44-օրյա պատերազմից անցել է 2 տարի, բայց 168.am-ը հարկ է համարում հիշեցնել 44-օրյա պատերազմի ուշագրավ օրերը՝ քաղաքական, ռազմաքաղաքական, ռազմական տեսանկյունից՝ ներկայացնելով, մասնավորապես, երկրի ղեկավարության, իշխանական շրջանակների որոշ հայտարարությունները, հարցազրույցները, ֆեյսբուքյան գրառումները, որոնց այսօր հատկապես արժե հետադարձ հայացք գցել՝ հասկանալու համար բազմաթիվ երևույթներ:
«Ուկրաինայից հետո հարավկովկասյան զարգացումներն այս պահին ամենահետաքրքիրն են, որը դրսևորվում է արևմտյան դիվանագիտության՝ ԱՄՆ, Ֆրանսիա, ԵՄ, աննախադեպ ակտիվությամբ և ՌԴ աննախադեպ պասիվությամբ»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ալեքսեյ Մալաշենկոն՝ անդրադառնալով Պրահայում քառակողմ բանակցությունների արդյունքներին։
«Silver Rea» անշարժ գույքի գործակալության հիմնադիր-տնօրեն Անդրանիկ Հարությունովը կարծում է, որ վարձով բնակարան տվող սեփականատերերին հարկային դաշտ տանելու արդյունքում 10 տոկոսով բնակարանների գները կթանկանան, ավելին, ըստ նրա, չկան մեխանիզմներ, որոնք կազդեն սեփականատերերի վրա:
168.am-ի հետ զրույցում ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն, ակադեմիկոս Աշոտ Մելքոնյանը անդրադառնալով Հայաստանի ու Ադրբեջանի միմյանց տարածքային ամբողջականությունը ճանաչելու համաձայնությանը և այս համատեքստում Արցախին սպասվող ճակատագրին, պարզաբանեց, որ այն կարող է երկակի ընկալում և բացատրություն ունենալ։
«Խաղը դեռ մինչև վերջ չի գնացել, և կիրթ վերադիրքավորումը կարող է աշխատել»,- այս մասին ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է ռուս քաղաքական վերլուծաբան Սերգեյ Մարկեդոնովը՝ անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական բանակցային գործընթացում ՌԴ ու ԵՄ դիրքերին։
«Կարծում եմ՝ այն մարդիկ, ովքեր անընդհատ «խաղաղության պայմանագիրը» փորձում են ներկայացնել՝ որպես հետագա ադրբեջանական ագրեսիայի զսպող գործիք, մի բան հաշվի չեն առնում: Խաղաղության պայմանագրերը, որոնք կնքվել են 1-ին համաշխարհային պատերազմից հետո, և այն փաստաթղթերը, որոնք ստորագրվել են 2-րդ համաշխարհային պատերազմից հետո, ստորագրվել են բոլորովին այլ մշակութային, կրոնական բոլորովին այլ միջավայրում»,- ասաց նա:
«Այն տեքստը, որը հրապարակվել է, և դրան հաջորդած՝ Նիկոլ Փաշինյանի թվիթերյան գրառումը, իմ կարծիքով, վկայում է այն մասին, որ Ադրբեջանը շարունակում է հաջողությամբ առաջ տանել իր օրակարգը, իսկ ՀՀ ներկայիս վարչակազմը, ՀՀ անունից բանակցողները չեն կարողանում առաջ տանել հայ ժողովրդի շահերից բխող օրակարգ»,- 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով Պրահայի քառակողմ հանդիպման արդյունքներին՝ նշեց Արցախի նախկին արտգործնախարար Կարեն Միրզոյանը:
«Պրահայում տեղի ունեցած քառակողմ բանակցությունները սովորական դիվանագիտական գործընթաց են, բեկումնային ոչինչ տեղի չի ունեցել»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուսական «Ռեգնում» գործակալության սյունակագիր, քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը՝ անդրադառնալով հոկտեմբերի 6-ին Պրահայում տեղի ունեցած քառակողմ և երկկողմ՝ Փաշինյան-Էրդողան հանդիպումներին և դրանց արդյունքներին:
Էռլանգեն-Նյուրնբերգի համալսարանի դասախոսը վստահ է, որ պետությունը պետք է դառնա այն կենտրոնական օղակը, որտեղ Ադրբեջանի պատերազմական հանցագործությունների ապացույցները կհավաքագրվեն:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանն է:
Սեպտեմբերի 27-ին Սյունիքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի՝ լիազորությունները կասեցված դատավոր Բորիս Բախշիյանն արդարացվեց: Դատավոր Լուսինե Սեփխանյանը հրապարակեց վճիռը՝ արդարացնելով Բախշիյանին, ճանաչելով և հռչակելով դատավորի անմեղությունը։
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր, ՀՅԴ անդամ Արթուր Խաչատրյանը, անդրադառնալով Պրահայում կայացած քառակողմ հանդիպման ընթացքում արված արձանագրումներին, նշեց՝ Փաշինյանը համաձայնելով հղում անել Ալմա Աթայի հռչակագրին, փորձել է, իր պատկերացմամբ, Արցախից իր հրաժարումը հիմնավորել, ինչը իրականում խայտառակություն է։
Իսկ պատերազմի ընթացքում ՀՀ տարբեր հատվածներում նման դեպքեր եղել են, մասնավորապես, այդ օրերին մամուլում տեղեկություններ շրջանառվեցին Տավուշում պայմանագրայինների ճանապարհը հարազատների կողմից փակելու դեպքերի մասին, որպեսզի չգնան Արցախ:
«Պահանջում են ավելի շատ, որպեսզի դիմացինը գնա զիջումների և այդ զիջումներով հասնի մի այնպիսի կետի, որն արդեն պահանջողին կբավարարի։ Հիմա եթե 29.800 քկմ ամբողջովին ու առանց «անկլավների» մնա, քանի որ Ադրբեջանի կողմից ներկայացվող քարտեզները կեղծ են, և դրանք որևէ մեկի կողմից չեն վավերացվել, ապա գուցե այստեղ գնան այդ խաղաղությանը»,- հավելեց նա։
Սահմանադրագետի գնահատմամբ՝ միջազգային իրավունք, որպես այդպիսին, գոյություն չունի, և ՄԱԿ-ի կանոնադրությանը հավատարիմ լինելը ոչինչ չարժե, որովհետև այսօր միջազգային իրավունքը փոխարինված է գերտերությունների կողմից սահմանված կանոններով:
168.am-ի մոսկովյան մերձդիվանագիտական աղբյուրների փոխանցմամբ, ՌԴ ԱԳՆ-ն որոշում է ունեցել դիվանագիտական, ինչպես նաև քարոզչական որևէ տիրույթում չանդրադառնալ տվյալ «սադրանքին»՝ հասկանալով դրա նպատակը: Հրապարակայնորեն տրված ուղիղ հարցերից խուսափել հնարավոր չի եղել, իսկ մնացած բոլոր հաղորդակցական միջոցներով ՌԴ ԱԳՆ-ն այդ հոդվածը որակել է՝ որպես «ֆեյք», «կեղծ քայլ», որին իրենք և ՌԴ-ում ազդեցիկ դիվանագիտական շրջանակները չպետք է արձագանքեն, դա չպետք է դարձնեն քննարկումների և վերլուծությունների թեմա:
Արցախի ԱԺ խմբակցությունները հայտարարություն են տարածել ԴԺՀ-ի, ԼԺՀ-ի, Խերսոնի և Զապորոժեի մարզերի ՌԴ-ին վերամիավորման մասին, որում ասված է․
Դարերով զրկված լինելով պետականությունից, հայ ժողովուրդը հեծում էր տարբեր երկրների տիրապետության տակ։ Իրոք, երբ կարդում ես այդ ժամանակաշրջանի ոչ միայն հայ, այլ նաև օտար ճանապարհորդների նոթերը, սարսափում ես, թե ինչ հալածանքների և նվաստացումների է ենթարկվել հայ ժողովուրդը։ Աղբյուրը չեմ մտաբերում, կարդացել եմ խորհրդային տարիներին, մի ֆրանսիացի ազգագրագետի հուշերը։
«Իրականում, երբ խոսում ենք նման բարբարոսությունների, Մարդու իրավունքների լայնածավալ խախտումների մասին, սրանք փաստեր են, որոնք պետք է ընկած լինեն այդ խաղաղության խոսակցությունների սեղանի վրա»,- այս մասին լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ այսօր նշեց ՄԻՊ Քրիստիննե Գրիգորյանը՝ անդրադառնալով Ադրբեջանի կողմից հայ ռազմագերիների նկատմամբ ցուցաբերած վայրագություններին։
«Այլ բան է, որ ՀՀ իշխանություններն են մտավոր տհասների հավաքածու և չեն հասկանում այս ամենը, ու կեղծ խաղաղության քարոզի տակ բանակցությունների են նստում մի մարդու հետ, որի անմիջական հրամանով մի քանի օր առաջ դաժանաբար մեր զինծառայողներին էին գնդակահարում»:
«Խոշտանգումների փաստերը մենք փակ զեկույցով ենք անում, որպեսզի ո՛չ ընտանիքներին, ո՛չ հարազատներին կրկնակի թիրախավորման կամ հոգեբանական տրավմայի չենթարկենք։ Եթե ընդհանուր գծերով ասենք, թե ինչ վատ օրինակների դեպքեր կան, ապա ամենաակնառուն այն է, որ անգամ զինվորական հոսպիտալում, երբ անձը գտնվել է բժշկական խնամքի ներքո, նրա նկատմամբ եղել է վատ վերաբերմունք, ինչը դրսևորվել է մի քանի վատ ձևերով։
Արմեն Աշոտյանը ֆեյսբուքյան իր էջում կարճ անդրադարձել է պրահյան արդյունքներին։ Նա մասնավորապես գրել է․ «1. Քառակողմ հայտարարությամբ տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչման վերահաստատումը փուչիկ է։ Ալմաթայի համաձայնագիրը նման հիմք չի հանդիսանում, իսկ ՄԱԿ-ի կանոնադրությամբ դա արդեն արվել էր ՄԱԿ մտնելիս, ինչը չի խանգարել Ադրբեջանին հարձակվել եւ գրավել Հայաստանի սուվերեն տարածքները։
Պրոբլեմը ՀՀ Սահմանադրության ու «Հանրաքվեի մասին» ՀՀ օրենքի պահանջներն են: Ադրբեջան-Նախիջևան միջանցքի հարցն առաջ է բերում ՀՀ տարածքների փոփոխություն` հետևաբար պետք է դրվի հանրաքվեի: Նիկոլը վստահ է, որ հանրաքվեն մերժելու է այդ ապազգային դավադրությունը` առաջ բերելով իր իշխանազրկման նոր ալիք: Իսկ պատերազմով չի կարողանում հանձնել միջանցքը, որովհետև բանակը, ռուսներն ու պարսիկները կտրուկ դեմ են:
Երեկ 168.am-ը տեղեկացրել էր, որ ՌԴ Յուժնո-Սախալինսկ քաղաքում հոկտեմբերի 6-8-ը ընթացող «Բնապահպանական քաղաքականություն և կայուն զարգացում» խորագրով ֆորումի ընթացքում ՀՀ Ազգային ժողովի նախկին փոխնախագահ, Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) գործադիր մարմնի անդամ Էդուարդ Շարմազանովը հանդիպել է «Միասնական Ռուսաստան» կուսակցության գերագույն խորհրդի քարտուղարի տեղակալ Ա. Կլիմովի հետ։
Գեղարքունիքի սահմանապահ դարձած բնակավայրերից Կուտականի բնակիչները քիչ առաջ ահազանգեցին, որ թշնամին այսօր առավոտից՝ ժամը 9:00-ից մինչ այժմ որոշակի դադարներով, շարունակ հրաձգային զինատեսակներից կրակ է բացում տեղի հայկական դիրքերի ուղղությամբ:
Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է Պրահայում կայացած հանդիպումների մասին։
Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահ Իլհամ Ալիևը հանդիպեցին 2022 թվականի հոկտեմբերի 6-ին Պրահայում՝ Ֆրանսիայի Հանրապետության նախագահի և Եվրոպական խորհրդի նախագահի նախաձեռնությամբ կայացած «Եվրոպական քաղաքական համայնքի» առաջին հանդիպման շրջանակներում:
Երկու ամիս անընդմեջ Հայաստանից խոշոր արտահանում է իրականացվել դեպի Թուրքիա։ Արտահանվել է գերազանցապես ոսկի։ Ոսկու խոշոր արտահանում է իրականացվել նախ՝ հունիսին, ապա՝ հուլիսին։ Ընդ որում՝ հուլիսին, նախորդ ամսվա համեմատ, ոսկու արտահանումն ավելացել է։
Անժելա Էլիբեգովան նկատեց՝ Ադրբեջանին կարող է կանգնեցնել միայն մի բան՝ վախը. «Քանի Ադրբեջանը չունի այդ վախը, քանի չկա դիմադրություն, քանի Ադրբեջանը զգում է, որ կարող է գնալ առաջ, ինքը գնալու է առաջ: Միակ բանը, ինչ իրեն կարող է զսպել, դա գործողությունների հետևանքներից իր վախն է»:
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում վերլուծաբան Արգիշտի Կիվիրյանը կոչ արեց Փաշինյանի, Ալիևի և Էրդողանի հանդիպումը դիտարկել Փաշինյանի՝ ավելի վաղ արած հայտարարության խմբագրված տարբերակի համատեքստում.
