Տարածաշրջան

Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության սկզբնապատճառը Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի մերժումն է Բաքվի կողմից։ Ե՛վ առաջին, և՛ վերջին պատերազմը սանձազերծել էր Ադրբեջանը՝ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի այս հիմնարար իրավունքի իրացումը կանխելու նպատակով։

ՀՀ արտաքին գործերի նախկին նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը Politique Internationale-ին տված հարցազրույցում նշել է բոլոր այն կոնկրետ դրույթները, որոնք իր պաշտոնավարման շրջանում, այսինքն՝ մինչև 2018թ․, առաջարկում էին համանախագահ երկրները Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման համար։ Նրա խոսքով՝ համանախագահների բոլոր առաջարկները նախատեսում էին Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցի փաթեթային հանգուցալուծում, փուլային իրականացմամբ, կարգավորման բոլոր տարրերի փոխկապակցվածությամբ։

«Սա բացարձակ սուտ է։ Նույնը վերաբերում է նաև այն զավեշտալի պնդումներին, թե իբր 2018 թ.-ից առաջ բանակցություններն անդրադառնում էին սոսկ Լեռնային Ղարաբաղին Ադրբեջանի կազմում ինքնավարության տրամադրմանը։ (Ամեն դեպքում Հայաստանը չէր կարող ընդունել նման առաջարկ, քանի որ դա կնշանակեր վերադարձ հակամարտության սկզբին և կբացառեր դրա կարգավորման հնարավորությունը)։ Այս ամենը ոչ միայն չի համապատասխանում իրականությանը, այլև չի դիմանում որևէ քննադատության։

Եթե նախորդ տարիների ընթացքում բազմիցս ընդգծվում էր, որ Հայաստանի դիրքորոշումը համահունչ է ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների մոտեցումներին, ապա այժմ միջազգային հանրության աչքերում Երևանը ներկայանում էր, որպես բանակցային գործընթացի ոչ կառուցողական կողմ։ Հայաստանի նոր իշխանությունները ավելի հեռուն գնացին՝ սկսելով կասկածներ հայտնել, որ հակամարտությունը հնարավոր է հանգուցալուծել բանակցությունների միջոցով և նույնիսկ պնդելով, որ պատերազմն անխուսափելի է։  

Բարձրացված հարցը, թե ո՞վ էր սանձազերծել նոր պատերազմը, անչափ կարևոր է, քանի որ այն նաև ներառում է հետևայլ համատեքստը, թե ո՞վ է պատասխանատվություն կրում հազարավոր սպանված, վիրավոր, անհետ կորած մարդկանց, խեղված ճակատագրերի, աղետալի ավերածությունների, մարդասիրական իրավունքի աղաղակող ոտնահարումների համար։ Այս հարցերի վրա աչք փակել չի կարելի, հատկապես, երբ դրանց համար պատասխանատվություն կրողները լկտի կերպով պարծենում են իրենց արարքների համար։

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը ուրբաթօրյա նամազից հետո լրագրողներին տված հարցազրույցում անդրադարձել է նախօրեին Թուրքիայի և Հունաստանի արտգործնախարարների համատեղ մամուլի ասուլիսին:

Հյուսիսային Կիպրոսի ինքնահռչակ թուրքական հանրապետության սահմանադրական դատարանը որոշում է կայացրել դադարեցնել Ղուրանի դասընթացները: Այս մասին տեղեկացնում է ermenihaber.am-ը։

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Հայացք» վերլուծական կենտրոնի խորհրդի նախագահ, քաղաքագետ Կարեն Բեքարյանն է:

Վրաստանի նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլիի հրավերով Հայաստանի Հանրապետության նախագահ Արմեն Սարգսյանը պաշտոնական այցով Վրաստանում է։ Թբիլիսիի «Շոթա Ռուսթավելի» միջազգային օդանավակայանում նախագահ Սարգսյանին դիմավորել է Վրաստանի փոխվարչապետ, արտաքին գործերի նախարար Դավիթ Զալկալիանին:

Վրաստանը մեր բարեկամն է, մենք պետք է զգույշ լինենք նրա հետ հարաբերություններում: Այս մասին Վրաստան կատարած պաշտոնական այցի ընթացքում լրագրողների հետ զրույցում հայտարարել է ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը, գրում է 1tv.ge կայքը:

Իրանի իշխանությունները կարողացել են ստանալ ուրանի առաջին խմբաքանակը, որը հարստացված է մինչև 60 տոկոս:

Վրաստան կատարած պաշտոնական այցի շրջանակում Հանրապետության նախագահ Արմեն Սարգսյանը, տիկնոջ՝  Նունե Սարգսյանի հետ, այցելել է Հայ առաքելական եկեղեցու Վիրահայոց թեմի առաջնորդանիստ Սուրբ Գևորգ եկեղեցի:

«Ըստ էության այսօր բանակցություններ ամենակարևոր հարցերի շուրջ տեղի են ունենում եռակողմ ձևաչափով, գործընթաց է վերադառնում ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, ի՞նչ կարող է անել Բելառուսը: Կարծում եմ՝ դա ժեստ էր պարզապես»,- ասաց վերլուծաբանը:

Վրաստանում վերջին օրը կորոնավիրուսով վարակման հայտնաբերված դեպքերի թիվն ավելացել է 1 077-ով: Մահացել է ութ մարդ:

Տղամարդը, որն ապրիլի 16-ին Թբիլիսիում ավազակային հարձակում Է գործել Վրաստանի բանկի մասնաճյուղի վրա և պատանդներ պահել, ձերբակալված է։

Հանրապետության նախագահ Արմեն Սարգսյանն այսօր այցելել է Վրաստանի խորհրդարան, որտեղ հանդիպում է ունեցել խորհրդարանի նախագահ Արչիլ Թալակվաձեի հետ: Հանդիպմանը մասնակցել են նաև Վրաստանի խորհրդարանի առաջին փոխխոսնակ, Վրաստան-Հայաստան խորհրդարանական բարեկամական խմբի ղեկավար Գեորգի Վոլսկին, փոխխոսնակներ Լևան Լոսելիանին և Ավթանդիլ Էնիկուձեն, արտաքին հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Նիկոլոզ Սամխարաձեն, պատգամավորներ Սամվել Մանուկյանն ու Սումբատ Կյուրեղյանը: Խորհրդարանի նախագահ Արչիլ Թալակվաձեն ողջունել է Հայաստանի նախագահ Արմեն Սարգսյանի պաշտոնական այցը Վրաստան՝ ընդգծելով, որ երկու երկրների համար շատ դինամիկ և հետաքրքիր ժամանակներ են, և ներկայումս կարևոր պահ է մեր ժողովրդավարությունների ապագայի համար: «Վստահ եմ, որ Հայաստանը և նրա ժողովուրդը կօգտագործեն այս համագործակցությունը և հնարավորությունը զարգանալու, նոր հեռանկարներ ստեղծելու, ժողովրդավարությունն ու տնտեսությունն ավելի ուժեղացնելու համար»,-ասել է նա:

Ապրիլի 16-ին Թբիլիսիում անհայտ անձինք հրազենով ներխուժել են Վրաստանի բանկի մասնաճյուղ և այնտեղ պատանդներ վերցրել: Այդ մասին հաղորդել է «Ռուսթավի-2» հեռուստաալիքը:

Փաշինյանի արտահայտություններից որևէ մեկն արժանի չէ իմաստալից մեկնաբանության: Ինչպես նշում է haqqin.az-ը, այս մասին ասվում է Ադրբեջանի ԱԳՆ մամուլի ծառայության հայտարարության մեջ:

Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն իր ադրբեջանցի գործընկեր Իլհամ Ալիևի հետ բանակցություններից հետո ասել է, որ բելառուսները հուսալի ընկերներ են Ադրբեջանի համար:

Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլութ Չավուշօղլուն լրագրողների հետ հարցուպատասխանի ժամանակ, անդրադառնալով երկկողմ հարաբերությունների թեմային ասել է, որ Եգիպտոսի ղեկավարությունը Թուրքիայից պատվիրակություն է հրավիրել: Նրա փոխանցմամբ՝ թուրքական պատվիրակությունը Եգիպտոս կմեկնի մայիսի սկզբին, ավելի ուշ ինքը հանդիպում կունենա եգիպտոսցի իր գործընկերոջ՝ Սեմիհ Շյուքրյուի հետ:

Վանա լճի՝ տիեզերքից արված լուսանկարն ԱՄՆ-ի օդագնացության և տիեզերական հետազոտությունների ազգային գործակալության (NASA-ՆԱՍԱ) «Համաշխարհային շրջագայություն» հեռավար մրցույթում հաղթող է ճանաչվել:

Ռուսական Политическое Oбозрение հրատարակությունը հոդված է հրապարակել, որում անդրադարձել է հայ-ռուսական դաշինքին և հայ-ռուսական հարաբերությունների ներկայիս իրավիճակին:

«Ադրբեջանում ամենաբարձր՝ պետության նախագահի մակարդակով շարունակվում է հայատյացության քարոզը, և դրա վառ օրինակն է, այսպես կոչված, հայկական ռազմավարի պուրակը: Ինչպես ասվում է ռուսական ասացվածքում՝ «Կրկեսը գնաց, բայց ծաղրածուները մնացին»: Ադրբեջանի գլխավոր ծաղրածու Ալիևն այդ նույն ժամանակահատվածում ռուսական դեսպանատան դիմաց «Ենի Մուսաֆաթ» կուսակցության կողմից հրահրել էր հակառուսական միտինգներ՝ «Պուտին, հեռացիր», «Դուրս շպրտեք ռուսներին մեր տարածքներից» կարգախոսներով: Հակառուսականության այս մեծ ալիքն Ադրբեջանում շարունակվում է, ու նաև մյուս կողմից Ադրբեջանը ջանք ու եռանդ չի խնայում, որպեսզի նույնական ալիք բարձրանա Հայաստանում»:

«Հայ-թուրքական հարաբերությունները ուշագրավ էվոլյուցիա են ապրել»,- այս մասին  «Խոսենք ապագայից»  հատուկ շարքի շրջանակներում ընթացող տեսաքննարկման ընթացքում ասաց Միջազգային հարաբերությունների Մոսկվայի պետական ինստիտուտի (MGIMO) առաջատար հետազոտող, «Միջազգային վերլուծություն» ամսագրի գլխավոր խմբագիր Սերգեյ Մարկեդոնովը, անդրադառնալով Ղարաբաղյան հակամարտության պատմական որոշ նրբություններին և ներկայիս իրողություններին։

Իրանի իշխանություններն ունակ են սկսելու ուրանի հարստացումը մինչև 90 տոկոս: Ապրիլի 15-ին այդ մասին հայտարարել է Իրանի նախագահ Հասան Ռոուհանին,։

Արտաքին գործերի նախարար Դավիթ Զալկալիանին Հայաստանի նախագահի այցը Վրաստան կարևոր իրադարձություն է հարամում երկկողմ հարաբերություններում: Ինչպես հաղորդում է  Վրաստանի առաջին ալիքը, Զալկալիանին նշել է, որ այս այցը լավ առիթ է երկկողմ հարաբերությունների բոլոր հիմնական ուղղությունները և տարածաշրջանում առկա իրավիճակը քննարկելու համար:

«Վստահ եմ, որ բանակցություններին էապես խանգարում էին վարչապետի ամենատարբեր հայտարարությունները, որոնք անհասկանալի իրավիճակ էին ստեղծում բանակցությունների սեղանի շուրջ։ Օրինակ՝ «Արցախը Հայաստան է, և վերջ» հայտարարությունը Մինսկի խումբը չէր հասկանում․ և՛ասում եք՝ Արցախը պետք է բանակցությունների լիիրավ անդամ դառնա, և՛ ասում եք՝ Հայաստան է, և վե՞րջ»։

ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը և Վրաստանի նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլին Թբիլիսիում հանդիպմանը քննարկել են Հարավային Կովկասի տարածաշրջանի ապագա ներուժը: Այդ մասին հանդիպման արդյունքներն անփոփող հայտարարությունների ժամանակ հայտարարեց Վրաստանի նախագահը՝ ավելացնելով, որ այդ ներուժը հազվագյուտ է տնտեսության առումով, հաշվի առնելով արտաքին դերակատարների հետաքրքրությունը:

ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան ապրիլի 15-ին կայացած ամենշաբաթյա ճեպազրույցի ժամանակ անդրադարձել է Հայաստանի հետ խաղաղության համաձայնագիր կնքելու մտադրության մասին Իլհամ Ալիևի հայտարարությանը:

Եթե կառավարության ղեկավարն ասում է, որ խնդիրը երկաթգիծն է, փոխադրումները, դա չի նշանակում, որ անպայման պետք է նայել Թուրքիայի կողմը: Պետք է նայել ահռելի շուկա ունեցող Իրանի ու Չինաստանի կողմը: Մեր իշխանությունները, չգիտես ինչու, բեռնափոխադրումների հոսքեր ապահովելու հարցում այլ ուղղությանն են հակված, որը գոնե առաջիկա տեսանելի տասնամյակում բացառվում է, եթե ֆունդամենտալ քաղաքական խնդիրները չեն լուծվում: Առաջինը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման, փոխհատուցման խնդիրն է, մյուսն արցախյան խնդիրն է, որն ամենևին չի լուծվել: Այնպես որ, այս հարցերի պատասխանները պետք է տրվեն: