Հայաստանի Անկախության Հռչակագրի կապակցությամբ երկրի գլխավոր բանակցողի հերթական ձանձրալի բողոքի ակցիան զուրկ էր որևէ հիմնավորումից։ Սակայն նա դա արեց, քանի որ պարտադրված էր անել և անել հենց նման ցնորամիտ մատուցմամբ։
Հայաստանը գտնվում է չբարձրաձայնվող, արհամարհվող ճգնաժամում։ Դա հաղթահարելու համար, ի թիվս այլ անելիքների, գուցե առաջին հերթին՝ անհրաժեշտ է բազմաթիվ գաղափարների, հատկապես՝ կաղապարների, մտածողության, աշխարհայացքի և էլի շատ հասկացությունների վերարժևորում։ Սակայն դա անելուց առաջ, կենսականորեն կարևոր է «ցանկապատի կառուցումը» կամ ներքին սահմանազատումը, որի դեպքում՝ ամրագրելով անսակարկելի արժեքներն ու կառուցակարգերը, արտաքին սահմանազատումը կարող է սպասարկել ցանկապատից/սահմանից ներս գտնվող ամենայնի շահերի սպասարկմանը, և ոչ թե՝ հակառակը, ինչը տեղի է ունենում այսօր։
Սեպտեմբերի 26-ին Սահմանադրական դատարանը (ՍԴ) որոշեց՝ 2024 թվականի օգոստոսի 30-ին ստորագրված «Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության միջև պետական սահմանի սահմանազատման և սահմանային անվտանգության հարցերով հանձնաժողովի ու Ադրբեջանի Հանրապետության և Հայաստանի Հանրապետության միջև պետական սահմանի սահմանազատման պետական հանձնաժողովի համատեղ գործունեության մասին» կանոնակարգում ամրագրված պարտավորությունները համապատասխանում են Սահմանադրությանը:
«Արցախի հանձնողը հենց ինքը՝ վարչապետ Փաշինյանն է, որ Պրահայում Ալիևի հետ հայտարարեց՝ Արցախը պատկանում է Ադրբեջանին, հետևաբար՝ Նիկոլ Փաշինյանն իրավունք չունի ո՛չ նախկիններին մեղադրելու, և ո՛չ էլ Արցախի այդ օրերի իշխանություններին»,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց «Կալիֆոռնիա Կուրիեր» թերթի գլխավոր խմբագիր, ամերիկահայ գործիչ Հարութ Սասունյանը՝ արձագանքելով ՀՀ իշխանական բուրգից հնչող տարատեսակ հայտարարություններին, որոնցով Արցախի կորստի բեռը փորձում են դնել Արցախի իշխանությունների ուսերին։
«Մադրիդյան սկզբունքների տարբեր վարիացիաների արդյունքում առաջանում է այն ժառանգությունը, որը 2018թ.-ին առկա էր բանակցային սեղանին»,-այս մասին ՀՀԿ նախաձեռնությամբ կազմակերպված համաժողովի ընթացքում ասաց ՀՀ ԱԺ նախկին պատգամավոր Կարեն Բեքարյանը՝ ներկայացնելով «Արցախյան հակամարտության կարգավորման բանակցային գործընթացի հիմնական փուլերը 1994-2018թթ.» խորագրով զեկույցը։
«ԼՂՀ հռչակումը դարձավ այն մեկնակետը, որից սկսվում է Արցախի նորագույն պատմության նոր փուլը։ Քաղաքական այդ կարևոր որոշմանը հաջորդած առաջին քայլերով Արցախի հայությունը պետք է դրսևորեր ինքնուրույն պետական հաստատություններ ձևավորելու իր ունակությունը, ինչը լուրջ փորձություն էր»,- ՀՀԿ նախաձեռնությամբ կազմակերպված «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության անկախության հիմնախնդիրն իրավական և քաղաքական հարթություններում» վերտառությամբ համաժողովի ընթացքում այս մասին ասաց ԱՀ ԱԺ նախկին նախագահ Աշոտ Ղուլյանը, ներկայացնելով «ԼՂ Հանրապետության հռչակումը ԽՍՀՄ փլուզման համատեքստում (1991թ. սեպտեմբերի 2-ից մինչև դեկտեմբերի 10)» զեկույցը։
Այսօր Արցախի Հանրապետության անկախության 33-ամյակն է։ 1991 թվականի սեպտեմբերի 2-ին, երբ Արցախը գտնվում էր ռազմական գործողությունների մեջ, նա հռչակեց իր անկախությունը։
«Հայաստանի պետական շահը» ձևակերպում է, որ ասել է մի օր ավել իշխանություն պահելու համար.Թևան Պողոսյան
Երբ արդեն ակնհայտ էր Ռուսաստանի ու Ղազախստանի նախագահների միջնորդական առաքելության և Ժելեզնովոդսկում ստորագրված համաձայնագրի անարդյունավետությունը տարածաշրջանում իրադրության նորմալացման համար, քանի որ ադրբեջանական կողմը գերադասում էր հակամարտությունը լուծելու ռազմական ուղին, ավելի քան հրատապ է դարձել ինքնապաշտպանության ուժերի կազմավորման տեմպերի արագացման ու պաշտպանության արդյունավետ կազմակերպման համար անհրաժեշտ միջոցների հայթայթման հարցը:
«Փաշինյանը, ընդհանուր առմամբ, փուլ առ փուլ նախապատրաստում է նոր զիջումներին,- 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի ասուլիսին ու դրան հաջորդած Տավուշյան հանդիպումներին՝ նշեց քաղաքագետ, քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանը՝ հիշեցնելով,- Սովորաբար վերջին 3 տարիների ասուլիսներն ու մեկ լրագրողի մասնակցությամբ մենախոսությունները զիջումներին են առնչվում: Այս անգամ նա հասարակությանը պատրաստում էր 4 գյուղերի, անկլավների թեմային: Բայց բացի այդ խնդիրը հրապարակայնացնելը՝ նա հիմնականում մեսիջներ էր ուղարկում արտաքին աշխարհին»:
«Փաշինյանի խմբագրած թերթը քսան տարի շարունակ տպագրել է հետևյալ սկզբունքը՝ հայ ժողովուրդն իրավունք չունի լինելու ռուսամետ, ամերիկամետ, եվրոպամետ, միաժամանակ հայ ժողովուրդն իրավունք չունի լինելու հակառուս, հակաամերիկյան, հակաեվրոպական։ Սա պարզ և բոլորին հասկանալի բանաձև է։ Եթե ուզում ես գործոն լինել, չպետք է լինես որևէ մեկի ենթական, ստրուկը կամ ֆանատը, պիտի արժանապատիվ կեցվածք ցուցաբերես»:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) Գործադիր մարմնի (ԳՄ) անդամ, ՀՀ Ազգային ժողովի (ԱԺ) նախկին փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովն է։
«Երրորդ Հանրապետությունը, որի հիմնադիրներից է նաև Աշոտ Նավասարդյանը, Հանրապետականը, այլևս գոյություն չունի, որովհետև Երրորդ Հանրապետության հիմքն Արցախյան շարժումն էր, հայկական Արցախն էր, իսկ այսօրվա կառավարիչները՝ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ, արդեն տարիուկես է՝ հրապարակային հրաժարվել են Արցախից, Արցախը հաջողությամբ ճանաչել են Ադրբեջանի մաս, հիմա էլ բյուջե են քննարկում, որտեղ Արցախի մասին ոչ մի տող չկա»,- ասաց Շարմազանովը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքական վերլուծաբան Արմեն Բաղդասարյանն է:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայ ազգային կոնգրես (ՀԱԿ) կուսակցության փոխնախագահ Լևոն Զուրաբյանն է:
Արցախը հանձնողը վաղը հանձնելու է Հայաստանը ու այս հրապարակը. Չալաբյան
Օրվա խորհուրդը մեկն է՝ Արցախը երբեք չի լինելու Ադրբեջանի կազմում. Շուշան Պետրոսյան
Փաշինյանին ասում եմ՝ հեռացվելու է շուտով. Շարմազանով
Հարցն այն չէ, որ մարդիկ լռում են, պետք է, ուղղակի, նրանց հոգին իմանալ. Ռազմիկ Ամյանը՝ լռող մտավորականներին
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Հայացք» վերլուծական կենտրոնի խորհրդի նախագահ Կարեն Բեքարյանն է։
Մինչև 44-օրյա պատերազմը՝ 2020 թվականը, Նիկոլ Փաշինյանն Անկախության հռչակագրի օրվա իր ուղերձում ամենակարևոր հաղթանակն էր համարում Արցախյան փառապանծ ազատամարտը, պատերազմից հետո արդեն՝ հաղթանակների մասին հիշատակումը դառնում է պակաս կարևոր, և Փաշինյանը սկսում է խոսել դաշնակիցների հետ շփումների, անվտանգության, հարևանների հետ կարգավորված հարաբերություններ ունենալու մասին:
«Ապագա Հայկականը» և «Ավրորա» նախաձեռնությունների համահիմնադիր, Արցախի նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանն այսօր ևս Արցախից տեսակապով միացավ «Ապագա Հայկականը» նախաձեռնության կազմակերպած համաժողովին:
Արդեն վեցերորդ օրն է` Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհը Ադրբեջանը շարունակում է փակ պահել: ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանն ադրբեջանական հերթական սադրանքից հետո Հայաստանի իշխանություններին կոչ արեց ճանաչել Արցախի անկախությունը։
Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող գրականության ներկայացուցիչները 168.am-ի հետ զրույցում անդրադարձան այն հարցին, թե ինչո՞ւ մենք չենք կարողանում միավորվել մեր առջև ծառացած խնդիրները լուծելու, դժվարությունները միասին հաղթահարելու համար, փոխարենը՝ բաժանվել ենք գաղափարական, երբեմն էլ՝ ոչ գաղափարական բևեռների։ Ի՞նչն է սխալ արվել այս 30 տարվա ընթացքում և ինչպե՞ս պետք է ուղղել սխալը։
Տոնը «Եռաբլուր»–ից սկսելը, անկախության զոհերին հարգանքի ու խոնարհումի տուրք մատուցելը հոգևորականը կարևոր և օրինաչափ է համարում, սակայն օրինաչափ չի համարում այն, որ բավարար պաշտպանվածության բացակայությամբ պայմանավորված ենք զոհեր ունենում: Նա ցավով է արձանագրում, որ 44-օրյա պատերազմի հետևանքով ունենք նոր դիրքեր, որոնք խոցելի են:
