Ի՞նչ դասեր կքաղենք Իսրայել-Պաղեստին պատերազմից. Արցախ, Գրանադա, Զանգեզուր. ՈՒՂԻՂ

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Հայկական նախագծի» համահիմնադիր, APRI գիտահետազոտական կենտրոնի փորձագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու, իսրայելագետ Սերգեյ Մելքոնյանն է։

Հարցազրույցի հիմնական թեզերը՝ ստորև.

• Այն վայրկյանից, երբ արաբական սոցցանցերում հայտնվեցին տեսանյութեր 6 անցակետերի գրավման մասին, պարզ դարձավ, որ սա ոչ թե սրացում է, այլ լայնածավալ հարձակում: Բոլոր ինդիկատորները դրա մասին են խոսում:

• Իսրայելական որոշում կայացնող բոլոր մակարդակներում Համմասի այսօրվա հարձակումներն անսպասելի էին:

• Իսրայելն այս վայրկյանին գտնվում է նոկդաունում: Նա ընդհանրապես պատրաստ չէր սրան: Մարտերն ընթանում են արդեն իսրայելական բնակավայրերում:

• Իսրայելական բանակը շատ ուժեղ բանակ է, բայց պետք չէ դրա ուժը գերագնահատել, որքան էլ այն տեխնոլոգիապես հագեցած լինի: Երբ դու շոկի մեջ ես, ամեն բան իջնում է ներքևի մակարդակի: Րաբիններն արդեն ժողովրդին կոչ են անում պաշտպանվել՝ ով ինչպես կարող է: Մարդիկ բողոքում են, որ իրենց կառավարությունը մենակ է թողել:

• Այն, օրենքը, որով կոտորվեց դատական համակարգը Հայաստանում, հիմա տեղի է ունենում Իսրայելում: Հասարակությունն Իսրայելում պառակտված է: Երբ պետությունն աշխատում է այն բանի վրա, որ հասարակությունը պառակտվի, պետությունը թուլանում է: Նեթանյահուն Իսրայելում պայքարում է իշխանության համար, ինչպես Հայաստանում Նիկոլ Փաշինյանը:

• Բոլոր փորձագետների համար Իրանի մասնակցությունն ակնհայտ է: Հնարավոր չէ գնալ նման քայլի, եթե թիկունքումդ չունես արտաքին ուժ: Իրանի համար շատ կարևոր է արաբա-իսրայելական հակամարտության հարցը վերադարձնել տարածաշրջանային օրակարգ:

• Իրանի համար որևէ կարիք չկա ուղղակիորեն ներգրավվել այս պատերազմում: Շատ մեծ խնդիր կլինի Իսրայելի համար, եթե հակամարտությանը միանա Հեզբոլլահը: Իրանը արող է անուղղակիորեն հարվածել Իսրայելին՝ հարվածելով Հյուսիսային Իրաքին:

• Սոցցանցերում այնպիսի տեսանյութեր են տարածվում, որ չես հավատում, որ դա իսրայելական բանակն է: Նրանք իրենց պահում են այնպես, ինչպես հայկական բանակը 44-օրյա պատերազմի օրերին:

• Իսրայելը հիմնականում հիմնվում է իր զինտեխնիկայի և ԱՄՆ-ի հետ համատեղ ստեղծած զինտեխնիկայի վրա:

• Իսրայելում, ի տարբերություն մեզ, էքզիստենցիալ խնդրի առաջ կանգնած չեն: Նրանց պետությանը վտանգ չի սպառնում՝ ի հակադրություն մեզ, եթե հանկարծ Թուրքիան ու Ադրբեջանը մի օր որոշեն հարձակվել մեզ վրա:

• Իսրայելը լինելով տարածաշրջանային պետություն՝ չի կարող լինել լիովին ինքնիշխան: Եթե ԱՄՆ-ը կոկրետ պահանջ է դնում այս կամ այն գործչին չտալ նախարարական պորտֆել, որովհետև կզրկի Իսրայելին որևէ ռազմական օգնությունից, ի՞նչ ինքնիշխանության մասին է խոսքը:

• Վերջին պատերազմի ժամանակ Փաշինյանը չզանգեց Ռուսաստան, չզանգեց Իրան, բայց զանգեց Էրդողանին: Դա շատ պարզ ցուցիչ է ինձ համար:

• Այս իշխանության օրոք Հայաստանը չունի այլ տարբերակ, քան դառնալ կա՛մ գուբերնիա, կա՛մ վիլայեթ: Այլ իշխանության պարագայում այլ սցենար կլինի՝ երրորդ ճանապարհ կլինի: 

• Իսրայելա-արաբական հակամարտության շուրջ չկա կոնսենսուս: Կան երկրներ, որոնք պաշտպանում են Իսրայելին, կան երկրներ, որոնց համակրանքը Պաղեստինի կողմն է:

• Նկատենք, որ Հայաստանն ընդհանրապես հրաժարվում է զորավարժություններ անցկացնել: Իրանը Հայաստանին առաջարկեց զորավարժություններ, մենք հրաժարվեցինք, փոխարենն Իրանը զորավարժություն արեց Ադրբեջանի հետ:

• Եթե ՔՊ-ականները սպասարկում են Թուրքիայի և Ադրբեջանի շահերը, բնական է, որ Գրանադայի հայտարարությունը պիտի հաղթանակ համարեն:

• Ռուսաստանը չկատարեց իր դաշնակցային պարտավորությունները Ղարաբաղում, բայց պետք է հիշել, որ բոլոր հակահայկական որոշումները կայացվել են Եվրոպայում:

• Որևէ մեկին հետաքրքիր չէ՝ ինչպես Հայաստանը կարձագանքի արաբա-իսրայելական պատերազմին, բացի Իրանից: Իրանին էլ հետաքրքիր է դա սոսկ արձանագրելու համար: Հայաստանը կարող էր գոնե թե Սփյուռքը օգտագործել, բայց դա էլ չի անի:

• Իրանը 2 տարի, 1 տարի առաջ էլի առաջարկում էր Ադրբեջանին ճանապարհ տալ իր տարածքով, Ադրբեջանը չէր համաձայնում: Հիմա Իրանի ճնշման մեծացմանը զուգահեռ՝ Ադրբեջանն ու Թուրքիան հայտարարում են, որ «Զանգեզուրի միջանցքն» իրենց համար այդքան էլ կարևոր չէ, և, որ Նախիջևանի հետ կապը կապահովվի Իրանի տարածքով: Երբ ես այդ հայտարարությունն ուղարկեցի իմ իրանցի գործընկերներին, նրանք ասացին՝ մենք իդիոտ չենք:

• Փաշինյանի հայտարարությունները Պրահայում և Գրանադայում հակասում են մեր հիմնական օրենսդրությանը՝ Անկախության հռչակագրին, Սահմանադրությանը և Գերագույն խորհրդի՝ 1992թ. որոշմանը:

• Վաղը եթե մենք հաղթենք, աշխարհը կրկին կկանգնի մեր կողքին, կասի՝ այո՛, հայերն անարդար պատերազմի, էթնիկ զտման արդյունքում են դուրս եկել իրենց բնօրանից, իրավունք ունեն վերադառնալ ու ապրել իրենց հողերում:

• Հիշեցնեմ Փաշինյանի այն արտահայտությունը, երբ ասաց՝ դուք չեք որոշելու՝ թուրքը որտեղ կանգնի… Ո՛չ, մենք ենք որոշելու, թե թուրքը որտեղ պետք է կանգնի:

• Այսօր Թուրքիայի ճնշման տակ Հայաստանը հրաժարվում է իր ազգային ինքնությունից: Մեր թշնամիները նույնն են:

• Եթե նպատակն Արցախը վերադարձնել, Հայաստանը պահելն է, պետք է հրաժարվել այս իշխանությունից:

Մանրամասները՝ տեսանյութում: