Հարավային Կովկասում, հարավկովկասյան երկրներում և միջազգային սփռում ունեցող որոշ պարբերականներում շարունակում են ակտիվորեն քննարկվել ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի՝ խաղաղության հաստատմանն ուղղված նախաձեռնությունները։
Մինչ Թուրքիայի նախագահը խոսում է, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» բացումից հետո տարածաշրջանին սպասվող «օգուտների» մասին, թուրքական «Türkiye» պարբերականը մեջբերել է իսպանական երկու մեդիայի հրապարակումները՝ շեշտելով, որ «Հայաստանի կառավարությունն ընդունել է միջանցքն արտապատվիրակելու ամերիկյան առաջարկը, որը կրելու է «Թրամփի կամուրջ» անվանումը և ունենալու է 42 կմ երկարություն։ Այն հսկվելու է 1000 հոգանոց ամերիկյան ռազմական կոնտինգենտի կողմից, որն ունենալու է զենքի գործադրման իրավունք»:
Փաշինյանի ասուլիսի ամենակարևոր նորությունն այն էր, որ նա միջանցքն արդեն հանձնել է։ Փաշինյանի հիմնական խնդիրը ոչ թե Հայաստանը լուծարելն է, այլ իր՝ իշխանության մնալը, և եթե դրա գինը Հայաստանի լուծարումն է, ինքը դրան դեմ չէ։ Նրա գերխնդիրը պաշտոնում մնալն է։ Ժամանակ առ ժամանակ նրա երաշխավորները փոխվում են։
«Այն բանից հետո, երբ Հայաստանի իշխանությունը որոշի, որ Հայաստանի տարածքի մի մասը՝ Սյունիքով անցնող ճանապարհը, տալիս է ամերիկյան ընկերության կառավարմանն ու վերահսկողությանը, դրանից հետո Հայաստանի Հանրապետությունը կզրկվի Սյունիքի այդ ճանապարհի վրա ունեցած իր իրավունքներից»,- 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում նման տեսակետ հայտնեց Ռազմավարական հետազոտությունների և նախաձեռնությունների վերլուծական կենտրոնի ղեկավար Հայկ Խալաթյանը։
Նիկոլ Փաշինյանն այլևս «վեր չի թռնում» «միջանցք» բառից, ինչպես 2023 թվականի մայիսին ԵԱՏՄ բարձրագույն խորհրդի նիստի ժամանակ, երբ բանավեճ բռնկվեց, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցք» ձևակերպման շուրջ իր և Իլհամ Ալիևի միջև։
Երեկ Նիկոլ Փաշինյանն իր հրավիրած ասուլիսում անդրադարձավ տարածաշրջանում կապուղիների ապաշրջափակման և Սյունիքով ճանապարհի վերահսկողությունը երրորդ երկրին արտապատվիրակելու մասին հարցերին։ Փաշինյանն, ըստ էության, չհերքեց, որ ամերիկյան կողմից եղել է Սյունիքով անցնող ճանապարհը վարձակալելու վերաբերյալ առաջարկ։ «Մեր բոլոր քննարկումների մեջ շատ հստակ է, որ մենք բոլոր այդ գործընթացները պատկերացրել ենք, պատկերացնում ենք և կպատկերացնենք ՀՀ տարածքային ամբողջականության, […]
Նիկոլ Փաշինյանը հրավիրված ասուլիսում անդրադարձավ նաև սեփական քաղաքական հենարանի՝ ՔՊ-ի լրատվական կայքի լրագրողի հիշեցում-հարցադրմանը, թե մասնավոր ընկերությանը ճանապարհ «արտապատվիրակելու» Նիկոլ Փաշինյանի՝ դեռ 2022 թվականի առաջարկին Ադրբեջանը չի համաձայնել․ այժմ ադրբեջանական կողմն ի՞նչ մոտեցում ունի, արդյո՞ք այս գործընթացում ԱՄՆ-ը ունի միջնորդական դերակատարում՝ հաշվի առնելով տարածվող լուրերը։
«ՀայաՔվե» նախաձեռնության անդամ, ԱԺ 7-րդ գումարման պատգամավոր Աննա Կոստանյանը չի առաջնորդվում Հայաստանի իշխանությունների այն հերքումներով, թե՝ Սյունիքում ճանապարհի վերահսկողությունը չեն արտապատվիրակելու երրորդ կողմի:
Էդգար Ղազարյանն ու Դավիթ Սարգսյանը «Երկու ճակատ» պոդկաստի հերթական թողարկմանն անդրադառնում են Փաշինյան-Ալիև դեմառդեմ հանդիպման արդյունքներին, Սյունիքի մարզի տարածքով Ադրբեջանին արտատարածքային միջանցք հանձնելու պայմանավորվածությանը, կապիտուլյացիոն փաստաթղթի նախաստորագրման շուրջ բանակցություններին, Հայաստանի համար նվաստացուցիչ այլ պարտավորությունների, և այլն։
«Մեծ հաշվով, ամեն ինչ այս գործընթացում սկսվեց հենց այդ այցից, և տպավորություն կար, որ գործողությունների ընդհանրականացում կար․ այսինքն՝ կողմերը սկսեցին ընդհանուր մոտեցումներ ցուցաբերել տարբեր հարցերի շուրջ և, բնական է՝ առաջինը հենց ճանապարհի հարցն էր»։
«ՀՀ փոխարտգործնախարարն էլ երեկ հայտարարեց, որ, օրինակ, այդ վերահսկողությունը կարող են պատվիրակել այլ միջազգային կազմակերպության։ Եթե որևէ միջազգային կազմակերպություն այստեղ պետք է իրականացնի նույնիսկ լոգիստիկ ծառայություններ, սա չի՞ նշանակում, որ մեր սուվերեն իրավունքները խաթարվում են»,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց Արամ Սարգսյանը։
«Եթե դու չես վերահսկում այդ ճանապարհով անցնող մեքենաների մուտքն ու ելքը, դա նշանակում է, որ այդ ճանապարհը քոնը չէ, դու ինքուրույն պետություն չես։ Սա տանում է Հայաստանի՝ թուրքական վիլեայեթի վերածման, որտեղ ղեկավար էլ կմնա Թուրքիայի և Ադրբեջանի սիրելի գործիչ Փաշինյանը։ Ուշագրավն այն է, որ թուրք-ադրբեջանական կողմը այս հարցում կարողացել է համոզել ամերիկյան կողմին»,- ասաց Մանվելյանը՝ ընդգծելով, որ ադրբեջանական կողմն այդքանից հետո անգամ չի ցանկանում տալ Հայաստանին որևէ փաստատթուղթ, որով Հայաստանը կունենա կարգավիճակ։
«Այդ ժամանակ, երևի մեր ժողովուրդը նոր կակտիվանա, երբ սով գա Հայաստանը, գները մի քանի անգամ բարձրանան: Բայց արդեն ուշ է լինելու, որովհետև Սյունիքը մենք կորցնելու ենք, և որևէ երկիր մեզ օգնել չի կարողանալու: Մենք կդառնանք ավելի մեծ Ղարաբաղ, և մարդիկ դուրս կգան Հայաստանից: Սամվել Կարապետյանի ձերբակալության օրը փողոցներում մարդիկ անհոգ շրջում էին, պարում էին, նրանց հարցրեք՝ այս իրավիճակի ելքը ինչպե՞ս են տեսնում: Նրանք հասկանո՞ւմ են, որ եթե կտրվենք Իրանից, և երբ ադրբեջանցիները գան այստեղ՝ ապրելու, նրանք այլևս չեն կարողանալու փողոցներում պարել և հաց ուտել: Եթե ժողովուրդը պետություն չի ուզում ունենալ, ի՞նչ կարող ենք անել»:
Ռուս վերլուծաբան Վիկտոր Նադեին-Ռաևսկին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ վերջին շրջանում տարածվող բոլոր հայտարարությունները, տեղեկությունները թույլ են տալիս ենթադրել, որ ռեգիոնում ակտիվ գործընթացներ են, որոնք դեռ ամբողջությամբ տեսանելի չեն։ Ըստ նրա, տպավորություն է ստեղծվում այս հայտարարություններից ու տեղեկություններից, թե Երևանի ու Բաքվի միջև կոնսենսուսի շուրջ որոշակի փոխըմբռնում կա։
Այս բոլոր հայտարարությունները, հրապարակումները լայն սփռում ունեցող ուղեղային կենտրոնների էջերում և պարբերականներում ցույց են տալիս, որ Հարավային Կովկասում ապաշրջափակման գործընթացի շուրջ ակտիվ ռեգիոնալ գործընթացներ են։ Նույնիսկ տպավորություն է, որ Խաղաղության համաձայնագիրը մղվել է երկրորդ պլան և ներկայումս ակտիվ օրակարգում է ռեգիոնալ ապաշրջափակման թեմատիկան։
168.am-ին այսօր դիմել էին Մեղրիի մի խումբ բնակիչներ՝ մտահոգություն հայտնելով, որ Մեղրիում թունել են փորում և դրա համար մեծ թափով շինարարական աշխատանքներ են ընթանում։
«Այդ տրամաբանությունը ոչ մի տեղ տանող ճանապարհ է։ Դուք միգուցե հավատում եք, որ թուրքերի հետ հնարավոր է բարեկամություն անել, բայց ես էլ ձեզ՝ որպես մասնագետ, ասում եմ՝ սխա՛լ է, դուք սխալ եք պատկերացնում Թուրքիան ու նրա քաղաքականությունը Հայաստանի նկատմամբ»։
168․am-ի աղբյուրները նախօրեին տեղեկացրել էին՝ Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար, վերջին շրջանում համատեղությամբ՝ «հավատաքննիչ» Դավիթ Խուդաթյանը պատրաստվում է մեկնել Թուրքիա։
168TV-ի «Դիպլոմատ» հաղորդման ընթացքում հայտնի արևելագետ, քաղաքագետ, իրանագետ Կարինե Գևորգյանը և Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն անդրադարձան գլոբալ զարգացումներին Մերձավոր Արևելքում Իրան-Իսրայել 12-օրյա պատերազմի համատեքստում:
«Այդ մասին նույնիսկ մտածել չեմ ցանկանում»,- այսօր ամենշաբաթյա բրիֆինգի ընթացքում ասաց ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան՝ անդրադառնալով Իրան-Իսրայել պատերազմական գործողությունների ֆոնին, այսպես կոչված, Զանգեզուրի միջանցք բացելու Ադրբեջանի հնարավորությանն ու ՌԴ հնարավոր քայլերին։
5-րդ օրն է, ինչ Հայաստանի անմիջական հարևանությամբ շարունակվում է Իրան-Իսրայել ոչ կոնտակտային պատերազմը։
«Ամերիկացիները հմուտ ստախոսներ են»,-այս մասին այսօր հրավիրած մամուլի ասուլիսում հայտարարեց ՀՀ-ում ԻԻՀ դեսպան Մեհդի Սոբհանին, անդրադառնալով ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատան տարածած հաղորդագրությանը։
«ԱՄՆ նախագահը կարծես սատկած ձի վարելու ընթացքի մեջ է»,- այս մասին այսօր հրավիրած մամուլի ասուլիսում հայտարարեց ՀՀ-ում ԻԻՀ դեսպան Մեհդի Սոբհանին՝ անդրադառնալով ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի սպառնալիքին՝ տարհանել Թեհրանը, թուրք-ադրբեջանական հնարավոր մասնակցությանն Իրանի դեմ պատերազմին, ինչպես նաև Սյունիքի շուրջ հնարավոր զարգացումներին։
ԱՄՆ-Իրան բանակցային 6-րդ ռաունդին ընդառաջ քաղաքական-դիվանագիտական հարթությունում իրավիճակն էականորեն լարվել է։ Նախ հիշեցնենք, որ Օմանի արտգործնախարար Բադր ալ-Բուսաիդին հայտարարել է, թե ԱՄՆ-ի և Իրանի միջև միջուկային թղթապանակի շուրջ բանակցությունների 6-րդ փուլը կկայանա Մասկատում կիրակի օրը՝ հունիսի 15-ին։
Վերջին մի քանի շաբաթների ընթացքում իրանական կողմն ակտիվորեն անդրադառնում է Իրանի դերին ռեգիոնալ կապուղիների ապաշրջափակման գործընթացում։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ Ազգային ժողովի (ԱԺ) «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար, Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) Գործադիր մարմնի (ԳՄ) անդամ Հայկ Մամիջանյանն է։
Ռեգիոնալ երկրների ղեկավարների միջև ինտենսիվ շփումներ են ծավալվում, այս դեպքում՝ հեռախոսազանգեր։
«Աշխարհաքաղաքական իրավիճակը գտնվում է է՛լ ավելի մեծ էսկալացիայի շեմին»,- 168TV-ի «Դիպլոմատ» հաղորդաշարի եթերում ասաց ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը՝ անդրադառնալով ուկրաինական պատերազմում ստեղծված իրավիճակին՝ Կիևի ահաբեկչական հարձակումներին ՌԴ տարածքում, ստամբուլյան գլոբալ բանակցություններին ու էսկալացիայի ռիսկերին:
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը Լաչինից վերադարձի ճանապարհին, օդանավում պատասխանելով լրագրողների հարցերին, անդրադարձել է նաև Ադրբեջանի պահանջած, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին հարցին՝ հայտարարելով, որ ակնկալում են Իրանի աջակցությունը։
Չնայած Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը վերջին ամիսներին Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների կայունացման գործընթաց է սկսել, շարունակում է կոշտ հայտարարություններ անել, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցք» թուրք-ադրբեջանական պրոյեկտի վերաբերյալ՝ նույնպիսի կոշտ գնահատականներ ակնկալելով պաշտոնական Երևանից։
