Այն, որ 2020 թվականի հուլիսյան մարտերից և 44-օրյա պատերազմից առաջ ՀՀ ռազմական ղեկավարությունը Նիկոլ Փաշինյանին զգուշացրել է, որ մեր թշնամին այլևս միայն Ադրբեջանը չէ, այլ նաև Թուրքիան, հետևաբար՝ այդ պետությունների համահավաք ռազմական ներուժին Հայաստանը չի կարող արդյունավետ դիմակայել, 168.am-ը մեկ անգամ չէ, որ գրել է՝ հղում անելով ՀՀ ԶՈւ ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանին, ով 2020 թվականի հունիսին՝ ԳՇ պետի պաշտոնում նշանակվելուց հետո, այս մասին Փաշինյանին և ՀՀ անվտանգության խորհրդին ներկայացրել էր տարածաշրջանում ռազմաքաղաքական իրադրության համապատասխան վերլուծություն՝ հորդորելով քաղաքական ու դիվանագիտական ողջ ներուժն ուղղել պատերազմից խուսափելուն կամ գոնե այն հետաձգելուն:
Աշխարհաքաղաքական նոր իրողությունների պայմաններում մեկ անգամ չէ, որ գրել ենք` ենթակառուցվածքների վերահսկողության համար գլխավոր խաղացողների մրցակցությունը սրվելու է՝ միջանցքային ճանապարհներ, էներգետիկ ենթակառուցվածքներ և այլն: Սրան զուգահեռ՝ թուրք-ադրբեջանական տանդեմը շարունակում է իր պահանջը՝ կապված Մեծամորի ատոմակայանի հետ:
Հունվարի 12-ին առավոտյան լրատվամիջոցներով տեղեկություն էր տարածվել, որ Կոտայքում գործող ռեստորաններից մեկում կրակոցներ են հնչել: Նշվում էր, որ խնջույքի մասնակիցների թվում է եղել Զինված ուժերի գլխավոր շտաբի նախկին պետի նախկին տեղակալ Տիրան Խաչատրյանը, ով գինովցած կրակոց է արձակել, որի հետևանքով վիրավորվել է հարևան սեղանի շուրջ նստած քաղաքացին, ով առնչություն չի ունեցել վիճաբանության ու դրա մասնակիցների հետ:
Ադրբեջանն առևանգել և ապօրինի ձերբակալել է Արցախի նախկին նախագահ Արայիկ Հարությունյանին։ Այսօր հայտնի դարձավ, որ Արայիկ Հարությունյանը Բաքվում արդեն հարցաքննվել է, նրա պաշտպանությունը ստանձնել է ադրբեջանցի փաստաբան Ալով Սաֆարալիևը։
Ավելի քան 2 տարի առաջ 168.am-ը գրել էր, որ պատերազմի օրերին չեզոքացվել է Արցախի ՊԲ 9-րդ պաշտպանական շրջանի հրամանատարը՝ Արտյոմ Պողոսյանը (Ջրական): Ընդ որում, մեր տեղեկություններով, նա այդ պաշտոնին նշանակվել էր իշխանափոխությունից հետո՝ փոխարինելով հրամանատար Մարտին Ջհանգիրյանին, ով իրեն լավ էր դրսևորել 2016-ի Ապրիլյան պատերազմի օրերին և պարգևատրվել «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով:
Ուրեմն պետք է զգոն լինենք, ուրեմն մեր զորավարժությունները, որ առավելագույնս մոտ էին մարտական իրավիճակին, պետք է զգուշացում լինեն ուրիշների համար, իսկ մեզ համար` դառնան կյանքի նորմ:
Հուլիսի 6-ին Պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Միքայել Արզումանյանը հայտարարություն է տարածել, որտեղ անդրադարձել է վերջին շրջանում տարբեր պաշտոնատար անձանց կողմից իր անձի վերաբերյալ իրականությանը չհամապատասխանող տեղեկությունների հրապարակմանը, այդ թվում՝ Շուշիի պաշտպանության կազմակերպման հետ կապված:
Այն, որ հունիսի 27-ին 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովում հարցուպատասխանի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը ՀՀ ԶՈւ գլխավոր շտաբին, հետախուզական ծառայություններին, համապատասխան ինստիտուտներին մեղադրեց պատերազմի հավանականության մասին իրեն իրարամերժ, ապակողմնորոշիչ տեղեկություններ փոխանցելու համար, նորություն չէր: Այսինքն, որ համապատասխան կառույցները պատերազմի հավանականությունը մինչև ամսի 25-ը 30 տոկոս են գնահատել, նման պնդում Փաշինյանն արել է դեռ 2021 թվականին, և ոչ մեկ անգամ:
Ի դեպ, 168.am-ը հունիսի 12-ին հարցում էր ուղարկել ԱԺ Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովին, որի միջոցով նաև փորձել ենք պարզել՝ հնարավո՞ր է՝ նաև ՊԲ նախկին հրամանատար Միքայել Արզումանյանին ինչ-որ ձևով լսեն քննիչ հանձնաժողովի շրջանակում: Մեր հարցումը դեռ անպատասխան է:
Ապրիլի 1-ին Տավուշ կատարած այցի ընթացքում Աննա Հակոբյանը հայտարարել էր, թե 11.000 դասալիք ենք ունեցել 44-օրյա պատերազմի ընթացքում՝ կամավոր, զինվորական և այլն:
168.am-ն անդրադարձել էր ՊԲ նախկին հրամանատար Միքայել Արզումանյանին Փաշինյանի կողմից անուղղակի հիշելուն և նրան ուղղված մեղադրանքներին: Օրինակ, մենք հարցադրում էինք արել՝ ե՞րբ է Նիկոլ Փաշինյանը՝ որպես գերագույն հրամանատար և ՀՀ ղեկավար, իմացել «Արեգա» բարձունքի շուրջ կատարված գործողությունների մասին, որոնք սկսել են պատերազմի երկրորդ օրը՝ 2020թ. սեպտեմբերի 28-ին, և տևել մինչև հոկտեմբերի 5-ը:
Հիշում եք, մեր ծնողներից Արա Ռոստոմյանը գնացել էր Ազգային ժողով, իշխանական պատգամավոր Գուրգեն Արսենյանը հարցրեց՝ դուք ովքե՞ր եք: Գուգո, հիմա ես քեզ ասում եմ, թե ովքեր ենք մենք ու ես: Ես էն տղու ծնողն եմ, որ Լելե Թեփե ազատագրեց, ես էն տղու ծնողն եմ, որ իր տեխնիկան տրաքացրին, ինքն ուրիշ տեխնիկայով կռվեց, ես էն Գոռի ծնողն եմ, որ 21 վիրավոր փրկեց ու 70 կիլոմետր բերելով՝ հասցրեց Կապանի հիվանդանոց, դո՞ւք ով եք… Ասեմ՝ դուք ով եք, դո՛ւք, լուլուներ, գռզոներ, անդոներ, մնացած բաներ, դուք թո՛ւրք եք ու էս երկիրը տանում եք թուրքացման…»:
Մարտի 7-ին ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը իր «Բանակցային առաջնագծում» գրքի շնորհանդեսից հետո լրագրողների հետ զրույցում ասել էր, որ 2020 թվականի պատերազմի ժամանակ մեր ամենահզոր զենքերը չեն օգտագործվել:
Հ.Գ. Ավելի ուշ պարզել ենք, որ ԱԱԾ պաշտոնական կայքում տեխնիկական փոփոխություններ են կատարվել, և հայտարարությունների հին լինքերը չեն գործում, բայց հայտարարությունների բազայում, այն այս պահին առկա է, թեպետ խախտված է հայտարարությունների հերթականությունը:
ՀՀ պաշտպանության նախարարությունը և ՀՀ գլխավոր դատախազությունը չեն գաղտնազերծում Վիգեն Սարգսյանի օրոք բնակարան ստացած 29 անձանց ցուցակը, որի առնչությամբ քրեական գործ կա հարուցված:
Նիկոլ Փաշինյանը նախկին իշխանությունների օրոք պաշտպանության նախարար եղածների որս է սկսել: Տվյալ դեպքում խոսքը Վիգեն Սարգսյանի մասին է: Ի դեպ, Փաշինյանը և նրա պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը հենց Վիգեն Սարգսյանի՝ «Ես եմ» ծրագրի պատճենված տարբերակի՝ «Պաշտպան հայրենյացի» հաշվին են փորձում դիվիդենտներ շահել և երևալ հզոր բարեփոխիչներ:
Երեկ՝ հունվարի 23-ին, ՀՀ ԱԺ մարդու իրավունքների պաշտպանության և հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահԹագուհի Թովմասյանը ՝ «ՀՀ Զինված ուժերի ներկա վիճակի, բանակում առկա խնդիրների, դրանց լուծման ընթացքի և ուղիների վերաբերյալ» թեմայովդռնփակքննարկում էր նախաձեռնել, որը տապալվել էր, քանի որՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը մերժել էր հրավերը՝ ո՛չ ինքն էր մասնակցել, ո՛չ էլպաշտպանական գերատեսչությունից այլ պաշտոնյայի էր նպատակահարմար գտելուղարկել:
Երբ իշխանությունն է քաղաքականության փոխարեն զբաղվում միայն քարոզչությամբ, պետությունը հայտնվում է սպառնալիքի առաջ, հասարակությունն էլ՝ թմրամոլի կարգավիճակում։
2020 թվականի պատերազմից 2 տարի անց մոտ մեկ ամիս 168.am-ն առանձին-առանձին ներկայացրել է 44-օրյա պատերազմի ուշագրավ օրերը, մասնավորապես, երկրի ղեկավարության, իշխանական շրջանակների հայտարարությունների, հարցազրույցների, ֆեյսբուքյան գրառումների առումով, որոնց հատկապես այսօր արժե հետադարձ հայացք գցել՝ հասկանալու համար բազմաթիվ երևույթներ:
2020թ. 44-օրյա պատերազմի այս օրը՝ նոյեմբերի 9-ին, երբ Ադրբեջանն արդեն տոնում էր Շուշին գրավելու կամ ստանալու հաղթանակը, հայկական կողմի պատասխանատուները հայտարարում էին, որ բերդաքաղաքի համար ռազմական պայքարը շարունակվում է:
2016 թվականի Ապրիլյան պատերազմից հետո ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը 2017-ի հոկտեմբերի 24-ին ՀՀ պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանին հանձնարարել էր մշակել բանակի արդիականացման 2018-2024թթ. նոր յոթնամյա ծրագիր, քանի որ, ըստ Սերժ Սարգսյանի, թեպետ ստեղծման օրվանից ՀՀ զինված ուժերը մշտապես գտնվել են զարգացման գործընթացում, սակայն ՀՀ զինված ուժերը հասել է մի փուլի, երբ պետք է ունենալ ավելի երկարաժամկետ զարգացման ծրագիր, ինչը հանգեցնելու է ոչ միայն զինված ուժերի ամրապնդմանն ու կատարելագործմանը, այլ նաև զինատեսակների արդիականացմանը:
2 տարի առաջ այս օրը՝ նոյեմբերի 4-ին, Շուշի-Բերձոր ճանապարհը փակվեց:
Այսօր ԱԺ Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում քննարկվեց «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը։ Քննարկմանը ներկա էր նաև Պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը։ Նախագծի վերաբերյալ կարծիք հայտնեց նաև նույն հանձնաժողովի փորձագետ, ՊՆ նախկին խոսնակ Արծրուն Հովհաննիսյանը։
44-օրյա պատերազմից անցել է 2 տարի, բայց 168.am-ը հարկ է համարում հիշեցնել 44-օրյա պատերազմի ուշագրավ օրերը՝ քաղաքական, ռազմաքաղաքական, ռազմական տեսանկյունից՝ ներկայացնելով, մասնավորապես, երկրի ղեկավարության, իշխանական շրջանակների որոշ հայտարարությունները, հարցազրույցները, ֆեյսբուքյան գրառումները, որոնց այսօր հատկապես արժե հետադարձ հայացք գցել՝ հասկանալու համար բազմաթիվ երևույթներ:
Սեպտեմբերի 29-ին Վարդենիսում օտարերկրյա դիվանագետների և լրագրողների ներկայությամբ ՀՀ զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի տեղակալ գեներալ-մայոր Առաքել Մարտիկյանը, անդրադառնալով սեպտեմբերի կեսերին իրականացված ադրբեջանական գործողություններին, հայտնել է, որ սեպտեմբերի 13-ին, գիշերը ժամը 05։00-ին Ադրբեջանը 3 ուղղություններում սկսել է բավականին ագրեսիվ, լայնամասշտաբ մարտական գործողություններ, որոնք սկսվել են ցամաքային զորքերի հարձակողական գործողություններով, դրանք ուղեկցվել են հրթիռահրետանային կրակով և անօդաչուների կրակային աջակցությամբ:
