#հոգևոր

Կյանքի իմաստի մասին փիլիսոփայության կամ հոգեբանության պատասխանները քրիստոնեության սկզբունքներին չհակադրվելու դեպքում պարզապես նկատվում են համապատասխանող աստվածային պատվիրաններին կամ Քրիստոսի ուսմունքին, սակայն չեն դիտվում իբրև լրացումը այն գերագույն նպատակի, որ հայտնում է Աստվածաշունչը:

Դատողության ու դյուրըմբռնության ընդունակ երեխաներն երբեմն դժվարությունների են հանդիպում ու տանջվում են: Այդպիսի երեխաներն ուզում են ամեն ինչ սեփական խելքով կարգավորել և ձգտում են անել այն, ինչ իրենց ուժերից վեր է: Նրանք ուժեղ միտք ունեն, սակայն չեն կարողանում արգելակները սեղմել: Նրանք իրենց վրա փորձարկումներ են անում, ասես կամենում են փորձել, թե դիմացկունության ինչ պաշար ունեն: Դրանից նրանք տառապում են:

Աշխարհում շատ քիչ են եղել համընդհանուր խաղաղ ժամանակներ, պատերազմները մոլեգնել են բոլոր դարերում` խլելով անհամար մարդկային կյանքեր, բազմաթիվ մարդկանց մատնելով թշվառությունների, վշտերի, նեղությունների: Ինչո՞ւ է պատերազմն առկա Աստծո կողմից ստեղծված աշխարհում:

– Հա՛յր, ինչպե՞ս է պատահում, որ մանկությունից հոգևոր կյանքով ապրող ու բարեպաշտություն ունեցող երիտասարդն այնտեղ է հասնում, որ լիովին շեղվում է ուղուց և «ձեռքից գնում է»:

Երեխայի դաստիարակությունը սկսվում է հղիությունից: Եթե, իր կրծքի տակ երեխա կրող, մայրը հուզվում է և վշտանում՝ ապա նրա որովայնում գտնվող պտուղը նույնպես անհանգստանում է: Իսկ եթե մայրն աղոթում է և ապրում հոգևոր կյանքով՝ ապա մանուկը նրա որովայնում օրհնվում է:

«Թո՛ւյլ տվեք այդ մանուկներին և մի՛ արգելեք, որ նրանք ինձ մոտ գան, որովհետև երկնքի արքայությունը այդպիսիններինն է» (Մատթեոս 19:14): Մոտալուտ հրաշքի զգացողություն ունեմ։ Ցուրտ ձմեռվա երեկո է, տան բակում եմ, դուրս եմ եկել մաքուր օդ շնչելու, վայելելու օվկիանոսի հոտը, տարվա առաջին ամսվա խաղաղությունը։ Եկած ձյունը՝ մաքրամաքուր։ Լիալուսինը շողում է երկնքում՝ հիշեցնելով արարումի մասին։ Եվ որ […]

Սուրբ Գրքում գրված է, որ Դրախտն արևելյան կողմում էր՝ Եդեմ կոչված վայրում: (Ծննդ. 2:8) Այն համապատասխանում է Հայկական լեռնաշխարհին՝ այն ժամանակ Հայաստանի Խնուս գավառի Բին-Գյոլ կոչված վայրին, որովհետև դրախտից դուրս եկող չորս գետերը՝ Փիսոնը՝ ճորոխ գետը, Գեհոնը՝ Արազ գետը, Տիգրիսն ու Եփրատը բխում էին այդ կողմերի լեռների ստորոտներից:

Աշխարհում ապրող յուրաքանչյուր անձ կարող է լուսավորվել ճշմարիտ լույսով՝ մեր Տեր  Հիսուս Քրիստոսով, որ Իր մասին ասել է. «Ես եմ աշխարհի լույսը: Ով որ Ինձ հետևի, խավարի մեջ չի քայլի, այլ կունենա այն լույսը, որ առաջնորդում է դեպի կյանք» (Հովհ. 8:12): Տերը լուսավորեց աշխարհն Իր աստվածային ուսմունքով, Իր սուրբ կյանքով և պատգամեց Իր հետևորդներին աշխարհի լույսը լինել.

Պահքը մեր ազատ որոշումն է՝ դեպի Աստված վերադառնալու: Ցանկացած ժամանակահատվածից կարելի է պահքի մեջ մտնել, եթե ինչ-որ պատճառով չի ստացվել պահեցողության առաջին օրվանից այն պահել: Պահքը խախտելու դեպքում՝ չիմացության կամ այլ հանգամանքներով պայմանավորված, կարելի է զղջալ ու շարունակել պահեցողությունը, բայց լինել ավելի ուշադիր: Կարևոր է անկեղծ լինել, որպեսզի որևէ բան չլինի ձևական:

– Հա՛յր, սրբազան Նեկտարիոս Էգինացին, միանձնուհիներին ուղղված նամակներից մեկում, նրանց կոչ է անում չմոռանալ, որ իրենք կին են, և հետևել սուրբ կանանց, այլ ոչ թե սուրբ այրերին*: Ինչո՞ւ է Սրբազանն այդպես ասում: Միգուցե, որովհետև կանայք բավականաչափ դիմացկուն չե՞ն:

Խարույկի վրայով ցատկելը ժողովրդական ավանդություն է, խաղ, իսկ գուշակություններին հավատալ պետք չէ: Ավանդույթն ազգային մշակույթի մաս է:

Շնորհը պարգև է, նվեր Աստծո կողմից: Շնորհներ ստանում ենք նախ մեր ծննդյան, այնուհետև նաև մկրտության՝ Սուրբ մյուռոնով դրոշմվելու պահին: Յուրաքանչյուր մարդ ստանում է յուրահատուկ շնորհ՝ համապատասխան իր կարողություններին ու այն ճանապարհին, որը պետք է անցնի: Այդ նվերները չեն տրվում հենց այնպես: Աստծո կողմից տրված պարգևներն ունեն հատուկ նպատակ՝ օգուտ տալ տվյալ անձին ու հանրությանը:

Այն պատճառով եմ հաճախակի խոսում ապաշխարության մասին, որպեսզի ո՛չ մեղավորը հուսահատվի, ո՛չ էլ արդարը` մեծամտանա: Մի՛ անկանիր: Մեղավո՞ր ես: Մի՛ հուսահատվիր: Եթե ամեն օր մեղք ես գործում, ամեն օր զղջա: Նման այն խարխուլ տներին, որոնք փտում են, և մենք հեռացնում ենք փտած մասերը և նորերով փոխարինում և երբեք այդ կարգի հոգսերը չենք անտեսում, ճիշտ այդպես և դու վարվիր. թե խարխլվել ես մեղքերից, նորոգիր քեզ ապաշխարությամբ:

Ծնողներն իրենց երեխաների միջև պետք է սեր մշակեն: Կամենալով օժանդակել ավելի թույլ երեխային՝ նրանք դրա համար պետք է հող նախապատրաստեն՝ ստանալով ավելի ուժեղ երեխայի «համաձայնությունը»: Այսինքն՝ նրանք պետք է օգնեն ավելի ուժեղ երեխային հասկանալու, որ իր եղբայրը կամ քույրը կարիքի մեջ է գտնվում: Արդարությունն Աստծու գործն է, և այն պետք է հավասարապես բաշխված լինի ավագների և կրտսերների միջև:

Մեծ Պահքը կտևի 48 օր, մինչև Հիսուս Քրիստոսի Սուրբ Հարության տոնը:

Եվ այս միջոցով էլ արժանանանք հասնելու Տիրոջ օրվան՝ Սբ. Զատիկի տոնին և արժանապես մոտենանք հոգևոր ճաշկերույթին, մաքուր խղճմտանքով հաղորդվենք անճառելի և անմահ բարիքի հետ և լցվենք երկնավոր օրհնությամբ, նրանց աղոթքներով և բարեխոսությամբ, ովքեր հաճելի եղան հենց Իրեն՝ Քրիստոսին, մեր մարդասեր Աստծուն, Որի հետ և Հորը և Սուրբ Հոգուն փառք, իշխանություն, պատիվ, այժմ և միշտ և հավիտյանս հավիտենից. Ամեն:

Պատմում են, որ հիվանդությամբ տառապող մի մարդ նայում էր սեղանին առատորեն դրված տարատեսակ ուտեստներին, խորտիկներին ու ավելի տառապանք ապրում, որովհետև հիվանդությունը թույլ չէր տալիս ուտել դրանցից և ցավով ասում էր, թե մեծ ախորժակով նայում էր այդ ամենին, բայց ոչինչ չէր կարողանում ուտել: Այս իրական պատմությունն ավարտվում է ցավալի վերջաբանով, որտեղ տվյալ անձն այդպես սովամահ է լինում: Այն կարող է շատ խիստ ու դաժան թվալ մեզ, թե ինչու Երկնային Նախախնամությունը թույլ տվեց, որ այդ անձը սովամահ լինի:

Յուրաքանչյուր ճշմարիտ քրիստոնյա պետք է ունենա այս անցավոր կյանքում պանդուխտ լինելու գիտակցումը, քանի որ ինչպես առաքյալն է ասում՝ «մեր քաղաքացիությունը երկնքում է»:

Աստված մի այնպիսի փորձություն թույլ չի տա, որի արդյունքում մի լավ բան չլինի: Տեսնելով, որ արդյունքում բարին ավելին է լինելու քան չարը՝ Աստված թույլ է տալիս, որ սատանան իր գործն անի: Հիշո՞ւմ եք Հերովդեսին:

Հայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցին ամեն տարի փետրվար ամսին Բուն բարեկենդանի կիրակիին նախորդող հինգշաբթի օրը տոնում է Սուրբ Վարդանանց 1036 նահատակների հիշատակը: Սբ. Վարդանանց և Սբ. Ղևոնդյանց տոները կատարվում են պահքին նախորդող շաբաթվա ընթացքում, որպեսզի Վարդանանց ոգով զորացած՝ հայ հավատացյալները մտնեն Մեծ պահքի շրջանը:

Երիտասարդ մարդու հոգևոր ներաշխարհը դեռևս գտնվում է ձևավորման փուլում: Եվ ինչքան մեծանում է մարդը, այնքան ավելի է ամրանում նրա ներքին առանցքը, և այնքան ավելի ամուր է նա դառնում արտաքին ազդեցությունների հանդեպ: Սակայն երիտասարդի ներաշխարհը ենթակա է այդպիսի տատանումների, և հենց այդ պատճառով երիտասարդ տարիքը առավել ռիսկային տարիքն է:

Ուղղակի ինչ-որ մեկին սիրելը դեռ բավարար չէ: Պետք է մարդուն սիրես քեզնից առավել: Մայրն իր երեխաներին իրենից շատ է սիրում: Երեխաներին կերակրելու համար՝ նա սոված է մնում: Սակայն այն ուրախությունը, որ նա է զգում՝ առավել է, քան այն, որ երեխաներն են զգում: Փոքրիկները մարմավոր կերպով են սնվում, իսկ մայրը՝ հոգևոր: Նրանք սնունդի զգայական համն են առնում, այն պարագայում, երբ մայրն ուրախանում է հոգևոր ուրախությամբ:

Ոչ բոլորը կարող են ունենալ երկրային բոլոր բարիքները, քանի որ ոմանք հարուստ են, ոմանք՝ աղքատ, ոմանք բարձր դիրք են զբաղեցնում հասարակության մեջ, ոմանք՝ աննշան, ոմանք՝ նախաձեռնող են և ամեն ինչում հաջողության են հասնում, ոմանք անհեռատես են և տարբեր անհաջողություններ են կրում, ոմանք ուժեղ են, ոմանք՝ թույլ: Բայց կա  մի բարիք, որ կարող է լինել ընդհանուրի […]

Եթե երեխա չունեցող կինն իր վիճակի նկատմամբ հոգևոր վերաբերմունք չի ունենում, ապա նա տառապում է: Որքա՜ն ես տանջվեցի մի անզավակ կնոջ հետ: Այդ դժբախտի ամուսինը բարձր պաշտոն էր զբաղեցնում: Այդ կինը մի քանի տուն ուներ, որ վարձով էր տալիս: Բացի այդ, նրանք մեծ տուն ունեին, որտեղ ապրում էին ամուսնու հետ: Բայց ամեն ինչ բեռ էր այդ կնոջ համար` թե՛ շուկա գնալը, թե՛ կերակուր պատրաստելը… Չնայած իսկի ճաշ եփել էլ չգիտեր: Տանը նստած զանգում էր ռեստորան և այնտեղից բերում էին պատրաստի կերակուրները:

Հուսալքվել, կորցնել ապրելու ցանկությունը, լավատեսությունը, հավատը. թվարկածներն այսօր հաճախ են հանդիպում, քանի որ շարունակ բախվում ենք ծանր փորձությունների:

Փորձություններն անպակաս են բոլորի կյանքից: Երբեմն մարդիկ, հայտնվելով ծանր դրության մեջ, սկսում են մեղադրել բոլորին, անգամ Աստծուն՝ վատ վիճակում հայտնվելու համար:

Հաճախ առաջ շարժվելու համար՝ խանգարում է վախը: Մարդիկ վախենում են քայլ կատարելուց, կորցնելուց, սխալվելուց, իրենց մեղքերի համար պատժվելուց: Մեր զրուցակիցը՝ ԱՀԹ Սուրբ Երրորդություն եկեղեցու հոգևոր հովիվ Տեր Արարատ քահանա Օրդոյանը, նշում է՝ վախը մեզնից խլում է մեր իրական հնարավորությունները, մինչդեռ հավատքը, գիտելիքը օգնում են ազատվել այդ հոգեվիճակից, զգացողությունից:

Պահեցողության կենցաղավարությունն իր մեջ ամփոփում է նաև երկնային իրականությանը մոտենալու կեցության խորհուրդը: Անշուշտ, այդ խորհրդի հիմքում ընկած է հրաժարումը մեղքից հանուն Աստծո հետ հաղորդակցության: Այս դեպքում հրաժարվելով կենդանական սննդատեսակից, իսկ ավելի խորամուխ լինելով այդ խորհրդի մեջ, այսինքն՝ հրաժարվելով մտքում, սրտում և հոգում բույն դրված մեղքերից, մարդը քայլ է կատարում երկրային հողեղեն կեցությունից դեպի երկնային գոյութենաբանություն, չնայած դեռևս լինելով հողեղեն սահմանների մեջ:

Պահքի ծաղկազարդ պտուղներից է մարդու հոգում կարգ ու կանոնի հաստատումը, որն արտահայտվում է նաև արտաքին կյանքում: Առանց կանոնակարգության և գործողությունների համաչափության հոգևոր աճի շոշափելի զարգացում անձի մեջ չի կարող լինել: Սակայն այն մեխանիկական գործառույթ չէ, այլ մտքի մշտապես արթնության և ինքնավերահսկման կարողություն:

Մի հույժ ընտիր մենակյաց կար, որը կամենում էր ճգնել խցերից մեկում, սակայն որոշ ժամանակ առանձին խուղ չէր գտնում: Այնտեղ մի ծեր կար, որ առանձին սենյակ ուներ և խնդրեց նրան ու ասաց.