Սաթիկ Սեյրանյանի «Պրեսսինգ» հաղորդաշարի հյուրը երգիծական «ԱրմՔոմեդի» հաղորդաշարի համահեղինակ և սցենարիստ Նարեկ Մարգարյանն է։
Ումի՞ց են դրանք ստացվում և ինչի՞ համար։ Այս հարցերն են, որոնք պատասխան են պահանջում, բայց մնում են անպատասխան։
Հ․Գ․ «Ֆրիդոմ հաուզ» իրավապաշտպան կազմակերպությունը, ինչպես հոդվածի սկզբում նշեցի, անկախ կառույց չի։ «Ֆրիդոմ հաուզ»-ն արտահայտում է ԱՄՆ քաղաքական շահերը՝ մարդու իրավունքների շղարշի տակ։Մինչև 2005թ․ Ուզբեկստանում տեղի ունեցած Անդիջանի դեպքերը, «Ֆրիդոմ հաուզ»-ն Ուզբեկստանը համարում էր կայացած ժողովրդավարականերկիր:
Հայաստանի ներքաղաքական կյանքը կառուցված է մի շարք թեզերի, կամ, ինչպես հիմա մոդայիկ է ասել, նարատիվների վրա։ Իշխանությունն առաջնորդվում է իր «լեգիտիմության», «ժողովրդի քվեի» ու դրանց միջոցով՝ իր գործած բոլոր տապալումներն արդարացնելու կեղծ թեզով, իսկ ընդդիմադիր շրջանակների որոշ մասն իր գործունեությունը կառուցում է ժողովրդի անտարբերության, երկրի մարտահրավերներին ադեկվատ չլինելու մասին պնդումների հիման վրա։
«Մենք ցանկանում ենք, որպեսզի պետական գնումների համակարգը բարեփոխվի այն ուղղությամբ, որպեսզի այն հնարավորինս լինի ճկուն և մոբիլ, միևնույն ժամանակ, պահպանի արդար մրցակցության սկզբունքը և հնարավորինս զերծ լինի կոռուպցիոն երևույթներից, երրորդը՝ երաշխավորի պետական միջոցների ծախսման և ստացվող արդյունքի որակը»,- դեռևս 2019 թվականին հայտարարել էր Նիկոլ Փաշինյանը:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը փաստաբան, միջազգային իրավունքի մասնագետ, «Կոնցեռն Դիալոգ» փաստաբանական գրասենյակի կառավարիչ-գործընկեր Արամ Օրբելյանն է:
«Իշխանամետությունը պետականամետությունից և իշխանությունը պետությունից միտումնավոր չտարբերողներն ու չտարանջատողները նույն կերպ չեն տարբերում ու տարանջատում մարմնավաճառությունը հավատարմությունից:
Ընդամենը 2 ամիս առաջ Ստրասբուրգում մի զրույց եմ ունեցել եվրոպացի բարձրաստիճան պաշտոնյայի հետ, որն off-the-record ինձ ասել է՝ եթե ուղիղ եթերում Նիկոլն անգամ հայ զինվոր ուտի, մենք դա չենք դատապարտելու, որովհետև ինքը լավագույն գործիքն է, որը պետք է տարածաշրջանից դուրս մղի ՌԴ-ին, եթե այն, ինչ անում է Նիկոլը, դա արվեր նախկին իշխանություններից որևէ մեկի, օրինակ՝ Սերժի ժամանակ, կես ժամ հետո ՀՀ հարցով համազեկուցողները կլինեին Երևանում՝ զեկույց նախապատրաստելու, իսկ որպես առաջին քայլ՝ Հայաստանի պատվիրակությանը կզրկեինք ձայնի իրավունքից:
Կոռուպցիայի բացահայտում սովորաբար տեղի է ունենում՝ քաղաքական նպատակահարմարությունից ելնելով։ Կոռուպցիոն դրսևորումներ ամեն տեղ էլ կարող են լինել, այլ բան, թե տվյալ պահին որքանով են իշխանությունները շահագրգռված դրանք գաղտնազերծել ու հրապարակայնացնել։
Amnesty International-ը հրապարակել է 2022/23 զեկույցը՝ Աշխարհում մարդու իրավունքների վիճակի մասին: Միջազգային կառույցը մասնավորապես արձանագրել է՝ «իրավապահները հակակառավարական ցույցերի ժամանակ չափից ավելի ուժ են կիրառել, խոսքի ազատությունը սահմանափակվել է, քանի որ հարյուրավոր մարդիկ ենթարկվել են քրեական հետապնդման, լրագրողների գործունեությունը խոչընդոտվել է ցույցերը լուսաբանելիս» և այլն:
Այն, որ կոռուպցիան Հայաստանում ընդլայնվել է, հաստատում են ոչ միայն տեղական, այլև միջազգային կառույցները։ Չեն թաքցնում նաև իշխանությունները։ Թեև ցանկության դեպքում էլ չեն կարող թաքցնել, որովհետև դա տեսնում են բոլորը։
2020 թվականի մայիսի 16-ին առցանց մամուլի ասուլիսի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հրապարակել էր 4-րդ 100 փաստը Նոր Հայաստանի մասին, որում պատվավոր հորիզոնական էր հատկացրել նաև Heritage Foundation-ի կողմից «Տնտեսական ազատության ինդեքս 2020»-ում արձանագրված արդյունքին, ըստ որի՝ Հայաստանը «չափավոր ազատ» երկրների խմբից տեղափոխվել էր «հիմնականում ազատ» երկրների խումբ:
Քաղաքական ու պետական գործիչների տարբերության մասին կան տասնյակ տեսություններ, հազարավոր գեղեցիկ արտահայտություններ ու բազմաթիվ ցցուն օրինակներ։ Դրանցից ամենացցունի ականատեսն ենք այսօր Հայաստանում՝ ի դեմս Նիկոլ Փաշինյանի, ով ունի պետական գործչի զրոյական հատկանիշներ, և իրեն դրսևորում է հարյուր տոկոսով՝ որպես քաղաքական գործիչ։
Տնտեսագետը հիշեցրեց ՊՎԾ նախկին պետի հետ կապված դեպքը, Փաշինյանի բարեկամների հետ կապված դեպքերը, որոնք հրապարակվել են մամուլում: Հիշեցրեց նաև տրվող պարգևավճարների մասին:
«Ես գիտեմ, որ գործն արդարացման հիմքով կարճվել է,- Հակակոռուպցիոն դատարանի նորանշանակ նախագահ Խաչիկ Ղազարյանի քրեական գործի մասին լրագրողի հարցադրմանն անդրադառնալով՝ ասուլիսում նշեց Նիկոլ Փաշինյանը՝ հավելելով,- Ի վերջո, դատական համակարգից պետք է այդ մարդիկ նշանակվեն: Խնդիրն այն է, որ դատական համակարգը մեկ գործողությամբ չենք կարող դարձնել այնպիսին, ինչպիսին ուզում ենք: Կառավարությունն ի՞նչ կարող է անել, օրինակ, բարձրացնում է դատավորների աշխատավարձերը, փորձում է սոցիալական երաշխիքների համակարգ ստեղծել:
Լոռի Բերդում որևէ մեկի համար գաղտնիք չէ, որ Պապիկյանները գնում են այն ամենը, ինչ վաճառվում է՝ հողեր, անասուններ, բնակարաններ:
GALLUP International Association-ի Հայաստանում լիիրավ անդամ Էմ Փի Ջի ՍՊԸ տնօրեն Արամ Նավասարդյանն այսօր ներկայացնում էր հունվար-փետրվար ամիսներին Հայաստանում տեղի ունեցած ակտուալ իրադարձությունների վերաբերյալ հարցումների արդյունքները:
«Այսինքն՝ մեկին ազատել են պարտքերից, մեկին՝ մի հրաշքով սնանկությունից են փրկել, երրորդին՝ մի քանի միլիոն վարկային պարտավորություն են մարել և նոր վարկեր են թույլ տվել, որ ձեռք բերի, մեկի բիզնեսն են կայացրել և այլն… Ու կանչել են ՀՔԾ ասել են՝ ամեն ինչի գինը մեկ-երկու ստորագրութուն է ՝ խնդիր է՞ դա քեզ համար: Ցավոք, այդ մարդկանց համար մարդկային և մասնագիտական արժանապատվությունից ավելի կարևոր է եղել այդ թուղթը ստորագրելը. հիմա գալիս են դատարան, և տեսնում ենք, թե ինչպես չեն կարողանում հիմնավորել իրենց ասածը»,- պարզաբանեց նա:
Նիկոլ Փաշինյանի գոյությունը Հայաստանի իշխանության ղեկին ինդուլգենցիա է բոլորի համար՝ ցանկացած հանցանք գործելու ու պատասխանատվության չենթարկվելու իմաստով։ Իսկ «հայկական ժողովրդավարությունը», որ ժողովրդավարածաղրանք է, իրականում հրաշալի միջավայր է նմանների համար։
Այսօր ԱԺ-ում կառավարության հետ հարցուպատասխանի ժամանակ նախկին ԲՀԿ-ական, իսկ այժմ ՔՊ-ական պատգամավոր Սերգեյ Բագրատյանը, դիմելով Նիկոլ Փաշինյանին՝ ասաց, որ ունի կոռուպցիոն ռիսկերի վերաբերյալ մտահոգություններ և ուզում է դրանք փոխանցել նրան։
«Ախմախություն-մարսողություն» մեխանիզմը Նիկոլ Փաշինյանը կիրառել է նաև արտաքին քաղաքական հարաբերություններում՝ Պուտինին չդիմավորելը որպես «ինքնիշխանության մարմնավորում» ներկայացնելուց ու Եվրամիությանն ուղղված ծաղրից (ձեր առաջարկած օգնության չափ գումար կստանանք մեր մի քանի օլիգարխներին «թափ տալով»)՝ մինչև հակաչինական կրոնաքաղաքական շարժումներին անդամակցություն…
«Նա իշխանության եկավ թալանը կոպեկ առ կոպեկ վերադարձնելու թեզիսների վրա և այսօր ու երևի տևական ժամանակ՝ պատմության մեջ մնալու է ուղեղ լվալու առաջատարներից մեկը: Եթե երբևէ Նոբելյան մրցանակաբաշխության մեջ «ուղեղի լվացման» նոմինացիա լինի, նա լինելու է թիվ մեկ հավակնորդը»,- «Թավշյա իշխանազավթման բիրտ կոռուպցիան» թեմայով քննարկման ժամանակ նշեց ԱԺ նախկին պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանը՝ հիշեցնելով մի քանի մտքեր Նիկոլ Փաշինյանի՝ պաշտոնավարման 100 օրվան նվիրված հանրահավաքի ելույթից:
Կար ժամանակ, երբ Նիկոլ Փաշինյանը հպարտանում էր, թե Հայաստանում վերացրել է համակարգային կոռուպցիան։ Հիմա այդ մասին այլևս նախկին էնտուզիազմով չեն խոսում։
Համեմատեք՝ 2018 թվականի «թավշյա հեղափոխությունից» առաջ և հիմա նրանց հնարավորություններն ու ֆինանսական, գույքային կարողությունները. անզեն աչքով էլ կտեսնեք նրանց փոխակերպումները՝ թանկարժեք ավտոմեքենաները, ամառանոցներն ու բնակարանները, թանկարժեք վոյաժները, ցոփ ու շվայտ կյանքը, միլիոնավոր պարգևավճարները, թանկարժեք հագուկապը, ընտանիքի անդամների, բարեկամների պաշտոնները, բիզնեսները, տենդերները…
«Երբ հետևում եմ այդ մարմինների գործունեությանը, ինձ մոտ հարց է առաջանում՝ երբ մամուլում հրապարակումներ են լինում, արդյո՞ք դրանից հետո Կոռուպցիայի կանխարգելմամբ զբաղվող մարմինները զբաղվում են մամուլի այդ հրապարակումներով»,- հնչեցրած հարցից հետո Հոկտանյանը շարունակեց, որ իր կարծիքով՝ չանելու պատճառները մի քանիսն են՝ քաղաքական կամքի կամ ռեսուրսների բացակայություն։
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանն այսօր խորհրդարանում անդրադառնալով Կոռուպցիայի դեմ պայքարի օրվան և իշխանությունների կողմից դրա դեմ տարվող պայքարին՝ նշեց.
Այսօր Երևան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանում՝ դատավոր Լիզա Գրիգորյանի նախագահությամբ, վերստին մեկնարկում է հայտնի «Իկրայի գործով» նիստը, որով Նիկոլ Փաշինյանի դուստրը՝ Շուշան Փաշինյանը, «Քաղաքացիական գիտակցություն» ՀԿ-ի և «Antifake» լրատվական կայքի հիմնադիր Նարեկ Սամսոնյանից պահանջում է հրապարակայնորեն հերքել զրպարտություն համարվող տեղեկությունները և փոխհատուցում վճարել:
Կառավարությունը նախատեսում է հաջորդ տարվանից ներդնել քաղաքացիների եկամուտների պարտադիր հայտարարագրման համակարգ, որն ամբողջությամբ գործելու է մի քանի տարվա ընթացքում՝ փուլերով։
Երեկ Բարձրագույն դատական խորհուրդը (ԲԴԽ) աշխատանքային օրվա ավարտին հաղորդագրություն հրապարակեց, որում երկու, մեկը մյուսից աղաղակող տեղեկություն կար: