Հունիսի 13-ին Բարձրագույն դատական խորհուրդը (ԲԴԽ), քննելով արդարադատության նախարար Գրիգոր Մինասյանի միջնորդությունը Վճռաբեկ դատարանի դատավոր Նաիրա Հովսեփյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ, որոշեց մերժել այն:
Սակայն զավեշտն այն է, որ նման արձանագրում է արվել ԲԴԽ գիտնական անդամ Վիգեն Քոչարյանի մասով, ով Սահմանադրական դատարանի դատավոր Վահե Գրիգորյանի հետ միասին Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի (ՄԻԵԴ) դատավորի թեկնածու է, և ՍԴ-ում արձանագրված խայտառակությունից հետո Վիգեն Քոչարյանի համար ուղղակի ամոթ պետք է լինի նույնիսկ Ստրասբուրգում երևալը:
Այսօր Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Ռուբիկ Մխիթարյանը հերթական անգամ Ազգային ժողովում (ԱԺ) էր, ուր տեղի էր ունենում Վճռաբեկ դատարանի հակակոռուպցիոն պալատի կոռուպցիոն հանցագործությունների քննության դատական կազմի դատավորի թափուր տեղի համար առաջադրված թեկնածուների ընտրությունը:
Հունիսի 7-ին «Կարեն Անդրեասյան փրոդաքշըն»-ը նոր ֆիլմ թողարկեց՝ «Ինչի՞ց են բողոքում դատավորները» վերտառությամբ: 6.5 րոպե տևողությամբ ֆիլմի մեջ դատավորներ Արտուշ Գաբրիելյանը, Մերի Մոսինյանը, Վարդգես Ստեփանյանն ի խորոց սրտի պատմում էին, որ ուղեկցող դասակի քիչ լինելու պատճառով կալանավորված անձանց չեն կարողանում խցերից հանեն ու բերեն դատական նիստերի դահլիճ, ու այդ պատճառով նիստերը հաճախ հետաձգվում են:
Վաղը Դատավորների ընդհանուր ժողովը կընտրի Բարձրագույն դատական խորհրդի (ԲԴԽ) դատավոր անդամի: Միակ թեկնածուն Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Արմեն Դանիելյանն է:
Մայիսի 3-ին Սահմանադրական դատարանում (ՍԴ) կշարունակվի Վճռաբեկ դատարանի նախկին դատավոր Սուրեն Անտոնյանի դիմումի քննությունը, որով վիճարկվում են արդարադատության նախկին նախարար Կարեն Անդրեասյանի նախաձեռնությամբ «Դատական օրենսգրքում» ՄԻԵԴ վճիռների առիթով դատավորների նկատմամբ կարգապահական վարույթ հարուցելու իրավակարգավորմանը հետադարձ ուժ տալու վերաբերյալ կատարված փոփոխության արդյունքում դատավորի նկատմամբ կարգապահական վարույթ հարուցելու առիթ նախատեսող նորմին հետադարձ ուժ տալու և կիրառելու սահմանադրականությունը:
Վաղը՝ ապրիլի 30-ին, Սահմանադրական դատարանը (ՍԴ) բանավոր ընթացակարգով քննության կառնի ՀՀ վճռաբեկ դատարանի նախկին դատավոր Սուրեն Անտոնյանի դիմումը «ՀՀ դատական օրենսգիրք» Սահմանադրական օրենքի մի շարք հոդվածներ Սահմանադրության 5-րդ, 73-րդ և 79-րդ հոդվածներին հակասող և անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին:
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Աննա Մկրտչյանն այսօր ԱԺ ամբիոնից հայտարարեց՝ կարիք չկա մեկնաբանելու մի խմբավորման հայտարարությունները, որը դրա իրավական ու բարոյական իրավունքը չունի, բայց անդադար պնդում է, թե «Հայաստանում միայն թուրքական ու ադրբեջանական բնակավայրեր են»։
Հայաստանում կառավարող ուժի՝ ՔՊ-ի տարբեր թևերի միջև բախումը երբեմն վերածվում է ազդեցության գոտիների բաշխման համար պատանեկան գզվռտոցի:
Մարտի 26-ին դռնփակ նիստում քննարկելով Վերաքննիչ դատարաններում դատավոր նշանակվելու համար առաջխաղացման ենթակա դատավորների թեկնածուների ցուցակը կազմելու և հաստատելու վերաբերյալ հարցը՝ Բարձրագույն դատական խորհուրդը (ԲԴԽ) որոշեց Կազմել և հաստատել Վերաքննիչ դատարաններում դատավոր նշանակվելու համար առաջխաղացման ենթակա դատավորների թեկնածուների ցուցակը՝ քրեական մասնագիտացման բաժնով՝ համաձայն հավելվածի: Որոշումը հրապարակման մեջ մտավ հաջորդ օրվանից՝ մարտի 27-ից:
Այս տարվա փետրվարի 10-ին ազդարարվեց «Կարեն Անդրեասյան փրոդաքշըն»-ի գործունեության մեկնարկի մասին: Հենց այդ օրը Դատական իշխանություն վերանվանված Բարձրագույն դատական խորհրդի (ԲԴԽ) ֆեյսբուքյան էջով ու յութուբյան ալիքով հրապարակվեց մի տեսանյութ, որն ավելի ուշ մասնագիտական ու լրագրողական շրջանակները պիտի անվանեին խայտառակագույն:
Երբ փետրվարի սկզբին կայացած դատավորների ընդհանուր ժողովից 2 օր առաջ 168.am-ը գրեց՝ դատավորները ծանուցում են ստացել այն մասին, որ Ժողովը տեղի է ունենալու ոչ թե Աջափնյակ նստավայրում, ինչպես նախօրոք ծանուցված էր, այլ Կառավարության նիստերի մեծ դահլիճում, Բարձրագույն դատական խորհրդի (ԲԴԽ) նախագահ Կարեն Անդրեասյանը մի լալահառաչ, բացառիկ հարցազրույց տվեց իր խոսնակին՝ ասելով.
Միջազգային տարբեր կառույցներ տարբեր ինդեքսներով գուժում են ՀՀ հետընթացի մասին՝ հատկապես արդարադատության համակարգում: Ու սա՝ հակառակ իշխանությունների՝ բարեփոխումների մասին հայտարարությունների:
Կարծես թե հերթական բեմադրությունն է նախապատրաստվում «Կարեն Անդրեասյան փրոդաքշըն»-ում: Այս անգամ ուշադրության կենտրոնում է լինելու Բարձրագույն դատական խորհրդի (ԲԴԽ) անդամ, հիմա նաև Վճռաբեկ դատարանի դատավոր, դատական ակտերն ուշացնող դատավորներին քարկոծող, նրանց լիազորությունները դադարեցնելուն կողմ քվեարկող, «Ուշացած արդարադատություն» ֆիլմի դերակատարներից Նաիրա Հովսեփյանը:
2018թ. գունավոր հեղափոխությունից հետո Նիկոլ Փաշինյանը «ժողջանին» խոստացավ հաց ու տեսարաններ: Հացը չկար, տեսարաններ՝ լիքը: Այդ ժամանակաշրջանում էր, որ նա իրավապահ մարմիններից ու իր կառավարության անդամներից սկսեց պահանջել սենսացիոն մասկի-շոուներ, «բացահայտումներ» և հորինված բեմադրություններ: Գունավոր հեղափոխությունների ժանրը դա էր պահանջում:
Փետրվարի 13-ին 168.am-ը տեղեկացրել էր, որ փետրվարի 20-ին Բարձրագույն դատական խորհրդի (ԲԴԽ) նախագահ Կարեն Անդրեասյանը վերաքննիչ դատարաններում դատավոր նշանակվելու համար առաջխաղացման ենթակա դատավորների թեկնածուների ցուցակը կազմելու և հաստատելու վերաբերյալ որոշում է ստորագրել, որտեղ մի ուշագրավ անուն կա:
Փետրվարի 9-ին Սահմանադրական դատարանում (ՍԴ) տեղի ունեցավ Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրական դատարանի կազմավորման 28-րդ տարեդարձին և դատական տարվա խորհրդանշական բացմանը նվիրված պաշտոնական միջոցառում, որին ներկա են եղել ՀՀ 5-րդ նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը, Նիկոլ Փաշինյանը, օրենսդիր, գործադիր և դատական իշխանության ներկայացուցիչներ, Հայաստանի Հանրապետությունում հավատարմագրված դիվանագիտական կորպուսի ներկայացուցիչներ:
Այն, որ իրավապահ համակարգն աշխատում է Փաշինյանին հաճոյանալու և գովասանք ստանալու համար, վկայում է կառավարության նիստում ինքնավար, անկախ մարմնի կարգավիճակ ունեցող գերատեսչությունների ղեկավարների պահվածքը, որոնք, իրար հերթ չտալով, նրան զեկուցում են, թե ինչո՞ւ քրեական գործերով դատավճիռներ չեն կայացվում՝ «մոռանալով», որ դատավճիռներ կայացնում են դատարանները` դատավարական օրենքներին համապատասխան, որոնք երբեմն կարող են չհամընկնել Նիկոլ Փաշինյանի ցանկություններին և նախընտրական խոստումներին, իսկ արված հարցադրումները կարող են դիտվել որպես ապօրինի միջամտություն արդարադատության իրականացմանը:
Հայաստանի իրավական և դատաիրավական համակարգի դիտարկումն անհնար է ընկալել առանց լավ զարգացած հումորի առկայության, հակառակ պարագայում լուրջ հոգեբանական ցնցումներն անխուսափելի են:
Երբ 2023թ. հուլիսի 3-ին Կարեն Անդրեասյանի անվան Բարձրագույն դատական խորհուրդը (ԲԴԽ) «Շոլցի» գործով դադարեցրեց Վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավոր Աստղիկ Խառատյանի, Վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական պալատի դատավորներ Տիգրան Պետրոսյանի, Արտակ Բարսեղյանի լիազորությունները, որովհետև այդ գործով Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանից (ՄԻԵԴ) վճիռ էր եկել, իսկ նշված դատավորները հռչակվել էին պատասխանատու, նրանցից մեկը շուստրիություն արեց ու պլստաց:
Երբ Դատավորների ընդհանուր ժողովից առաջ 168.am-ը գրեց, որ վերջին պահին դատավորները ծանուցում են ստացել այն մասին, որ Ժողովը տեղի է ունենալու ոչ թե Աջափնյակ նստավայրում, ինչպես նախօրոք ծանուցված էր, այլ Կառավարության նիստերի մեծ դահլիճում, Բարձրագույն դատական խորհրդի (ԲԴԽ) նախագահ Կարեն Անդրեասյանը մի լալահառաչ, բացառիկ հարցազրույց տվեց իր խոսնակին, որում ասել էր.
Մի քանի օր է՝ Բարձրագույն դատական խորհրդի նախագահ (ԲԴԽ) Կարեն Անդրեասյանը ոչ մի «լավ բան» չի գրում իր հետևորդների համար, մի բան, որ մի 7 օր հետևողականորեն արեց: Բայց փոխարենը՝ «լայքում է» Ազգային ժողովի (ԱԺ) նախագահ Ալեն Սիմոնյանի, նրա եղբոր ու հարսի համատեղ լուսանկարը: Իր ընկերն ու գործընկերը՝ արդարադատության նախարար Գրիգոր Մինասյանը, ի դեպ՝ նույնպես:
Խոսքը Նիկոլ Փաշինյանին պատկանող «Դարեսկիզբ» ՍՊԸ-ի գործով (Փաշինյանի ընտանեկան «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի,- Գ.Ս.) որոշում կայացրած 4 դատավորների մասին է, ովքեր ՄԻԵԴ-ի կողմից այդ գործով հռչակվել էին պատասխանատու: Նրանք են՝ Հովսեփ Բեդևյան, Քրիստինե Մկոյան, Ռուզաննա Հակոբյան և Արգիշտի Ղազարյան:
Որպես կանոն՝ լուրջ գործերն անաղմուկ են արվում: Բայց Հայաստանի Հանրապետության Բարձրագույն դատական խորհրդի (ԲԴԽ) նախագահ Կարեն Անդրեասյանը կամ ուշադրության պակաս ունի, կամ բան ու գործ չունի:
Երեկ 168.am-ը տեղեկացրել էր, որ Դատավորների ընդհանուր ժողովից երկու օր առաջ Դատական դեպարտամենտը դատավորներին ծանուցում էր ուղարկել առ այն, որ նախապես հայտարարված Աջափնյակ նստավայրի փոխարեն՝ Ժողովը կանցկացվի Կառավարության նիստերի մեծ դահլիճում:
Նախորդ տարվա նոյեմբերի 23-ին Նիկոլ Փաշինյանը կառավարության նիստը վերածեց «Մի բան էլ դու ասա քո հետևորդներին…» հայտնի ռիլսի հերոսի խղճուկ կոպիային: Ոչ ավել, ոչ պակաս, այդ նիստի ժամանակ նա իրավապահ մարմինների ղեկավարներից դատավճիռներ ուզեց:
Նախորդ տարվա դեկտեմբերի 13-ին 168.am-ը Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանից (ՄԻԵԴ) Հայաստանի Հանրապետության դեմ «վճիռներ» բերած դատավորների ցանկ էր հրապարակել, որոնց, սակայն, ոչինչ չէր եղել. ինչպես պաշտոնավարում էին, այնպես էլ շարունակում են պաշտոնավարել:
Վերջին շաբաթների ընթացքում սոցիալական ցանցերում ավելի ու ավելի են սաստկանում մտահոգություններն առ այն, որ Հայաստանի հարավային դարպաս Մեղրին այս իշխանությունները միտումնավոր կտրում են կենսական անհրաժեշտության կառույցներին հասանելիություն ունենալուց, որ մեղրեցիների համար բացեն արտագաղթի ճանապարհը՝ դրանից բխող բոլոր կանխատեսելի ու, ցավոք, սպասելի հետևանքներով:
Երեկ՝ հունվարի 17-ին, Սահմանադրական դատարանը վերջապես որոշում հրապարակեց ՀՀ Ազգային ժողովի պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ հիգերորդի դիմումի հիման վրա «ՀՀ դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքի 145-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետի՝ Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցի վերաբերյալ: Գործը քննվել էր գրավոր ընթացակարգով… Շուրջ երկու տարի: ՍԴ դիմել էր ԱԺ պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ հինգերորդի ներկայացուցիչ Արամ Վարդևանյանը:
Այն, որ Բարձրագույն դատական խորհրդի (ԲԴԽ) նախագահ Կարեն Անդրեասյանի համար սովորական բան է քաղաքական հայտարարություններ անելը, ակնհայտ է ու ինչ-որ տեղ բնական:
