Այսօրվա ճգնաժամի վնասներն ավելի մեծ են, քան սովետինը (մեր դեպքում 1993-94թթ)։ Տարբերությունը չեն նկատում, քանի որ կուտակած ֆինանսական կապիտալ կա, իսկ այն ժամանակ ի սկզբանե զրո էր։
ԱԺ փակ քննարկումից դուրս եկած պատգամավորներն ասել են, որ իրենց ընկալմամբ` ԿԲ նախագահը հասկացնել է տվել, որ Միացյալ Նահանգները դոլարի ընդլայնողական քաղաքականությունը փոխարինել է զսպողական քաղաքականությամբ, որի արդյունքում առաջացել է դոլարի դեֆիցիտ:
Թերեզա Դաբան Սանչեսը Երևանի պետական համալսարանի տնտեսագիտության ֆակուլտետում բաց դասախոսություն է կարդացել՝ «Դրամի փոխարժեքի տատանումը և դրա ազդեցությունը երկրի տնտեսության վրա» թեմայով:
«Ոչ մի պետութուն չէր կարող կանխատեսել, որ նավթի գները պիտի իջնեն, այսպես լինի: Դա նշանակում է, որ բոլոր աշխարհը պետք է հրաժարական տա: Աշխարհում ջրհեղեղ է լինում, ֆորս մաժոր է լինում, ֆորս մաժորը տնտեսության վրա ազդում է, բնական է»:
Վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ֆինանսական շուկայի իրավիճակին նվիրված խորհրդակցություն՝ ՀՀ-ում Համաշխարհային բանկի, Արժույթի միջազգային հիմնադրամի ներկայացուցիչների և պատասխանատու գերատեսչությունների ղեկավարների մասնակցությամբ:
«Կայունացման հետ կապված շատ գործոններ կան՝ տնտեսական մրցակցություն և այլն: Ինչի՞, օրինակ, համաշխարհային շուկայում տեղի են ունենում սենց պրոցեսներ…
«Խնդիրն այն է, որ մեր երկրում դա շատ արագ տեղի ունեցավ: Հիմա ԿԲ-ն փորձում է կայունացնել իրավիճակը…
ԿԲ-ն իր կողմից վաճառվող դոլարի գինը թանկացրել է 44 դրամով։
«Վաղը կգաք, ասեցի վաղը, վաղը ձեզ հարցազրույց կտամ»,- ասաց Ս.Ալեքսանյանը՝ միաժամանակ նա նաև շտապեց հավաստիացնել, թե իր ընտանիքը բիզնեսով չի զբաղվում ու իր կինն էլ հրաժարվել է բիզնեսից:
«Ամենասխալ բանը խուճապի մատնվելն է և, կարծում եմ, որ այս պայմաններում պետք է հանգիստ իրականացվեն անհրաժեշտ քայլեր, և իրականացվում են անհրաժեշտ միջոցառումները »…
ԲՀԿ-ական պատգամավոր Միքայել Մելքումյանը հայտարարեց, որ այս հարցերը վերաբերում են ամբողջ հանրությանը, բայց նիստը պետք է անցկացնել դռնփակ, սակայն դռնփակը չի նշանակում գաղտնի:
Դրամը այսօր զգալիորեն գերարժեզրկված է։ Այսինքն, այն պետք է ավելի թանկ լիներ, քան այն փոխարժեքը, որը տեսնում եք բանկերի ու փոխանակման կետերի վահանակներին։ Այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարեց ՀՀ Կենտրոնական բանկի նախագահ Արթուր Ջավադյանը։
«Խուճապն է հանգեցում այս ամենին: Նման իրավիճակում, ես կարծում եմ, ամենաճիշտը հավասարակշռված, հանգիստ մոտեցում ցուցաբերելն է, խուճապի չմատնվելն է, որովհետև եթե, իհարկե, օբյեկտիվ պատճառներից կախված մենք ունենում ենք ազգային արժույթի անկում, խուճապի դեպքում այն կրկնապատկում, բազմաապատկում է այդ բացասական երևույթն ու նպաստում, որ այն զարգանա: Բայց ես, իհարկե, հույս ունեմ, որ մեր տնտեսվարող սուբյեկտները խուճապի չեն մատնվի և յուչաքանչյուրն իր հնարավորություններով հանդերձ և վարքագծով կնպաստի, որ մենք փորձենք այս ստեղծված իրավիճակից հնարավորինս դուրս գալ»,- այսօր ԱԺ-ում լրագրողներին ասաց ՀՀ ֆինանսների փոխնախարար Վախթանգ Միրումյանը:
Այն, որ ԱԺ-ն ուզում է փակ քննարկումներ անել, խոսում է այն մասին, որ մտահոգություն կա: Ինչպե՞ս կարող է մտահոգություն չլինել, եթե մարդը գիշերը քնում է, առավոտյան արթնանում և տեսնում, որ եթե իր ստացած աշխատավարձը պետք է բավարարեր 10 կիլոգրամ շաքարավազի, այսօր բավարարելու է 7, 5 կամ 4 կիլոգրամի:
Ֆինանսական շուկայի ներկա զարգացումները հիմնականում պայմանավորված են գլոբալ և տարածաշրջանային զարգացումներով, որոնք զերծ չեն ակնհայտ սպեկուլյատիվ տարրերից:
Ռ.Քոչարյանը մեմուարներ է գրում առանց դույզն իսկ պատկերացնելու, որ արժևորումը բերում է սպառման արհեստական ընդլայնման (այժ ժամանակներից սկսած մի անգամ չէ, որ սպառման ծավալները գերազանցել են ՀՆԱ-ն) և ՀՆԱ արագացված աճի՝ ապագայի հաշվին։
Yerkir.am-ի հարցին, թե կառավարությունը կմասնակցի՞ ընդդիմադիր քաղաքական ուժերի հրավիրած արտահերթ նիստին, որը դրամի արժեզրկման ու գնաճի վերաբերյալ է լինելու, Դավիթ Հարությունյանը պատասխանեց. «Ես կարծում եմ` քննարկումները պետք է լինեն փակ, լուծումները` բաց»:
Բացասական ազդեցությունը առաջին հերթին զգալու են բանկերը, որոնք արտարժույթով զգալի պարտքեր ունեն։ Վարակը ամենայն հավանականությամբ շուտով կտարածվի նաև մյուսների վրա։
Rate.am համակարգի տվյալներով՝ դեկտեմբերի 16-ի ժամը 17։30-ի դրությամբ ՀՀ առևտրային բանկերը արտարժույթի վաճառք իրականացնում են հետևյալ փոխարժեքներով։
Ռուսաստանի տնտեսության շարունակվող փլուզումը դեկտեմբերի 15-ին հասավ մի կետի, որից հետո այլևս տնտեսության վերականգնումը ֆանտաստիկայի ժանրից է: Արժեզրկվող ռուբլի, նավթի գների նվազում, ֆոնդային ինդեքսների նվազում, գնաճ….
«Քանի որ ես գիտեմ եկող տարվա բյուջեի ծախսային և եկամտային կառուցվածքը, ուրեմն երաշխավորում եմ, որ այս անգամ էլ պետք չէ որակական դրական փոփոխություններ սպասել…
. «Հիմա պայմանագրային հարաբերություններն են կարգավորվում: Վերջնական չի ստանձնել, հիմնական հարցերը, որոնցով պայմանավորված էին ձգձգումները, իրենց պատասխանները ստացել են, կարգավորված են»:
2014թ. դեկտեմբերի 16-ին Ֆինանսների նախարարությունում անցկացվել է Տնտեսական հարցերով հայ-ամերիկյան միջկառավարական հանձնաժողովի շրջանակում միջանկյալ նիստ` ՀՀ Ֆինանսների նախարար Գագիկ Խաչատրյանի նախագահությամբ: Նիստին մասնակցել են Արտաքին գործերի, Էկոնոմիկայի, Էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությունների և այլ համապատասխան իրավասու գերատեսչությունների ներկայացուցիչներ, ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատան աշխատակիցներ` դեսպան Ջոն ՀեՖերնի գլխավորությամբ:
168.am-ի հարցին, թե ինչպե՞ս է դա ազդելու սակագների վրա, ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարար Արեգ Գալստյանը պատասխանեց՝ տարիներ անց, ընդամենը 0.2 դրամ:
168.am-ի հարցին՝ ի՞նչ առնչություն ունի այս գործի հետ նախկին նախարար Արմեն Մովսիսյանը, Ա.Գալստյանը պատասխանեց, թե չի կարող ասել. «Ամեն մեկը զբաղվում է իր գործերով»:
ՀՀ կենտրոնական բանկի կողմից ս.թ. դեկտեմբերի 16-ին իրականացվել է 4 (չորս) մլն ԱՄՆ դոլարի վաճառք 526.32 ՀՀ դրամ 1 ԱՄՆ դոլարի դիմաց միջին կշռված փոխարժեքով, սահմանային փոխարժեքը կազմել է 523.50 ՀՀ դրամ 1 ԱՄՆ դոլարի դիմաց:
Ըստ փորձագետի՝ իրավիճակից դուրս գալու մի ձև կա, որը կարող է փոքր ինչ անհավատալի թվալ, բայց փորձը ցույց է տվել, որ տարբեր պետություններ այդ եղանակով ճգնաժամից դուրս են եկել հաղթահարած
ՀՀՇ վարչության անդանմ Հովհաննես Իգիթյանը Հայաստանի՝ ԵՏՄ-ին անդամակցելը համարում է վտանգավոր: Այսօրվա ասուլիսի ժամանակ նա նկատեց, որ «որոշ մարդիկ փորձում են ավելի կաթոլիկ լինեն, քան Հռոմի պապը, այնպես է ստացվում, որ Հայաստանը որևէ հեռանկար չունի՝ այս միությունից դուրս գալու»:
Կենտրոնական բանկի խորհուրդը դեկտեմբերի 16-ի նիստում փոփոխություններ և լրացումներ է կատարել ««Բանկերի հաշվետվությունները, դրանց ներկայացումը և հրապարակումը» կանոնակարգ 3-ում
Հայաստանում դրամի արժեզրկման այս ցուցանիշը ռեկորդային է վերջին 10 տարվա կտրվածքով։ Դոլարը 500 դրամ արժեր 2004 թվականի վերջին։ Այն տարբերությամբ, որ դրամն այն ժամանակ ամրապնդվում էր, իսկ այսօր` արժեզրկվում։
