30 տարի առաջ այս օրը Արցախի ժողովուրդը, իր իշխանության օրինական մարմինների կողմից ընդունված հռչակագրի միջոցով, հայտարարեց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ստեղծման մասին։
44-օրյա պատերազմի արդյունքում Արցախը ծանրագույն կորուստներ կրեց և հիմա գտնվում է մեծ անորոշությունների առջև։ Այսօր Արցախի պետականության պահպանման գրավականը ձեր՝ սեփական հողի վրա ապրելու և այն շենացնելու անկոտրում կամքն է։
Երեսուն տարի առաջ՝ սեպտեմբերի 2-ին, երբ Ստեփանակերտում կայացած պատգամավորների մարզային և Շահումյանի շրջանային խորհրդի համատեղ նստաշրջանում ընդունվեց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության հռչակման մասին փաստաթուղթը, դա արցախահայությանը բնաջնջումից փրկելու և իր պատմական հայրենիքի մի հատվածում ազատ, անկախ, արժանապատիվ ապրելու առաջին կարևոր քայլերից էր, որին ամիսներ հետո պիտի հաջորդեր Լեռնային Ղարաբաղի անկախության հաստատման հանրաքվեն:
Թուրքական լրատվամիջոցներից մեկն անդրադարձ է կատարել Օսմանյան կայսրության երեսունչորսերորդ սուլթան Աբդուլ Համիդ Երկրորդի կարողությունը տնօրինած հայազգի Հակոբ Գազազյան փաշային։ Այս մասին տեղեկացնում է ermenihaber.am-ը։
COVID-19 կորոնավիրուսով վարակման գրանցված դեպքերի թիվն աշխարհում սեպտեմբերի 1-ի առավոտվա դրությամբ կազմել է 217 միլիոն 712 հազար 392:
«Եթե վարչապետը մի քիչ հասկանար քաղաքականությունից, դիվանագիտությունից և մեր ժողովրդին անկեղծորեն ասեր՝ սիրելի՛ ժողովուրդ, մենք կորցրել ենք պատերազմը և այժմ տկար ենք, մեր թշնամիները՝ հզոր, ու չենք ուզում, բայց ստիպված ենք անել, գոնե հասկանալի կլիներ, բայց եթե ասում է, որ այդ բոլոր բաները, որ մեր թշնամիներն անում են, շատ լավ է, մեր շահն է, մենք ուրախ ենք, դա է, որ անհասկանալի է»,- եզրափակեց ամերիկահայ հասարակական գործիչը:
Գերմանիայի «Ձախերի» կուսակցության պատգամավոր Գյոքայ Աքբուլութը հարցում է հղել երկրի կառավարությանը՝ պարզելու համար, թե Գերմանիայի քաղաքացիներից կամ այդ երկրում բնակության իրավունք ունեցողներից քանիսը ազատազրկման կամ երկրից դուրս գալու արգելքի պատճառով չի կարողանում հեռանալ Թուրքիայից։
ԵՊՀ դասախոս, 5165 շարժման համահիմնադիր Մենուա Սողոմոնյանի կարծիքով՝ սահմանային միջադեպերը պատահական չեն. դրանք ճնշման միջոցներ են, որպեսզի հասարակության շրջանում գեներացվի անհանգստություն, լարվածություն, վախ, որպեսզի իշխանությանը շուտ տրվի համաձայնություն՝ «խաղաղության դարաշրջան» բացելու համար:
Զելենսկին այցելել է Միացյալ Նահանգներ և սեպտեմբերի 1-ին հանդիպելու է նախագահ Բայդենի հետ:
«Դեռ 3 տարի առաջ իշխանության եկավ մի քաղաքական ուժ, որն իմացյալ երկիրը տարավ պարտության՝ սկսելով ու մինչև հիմա շարունակելով նվաստացման խաղաղության թեզը։ Նրանք հայ ժողովրդի մեջ սպանել են ապագա ունենալու հեռանկարը, ու դրա մասին է խոսում հայկական բնակավայրերը թուրքական անվանումներով կոչելը։ Այս ու այլ բաները խոսում են մի բանի մասին՝ սրանք եկել են իշխանության՝ հանձնառությամբ ծախելու մեր ազգային շահերը»,- ասաց Լիլիթ Գալստյանը՝ շեշտելով, որ, եթե Նիկոլ Փաշինյանն արցախցիներին ասելու բան ունենար, ապա չէր ստացվի այնպես, որ վաղը՝ Արցախի անկախության հռչակման օրը, 30-ամյա մեր պատմության մեջ առաջին անգամ Հայաստանի բարձրագույն ղեկավարությունը ներկա չի լինի Արցախում։
ՀՀ նախկին վարչապետ, «Ազատություն» կուսակցության նախագահ Հրանտ Բագրատյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է․ «Վաղը սեպտեմբերի 2-ն է՝ մեծ տոն արցախցիների համար։ Անցյալ դարի 90-ականների սկզբներին անկախությունք կերտած սերնդի ջանքերի շնորհիվ Արցախն ազատագրվեց։ Սկսվեց միասնական հայոց ոստանի, ազգի ձևավորումը։
Ռուսաստանի բնակչությունն առանձին գնահատումներով այժմ կարող էր հասնել 500 միլիոնի, եթե 20-րդ դարում չլիներ երկրի երկու կազմալուծումը: Այդ մասին Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը սեպտեմբերի 1-ին հայտարարել է «Օկեան» Համառուսաստանյան մանկական կենտրոնում դպրոցականների հետ կայացած հանդիպմանը։
Զրուցակիցները մտքեր են փոխանակել տարածաշրջանային և միջազգային անվտանգության հարցերի շուրջ։
Նիգերիայի հյուսիս-արևմուտքում՝ Զամֆարա նահանգում զինված խմբավորման անդամները հարձակվել և առևանգել են դպրոցում գտնվող ավելի քան 100 աշակերտների ու մի քանի ուսուցիչների: Այս մասին հայտնում է ՏԱՍՍ-ը:
Մեծ Բրիտանիայի կառավարության որոշմամբ, «Ջերմ ընդունելություն» գործողության շրջանակներում այն բոլոր տարհանված աֆղանցիները, որոնք բրիտանացի զինվորականների հետ համագործակցել են նաեւ Աֆղանստանում, կկարողանան Մեծ Բրիտանիայում մնալ առանց ժամանակային սահմանափակումների:
«Այդ երկու օրը, երբ ճանապարհը փակ էր, բնակչության շրջանում մտահոգություններ կային, խուճապ չկար, բայց մտահոգ էին։ Այս պահին զբաղվում ենք այլընտրանքային ճանապարհներով, որպեսզի հաջորդ անգամ նման խնդիրներ չառաջանան»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Օնիկ Ավագյանը։
«Սահմանին վերջին շրջանում և հատկապես վերջին օրերի իրադարձությունները արդյոք հետևանք թողե՞լ են այդ ուղղության զբոսաշրջության վրա, թե՞ ոչ: Քիչ առաջ նախարար Քերոբյանը խոսեց Ադրբեջանի հետ գրագետ հարաբերություններ կառուցելու և խաղաղ օրակարգի մասին, ու նաև քիչ առաջ հայտնի է դարձել, որ հայ-ադրբեջանական սահմանին կրկին զինծառայող զոհ ունենք»,- նշեց լրագրողը:
Լուկիանովի կարծիքով, սրանք երեք ուղղություններ են, որոնք պատերազմից հետո անընդհատ խանգարում են միմյանց առաջ շարժվել մեկ կոնկրետ ուղղությամբ՝ այս դեպքում, օրինակ, եռակողմ հայտարարությունների իրագործման:
Մարտավարական-թռիչքային վարժանքներին Ադրբեջանը կներկայանա չորս ռազմական ինքնաթիռով` երկու ՄիԳ -29 կործանիչով և երկու Սու -25 գրոհիչ ինքնաթիռով: Ադրբեջանական ինքնաթիռները Թուրքիա են մեկնել սեպտեմբերի 1-ին։
«Հիմա մեր հասարակությունը նստել ու ամեն ինչ լուռ տանում է, դարձել է «էշ նահատակ», բայց, ի վերջո, զարթոնք պետք է լինի։ Այն, ինչ ասում եմ Փաշինյանի ու իշխանությունների հասցեին՝ չեմ վախենում, ես տեսել եմ անդրշիրիմյան կյանք։ Տասնյակ անգամ ձերբակալվել եմ նախկին ու ներկա իշխանությունների օրոք, իմ տեսակին լռեցնել հնարավոր չէ, խոսքերը, որոնք հնչեցնում եմ՝ անձնական չէ, սա համազգային ու համընդհանուր է, անհնար է, որ նա այդ մուրճով կարողանա լռեցնել իմ հոգու ճիչը»,- եզրափակեց Տիգրան Եղոյանը։
Ի պատասխան կատարվածի ՀՀ պաշտպանության նախարարությունը հանդես եկավ հայտարարությամբ, որն, ինչպես միշտ, ավարտվում է հետևյալ հերթապահ բառակապակցությամբ. «…Պաշտպանության նախարարությունը խստիվ դատապարտում է ադրբեջանական կողմի գործողությունները և նախազգուշացնում, որ դրանք անպատասխան չեն մնա…»։
Օգոստոսի 30-ին՝ Թուրքիայում նշվող «Հաղթանակի օր» տոնի միջոցառումների շրջանակներում Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը մասնակցել է Թուրքիայի ՊՆ-ի և ԶՈՒ-երի Գլխավորի շտաբի միասնական կենտրոնի հիմնարկեքի արարողությանը:
«Շատ հեշտ է ժողովրդին խաբել, երբ ժողովուրդն ամբողջությամբ կտրված է իրականությունից, և այնպես է ստացվում, որ այսօր մարդկանց մեծ մասն իրականությունից կտրված է։ Իսկ այն մարդիկ, որոնք կտրված չեն իրականությունից, իշխանությունների հեքիաթներին չեն հավատում։ Օրինակ, Կանադայի, Ֆրանսիայի, Լիբանանի հայ համայնքները սփյուռքում ամենահզոր համայնքներից են, Զարեհ Սինանյանը երբևէ հանդիպե՞լ է այդ համայնքների ներկայացուցիչների հետ և ե՞րբ է նրանցից երաշխավորություն ստացել, որ ներդրումներ կանեն Հայաստանում։ Այս պահին ես դժվարանում եմ համոզել իմ գործընկերներին, որպեսզի ներդրումներ կատարեն Հայաստանում»,- շեշտեց Հրաչ Ջաբրայանը։
Թուրքիայի մայրաքաղաք Անկարայի մերձակայքում կառուցվում է «պաշտպանական միասնական շտաբ», որը մեկ հարկի տակ կմիավորի Ազգային պաշտպանության նախարարությունը, Գլխավոր շտաբը, զինված ուժերի հրամանատարությունը, նավատորմի և ավիացիոն ուժերի հրամանատարությունները:
Սեպտեմբերի 1 -ին հեռախոսազրույց են անցկացրել Ռուսաստանի Դաշնության արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ Անդրեյ Ռուդենկոն և Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ Խալաֆ Խալաֆովը:
«fvw DRV Destination Forum Armenien» թեմայով մամուլի ասուլիսը՝ ՈւՂԻՂ
«Թալիբան» շարժումը նշանակել է իր կողմից չվերահսկվող միակ նահանգի՝ Փանջշերի նահանգապետին: Այդ մասին հաղորդել է 1TV հեռուստաալիքը՝ վկայակոչելով թալիբների ղեկավարության ներկայացուցիչ Ամիր Խան Մութաքիին։
Այսօր Գիտելիքի և դպրության օրվա առթիվ ՀՀ-ի և Արցախի բարձրագույն ղեկավարությունը շնորհավորական ուղերձներ են հղում ուսուցիչներին, աշակերտներին, ուսանողներին:
ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանը հունիսի 22-ին մերժեց ՀՀ արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանի անունից ներկայացված վերաքննիչ բողոքը և ՀՀ Երևան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանի 2020թ. հունվարի 15-ի վճիռը թողեց անփոփոխ, ինչը ենթադրում է, որ «Հայաստանի ազգային արխիվ» ՊՈԱԿ-ի նախկին տնօրեն Ամատունի Վիրաբյանը կվերականգնվի նախկին պաշտոնում:
ԱՀ ԱԺ նախագահ Արթուր Թովմասյանի նախագահությամբ սեպտեմբերի 1-ին հրավիրվել է հատուկ նիստ՝ նվիրված ԼՂՀ անկախության հռչակման հոբելյանական 30-ամյակին:
