Հիմա եթերում հիմնականում հնչում է կենցաղային, անգրագետ խոսք: Անկեղծ ասե՞մ. կասկածներ ունեմ, որ մի օր կարթնանանք ու կտեսնենք, որ Հայաստանում ռուսաց լեզվին տրված է երկրորդ պետական լեզվի կարգավիճակ: Ամեն ինչ դրան է գնում:
Երբ տղամարդը լաց է լինում, ուրեմն տեղի է ունեցել անդառնալի մի բան: Այդ կանայք են, որ լաց լինելում վարպետացած են այնքան, որ գիտեն անգամ` ինչպես լաց լինել, որ հանկարծ ճակատը շատ չկնճռոտվի, ինչպես լացի մեջ չկորցնեն հմայքը:
Հայաստանի նախագահների հասցեին անհիմն և ստոր զրպարտություններ առաջին անգամ չէ, որ լսում ենք:
Եթե «Հետքն» իրոք խնդիր է դրել զբաղվել իր աշխատանքով, սակայն ֆինանսական խնդիրները թույլ չեն տալիս, դա ևս լուծում ունի: Կարելի է բացել ֆոնդ: Վստահ եմ, անկախ լրատվամիջոց ունենալու ցանկությունը մեծ է: «Հետքը» կարող է դառնալ հանրային մեդիայի նախադեպ, երբ հասարակությունը պատրաստ է վճարել անկողմնակալ, գրագետ տեղեկատվության համար:
Ի՞նչն է պատճառը, ինչո՞ւ ենք անհանգստանում, երբ մեր մեծերից հերթականը հեռանում է կյանքից: Միմյանց հերթ չտալով` գնում էինք Սոս Սարգսյանի ներկայացումների՞ն: Ինչպե՞ս հրաժեշտ տվեցինք մեր ժամանակի մեծագույն երգչուհիներից մեկին` Արաքս Դավթյանին: Հիշո՞ւմ ենք նրան այսօր: Ո՛չ: Ի՞նչն է խանգարում մեծարել ու խոնարհվել իր տեսակով եզակի դաշնակահար Սվետլանա Նավասարդյանի առաջ:
Անկախության օրը մեծ է գայթակղությունը` մատների վրա հաշվել ձեռքբերումները: Ծալում ես մի մատդ, մյուսըգ Երրորդին արդեն լարվում ես: Երկար մտածելուց հետո «հնաբնակ» լրագրողներից ոմանք նկատեցին ազատ խոսքը, անկախ մամուլը` որպես արժեքավոր ձեռքբերում:
Երբ մտավորականն ասում է` դատապարտված ենք, սա ոչ թե անզորություն է, այլ շատ սթափ հաշվարկ: 37 թիվը չէ. մտավորականներին հոգեբուժարաններ, աքսոր չի սպառնում: Նրանք ունեն ընտրություն` ամեն ձևով իրենց անհամաձայնությունն ու անհնազանդությունը հայտնել իշխանություններին կամ ձևանալ դատապարտված, անզոր և ընդգրկվել Երևանի ավագանու` ոչ այնքան պատվանի կազմում
Առհասարակ, գուցե սխալ եմ, Հայաստանում իրական անկախություն ոչ ոք չի ուզում: Ո՛չ իշխանությունները, ո՛չ շարքային քաղաքացիները: Երկրի առաջին դեմքերին անկախությունն անգամ խանգարում է. լինել անկախ` նշանակում է` ստանձնել պատասխանատվություն:
Հայաստանը գործել է և ստացել Ղարաբաղը` Ռուսաստանի օժանդակությամբ. Ռուսաստանը թույլ չէր տալիս, որ Թուրքիան միջամտի այդ պատերազմին, և մեզ տրամադրում էր զենք (այլ բաների մասին չեմ խոսում): Ղարաբաղը ՌԴ-ի հետ համագործակցության արդյունք է, և այդ համագործակցությունը պետք է շարունակել:
Վերադարձողները մարդիկ էին, որոնք ընդհանուրի մեջ էին տեսնում իրենց հաջողությունը: Դա առաջին որակն է` հասկանալու` տվյալ մարդն ունի պետական մտածելակերպ: Պատկերացրեք` 2-րդ հանրապետությունը տասնամյակների ընթացքում հավաքեց, կուտակեց մարդկանց, ու նրանք 10 տարում արտագաղթեցին: Նրանք, ովքեր իշխեցին հանրային սեփականությանը, տեր դարձան:
Մաքսային միության անդամակցությունը մեր ֆիզիկական անվտանգությամբ պայմանավորելը նոր բարոյական հարված է հայերի համար: Նախ` որպես ՀՀ քաղաքացի, պերմանենտ ականատես ենք լինում մեր պետության ինքնիշխանության կորստին:
Ամենամեծ հարստությունը մարդիկ են, ողջ մարդիկ, որոնք միայն ու միայն ողջ վիճակում կարող են տեր կանգնել թե՛ նյութական, թե՛ հոգևոր ժառանգությանը:
Լոկալ, փոքրիկ օգնությունները եղանակ չեն ստեղծում: Սա այն դեպքն էր, երբ Հայաստանը` որպես ինքն իրեն ու իր բարեկամ երկրներին հարգող պետություն, պետք է դիմեր ոչ միայն Սիրիայի մեր հայրենակիցներին, այլև Սիրիայի արաբ բնակչությանը:
Օգոստոսին Կառլովի Վարի առողջարանային քաղաքում մի քանի օր անցկացնելու հնարավորություն ունեցա և, թերևս, դա ստիպեց ուշադիր ընթերցել «Ջերմուկն ու Կառլովի Վարին կհամագործակցեն» վերտառությամբ պաշտոնական հաղորդագրությունը:
Թվում էր` Մարտի 1-ը պետք է վերջնականապես փոխեր պայքարի թիրախը և ձևը: Սակայն ամեն անգամ գիտակցաբար կրկնել ենք նույն սխալները, քանի որ գիտեինք մի բան` չպայքարելն ավելի անպատիվ էր, քան պայքարելը:
Փողոց դուրս եկած երիտասարնդներն, իրենց միջոցներով անվճար երթուղայիններ վարձած մարդիկ, իրենց ավտոմեքենաներով ուղևորներին տեղափոխող մեր համաքաղաքացիներն այլևս երկխոսության այլ մակարդակ են պահանջում:
Եվրամիությո՞ւն, թե՞ Եվրասիական միություն: Այս հարցի պատասխանը գտնելն այնքան էլ դյուրին չէ: Քաղաքական ուժերը, քաղաքագետները տարբեր, որպես կանոն` իրարամերժ հիմնավորումներ են ներկայացնում` հօգուտ այս կամ մյուս միությանն անդամակցելու:
«Կարող եք շնորհավորել. դպրոցում աշխատանքս ստացվում է. տնօրենը հավանել է իմ փորձնական փուլն ու ասել, որ սեպտեմբերից կաշխատեմ: Ու լավ է` ընդամենը 3000 դոլար պետք է տամ` որպես աշխատանքի անցնելու շնորհակալություն: Կենտրոնի դպրոցներում «շնորհակալությունն» ավելի թանկ է` մոտ 5000 դոլար»:
Հուլիսի 12-ից սկսած Հյուսիսային պողոտա-Թումանյան խաչմերուկում անց է կացվում ստորագրահավաք` Նավասարդ արքեպիսկոպոս Կճոյանին կարգալույծ անելու` Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Գարեգին Երկրորդին ուղղված պահանջով:
Ես կարող եմ դաշնակահարներին կիսել երկու բանակի` մարդիկ, ովքեր փայլուն տիրապետում են գործիքին, մյուս բանակը, որն ավելի մոտ է արվեստին, ուղղակի երաժիշտն է, ով առաջին հերթին մատուցում է ոչ թե գործիքը, այլ երաժշտությունը: Կան օրինակներ, երբ փայլուն չտիրապետելով գործիքին, կարելի է հուզել ունկնդրին:
Իրականում` Սահմանադրությունը` ինչպես Աստվածաշունչը, տարբեր ինտերպրետացիաներ ունի: Եթե «ժողովուրդ» ոչինչ չասող բառը փոխարինենք «նախագահ»-ով, ամեն ինչ կընկնի իր տեղը` «Մեր երկրում իշխանությունը պատկանում է նախագահին»:
Մեր երկրում վերահսկողություն իրականացնող և ոչ մի կառույց հասարակության վստահությունը չի վայելում: Ավելի շուտ` հակառակը: Պատճառն այն է, որ վերահսկողական գործառույթով օժտված մարմիններից և ոչ մեկն ինքնուրույն գործել ոչ միայն չի կարող, այլև չի էլ ցանկանում:
«Եթե կրկնվի Սպիտակի երկրաշարժի ուժգնության ցնցում, մայրաքաղաքի շենքերի 80 տոկոսը կփլվի: Կզոհվի առնվազն 300.000 մարդ»: Սա ոչ թե զգացմունքային ենթադրություն է, այլ մասնագիտական եզրակացություն` հիմնված կոնկրետ հաշվարկների վրա:
Կաշառակերներին գող չեն անվանում: Գողերը մայրաքաղաքի փողոցներից ծաղկի թաղարներ գողացողներն են, դարպասից դուրս մնացած խողովակները, շինարարությունից ավելացած կղմինդրը, գերեզմանում խունկ այրելու ալյումինե թասերը, շիրմաքարի ետևում դրված խունկի տոպրակները գողացողները, բնակարան կողոպտողները… Նրանց հանդեպ օրենքը խիստ է:
Թամանյանից հետո աշխատել են ևս լուրջ ճարտարապետներ, որոնք կառուցել են Մատենադարանը, ԳԱԱ շենքը, Հանրապետության հրապարակի շենքերը, գինու գործարանը: Այս տեսանկյունից` քաղաքը խիստ անսամբլային է: Կառուցել են Հյուսիսային պողոտան: Այնպիսի տպավորություն է, որ այդ նոր շենքերը միմյանց հետ կռվում են, ներդաշնակ չեն, ուզում են ապացուցել` ո՞ւմ տերն ավելի շատ փող ու ավելի մեծ կապեր ունի:
Հայի արտագաղթի պատճառը նախևառաջ հոգեբանական վիճակն է: Հայը ցեղասպանություն տեսած, վիրավոր ազգ է` էն գլխից: Իսկ ցեղասպանությունը 1000 տարի է տևել. մինչև 1915թ. քո երեսին թքել են, ով մեզ ժպտացել է, ուրախացել ենք, որ մարդու տեղ են դնում: Ինքնասիրությունը մեզ դարձրել է ոչ թե հպարտ, այլ գոռոզ:
Լեզուն պահպանվում է լեզուն կրողով, իսկ եթե կրողն էլ կտրվում է իր հողից, լեզուն ապագա չունի:
Սփյուռքահայ գրող Վահան Զանոյանը Դուբայում պատահմամբ հանդիպել է թրաֆիկինգի զոհերի` հայաստանցի երիտասարդ կանանց: Այդ հանդիպումները, զրույցներն էլ դարձել են «Հեռու մի տեղ» վեպի նյութը
Ի՞նչ են պահանջում ազատամարտիկներն իշխանություններից: Նույնը, ինչ պահանջում է սոցիալական խոցելի խմբերից յուրաքանչյուրի անդամ` կոմունալ ծառայություններից օգտվելու զեղչեր, արտոնություններ առողջապահության ոլորտում, արժանապատիվ թոշակ:
Արդարության հանդեպ պահանջը հատկապես սրվում է, երբ մարդը հայտնվում է էքստրեմալ վիճակում, ուր կյանքի ու մահվան եզրագծին է: Կյանքն ամեն րոպե կորցնելու վտանգը ստիպում է վերագնահատել արժեքները:
