#Արցախի ինքնորոշման իրավունք

Պատահական չէ, որ Արցախի գրավումից հետո Ալիևն առաջինը քանդեց ԱԺ շենքը. Վահրամ Բալայան

Արցախն իր հռչակումից մինչև օրս գտնվում է միջազգային իրավունքի պաշտպանության ներքո. Վարդան Պողոսյան

Արցախի 44-օրյա պատերազմից հետո, ինչպես Ադրբեջանը, այնպես էլ Թուրքիան Հայաստանի առջև պահանջ են դրել՝ ձերբազատվել Հայաստանի Սահմանադրության նախաբանում զետեղված Անկախության հռչակագրի երկու հիմնաքարային արձանագրումից՝ Արցախի խնդրին վերաբերող և Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչմանը հասնելու Հայաստանի քաղաքականությունից։

Բառամթերքը, որով Արցախի հարցի վերաբերյալ խոսում են Հայաստանի պաշտոնյաները, դիվանագետներն ու իշխանությունը ներկայացնող քաղաքական գործիչները, պարզորոշ կերպով ցույց է տալիս, թե ինչպես է Նիկոլ Փաշինյանն իջեցրել «նշաձողը»։

– Ի՞նչ եղավ Տեղ գյուղում ադրբեջանցիների առաջխաղացումը, և նրանք արդյո՞ք վերադարձան ելման դիրքեր, քան հայտնի միջադեպն էր և զոհերը, որ ունեցանք:

Շատ հաճախ հասարակության մի մասը և իշխող ՔՊ-ականների պարագլուխ Նիկոլ Փաշինյանը, 2018-ի հեղափոխությամբ հարստացած, թանկարժեք տներ, ամառանոցներ ձեռք բերած, միլիոնավոր եկամուտների տեր դարձած նրա թիմը մոռանում են, թե ինչ հայտարարություններ են արել ոչ վաղ անցյալում: Նման փոքր ուղեղներին պետք է ամենօրյա ռեժիմով հիշեցնել և հանրության լայն շրջանակներին տեսանելի դարձնել այս վարչակարգի ողջ կեղծիքը, դավադիր ծրագրերը:

ՀՀ իշխանությունը՝ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ, բազմիցս հայտարարել է, որ եթե նույնիսկ Ադրբեջանի հետ ստորագրեն խաղաղության պայմանագիր, ապա դա չի կարող երաշխիք դառնալ, որ Հայաստանը, Արցախը զերծ կմնա ադրբեջանական սադրանքներից։

Իրականում բանակցային ժառանգությունը ոչ միայն, իսկ գուցե ոչ այնքան բուն արցախյան հիմնախնդրի շուրջ նախկինում եղած զարգացումներն են, որքան նաև այն արտաքին քաղաքական ինստիտուցիոնալ հենքը, որն ունեցել է Հայաստանը։ Եվրամիության հետ ստորագրված համաձայնագիրն այդ հսկայական ինստիտուցիոնալ հենքի կարևոր արտահայտություններից մեկն է։

ՀՀԿ արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի ղեկավար Լիլիթ Բեգլարյանն օրերս է վերադարձել Հելսինկիից, որտեղ ԵԺԿ երիտասարդական կազմակերպության խորհրդի հավաքի ընթացքում միաձայն ընդունվեց Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի շրջափակումը դատապարտող բանաձև։

«Ցավալին այն է, որ ՔՊ-ական ամբողջ թևն այդպես է մտածում, որ 120 հազար արցախահայերի կզոհեն՝ 3 մլն հայի պահելու համար, խնդրում եմ, թող չխոսեն, ախր ճիշտ էլ չեն խոսում։ Այնպես են խոսում մեր հողերի մասին, որ իսկի թուրքն էլ դրանց մասին այդպես չի խոսում։ Թող լռեն ու չբարդացնեն առանց այն էլ դժվարին մեր վիճակը»,- եզրափակեց  Գրետա Արզումանյանը։

«Մեր հանրության մեջ չկա միասնական մոտեցում: Մի մասը գտնում է, որ Արցախը պետք է միացվի Հայաստանին, մյուս մասը գտնում է՝ պետք է իրացվի Արցախի ինքնորոշման իրավունքը: Այս հարցի պատասխանն ունենալուց հետո մենք ավելի հստակ կարող ենք ասել, թե տարբեր փաստաթղթեր, հայտարարություններ, որոնք այստեղ վկայակոչվեցին, որքանով կարող են խանգարել Արցախի հարցի կարգավորմանը»,- այսօր Ազգային ժողովի (ԱԺ) «Հայաստան» խմբակցության կողմից Արցախի շրջափակման հարցով հրավիրված խորհրդարանական լսումների ժամանակ ասաց Սահմանադրական դատարանի (ՍԴ) նախկին դատավոր Ալվինա Գյուլումյանը:

«Անցյալ տարի՝ ապրիլի 13-ին, այս ամբիոնից ՀՀ վարչապետը կատարեց հետևյալ արտահայտությունը՝ «այսօր միջազգային հանրությունը մեզ ասում է՝ մի փոքր իջեցրեք Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի ձեր նշաձողը, և միջազգային մեծ կոնսոլիդացիա կապահովենք Հայաստանի և Արցախի շուրջ»: Նա ասում էր նաև՝ հակառակ դեպքում միջազգային հանրութունը պատրաստ չէ մեզ օգնել, որովհետև չեն կարող մեզ օգնել»,- այսօր Ազգային ժողովի (ԱԺ) «Հայաստան» խմբակցության կողմից Արցախի շրջափակման հարցով հրավիրված խորհրդարանական լսումների ժամանակ ասաց սահմանադրագետ Վարդան Պողոսյանը:

168.am-ի հետ զրույցում Արցախի ԱԺ արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի նախագահ, ՀՅԴ Արցախի Կենտրոնական կոմիտեի անդամ Վահրամ Բալայանը նախ ասաց, որ ՀՀ ղեկավարը բազմիցս շեշտել է, որ պատասխանատու է 29.800 քառակուսի կիլոմետրի համար, այսինքն՝ ըստ էության նա դրանով Արցախը ճանաչել է Ադրբեջանի կազմում։

ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանի խոսքով՝ ընդդիմության և իշխանության դասական համագործակցությունը կայանում է հակասությունների մեջ։

«Գոնե այս քննարկմանը ներկա մեր գործընկերները տեղյակ են, որ այս իշխանության համառ ջանքերով ինքնորոշման իրավունքի սկզբունքը բանակցային գործընթացի օրակարգից, ըստ էության, դուրս է եկել, և գործընթացը գլորվում է բավականին վտանգավոր ուղղութամբ»,- «Հայաստան» և «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունների հրավիրած՝ «Հայաստանի իրական օրակարգը» խորագրով համատեղ հանրային քննարկման ժամանակ հայտարարեց ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը, ապա խոսքը փոխանցեց սահմանադրագետ Վարդան Պողոսյանին, ում զեկուցումը ՀՀ պետական սահմանադրական իրավունքի տեսանկյունից՝ Արցախի ինքնորոշման իրավունքի մասին էր:

«Մենք տեսանք, որ ադրբեջանցիները հսկայական, լայն ճանապարհներ էին սարքում ու խորանում դեպի մեր տարածք, տարածքները, որ ադրբեջանցիներն օկուպացրել են: Հիմա խոսում են խաղաղության պայմանագրից, բայց ես կարծում եմ՝ Խաղաղության պայմանագրի առաջին հիմքն ու նախապայմանը պետք է լինի ադրբեջանական զորքի հեռացումը մեր տարածքից»,- ասաց Կարօ Ղազարեանը: