Դեկտեմբերի 17-ին արդեն ոչ միայն իսրայելական ՑԱԽԱԼ-ի բանակը բավական հեռու է շարժվել դեպի Սիրիայի խորքը ՄԱԿ-ի ստորաբաժանումների կողմից պահպանվող ապառազմականացված գոտու սահմաններից դուրս, այլև Նեթանյահուն մտել է հարևան պետության տարածք Հերմոն լեռան շրջանում: Ըստ ԶԼՄ-ների՝ «վարչապետը տեղում քննարկել է գրավյալ տարածքներում իսրայելական բանակի տեղակայման հարցը»:
Թուրքագետ Մհեր Աբրահամյանի կարծիքով՝ Թուրքիան ամեն կերպ փորձում է տեղի ունեցածը որպես դիվանագիտական հաղթանակ ներկայացնել և ցույց տալ, թե Իրանի և Ռուսաստանի հետ եկել են համաձայնության:
Դժվարին կացության մեջ է նաև Մոսկվան, որը ոչինչ չկարողացավ ձեռնարկել Ասադի իշխանությունը պահելու ուղղությամբ։ Ռուսաստանի համար Սիրիայի տարածքը և այնտեղ ռազմաբազաներ ունենալը ոչ միայն հնարավորություն էր տալիս տարածաշրջանում իր խնդիրներն առաջ մղելու հարցում, այլև իր բազաները կարևոր հենման կետ են Աֆրիկայում իր տարբեր գործողությունների իրականացման համար։ Եվ Սիրիայից ռազմաբազաների դուրսբերման սցենարի դեպքում Ռուսաստանը շղթայական ռեակցիայի ձևով թուլացնելու է իր դիրքերը և Աֆրիկայում, և Հարավային Կովկասում։
Ռուսաստանը նախազգուշացնում է Իսրայելի «տաք գլուխներին» Սիրիայում տիրող իրավիճակի հետ կապված «չհարբել ստեղծված հնարավորություններից» և հիշեցնում, որ Գոլանի բարձունքների բռնակցումը կտրականապես անընդունելի է։ Այս մասին ՏԱՍՍ վերլուծական կենտրոնին տված հարցազրույցում ասել է ՌԴ փոխարտգործնախարար Սերգեյ Ռյաբկովը։
Եթե սա կարելի է կոչել քաղաքականություն, պարզ երևում է, թե այն ինչին է հակված։ Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը բացահայտ և միանշանակ ասում է, թե որն է իր նպատակը, այն է՝ վեց թուրքալեզու պետությունների միավորումը մեկ ազգ դառնալու նպատակով։ Մեր աչքի առջև թուրքալեզու պետությունները որոշում են կայացրել և ստեղծում են Մեծ Թուրանի բանակ։ Սահմանել են «Զանգեզուրի միջանցք» հասկացությունը, որ այն անընդհատ հնչի, և դրա անվան տակ պարզ խոսում են իրենց միավորման հնարավորության մասին։
«Այդ բարդ հարցին մաքսիմալ լակոնիկ եթե արձագանքեմ, ապա իմ հիմնական թեզը շատ պարզ է։ Եթե դու չես ուզում պաշտպանել ինքդ քեզ, ապա ոչ մեկը, ոչ մի դաշնակից, ոչ մի ռազմաբազա, ոչ մի այլ զինվորական քո փոխարեն այդ կռիվը չի տալու։
Մենք բոլորս գիտենք՝ պետություններն առաջին հերթին առաջնորդվում են իրենց սեփական շահերով։ Կա պետության տնտեսական և աշխարհաքաղաքական շահ, շատ էական է, առանցքային հարցն այն է, թե պետությունը ո՞ր շահի վրա է դնում շեշտը։
Ալիևի օգնականի հանդիպումն Իսրայելի արտաքին գերատեսչության ղեկավարի հետ ևս ինչ-որ գործողության նախապատրաստություն կարող է ենթադրել՝ լինի դա Հայաստանի դեմ, թե Իրանի, իհարկե, երկու դեպքում էլ Հայաստանը մտածելու բան ունի: Չմոռանանք, որ Իսրայելն իր զգալի ներդրումն ունի 44-օրյա պատերազմում Ադրբեջանի հաղթանակում:
Երևանում նոյեմբերի 23-ին տեղի ունեցած ՀԱՊԿ խորհրդի հերթական նիստին Նիկոլ Փաշինյանը չէր ստորագրել «ՀԱՊԿ Հավաքական անվտանգության խորհրդի հռչակագրի և ՀՀ օժանդակություն ցուցաբերելու համատեղ միջոցառումների մասին» փաստաթղթերը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ակադեմիկոս, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանն է։
Թուրքիայի ուժեղացումը, հատկապես կապված «Զանգեզուրի միջանցքի» հետ, առանցքային սպառնալիք է Հայաստանի և Հարավային Կովկասի համար։ Այս ճանապարհը՝ Թուրքիային և Ադրբեջանին կապող ուղին, նրանց համար ոչ միայն տրանսպորտային նախագիծ է, այլև տարածաշրջանային ռազմավարական ազդեցությունը մեծացնելու գործիք։ Նրանց համար դա պանթուրքիստական գաղափարի հերթական քայլ է, որը կապահովի Թուրքիայի կապը Կենտրոնական Ասիայի թյուրքալեզու երկրների հետ։
Սիրիայում բեկումնալի զարգացումներին զուգահեռ՝ Բաքուն ակտիվ շփումների մեջ է իր ռազմական դաշնակիցների՝ Թուրքիայի և Իսրայելի հետ։ Օրերս տեղի ունեցավ՝ Ալիև-Էրդողան, նախօրեին՝ Բայրամով-Ֆիդան հեռախոսազրույց, իսկ այսօր Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովը Բաքվում հանդիպել է Թուրքիայի ռազմաօդային ուժերի հրամանատար Զիյա Ջեմալ Քադըօղլուի հետ և քննարկել իրավիճակը հայ-ադրբեջանական սահմանին։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն «Ազատություն» կուսակցության նախագահ, տնտեսագետ, «Միասին» դաշինքի համահիմնադիր Հրանտ Բագրատյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը փիլիսոփա, սոցիոլոգ, կրոնագետ, Ազգային ժողովի (ԱԺ) նախկին պատգամավոր Վարդան Խաչատրյանն է։
ԵՊՀ միջազգային հարաբերությունների և դիվանագիտության ամբիոնի դոցենտ, միջազգայնագետ Նուբար Չալըմյանն այն կարծիքին է, որ սիրիական զարգացումներից շահում է Իսրայելը:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն է։
168.am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովն ասաց, որ վերոնշյալ բոլոր օջախներում էլ, ամենայն հավանականությամբ, ինտենսիվ զարգացումներ են տեղի ունենալու, քանի որ սրանով կարծես սկսվում է ձևավորվող աշխարհակարգի վերջնական դիրքավորման փուլը։ Այս զարգացումները, նրա խոսքով, ցույց են տալիս, թե այս կամ այն երկրներն ինչ հավակնություններ ու շահեր ունեն յուրաքանչյուր գոտում։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը պատմական գիտությունների թեկնածու, թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյանն է։
«Երբ Նիկոլ Փաշինյանը բերվեց իշխանության, խնդիրը համաշխարհային բացարձակ տիրապետությունը նաև միստիկ-հոգևոր և դե յուրե իմաստով ամրագրելն էր։ Այսինքն, աշխարհում պետք է ստեղծվեր մի իրավիճակ, ըստ որի՝ Երուսաղեմում պետք է վերականգնվեր Սողոմոնի երրորդ տաճարը։ Եվ գլոբալիստների ղեկավար ներկայացուցիչը, որն ամենայն հավանականությամբ պետք է լիներ Մեծ Բրիտանիայից, պետք է կարգվեր՝ որպես համաշխարհային կառավարիչ և փրկիչ՝ ըստ հրեաների, և նստեր Սողոմոնի տաճարում։ Այն գործընթացը, որը հիմա գնում է Իսրայելում՝ իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունը, իր միստիկ-հոգևոր տարրով պայմանավորված է հենց դրանով»։
Ռուս արևելագետ Վիկտոր Նադեին-Ռաևսկին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ Սիրիայի պատերազմը վերջին տարիներին սառեցման փուլում էր, սակայն, ըստ էության, պատճառները, որոնք ծնեցին այս պատերազմն ու այն բորբոքեցին, վերացված չեն, չկա կոնսենսուս գլխավոր դերակատարների միջև, ավելին՝ աշխարհաքաղաքական տարբեր դերակատարների մասնակցությամբ կա շահերի բարդ համակարգ։
Երկու ամիս առաջ Լիբանանում Իսրայելի կողմից սկսած ռազմական գործողությունները 60 օրով դադարել են։ Հրադադարը հաստատվել է Միացյալ Նահանգների ու Ֆրանսիայի միջնորդությամբ՝ պայմանով, որ այդ ընթացքում «Հեզբոլլահ»-ը պետք է Լիբանանի հարավում իր ռազմական ներկայությունը դադարեցնի, իսկ իսրայելական ուժերը պետք է դուրս գան երկրից:
Հայաստանին զենքի մատակարարման վերաբերյալ միջազգային մամուլում տարածված տեղեկությունները, ներառյալ՝ Հունաստանից Ս-300 ՀՕՊ համակարգերի փոխանցման մասին, բնականաբար, առաջացնելու էին քննարկումներ, հատկապես, երբ իշխանության տարբեր մանր և միջին դեմքեր զենքի ձեռքբերման հետ կապված զգայուն հարցերը փորձում են տարբեր ձևով փաթեթավորել և ներկայացնել հասարակությանը՝ «աննախադեպ» երևույթի տրամաբանության մեջ: Սակայն այս հարցում ճշգրտումներ են անհրաժեշտ, քանի որ նման տեղեկատվությունը սովորաբար հիմնված է ապատեղեկատվության կամ սխալ մեկնաբանությունների վրա:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը բանակցային գործի մասնագետ, կոնֆլիկտաբան, CM & Partners ընկերության ավագ խորհրդատու, բոստոնաբնակ Արթուր Մարտիրոսյանն է։
«Գեղարդ» հիմնադրամն օրերս ծավալուն հոդված է հրապարակել, որտեղ մատնանշում է Թուրքիայի ու Ադրբեջանի միջև եղած էներգետիկ տարաձայնությունները, որը, ըստ հիմնադրամի՝ ավելի է խորացել 2020 թվականի Արցախի 44-օրյա պատերազմից հետո։
Իրականում, գրում է Լորենցո Կամելը, խնդիրները սկսվել են դեռևս 1907-ից՝ կապված արաբներով առավել խիտ բնակեցված Յաֆֆայում Պաղեստինյան բյուրոյի աշխատանքի մեկնարկի հետ։ Հենց այդ ժամանակ ի հայտ եկավ զուգահեռ միտում՝ բաղկացած այն փաստից, որ անհրաժեշտ է ոչ միայն ապահովել բնակչության հրեական մասի գոյությունը, այլև դա անել նրա արաբական մասի հաշվին։ Այսպիսով՝ գաղափարը սկսեց շեղվել իրականությունից: Ուստի, կարևոր է շեշտը դնել այն փաստի վրա, որ խնդրի հիմքում ընկած է ոչ միայն 181 բանաձևը (չնայած այն, ըստ երևույթին, գիտակցված կամ անգիտակցական սխալ էր): ՄԱԿ-ի ԳԱ 1947-ի բանաձևն անլուծելի դարձրեց արդեն գոյություն ունեցող խնդիրը՝ նախապես առաջարկելով Պաղեստինի բաժանման սադրիչ տարբերակ։
Սուրեն Սարգսյանի դիտարկմամբ՝ ամենամեծ մարտահրավերը և խնդիրը, որն առնչվում է նաև Հայաստանին, Իրանի նկատմամբ ԱՄՆ ագրեսիվության աստիճանն է, նաև՝ ներգրավվածության:
Ամերիկայի բոլոր ավետարանչական բողոքականների գրեթե կեսը քրիստոնեական սիոնիզմի հետևորդներ են՝ Իսրայելի կողմնակիցներ: Ժամանակ առ ժամանակ ռուսական ԶԼՄ-ներում հայտնվում է «քրիստոնեական սիոնիզմ» արտահայտությունը։ Բայց ռուս ընթերցողների մեծամասնությունն առանձնապես դրան ուշադրություն չի դարձնում։ Ներկայիս աշխարհում քիչ տարօրինակություններ չկան:
Ամերիկացի ռազմական փորձագետները նշում են՝ իսրայելցի զինվորականներն ու հետախուզությունը, ոչ պակաս, քան Թուրքիան, նպաստեցին Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի կայծակնային ռազմական նվաճմանը:
«Իսրայելը կարող է ագրեսիվ գործողությունների գնալ Իրանի նկատմամբ, ուստի պրոիսրայելական Թրամփը կարող է խրախուսել Իրանի դեմ ռազմական գործողությունները, ինչի պարագայում իրավիճակը Սյունիքի մասով կփոխվի։ Իրանը նման զարգացման պարագայում չի զսպի Թուրքիային և Ադրբեջանին, և այդ դեպքում մեծ ռիսկ կա, որ Ադրբեջանն ուժով կլուծի Սյունիքի խնդիրն իր համար»,- ասաց Արթուր Խաչիկյանը։
