«Լավ, դե ասեք՝ փոխարենն ի՞նչ ենք մենք ստանում. փո՞ղ։ Գիտեք, բոլոր տնական կենդանիներին պահելիս կերակրում են, հետո՝ մորթում։ Լա՛վ, բացի փողը, կա ինքնություն, արժանապատվություն, որով դու երկիր ես դառնում, սեղանի շուրջ նստում։ Լա՛վ, էս ի՞նչ քաոս է։ Գիտեք, այս վիճակը նաև մեր ժողովրդի մեղքով է. մարդիկ կոպիտ սխալ թույլ տվեցին՝ պարտված մարդուն ընտրելով ղեկավար և երջանկացնելով Ալիևին։
Ներկայացնում ենք «168 Ժամ»-ի (168.am) բացառիկ հարցազրույցը Կոլումբիայի համալսարանի աշխարհահռչակ պրոֆեսոր, տնտեսագետ, միջազգային քաղաքականության վերլուծաբան, նորարարական կրթության առաջամարտիկ, կայուն զարգացման համաշխարհային առաջնորդ, բեսթսելլերների հեղինակ Ջեֆրի Դ. Սաքսի (Jeffrey David Sachs) հետ:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագետ, «Դեմոկրատական այլընտրանք» կուսակցության նախագահ Սուրեն Սուրենյանցն է։
168.am-ի հետ զրույցում ռուս վերլուծաբան Կոնստանտին Սիմոնովն ասաց, որ հանդիպումն ընդհանուր առմամբ կարելի է գնահատել դրական՝ առանց բեկումների, ինչը կարելի էր սպասել։ Ըստ նրա, արդեն առաջընթաց է, որ չեղան կոշտ հայտարարություններ, և կողմերն ընդհանուր առմամբ ընդգծեցին, որ շարունակելու են խոսակցությունը։
«Թրամփը փորձեց հանդիպումը ներկայացնել որպես «առաջընթաց», բայց իրականում արդյունք չկար։ Ընդհակառակը, Պուտինը կարողացավ ստանալ այն պատկերը, որ նա ԱՄՆ նախագահի հետ բանակցում է հավասարի մակարդակով»,- նշում է հեղինակավոր ԶԼՄ-ն։
Այս օրերին հաճախ տեսակետներ են հնչում, որ Պուտին-Թրամփ բանակցությունները միջազգային հարաբերությունների ճարտարապետության հնարավոր փոփոխության նոր սկիզբ են դառնալու, իսկ քաղաքագետ Հրանտ Միքայելյանը նաև վստահեցնում է՝ Ռուսաստանի համար Կովկասն արդեն առաջնահերթություն է դառնալու։
Այսօր Ալյասկայում սպասվում է տարվա աշխարհաքաղաքական գլխավոր իրադարձություններից մեկը․ հանդիպում են Վլադիմիր Պուտինն ու Դոնալդ Թրամփը։ Թրամփ-Պուտին հանդիպումը տեղի կունենա Էլմենդորֆ-Ռիչարդսոն ռազմաբազայում՝ Երևանի ժամանակով՝ 23:30-ին, թարգմանիչների մասնակցությամբ:
Վաշինգտոնում օգոստոսի 8-ին Փաշինյանի, Ալիևի ու Թրամփի եռակողմ հռչակագրին ու ավելի լայն՝ հանդիպումներին և պայմանավորվածություններին առաջինն արձագանքեց հարևան Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը։
«Փաշինյանը, որն իր կյանքի մեծ մասն անցկացրել է առանց փողի փողոցները ման գալով, հիմա միանգամից հայտնվեց Սպիտակ տանը՝ նախագահ Թրամփի կողքին, ինչն իր համար մեծ պատիվ է՝ անկախ արդյունքից: Փաշինյանը չհարգեց իր նախկին հայտարարությունները, որ երրորդ կողմ չլինի. Երրորդ կողմ կար, և այն բավականին ազդեցիկ դեր խաղաց այս հանդիպմանը: Ալիևն էլ, Փաշինյանն էլ ուզում էին լինել Վաշինգտոնում: Ալիևն այս այցելությունն օգտագործեց, որ ՌԴ-ին ասի՝ ձեր կարիքը չունենք, ավելի գոհ ենք, որ Արևմուտքի հետ ենք»,- շեշտեց Հարութ Սասունյանը:
«Դա լինելու է որպես մարդասիրական ժեստ, ազդեցիկ որևէ պետության ներգրավվածությամբ, և Ալիևն այդ ճանապարհով լավություն է անելու կամ որոշակի առումով բարձրացնելու է ներգրավված կողմի հեղինակությունը»։
Կառավարության նիստից հետո ՏԿԵ նախարար Դավիթ Խուդաթյանն ի պատասխան լրագրողների հարցադրումների՝ խոսեց Վաշինգտոնում նախաստորագրված պայմանագրի, Սյունիքով անցնող ճանապարհի, այդ համատեքստում՝ տարածքային ամբողջականության ու ինքնիշխանության, իրավազորության ու փոխադարձելիության սկզբունքների մասին։
«Հայաստանը ստանում է ապաշրջափակված ճանապարհներ մեր տարածքային ամբողջականության, սուվերենության պահպանմամբ, որը, կարծում եմ, շատ կարևոր է մեր պետության զարգացման տեսանկյունից»,- կառավարության հերթական նիստից հետո լրագրողների հետ զրույցում անդրադառնալով հայկական կողմի «ձեռքբերումներին»՝ նշեց ՏԿԵ նախարար Դավիթ Խուդաթյանը:
«Վաշինգտոնյան հանդիպումը և Վաշինգտոնում կնքված փաստաթուղթն այն մեծ կարևորությունը չունեն, որը փորձեց տրվել հայաստանյան դաշտում: Վաշինգտոնում տեղի ունեցավ քայլիստների համար անհավանական բան՝ Փաշինյանն ընդունվեց ամենաբարձր մակարդակով, եղան մի քանի այլ ոլորտի համագործակցության նախանշումներ, ինչը ՔՊ-ի համար քարոզչության մեծ դաշտ է բացում՝ փորձելու վերականգնել վերջին շրջանի իրենց գահավիժած հեղինակությունը»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց ԱԺ նախկին պատգամավոր Նաիրա Կարապետյանը:
«Եթե 50 դիվերսանտ համապատասխան մետաղով շերտավորված կոնտեյների մեջ տեղավորվելով՝ գա Մեղրի, գրոհի այն կրակակետերը, որոնք հակառակորդի հարձակումը կարող են ճնշել, ի՞նչ եք անելու։ Կրկնում եմ՝ նման վտանգ կա, բայց կա նաև ժամանակ շահելու շանս»,- ասաց Վովա Վարդանովը՝ ընդգծելով՝ Հայաստանը պարտավոր է դառնալ ռազմականացված, ազգ-բանակ պետություն՝ թշնամու թիրախում չհայտնվելու համար։
«Ռուսաստանը Հարավային Կովկասում այս փուլում շեշտը կդնի տնտեսական համագործակցության վրա, կորպորացիաները կփորձեն դիրքավորվել նոր ձևավորվող դասավորություններում»,- այս մասին 168TV-ի «Դիպլոմատ» հաղորդման ընթացքում ասաց ռուս վերլուծաբան Անդրեյ Արեշևը՝ անդրադառնալով Վաշինգտոնում Փաշինյան-Ալիև-Թրամփ հանդիպման արդյունքներին:
««Ես հիմա չեմ հիշում, անգիր չեմ հիշում իրենց տարածքը». Փաշինյանի հիշողության «կորուստը»՝ պատահականությո՞ւն, թե՞ փոխհամաձայնեցված «մանրուք»» վերտառությամբ հոդվածում անդրադարձել էինք օգոստոսի 11-ին հրապարակված Հայաստան-Ադրբեջան նախաստորագրված երկկողմ համաձայնագրին, մասնավորապես, երկու երկրների՝ իրար նկատմամբ տարածքային սահմանադրական պահանջներ ունենալ-չունենալու հարցին:
Թրամփը խնդրե՞լ է Ալիևին ազատ արձակել 23 հայ գերիներին. Վաշինգտոնում Փաշինյան-Թրամփ առանձնազրույցից տարածված չափազանց կարճ տեսանյութից հետո այս հարցի առնչությամբ որևէ պարզաբանում դեռևս չի եղել։ Ամեն դեպքում, օգոստոսի 11-ին Երևանի և Բաքվի կողմից համաժամանակյա հանրայնացված «խաղաղության համաձայնագրի» տեքստում այս մասին որևէ խոսք չկա։
Ահա Սպիտակ տան գագաթնաժողովի հիմնական արդյունքը. Թրամփը կարող է ստանալ իր Խաղաղության Նոբելյան մրցանակը, Ալիևը, Էրդողանը և թյուրքական աշխարհը կապահովեն իրենց տարանցումը Հայաստանի տարածքով, մինչդեռ Հայաստանը կարտահանձնի իր ինքնիշխան տարածքը և կհեռացնի Իրանին՝ իր միակ տարածաշրջանային դաշնակցին։
Օգոստոսի 8-ին Սպիտակ տանը Փաշինյան-Թրամփ-Ալիև հռչակագիրը և դրանից բխող ԱՄՆ դիրքերի ամրապնդումը Հարավային Կովկասում դեռ երկար կքննարկվի միջազգային ու ռեգիոնալ մամուլում։
«Հստակ է, որ Հայաստանն ամենամեծ կորցնողն է․ ամեն կնքված պայմանագրից հետո մեր կորուստներն էլ ավելի են մեծանում»,- 168․am-ի հետ զրույցում Վաշինգտոնում մեկնարկած գործընթացներին ու նախաստորագրված փաստաթղթին այսպես արձագանքեց միջազգային հարցերով փորձագետ Արմեն Մանվելյանը։
Այս օրերին, երբ վաշինգտոնյան հանդիպումներից և Փաշինյան-Ալիև-Թրամփ եռակողմ հռչակագրի ստորագրումից հետո ՔՊ-ականները նույնանման տեքստերով ֆեյսբուքյան իրենց էջերում ոգևորված վստահեցնում են, թե այլևս պատերազմ չի լինելու, խաղաղությունն այլևս հաստատված փաստ է (թեև խաղաղության պայմանագիր անգամ չի կնքվել), ցանկանում ենք մի քանի փաստի վրա ուշադրություն հրավիրել, հատկապես, երբ Թրամփի՝ Նոբելյան մրցանակի առաջադրել-չառաջադրելու թեմա է շրջանառվում, որում, թերևս, առաջինը հենց ԱՄՆ նախագահն է շահագրգիռ:
Հանրային ու քաղաքական գործիչ Նաիրա Զոհրաբյանը 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով վաշինգտոնյան գործընթացներին՝ նկատեց, որ «հերթական կապիտուլյացիա»-ի մասին գլոբալ գնահատականի համար պետք է նայել, թե որ երկիրն ինչ շահեց։
Հավանական է, որ իրանցիները պլանավորում են ինչ-որ բան անել, որպեսզի դժվարացնեն միջանցքի ձևավորումը, մինչ միջանցքի ձևավորումն Իրանը ժամանակ կունենա այնտեղ խնդիրներ առաջացնելու համար. Գոբլ
«Թրամփն իրեն համարում է անշարժ գույքի գործակալ, որը կարող է հողեր և ամբողջ տարածաշրջաններ վարձակալել»,- ընդգծել է Վելայաթին։
«Ի՞նչ է ստանալու Հայաստանը․ էլի խոսքը խաղաղության մասին է, խաղաղության առևտրի։ Այսինքն՝ նույն ապրանքն Ադրբեջանը Հայաստանի իշխանություններին մի 10 անգամ արդեն վաճառել է, ինչն էլի վերջնական չէ։ Բայց, ամեն դեպքում, Հայաստանը ստանում է պատրանք, որ ունենալու է խաղաղություն»,- հավելեց նա։
«Մարդ պիտի առնվազն անմեղսունակ լինի, 16-րդ հարկից գլխին «կիրպիչ» ընկած լինի, որպեսզի ասի, թե այդ հատվածի վերահսկողությունը Հայաստանն է անելու»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Դավիթ Ջամալյանը՝ խոսելով Վաշինգտոնում ԱՄՆ նախագահի, Նիկոլ Փաշինյանի և Ալիևի ստորագրած փաստաթղթի և դրա վտանգավոր հետևանքների մասին։
«Այս Հռչակագրում բազմաթիվ անհասկանալի, ավելի ճիշտ՝ անորոշ բաներ կան, բացի այն, որ, ընդհանուր առմամբ, այն հայ ժողովրդի և ՀՀ ազգային շահի տեսանկյունից բացասական է: Այստեղ անորոշություններ կան՝ հատկապես նշված ցանկությունների իրագործման առումով»:
Ժամեր առաջ Սպիտակ տանը ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի միջնորդությամբ ու մասնակցությամբ ստորագրված Փաշինյան-Ալիև-Թրամփ եռակողմ հռչակագիրը, ինչպես նաև Միրզոյան-Բայրամով Ադրբեջանի Հանրապետության և Հայաստանի Հանրապետության միջև խաղաղության ու միջպետական հարաբերությունների հաստատման մասին համաձայնագրի համաձայնեցված տեքստի նախաստորագրումն ու նախարարների կողմից ԵԱՀԿ Մինսկի գործընթացի և կից կառուցակարգերի լուծարման վերաբերյալ համատեղ դիմումի ստորագրումը դարձան վերջին շրջանի ամենաառանցքային ռեգիոնալ ու աշխարհաքաղաքական նշանակության իրադարձությունը։
«Սրանով Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները լուծեց իր հարցը, Ադրբեջանը շարունակում է լուծել իր հարցը, իսկ Հայաստանի Հանրապետությունն ի ցույց է դնում աշխարհին, թե մենք պատրաստ ենք ամեն ինչ զիջելու, պատրաստ ենք տրամադրելու միջանցքը, որտեղ, ըստ տարբեր միջազգային հրապարակումների, տեղակայվելու է 1000 հոգանոց զինված կոնտինգենտ»։
Նիկոլ Փաշինյանը, հայաստանյան լրագրողների հարցերին ի պատասխան, թե Թրամփի և Ալիևի հետ խոսե՞լ է Բաքվում պահվող գերիների մասին, ասել է, թե չկա այդպիսի բանակցություն, որտեղ Ադրբեջանում անազատության մեջ գտնվող հայրենակիցների թեման չի բարձրացնում: