Թուրքիայում գործող «Մարդու իրավունքների ասոցիացիա» հասարակական կազմակերպությունը (ՀԿ) Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցի կապակցությամբ հայտարարություն է տարածել:
Հայաստանի իշխանությունները հրեշավոր են վարվում՝ կասկածի տակ դնելով Հայոց ցեղասպանության փաստը կամ առաջարկելով հաշվել այդ տարիներին սպանված հայրենակիցներին, այս հարցում նրանք Թուրքիայից էլ առաջ են անցել։ Այս մասին «Ցեղասպանություն. Հիշողություն և նախազգուշացում: Ժամանակակից մարտահրավերներ» թեմայով համաժողովի ժամանակ հայտարարել է Ռուսաստանի հայերի միության նախագահ Արա Աբրահամյանը։
Հայաստանի իշխանության, գլխավորապես՝ Նիկոլ Փաշինյանի գործողությունները շատերի կողմից գնահատվում են՝ որպես ոչ կոմպետենտություն, ապաշնորհություն կամ հոգեկան անհավասարակշռության արտահայտություն։
«Աշխարհը մեզ պարտակա՞ն է, եթե մենք ինքներս չենք ուզում մեզ պաշտպանել։ Կամ՝ ինչո՞ւ ենք մեզ ներշնչել, որ ռուսը միշտ մեր թիկունքին պետք է կանգնած լինի՝ անկախ նրանից՝ մենք նրա հետ լավ հարաբերություններ կպահպանե՞նք, թե՞ ոչ։ Հանկարծ ռուսը մեր կողքին չկանգնեց, տեսեք՝ ի՞նչ է կատարվում, տեսեք, թե ինչ խելագար ու վտանգավոր ռուսատյացություն է, բայց որևէ մեկն իրեն հարց չի տալիս՝ ինչո՞ւ չկանգնեց իր կողքին»։
Ուղերձում կա ուշադրության արժանի երկու հանգամանք: Նախ, Էրդողանը հիշատակելով իրադարձությունները և բնականաբար դրանք չանվանելով ցեղասպանություն, ժամանակաշրջանը բնութագրում է՝ «Օսմանյան կայսրության ավարտին»: Ինչով է սա արժանի ուշադրության:
«Բառ չեմ գտնում նկարագրելու այն, ինչ տեղի է ունենում Հայաստանում: Երբևէ չէինք պատկերացնի, որ Հայաստանի իշխանությունը կարող է այսպիսի լկտի դիրքորոշում ունենալ հայ ժողովրդի դեմ: Դա է պատճառը, որ ես հաճախ տպավորություն ունեմ, որ Հայաստանի վարչապետի աթոռին նստած է ոչ թե Փաշինյանը, այլ՝ Ալիևը, և ինչ ուզում՝ անում է: Եթե Ալիևը նստեր ՀՀ վարչապետի աթոռին, ավելի վատ բաներ չէր կարող անել, քան այն, ինչ Փաշինյանն արդեն անում է»:
Լինենք միակամ և միասիրտ ազգային բոլոր հարցերում, հայրենասեր լինելուց ավելի լինենք հայրենատեր, համախմբվենք մեր դարավոր հոգևոր արժեհամակարգի շուրջ և կառուցենք ամուր պետություն։ Դարձյալ Սուրբ Գիրքն է մեզ ասում, որ եթե մենք հավատարիմ լինենք այս քչի մեջ, Աստված ավելին կտա մեզ։
«Այսօրվա ուղերձում Թուրքիայի պատասխանատվության մասին որևէ խոսք չկա. քաղաքական գնահատական տրված չէ, հետևապես, հարց՝ ժխտողականությունը հո պոզով-պոչով չի՞ լինում։ Փաշինյանն ավելին է անում, քան թուրքական թեզեր գեներացնողները»,- ասաց Սուրենյանցը՝ ուշադրություն հրավիրելով նաև Փաշինյանի կողմից անընդհատ կրկնվող Մեծ եղեռն ձևակերպման վրա, որն իրավական պատասխանատվություն չենթադրող ձևակերպում է։
Թբիլիսի Սբ․ Գևորգ Առաջնորդանիստ եկեղեցում ապրիլի 24–ին մատուցվել է բարեխոսական աղոթք առ Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի։
Թուրքիայում գործող «Ժողովուրդների միասնական հեղափոխական շարժման» (HBDH) գործադիր կոմիտեն ապրիլի 24-ին հայտարարություն է տարածել 1915-ին Օսմանյան կայսրությունում իրականացված Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցի կապակցությամբ:
Ապրիլի 23-ին տեղի է ունեցել ջահերով ավանդական երթը: Այս տարի՝ Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին, այն կրում էր «Մի՛ ուրացիր» կարգախոսը՝ հաշվի առնելով ՀՀ գործող իշխանության դիրքորոշումը, որ Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հարցն արտաքին քաղաքական օրակարգի առաջնահերթություն չէ։ Ավելին, ինչպես այս տարվա հունվարին շվեյցարահայ համայնքի մի խումբ ներկայացուցիչների հետ հանդիպմանն ասել էր Նիկոլ Փաշինյանը, «մենք Հայոց ցեղասպանության պատմությանն էլ պետք է վերադառնանք, պետք է հասկանանք, լավ՝ ինչ է տեղի ունեցել և ինչու է տեղի ունեցել, և ինչպես ենք մենք դա ընկալել, ում միջոցով ենք ընկալել…»:
Պատգամավորի համար մտահոգիչ է նաև 2023 թվականի սեպտեմբերին Ադրբեջանի գործողությունների հետևանքով էթնիկ զտման ենթարկված և իրենց հայրենիքից վտարված հայ բնակչության թեման: Նա ընդգծեց, որ հայ ժողովուրդն իր պատմական հայրենիքում շարունակում է մնալ հալածանքի և տեղահանման թիրախ։
Դեռ 1955 թվականից, երբ սկսել էի իմ բանահավաքչական գործունեությունը՝ Արևմտյան Հայաստանից վերապրածների բանահյուսությունը գրի առնելով, այդ ընթացքում չեմ զլացել, իմ ուշադրությունից չեն վրիպել նաև այդ թուրքալեզու քառյակները, երգերը, օրօրոցայինները, նաև՝ տարբեր բնույթի ու ժանրի ստեղծագործություններ, հերոսապատումի երգեր թուրքերենով։
Վերջին տարիներին թուրքական սփյուռքն ակտիվ աշխատում է, մոտ 6 մլն թուրք արտերկրում է. Տեր-Մաթևոսյան
Իրանի արտգործնախարարության ղեկավար Աբբաս Արաղչին հայտարարել է, որ պատրաստ է առաջին քայլն անել և այցելել Բեռլին, Լոնդոն և Փարիզ՝ «եվրաեռյակի» երկրների (Գերմանիա, Մեծ Բրիտանիա և Ֆրանսիա) հետ Թեհրանի միջուկային ծրագրի շուրջ իրադրության կարգավորման բանակցությունների վերագործարկման համար։
Գագիկ Ծառուկյանի անունից թիմակիցները ծաղկեպսակ են դրել Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում
ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում լրագրողների հետ զրույցում պատասխանեց Ադրբեջանի և Թուրքիայի դրոշները դատապարտելու Փաշինյանի հայտարարության վերաբերյալ հարցին՝ նշելով, որ շատ բան չի մեկնաբանի՝ իմաստը չի տեսնում:
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը կրկին հանդես է եկել ցավակցական ուղերձով՝ ուղղված Թուրքիայի հայ համայնքին։ Ուղերձը կարդացվել է Ֆերիքյոյի Սուրբ Վարդանանց հայկական եկեղեցում՝ «Սուրբ Նահատակների հիշատակի արարողության» ժամանակ։ Էրդողանը նման ուղերձներ սկսյալ 2012 թվականից հղում է ամեն տարի ապրիլի 24-ին։
Արցախի օկուպացիան ընթանում էր Էնվեր Փաշայի ոգեկոչմամբ, Ցեղասպանությունն ավարտված չէ.Մելքոնյան
Այս հավատով աղոթք վերառաքենք առ Աստված և հայցենք մեր սուրբ նահատակների բարեխոսությունը, որ մարդկության կյանքում տեղ չգտնեն եղեռնական ոճրագործությունները, և հարուցյալ Քրիստոսի շնորհների ներքո խաղաղ ու ապահով լինեն մեր հայրենիքն ու մեր ժողովուրդը ի սփյուռս աշխարհի, և հույսով ամուր ու սիրով միասնական՝ ի զորու լինենք հաղթահարելու մեր առջև ծառացած բոլոր փորձությունները:
«Նա այսօր արդեն հարցականներ է բարձրացնում Ցեղասպանության մասին՝ «ինչ է պատահել», «ինչպես է պատահել»․ հարցականներ, որոնք Ցեղասպանության ժխտողականության մի տեսակն են, խոսքեր, որոնք նաև թուրքերն են ասում,- նշեց Հարութ Սասունյանը՝ հավելելով,- Ավելին՝ ՀՀ իշխանությունները ոչ միայն ոչինչ չեն պահանջում Թուրքիայից ու Ադրբեջանից, այլև փորձում են Ադրբեջանի հետ խաղաղության դաշնագիր ստորագրել, իսկ Թուրքիայի հետ սիրալիր հարաբերություններ մեկնարկել, սահմաններ բացել։ Այս ապազգային մտայնությամբ մարդկանցից չի կարելի սպասել մեկ այլ բան»։
Այցի շրջանակում նա կհանդիպի Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի, ինչպես նաև արտաքին գործերի նախարար Ջեյհուն Բայրամովի հետ։
Հաջորդ հարցին՝ արդյոք որևէ մեկի հետ չի՞ բանակցել, որպեսզի Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարւթյանն անվտանգ դուրս բերի Արցախից, Սամվել Շահրամանյանը պատասխանեց՝ այդ հարցերին հետագայում կանդրադառնա։
ՌԴ-ում եղբայրական հայ ժողովրդի ցավը միշտ ընդունել են որպես սեփականը. այս մասին ճեպազրույցում ասել է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան՝ անդրադառնալով Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին:
«Շատ հպարտ եմ, որ Կանադան ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը։ Ես ինքս իմ դիվանագիտական կարիերայի ընթացքում շատ փոքր դերակատարում եմ ունեցել այդ գործում՝ կատարելով հետազոտական աշխատանքներ և մշակելով դրա մասին մեր սենատորներից մեկի ելույթի նախագիծը։ Դա մի բան է, որի համար ես մեծ հպարտություն եմ զգում»,-ընդգծել է Կանադայի դեսպանը։
Նախագահ Աունը վերահաստատել է Լիբանանի անսասան համերաշխությունը հայ ժողովրդի հետ՝ այս սկզբունքները պահպանելու համար նրա խաղաղ պայքարում։ Նա նաև բարձր է գնահատել ծագումով հայ Լիբանանի քաղաքացիների ներդրումը` ընդգծելով նրանց երկարամյա և կառուցողական դերը Լիբանանի քաղաքական, տնտեսական, մշակութային և գեղարվեստական կյանքում:
Ռուսաստանը մերժել է Սիրիայի նոր կառավարության խնդրանքը՝ իշխանությունից հեռացված և Ռուսաստան մեկնած նախագահ Բաշար ալ-Ասադին արտահանձնելու մասին։ Այս խնդրանքը ռուսական իշխանություններին է փոխանցվել հունվարին: Այս մասին ապրիլի 23-ին The New York Times-ին (NYT) տված հարցազրույցում հայտնել է Սիրիայի ժամանակավոր նախագահ և ջիհադական «Հայաթ Թահրիր աշ Շամ» խմբավորման առաջնորդ Ահմեդ աշ-Շարաան:
Հայաստանի Հանրապետությունում Ֆրանսիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Օլիվիե Դըկոտինյին գրառում է կատարել՝ նվիրված Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին։
Հայոց ցեղասպանությունը մարդկության պատմության ամենասև էջերից մեկն է, որը խլեց 1.5 միլիոն հայերի կյանք և դարձավ միլիոնավորների տարագրության ու տառապանքի սկիզբ: Այս մասին հայտարարել է Հունաստանի խորհրդարանի նախագահ Նիկիտաս Կակլամանիսը Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցի կապակցությամբ
Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի հայագիտության և հասարակական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս քարտուղար Յուրի Սուվարյանը կարծում է, որ Հայաստանի դեմ ցանկացած արտաքին ոտնձգություն կանխելու միակ գրավականն ուժեղ պետություն ունենալն է՝ ուժեղ տնտեսությամբ ու հզոր բանակով, իսկ հզոր պետություն ունենալու համար առաջնահերթ է գիտական նվաճումների հենքի վրա տնտեսությունը զարգացնելը։
