա դարձավ ոչ միայն Նիկոլ Փաշինյանի՝ գերագույն հրամանատար լինել-չլինելու կամ դրա օրինականության հարցը, այլև պատերազմական իրավիճակներում առհասարակ օրենքի անկատարության խնդիրը, ինչի մասին խոսել են նաև 2020 թվականի պատերազմի ժամանակ պաշտոնավարած ռազմական ղեկավարությունից:
Շատերին թվում է, թե Նիկոլ Փաշինյանը միայն վերջին շրջանում է պետության լինել-չլինելու կամ պետության գոյության հարցը շրջանառում, երբեմն այն կապելով 44-օրյա պատերազմից հետո աշխարհաքաղաքական և տարածաշրջանային անվտանգային նոր իրողություններին և ձևավորված միջավայրին: Սակայն նա տարբեր առիթներով հայտարարել էր, որ 44-օրյա պատերազմի արդյունքում հնարավորություն ընձեռվեց ունենալ «Իրական Հայաստան»:
«Զինված ուժերի ղեկավարությունը ստիպված է այդ քայլին գնում, որովհետև բանակում սպայակազմի խնդիր կա: Մյուս կողմից, պետք է նկատել, որ բանակի ղեկավարության առջև խնդիր կա՝ բանակը համալրել ոչ պրոֆեսիոնալ զինվորականներով, պատրաստակամ լինել ցանկացած պահի, ցանկացած ուղղությամբ դիրքերի և տարածքների հանձնման: Չի բացառվում, որ մի օր զարթնենք և տեսնենք՝ Ջերմուկը չկա, Կապանի ճանապարհը լրիվ բաց է, Տիգրանաշենում մարդկանց պատրաստում են դրա կորստին, ինչպես Կիրանցում արեցին, նման մի բան սպառնում է Վարդենիսի ուղղությամբ և այլն»:
«Ինքն իրեն խայտառակ գնահատական տվեց՝ համարելով «քյասիբի ռադիոյի» նման խոսող: Սա ամբողջությամբ արտահայտում է պետական կառավարման համակարգի մերկությունը և չգոյությունը: Այդ ջղաձգումների պատճառ կարող են լինել բյուջեի նախագծի քննարկման ժամանակ ընդդիմության փաստարկված այն բոլոր ձևակերպումները և հիմնավորումները, որոնք ներկայացնում էինք, որ իրականում պետական համակարգ գոյություն չունի, իրականում ամբողջ այդ գործունեությունը տապալված է»,- եզրափակեց Մանուկյանը:
Մի քանի օր է՝ քննարկվում է, որ Երևանի Կ. Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում նոյեմբերի 20-22-ն անցկացվելիք բանակայինների ըմբշամարտի աշխարհի 37-րդ առաջնությանը հայ ուժեղագույն ըմբիշները չեն մասնակցի:
Կարծում եմ՝ Նիկոլ Փաշինյանը չի պատկերացնում, թե ինչ է նշանակում ռազմական տեսանկյունից ԱՄՆ-ի կամ ՆԱՏՕ-ի հետ ռազմական համագործակցություն, որովհետև կան որոշակի չափանիշներ, որոնց հասնելու համար երկար տարիների և նպատակաուղղված աշխատանք է անհրաժեշտ: Իսկ այն, ինչ անում է Նիկոլ Փաշինյանը, ճիշտ հակառակն է՝ մեզ շատ ավելի է հեռացնում ժամանակակից բանակ ունենալու հնարավորությունից:
ԱԺ ճեպազրույցների ժամանակ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության ղեկավար Հայկ Կոնջորյանն անդրադարձավ վերջին ժամերին հայտնի դարձած պաշտոնանկություններին, որոնք առնչվում են իրավապահ և ուժային համակարգին՝ Ներքին գործերի նախարարություն, Քննչական կոմիտե և այլն:
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը խորհրդարանական ճեպազրույցի ժամանակ անդրադարձավ Ադրբեջանում պահվող հայ ռազմագերիներին ազատ արձակելու հարցին և դրա վերաբերյալ ընդդիմության հայտարարության նախագծին, որին ՔՊ-ն չմիացավ:
2018 թվականի մարտին ԶՈՒ անձնակազմի հետ հանդիպմանը նախագահ Սերժ Սարգսյանը նշել էր. «Երբ մենք խոսում ենք զսպման մասին, բնական է, որ դա չի նշանակում հարձակումը կասեցնել, դա ավելին է նշանակում՝ ամեն պահի հասցնել այնպիսի հակահարձակողական հարվածներ, որպեսզի նրանք այլևս ցանկություն չունենան խախտելու դեռևս 1994-95թթ. ստորագրած պայմանագրի պարտավորություններն ու դրույթները»:
Հոկտեմբերի 30-ին Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի էր ունեցել Անվտանգության խորհրդի հերթական նիստը, որին, բացի ԱԽ անդամներից, մասնակցել էր նաև Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը:
168.am-ը մեկ անգամ չէ, որ անդրադարձել է 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի աշխատանքներին, գործունեությանը՝ ԱԺ կանոնակարգ-օրենքի պահանջների տրամաբանության մեջ:
44-օրյա պատերազմից հետո ստեղծված անվտանգային իրավիճակում, 2021-2022 թվականներին Ադրբեջանի կողմից ՀՀ ինքնիշխան տարածքների օկուպացիայից հետո Նիկոլ Փաշինյանը չի կարողացել հասնել զորքի հայելային կսմ երկկողմանի հետքաշման (միակողմանի հետքաշում եղել է իր իսկ միանձնյա որոշմամբ և եռակողմ հայտարարության առաջին կետի խախտմամբ), ռազմական և քաղաքական ճանապարհով օկուպացված տարածքների վերադարձման կամ ՀՀ ինքնիշխան տարածքից Ադրբեջանի զորքի հեռացման:
