Մի տխրություն կա՝ թաքնված այդ մարդկանց մեջ։ Ոչ թե ափսոսանք, այլ խղճի խայթ։ Չեմ մեղադրում գնացողներին, չեմ էլ արդարացնում։ Որ խորանում ես՝ շատ լուրջ խնդիրներ են ունենում մարդիկ, որ գնում են․ կա սկզբունքայնության հարց։ Անդրանիկ սարկավագը, օրինակ, պետության հետ խնդիրներ ունի, իր տունն են քանդում։ Ընկած է բյուրոկրատական քաշքշուկի մեջ։ Մարդ է, ում ձեռքերի վրա պետք է տանեին։ Համառորեն մնում է այստեղ, բայց որ վաղը գնա՝ ոչ մի ձև չեմ կարող մեղադրել։
Ամեն ինչ կոմերցիա է, սակայն, եթե մշակույթի մեջ կոմերցիան մտավ՝ այն վերանում է։ Լուրջ երգիչը պետք է զբաղվի երգարվեստով, որովհետև եթե սահմանափակվենք օպերայով՝ ժամանակ ենք կորցնելու, քանի որ պետք է սպասես, թե քեզ հատկացված դերերգը երբ պետք է կատարես։
Ինֆեկցիոն բոլոր հիվանդություններն էլ ունեն գաղտնի շրջան, և ժամկետները տարբեր են։ Ջրծաղիկի դեպքում 10-21 օր է։ Այսինքն, նվազագույնը 10 օրից կարող է դրսևորվել կլինիկան։ Եթե առաջին ցանից հետո էլի ենք ունենում ցանավորում, որը հնարավոր է 5-7 օրը մեկ, վերջին թարմ ցանից հետո պետք է հաշվենք վարակելի լինելու օրը։ Դրա համար հիվանդների համար հստակ ասել, որ այսինչ օրվանից էլ վարակիչ չէ, չենք կարող կանխատեսել։ Պետք է հետևենք հիվանդության ընթացքին և ֆիքսենք վերջին թարմ ցանային էլեմենտը։
5 ամինոլևուլինաթթու փորձել ենք համակցել գլիկոգլիցերոլիպիդի հետ, քանի որ 5 ամինոլևուլինաթթու ֆոտոզգայուն միացություն է և կիրառվում է ֆոտոդինամիկ թերապիայի և ֆոտոախտորոշման մեջ։ Համակցումը բարձրացրել է գլիկոգլիցերոլիպիդի հակաքաղցկեղային պոտենցիալ ազդեցությունը։
Հաճախ հանդիպող հիվանդություններից է երիկամների կիստան։ Որքանո՞վ է այն վտանգավոր, ինչպե՞ս է բուժվում։ Այս և այլ հարցերի շուրջ զրուցել ենք «Էրեբունի» բժշկական կենտրոնի օնկոուրոլոգիական բաժանմունքի ղեկավար Արման Ծատուրյանի հետ։
Աշուղական արվեստը ժողովրդապրոֆեսիոնալ ստեղծագործական և կատարողական արվեստ է, որը հատուկ է աշուղներին։ Աշուղ են համարվում ժողովրդական այն ստեղծագործողները, որոնք երգի խոսքն ու երաժշտությունը կատարում են որևէ երաժշտական գործիքի նվագակցությամբ (քամանչա, սազ, թառ և այլն)։ Աշուղական արվեստի մասին զրուցել ենք Սայաթ-Նովա» աշուղական երգի վաստակավոր անսամբլի աշուղ Րաֆֆի Հակոբյանի հետ։
Անոթային վիրաբուժության, ինչպես նաև սրտային վիրաբուժության, սրտաբանության և նյարդաբանության մեջ հակախոլեստերինային դեղորայքն անկյունաքարային է։ Շատ հիվանդներ հետազոտությունից հետո տեսնելով, որ թվերը նորմալ են, կարծում են, որ պետք չէ խմել հակախոլեստերինային կամ արյունը ջրիկացնող դեղորայք, սակայն շատ դեպքերում այդ դեղորայքը պարտադիր է և ամբողջ կյանքի համար է։
Խորհուրդ է տրվում օգտագործել առատ հեղուկներ, վիտամիններով հարուստ սնունդ։ Եթե ջերմությունը բարձր է՝ ընդունել որևէ ջերմիջեցնող։ Սակայն, եթե գանգատները պահպանվում են 5 օրից ավելի, ավելանում է խեղդող հազը, անհրաժեշտ է դիմել բժշկի։
Բոլորս էլ ունեցել ենք և ունենք սթրես։ Իսկ ի՞նչ պետք է անել՝ դեմ դիմաց սթրեսին հանդիպելիս՝ դիմադրե՞լ, թե՞ փախչել։ Այս մասին զրուցել ենք հոգեբան Անի Ապիտոնյանի հետ։
Հայաստանում՝ Ռադիոիզոտոպների արտադրության կենտրոնում, առաջին անգամ իրականացվել է ֆտորէթիլթիրոզին ռադիոֆարմ պրեպարատի (18F-FET) սինթեզ։ Ի՞նչ է սա նշանակում, ի՞նչ հնարավորություն է ստեղծում հիվանդություններն ախտորոշելու համար։ Այս մասին զրուցել ենք ՀՀ ԱՆ ռադիոիզոտոպների արտադրության կենտրոնի 18F-FDG սինթեզը ապահովող մասնագետ Դավիթ Արշակյանի հետ։
Կարճատեսին ազատում է մինուս թվից, բայց շարունակում է կրել կարճատես ախտորոշումը և չի ազատվում այն ցուցումներից, որոնք տրվում են կարճատեսներին․ ծանրության բարձրացում, ծննդաբերություն և այլն։ Եթե կարճատեսության աստիճանը բարձր է, ակնահատակում կան խնդիրներ՝ ճաքերի, պատռվածքների տեսքով, ցանցաթաղանթը բարակ է, պետք է հսկել բուժառուին և անհրաժեշտության դեպքում իրականացնել ակնահատակի լազերային ամրացում, որ հետո չունենան այլ խնդիրներ՝ կապված ցանցաթաղանթի շերտազատման հետ։
Հնագիտական արշավախմբի ղեկավար Ավետիս Գրիգորյանի փոխանցմամբ` պատերի շարվածքներում նկատել են վերակառուցումների հետքեր, մասնավորապես՝ քանդակազարդ սրբատաշ բազում քարերի դեպքում։
Նախատոնական կամ տոնական օրերը հաճախ ուղեկցվում են հրավառությամբ և այս ընթացքում շատ են արձանագրվում պայթուցիկների պայթեցման հետևանքով վնասման, անգամ անդամահատման դեպքեր։ Ինչպե՞ս խուսափել դժբախտությունից։ Այս մասին զրուցել ենք Պլաստիկ և ձեռքի վիրաբույժ, բժշկական գիտությունների թեկնածու, Առողջապահության Ազգային Ինստիտուտի պլաստիկ և վերակառուցողական վիրաբուժության ամբիոնի դասախոս Զաքար Խոջաբաղյան – Գրեթե ամեն տարի, հատկապես դեկտեմբեր-հունվար ամիսներին, լսում ենք […]
Թեթև դեպքերում լինում է գլխացավ, 1-2 անգամ փսխում, վատ ինքնազգացողություն, տնային պայմաններում կարող են պայքարել՝ օգտագործելով C վիտամինով հարուստ սնունդ, հեղուկ, հանգստացնող դեղորայք։ Այս ամենից հետո, եթե վիճակը չի լավանում, անմիջապես պետք է դիմել բժշկի։
Իրականում, երբ վերլուծում ես, հաճախ հասկանում ես, որ չար մարդիկ սիրո պակասի հետևանքով են այդպիսի քայլեր անում։ Ընտանիքում, հասարակությունում սիրված ո՞ր մարդն է նման բաներ իրեն թույլ տալիս։ Իհարկե, չկա այնպիսի մարդ, ում բոլորը սիրում են կամ ատում, բայց դա մեծ ազդեցություն ունի։
Կորվալոլը, Կատվախոտը, Վալերիանան և այդ շարքի դեղերն ազդում են նյարդային համակարգի վրա։ Սրտի բուն պատճառի վրա դրանց ազդեցությունը մինիմալ է։ Եթե առիթմիա է, ինչքան ուզում է՝ նշված դեղորայքն օգտագործի, օգուտ չի ստանա։
Դեմ եմ դրան։ Եվրոպայում Կոնսերվատորիան կենտրոնում է։ Վերջերս եմ դադարեցրել իմ համագործակցությունը Դրեզդենի պետական օպերային թատրոնի հետ, որը քաղաքի կենտրոնում էր՝ Կոնսերվատորիային, թանգարաններին կից։ Մենք աշխարհին տալիս ենք հազարավոր կադրեր։ Տեղանքից չի որոշվելու՝ որակ տալո՞ւ ենք, թե՞ չէ։ Եթե Կոնսերվատորիան տեղափոխեն՝ բոլորիս համար աղետ է լինելու։ Ունենք դասախոսական մեծ կազմ, ովքեր ապրում են կենտրոնում, աշխատում են նաև Օպերայում, Հայաստանի Պետական Ֆիլհարմոնիայում և ընդամենը մեկ քայլով հասնում են այդ բոլոր օջախները։ Ի՞նչ է լինելու այդ մարդկանց հետ, տեղաշարժը կարողանո՞ւմ են ապահովել։ Եվրոպայում նոր համակարգեր ստեղծում են՝ չքանդելով հինը։
Վիրահատության ժամանակ կամ տեղադրելու պահին՝ ցավը բնական է։ Լնդային վիրահատության դեպքում, որպեսզի կարողանանք իմպլանտ տեղադրել, մի քիչ ագրեսիվ ձևով է լինում և առաջիկա 2-3 օրերի ընթացքում սպասվում են ցավեր, այտուց։ Սովորաբար մեկ շաբաթից ցավերն անցնում են, բայց եթե կրկնվում են, ուրեմն այդտեղ ուրիշ խնդիրներ են, որոնք վիրահատության հետ կապ չունեն։ Կամ բորբոքումներ են առաջանում, կամ փափուկ հյուսվածքների, նյարդի վնասվածք է եղել միջամտության ժամանակ։
Մարզիչ փոխելիս խումբն անորոշ է լինում, չնայած երբեմն օգնում է, եթե ֆուտբոլիստների հետ լավ հարաբերություններ չունի։ Սակայն պետք է նախ ծրագիր կազմես։ Բրազիլացիները լավ խոսք ունեն՝ արժանի ֆուտբոլիստը թանկ կլինի։ Դրա համար պետք է 10-ի փոխարեն՝ 3 հոգու բերես, որոնց համար պահանջվող գումարը 10 հոգու համար նախատեսվածից ավելի կարժենա։
Եթե ուռուցքը տեղակայված է կերակրափող-ստամոքս հատվածում, կարող է նեղացնել այդ լուսանցքը, և կերակուրի անցումը կերակրափողից դեպի ստամոքս դժվարանա և այն ուղեկցի ցավերով, փսխումներով։
«ՄԻԱՎ-ն ունի անախտանիշ փուլ, որը տևում է 9-10 տարի։ Այսինքն, մարդն օրգանիզմում ունի հարուցիչը, ինքը վարակիչ է, սակայն իրեն առողջ է զգում, բժշկի չի դիմում։ Դա վարակի առումով ամենավտանգավոր շրջանն է»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Ինֆեկցիոն հիվանդությունների ազգային կենտրոնի ամբուլատոր կլինիկայի բժիշկ, վարակաբան Հրանտ Բաբայանը։
Հորիզոնից մի աստղ էր ծագել, որին աստվածացրել էին, և, բնականաբար, տարվա ինչ-որ պահի հետ կարող էր կապված լինել. սկիզբ, վերջ… Այդտեղից 4 պայծառ աստղ էր դուրս գալիս, և մեկը հենց Սիրիուսն էր, որը կիսագնդի ամենապայծառ աստղն է: Ամենայն հավանականությամբ, նրանք տարվա առաջին օրերին դիտել են Սիրիուսը: Եթե աստղագետ չլինեի, չէի տեսնի, չէի զգա, թե աստիճաններն ինչու էին այսպես կառուցել:
Կաթնաշոռի նմանվող մասսան է, որոնք սուր բորբոքման ժամանակ դառնում են թարախային, իսկ առողջանալուց հետո այդպես մնում են։ Քրոնիկ տոնզիլիտի վիզուալ ցուցանիշներից մեկը հենց այդ գնդիկներն են, որոնց դեպքում բժիշկն ասում է, որ այստեղ հեռացման ենթակա նշիկներ են։
Տվյալներ կան, որ միջերկրածովյան տենդը կամ պարբերական հիվանդությունն առաջացել է 2000-2500 տարի առաջ։ Հիվանդության անունը հուշում է, որ այն տարածված է Միջերկրական ծովի ափին գտնվող երկրներում։ Այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց բժիշկ-գենետիկ Վարդան Սարոյանը։
Օրգանական և դեղագործական քիմիայի գիտատեխնոլոգիական կենտրոնի գիտաշխատողները լյարդի ցիռոզի բուժման նոր մոտեցում են առաջարկում, ինչի մասին էլ զրուցել ենք «Դեղաբանության և պաթոհիստոլոգիայի» լաբորատորիայի կրտսեր գիտաշխատող Լիլիթ Արշակյանի հետ։
«Պեղումներն իրականացվում են Մասյացոտնի թեմի նախաձեռնությամբ և ֆինանսավորմամբ։ Ընթացքում պարզ դարձավ, որ մեծ համալիրի հետ գործ ունենք, ու ավելի ընդարձակ պեղումներ պետք է արվեն։ Վանքը կառուցվել է 13-րդ դարի վերջին` 1299 թվականով խաչքար ունենք` վանքի պատին ագուցված»։
Ոչ հասկանում ենք՝ մեգանախագիծն ի՞նչ հարցեր է լուծելու, ոչ՝ ո՞վ է այս ամենն իրականացնելու, ինչպե՞ս է ազդելու մեր ապրելակերպի վրա։ Աստված չանի՝ ձախողվի․ նախագծի օգտագործման երկրորդ ձևը գիտե՞նք։ Ի՞նչ է լինելու տարածքի հետ։ Սարքեցինք 60.000-ի համար, 30.000-ը ունեցանք, ի՞նչ ենք անելու։ Ռիսկերը չգնահատելը ու ամենը մեկտեղելը հազար ու մի վտանգներով է լի։ Ի վերջո, համակարգերը կարևոր են, բայց եթե համապատասխան անհատները չկան, այն կարող է մեկ անհատի ձեռքում վատ օգտագործվել, և հակառակը՝ կարող է այդքան էլ համակարգված չլինել, բայց ինչ-որ անհատներ լավ համակարգեն։
Կրծքագեղձի քաղցկեղը հստակ զարգացման պատճառ չունի։ Հիվանդության միայն 20 տոկոսն է պայմանավորված ժառանգական մուտացիայով, որի դեպքում որոշակի տարիք հետո նույնիսկ խորհուրդ է տրվում ապահովության համար հեռացնել կրծքագեղձերը։ 80 տոկոսի դեպքում հիմնականում համարվում է առաջին անգամ ի հայտ եկող հիվանդություն։ Պատճառները զանազան են․ շրջակա մթնոլորտը, սնունդը․․․ քաղցկեղածին նյութերն այսօր շատ են և՛ մեր սննդում, և՛ օդում, ու ինչ-որ մի պահի գենային մակարդակում գնում է վնասում, և ձևավորվում են քաղցկեղային բջիջները։
Վիրուսային հեպատիտներն աշխարհում տարեկան խլում են կես միլիոնից ավելի մարդու կյանք։ Գերակշռում են Հեպատիտ B-ի և C-ի բարդություններից առաջացած մահվան դեպքերը։ Հիվանդության զարգացման, բուժման մասին զրուցել ենք Ինֆեկցիոն հիվանդությունների ազգային կենտրոնի վարակաբան Ելենա Սիլկայի հետ։
Ամուսնական պայմանագիր կարող է կնքվել՝ ինչպես մինչև ամուսնությունը, այնպես էլ՝ ամուսնության ընթացքում։ Մինչև ամուսնությունը կնքված ամուսնական պայմանագրերն ուժ են ստանում, երբ գրանցվում է ամուսնությունը։ Սա, կարելի է ասել, առանց վեճերի լուծում է ամուսինների բոլոր հարցեր։ Պայմանագրով իրավունք չունենք կարգավորել երեխայի վերաբերյալ վեճերը, խնամքը։ Ամուսնական պայմանագիրը միայն ամուսինների միջև հարաբերություններն է կարգավորում, պարունակում է գույքային հարցերը։ Այն անպայման պետք է գրավոր լինի և նոտարական վավերացում ունենա։