«Սեպտեմբերի 28-ին պետք է դիրքերից իջներ, իրեն պաշտոնի բարձրացում էին տվել, պետք է տեղափոխվեր Հադրութ՝ փոխգնդապետի կոչումով: Ասում էր՝ լավ է լինելու, գալու եմ, երեխեքին ուսման ենք տալու, տուն ենք առնելու, որովհետև արդեն 15 տարի վարձով ենք ապրում: Նպատակը դա էր՝ երեխաների ապագան բարելավեր…»,- ասաց զոհված սպայի այրին:
Արցախում զոհված 29-ամյա ավագ-լեյտենանտ Հովհաննես Համլետի Գրիգորյանը Գյումրիից էր, ամուսնացած էր, ունի 2 երեխա: Նրա մտերիմ ընկերը՝ Արթուր Հակոբյանը, 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ Հովհաննեսը սովորել էր Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարանում, ավարտել և որպես սպա՝ ծառայության էր անցել Արցախում:
Արցախում զոհված Վաղարշակ Սերյոժայի Գալստյանը դեկտեմբերի 14-ին կդառնար 31 տարեկան: Հարազատները 168.am-ի հետ զրույցում պատմեցին, որ նա ամուսնացած էր, ունի 7 տարեկան որդի: Պատերազմի լուրն իմանալուն պես ընկերոջ հետ շտապել էր Արցախ, սակայն այնտեղ թույլ չէին տվել դիրքեր բարձրանալ, ասել էին՝ ամենամեծ օգնությունն այդ պահին այն կլինի, որ արցախցի երեխաներին տեղափոխեն Հայաստան:
Պատերազմի առաջին օրերից կամավորագրված և ջոկատով Արցախ՝ առաջնագիծ մեկնած Գևորգ Ավետիսյանն այսօր դարձավ 30 տարեկան: Ջոկատի տղերքը մարտական գործողություններ իրականացնելուն զուգահեռ՝ դիրքերում անակնկալ են պատրաստել Գևորգի համար՝ տորթ, մոմ, շամպայն և «happy birthday»:
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հոկտեմբերի 21-ին ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում կամավորական ջոկատներ ստեղծելու և հայրենիքի պաշտպանությանը զինվորագրվելու կոչ էր արել՝ նշելով, որ այն ուղղված է մեր երկրի բոլոր քաղաքապետերին, գյուղապետերին, պետական և տեղական ինքնակառավարման բոլոր մարմիններին, այդ մարմինների ղեկավարներին, կուսակցություններին, հասարակական կազմակերպություններին, քաղաքացիական նախաձեռնություններին: Հայտարարությանը հաջորդել էին՝ ինչպես շարքային քաղաքացիների, այնպես էլ՝ մարզպետների, քաղաքապետերի և գյուղապետերի ֆեյսբուքյան գրառումները, որ հետևելով վարչապետի կոչին՝ պատրաստվում են մեկնել առաջնագիծ:
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը 2 շաբաթ առաջ՝ հոկտեմբերի 21-ին, ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում կամավորական ջոկատներ ստեղծելու և հայրենիքի պաշտպանությանը զինվորագրվելու կոչ էր արել՝ նշելով, որ այն ուղղված է մեր երկրի բոլոր քաղաքապետերին, գյուղապետերին, պետական և տեղական ինքնակառավարման բոլոր մարմիններին, այդ մարմինների ղեկավարներին, կուսակցություններին, հասարակական կազմակերպություններին, քաղաքացիական նախաձեռնություններին: Երևանի քաղաքապետի մամուլի խոսնակ Հակոբ Կարապետյանն էլ իր ֆեյսբուքյան էջում տեղեկացրել էր, որ Երևանի կամավորական ստորաբաժանման կազմավորումը ընթացքի մեջ է։ Ստորաբաժանումը կգլխավորի քաղաքապետ Հայկ Մարությանը։
Արցախում արդբեջանական ագրեսիան ետ մղելիս զոհված ժամկետային զինծառայող Նարեկ Կարենի Սահակյանը Երևանից էր, երեխաներից մեծը, 1 քույր և 1 եղբայր ունի: Նարեկի տատիկը՝ Երջանիկ Սարուխանյանը, 168.am-ի հետ զրույցում թոռանը բնութագրեց՝ ընկերասեր, հարևանասեր և չափից դուրս բարի տղա: Տատիկը հիշում է, երբ Նարեկը փոքր տարիքում բռնցքամարտով էր զբաղվում, մի անգամ ինքն էլ էր գնացել, ներկա եղել մրցումներին, սակայն դա եղավ Նարեկի բռնցքամարտով զբաղվելու վերջին օրը:
Արցախում զոհված Քերոբ Անդրանիկի Չատիկյանը նոյեմբերի 5-ին կդառնար 20 տարեկան: Քերոբը Գավառ քաղաքից էր, ապրում էր ծնողների հետ, ունի 2 եղբայր, 1 քույր: Նրա հորաքրոջ աղջիկը՝ Լիլիթ Բաբինյանը, 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ Քերոբը բնավորությամբ շատ բարի, հավասարակշռված, մեծերին հարգող տղա էր, վայելում էր թե բարեկամների, թե հարևանների և ընկերների հարգանքը:
Արցախում ադրբեջանական ագրեսիան ետ մղելիս զոհված Վահե Սարգսի Սարգսյանը Աշտարակ քաղաքից էր, տան կրտսերը: Վահեն ապրում էր ծնողների, եղբոր և քրոջ հետ: Եղբայրը՝ Հովսեփ Սարգսյանը, 168.am-ի հետ զրույցում պատմեց, որ Վահեն ծնվել է 2000 թվականի հոկտեմբերի 18-ին, Թալինի շրջանի Զովասար գյուղում, 1 տարեկան էր, երբ տեղափոխվեցին Աշտարակ:
«Ամեն ինչ իր ընթացքով գնում է»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Երևանի քաղաքապետի մամուլի խոսնակ Հակոբ Կարապետյանը՝ պատասխանելով հարցին, թե երբ է Երևանի քաղաքապետարանի թիմը՝ քաղաքապետի գլխավորությամբ, մեկնելու Արցախ՝ սահման:
«Ռաֆիկը մեծատառով անձնավորություն էր, ուրախ, ժպտերես, հումորով, դպրոցում իր դասընկերների և ուսուցիչների ուրախությունն է եղել, մեր բոլորի ուրախությունն էր»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախում նահատակված Ռաֆիկ Արծրունի Հակոբյանի մորեղբայրը՝ Լևոն Բախտիկյանը:
«Մարատը 18 տարեկան էր, 3 ամիս առաջ էր մեկնել ծառայության, շատ աշխատասեր, ընկերասեր, թասիբով տղա էր»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախում զոհված Մարատ Զոհրակի Դադոյանի հորեղբայրը՝ Վարդան Դադոյանը:
«Խաչատուրս շատ լուրջ, համեստ, խելացի, ընկերասեր, ծնողներին լսող, ամեն ինչի ձգտող և հասնող երեխա էր, ինչ նպատակ դնում էր՝ անպայման հասնում էր»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախում զոհված Խաչատուր Գագիկի Ազիզյանի մայրը՝ տիկին Մարիետան:
Արցախում ադրբեջանական ագրեսիան ետ մղելիս զոհված ժամկետային զինծառայող 19-ամյա Աշոտ Մուրադյանը թշնամու 5 տանկ, 2 «Ուրալ» և 1 ԱԹՍ էր խոցել: 168.am-ի հետ զրույցում Աշոտի հայրը՝ Հովհաննես Մուրադյանը, պատմեց, որ որդին նաև մի քանի վիրավորների է փրկել:
Արցախում թշնամու ագրեսիան ետ մղելիս զոհված Արտուշ Կնյազյանը Շիրակի մարզի Ազատան համայնքից էր, 1 տարի 3 ամսվա զինծառայող: Նրա հորաքրոջ ամուսինը՝ Սմբատ Բաղդասարյանը, 168.am-ի հետ զրույցում Արտուշին բնութագրելիս հատկապես շեշտեց, որ նա չափից դուրս համեստ էր.
«Շատ խիզախ, ռիսկով, անձնազոհ, հայրենասեր…»,- 168.am-ի հետ զրույցում Խանում Խաչատրյանը հենց այսպես բնութագրեց պատերազմի առաջին օրվանից կամավոր առաջնագիծ մեկնած և հերոսաբար զոհված ամուսնուն՝ 38 տարեկան Բագրատ Ռուբենի Սալամյանին:
«Ինքն այնքան զուսպ, այնքան հարգված երեխա էր, միշտ կասեր՝ ամեն ինչ նորմալ է, երբեք չի նվնվացել, թե՛ ծառայությունից, թե՛ աշխատանքից: Մենք շատ լավ երիտասարդներ ունենք, որոնցից մեկն էլ Նարեկն էր: Այնքան հասկացող ու հարգանքով երեխա էր, տատիկը առողջական խնդիրներ ուներ, գրկում տեղափոխում էր՝ ուր որ պետք էր, տատիկի համար բոլորը մի կողմ էին, Նարեկը՝ մի կողմ, բոլորին նվիրված երեխա էր, շատ համեստ… Հաղթանակ թաղամասում էլ (4-րդ գյուղ) շատ ընկերներ ունի, նրացից մոտ 10 հոգի այդ քանի օրը մեր կողքից չհեռացան, Գանձակում էին մնում, նույն բնավորությունն էլ այդ երեխաներն ունեն, իրենց ցավը տանեմ»:
«Հոկտեմբերի 8-ի ցերեկն իր մայրիկի հետ է խոսել, ասել է՝ ամեն ինչ նորմալ է, մեր ազգի համար է: Ոչ մի տրտնջոց չի եղել Արմենի կողմից, մինչև վերջ կանգնելու պատրաստ կռվում էին: Ինքը լավ գիտեր, թե որտեղ է գտնվում, ինչի համար է գտնվում, ու մինչև վերջ պատրաստ կանգնել է «Ոչ մի քայլ հետ» նշանաբառով, ինքն էլ, իր անձնակազմն էլ»:
«Արցախում ադրբեջանական ագրեսիան ետ մղելու ընթացքում զոհվեց 32-ամյա Վահե Քարամյանը, իսկ օրեր անց ամուսնու մահվան լուրն իմանալով՝ Սիսիան վերադարձի ճանապարհին ավտովթարից մահացավ նրա կինը՝ 29-ամյա Շուշան Հոբոսյանը, վերջինս նոր էր ծննդաբերել»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Վահեի հորեղբայրը՝ Սամվել Քարամյանը:
Եղբայրները Գեղարքունիքի մարզի Գանձակ համայնքից էին: Նրանց հորաքույրը՝ Մանուշ Պետրոսյանը, 168.am-ի հետ զրույցում պատմեց, որ Աղասին և Գևորգը բանակ էին զորակոչվել 6 ամսվա տարբերությամբ, երկուսն էլ ծառայում էին Արցախում:
Այսօր Ազգային ժողովի արտահերթ նիստում Պաշտպանության նախարարի տեղակալ Գաբրիել Բալայանը ներկայացնելով «Պաշտպանության մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարելու մասին օրենքի նախագիծը՝ ասաց, որ ներկայացված օրենքների նախագծերի փաթեթի համաձայն՝ օրենսդրորեն սահմանվում է աշխարհազոր եզրույթը՝ որպես Հայաստանի Հանրապետության վրա զինված հարձակման, դրա անմիջական վտանգի առկայության կամ ռազմական գործողությունների պայմաններում ՀՀ զինված պաշտպանությանը կամավորության սկզբունքով քաղաքացիների մասնակցության համակարգ։
Արցախում զոհված 25-ամյա Վարազդատ Լևիկի Հավհաննիսյանն Արագածոտնի մարզի Արագածավան համայնքից էր, 1 տարի չկար, որ ՀՀ զինված ուժերում անցել էր պայմանագրային ծառայության:
Արցախում ադրբեջանական ագրեսիան ետ մղելիս զոհված Հակոբ Արթուրի Քարտաշյանը 21 տարեկան էր, Գերմանիայից վերադարձել էր հայրենիք հատուկ զինվորական ծառայություն անցնելու համար:
«Անձնակազմի հավաքագրումը, ըստ էության, կարելի է ասել, որ գործընթացը մոտենում է ավարտին»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Երևանի քաղաքապետի մամուլի խոսնակ Հակոբ Կարապետյանը՝ անդրադառնալով Երևանի կամավորական ստորաբաժանման կազմավորման գործընթացին:
«Բաբկենը շատ ընկերասեր, հայրենասեր, հանգիստ բնավորությամբ տղա էր: Երկու եղբայր ունի, ինքը միջնեկն էր, մեծ եղբայրն ամուսնացած է, առանձին է ապրում, ինքն էլ ապրում էր մոր և փոքր եղբոր հետ: Ծառայել վերադարձել էր, բայց որոշեց, որ պետք է պայմանագրային ծառայության անցնի: Արագածավանից շատ ընկերներ ունի, որոնք պայմանագրային ծառայության էին անցել, ասաց՝ ես իմ ընկերների կողքին պետք է լինեմ, ու անցավ պայմանագրային ծառայության»,- 168.am-ի հետ զրույցում պատմեց Բաբկենի մորեղբայրը՝ Գետևոն Վարդանյանը, ապա հավելեց, որ բոլոր եղբայրներն էլ պայմանագրային ծառայության էին անցել:
«Արցախը 26 տարեկան էր, պարտադիր ժամկետային ծառայությունն ավարտել, վերադարձել էր: Կռիվը սկսվեց՝ կամավորագրվեց ու հաջորդ օրն առավոտյան մեկնեց: Ընտանիքում 5 երեխա էին՝ 3 քույր, 2 եղբայր: Քույրերն ամուսնացած են, ինքն ապրում էր ծնողների և եղբոր հետ: Եղբայրն ամուսնացած է, երեխաներ ունի, ինքն էլ մոտ 5 ամիս առաջ էր ամուսնացել… Կինը հղի է, մի քանի ամսից երեխան կծնվի, բայց Արցախը ռիսկ արեց, դուխ արեց, հանուն հայրենիքի՝ հղի կնոջը թողեց ու գնաց կռիվ: Հավերժ փառք իրեն…»,- պատմեց Արցախի հորաքրոջ որդին:
Արցախում զոհված 19-ամյա Սարգիս Վարդանյանը Կոտայքի մարզի Լեռնանիստ համայնքից էր, ապրում էր ծնողների, տատիկ-պապիկի և իրենից փոքր քրոջ հետ:
Արցախում զոհված Նարեկ Ռաֆիկի Խաչատրյանը 20 տարեկան էր, ընտանիքում 3 երեխաներից՝ ավագը: Նարեկի մորաքույրը՝ Տաթևիկ Մելքոնյանը 168.am-ի հետ զրույցում պատմեց, որ Նարեկը Նոր Հաճընից էր, ապրում էր ծնողների, իրենից փոքր եղբոր և քրոջ հետ:
«Վերջին օրերին ադրբեջանական սոցիալական մեդիայում ինտենսիվորեն տարածվում են տարբեր լուսանկարներ և տեսանյութեր, որոնք հիմնականում լինում են ճիշտ, ոչ կեղծ տվյալներ, և այնտեղ տարբեր տիպի պատերազմական հանցագործություններ են ներկայացված լինում՝ դիակների ու ռազմագերիների հանդեպ անմարդկային վերաբերմունքի դեպքեր»,- այսօր իր ճեպազրույցում ասաց Արցախի Մարդու իրավունքների պաշտպան Արտակ Բեգլարյանը:
«Նախնական վերլուծությամբ 10.500-ին մոտ մասնավոր սեփականություն՝ բնակարան, տուն, խանութ վնասվել կամ ամբողջությամբ ոչնչացվել են, 1500-ից ավելի ենթակառուցվածքային միավոր է վնասվել կամ ոչնչացվել, նաև հանրային և արտադրական օբյեկտներ և 1100-ից ավելի շարժական գույք է վնասվել՝ մեքենա»,- ասաց Բեգլարայնը՝ հավելելով, ար այս վիճակագրությունը մոտավոր է և ճշգրտման կարիք ունի:
