Տպագիր թերթի վերջին համարը

«Ղարաբաղի միացումը Հայաստանին ավելի իրատեսական է, քան Ղարաբաղի անկախացումը: Սակայն խնդիրը ղարաբաղյան հարցի վերաբերյալ հասարակական բանավեճի ցածր մակարդակն է»,- ասում է Ռիչարդ Կիրակոսյանը:

2001թ. վերջին՝ նախագահական ընտրություններից առաջ, այդ պահին ռուսամետ դիրքերից հանդես եկող ՕԵԿ-ն ԱԺ ներկայացրեց «Ռուսաց լեզուն երկրորդ պետական լեզու ճանաչելու մասին» օրենսդրական նախաձեռնությունը: Այդ ժամանակ ՀՀ-ն արդեն ԵԽ անդամ էր և արտաքին քաղաքական կողմնորոշումն ուրվագծվում էր դեպի Եվրոպա: Օրինագիծը մերժվեց: Շատ ժամանակ չանցած Արթուր Բաղդասարյանն արդեն «մարտնչում» էր հանուն եվրոպական ինտեգրացիայի:

«Երբեմն բողոքները, գանգատները շատ են լինում, քանի որ մեր հանրությունը ճիշտ չի գնահատում իր իրավունքները, ստանալիքը, իրեն տրվածը և սկսում է բողոքել»,- ասում է պարոն Պողոսյանը:

Մարդիկ այլևս չեն հավատում ո՛չ եվրաինտեգրման, ո՛չ էլ եվրասիական ինտեգրման գովազդվող օգուտներին: Բոլորին պարզ է, որ ինտեգրացիոն ծրագրերի աշխարհաքաղաքական վեկտորի ընտրությունը պայմանավորված է ոչ թե ազգային շահերի հաշվառմամբ, այլ իշխանությունն ամեն գնով պահելու և Հայաստանի քաղաքացիներին անպատիժ թալանելու ձգտումներով: Բոլորը հասկանում են, որ աշխարհաքաղաքական կենտրոնները երաշխավորում են այս խաղի կանոնները, և ամենքն իրենց կողմից փորձում են Հայաստանի քաղաքացիների իրավունքների անտեսման հաշվին վարչախմբից ինչ-ինչ աշխարհաքաղաքական օգուտներ կորզել:

Երբ Սարգսյանը հայտարարեց եվրոասոցիացումից հրաժարվելու մասին, Հայաստանում գրեթե ոչ ոք չընդվզեց այդ որոշման դեմ: Երկրի հիմնական ընդդիմադիր կուսակցությունները հայտարարեցին, որ Եվրասիական միությանն այլընտրանք չկա, կամ այդ գործընթացը համարեցին անշրջելի: Իսկ հասարակությունը Եվրասիական միությանն անդամակցելու որոշումը համարեց իրերի բնական վիճակին համահունչ` «Հավերժ Ռուսաստանի հետ» կարգախոսի շրջանակներում:

Ռիչարդ Կիրակոսյանը պատմեց, որ Բաքվում` նույն հյուրանոցում, որտեղ հանգրվանել էր հայկական պատվիրակությունը, տեսել է ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովին: Սակայն նա ավելի մտահոգիչ համարեց այն փաստը, որ Լավրովի հետ միասին Բաքու էին մեկնել նաև Մինսկի խմբի ռուսաստանցի համանախագահ Իգոր Պոպովը, ինչը նշանակում է, որ ԼՂ հարցը եղել է Լավրովի և նրա ադրբեջանցի գործընկերոջ բանակցությունների օրակարգում, ինչպես նաև ռուս երկու բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, որոնք ընդգրկված են Ադրբեջանին զենք մատակարարելու գործընթացում: «Հայաստանն ավելի մեծ հարգանք պետք է պահանջի Ռուսաստանից և նրա հետ հարաբերություններից»,- նշեց Ռ. Կիրակոսյանը:

«Դվին Հոլդինգը» հիմնադրվել է 2011 թ. հունվարին: Որպես համահիմնադիրներ` պետռեգիստրում գրանցված են Ռաֆիկ Սարգսյանը, Տիգրան Սարգսյանը, Կառլեն Առաքելյանը, Սամվել Մելիքսեթյանը, Միքայել Մնացականյանը: Ռաֆիկը Տիգրան Սարգսյանի որդին է և, տարածված լուրերի համաձայն, սերտ կապեր ունի քրեական աշխարհի հետ, որի պատճառով գտնվում է իրավապահների ուշադրության կենտրոնում, և անցած տարի հունիսին նրան նույնիսկ կանչել են հարցաքննության, բայց մի քանի ժամից անհասկանալի կերպով բաց են թողել:

Ոչ իշխանական ուժերը թեժ աշնան սպասումը գեներացնելով` իշխանությանն ուղերձ են հղում՝ եթե հանկարծ անգամ մտածեք Եվրասիական միությունից հրաժարվելու մասին, այնպես կմոբիլիզացնենք հասարակությանը, որ ընկեր Պուտինն անձամբ ողջույնի ուղերձ կհղի Ազատության հրապարակի հանրահավաքի մասնակիցներին:

Կարծել, թե Գառնու տաճարի հարևանությամբ կառուցվելիք սրճարանը կնպաստի զբոսաշրջության զարգացմանը, նույնն է թե` պնդել, որ Օպերային թատրոնի շենքի հարևանությամբ կառուցված բազմաթիվ սրճարանները նպաստում են Հայաստանում օպերային արվեստի զարգացմանը:

Կուրկուման լավագույն բնական հակաբիոտիկներից մեկն է։ Կուրկումին ներկանյութը նպաստում է «վատ» խոլեստերինի հեռացմանը` արյան հոսքից, և լեյկոցիտների ընդհանուր թվի ավելացմանը։

Կոլերովը ներկայացրել է ղարաբաղյան հարցի լուծման վերաբերյալ իր պատկերացումները: Ինչո՞ւ Կոլերովը որոշեց նախաձեռնել ղարաբաղյան հարցի լուծումը: Խաղաղասիրական հայացքների՞ց ելնելով, թե՞ դրանով նա հերթական անգամ ուղերձներ է հղում կողմերին:

Մայիսի 29-ի Աստանայում Եվրասիական բարձրագույն խորհրդի ընդլայնված նիստի ժամանակ ԵՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության համաձայնագրի ստորագրման համար ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը ժամկետ խնդրեց մինչև հունիսի 15-ը, Ղազախստանի նախագահն առաջ քաշեց Ղարաբաղի խնդիրն ու նշեց մինչև ամսվա վերջ, իսկ գագաթաժողովի որոշման մեջ ժամկետը մինչև հուլիսի 1-ն է:

Այսօր «Կուտակային կենսաթոշակների» մասին օրենքի ընդունումից հետո բոլորը հասկացան, որ նոր կառավարությունը պարզապես ժամանակ էր շահում։

«12 կետանոց հայտարարության առաջին կետը ասում է՝ վերացնել պարտադիր կուտակային համակարգը, այս փոփոխությամբ պարտադիր բաղադրիչը ոչ միայն չի վերացվում, այլ այս նոր բերված օրենքի նախագծով արձանագրված է առնվազն մի 50 տեղ, որտեղ խոսվում է պարտադիրի մասին: Նշանակում է, որ նոր բերված օրենքը բացարձակապես չի համապատասխանում մեր պատկերացումներին, մեր պատկերացումներն ու օրենքի նախագիծը հակադիր են»,- ասում է Արամ Մանուկյանը:

ԲՀԿ խմբակցության պատգամավոր Միքայել Մելքումյանի համոզմամբ` քաղաքական որոշման խնդիր կա. «Մեզ լսում է ամբողջ ժողովուրդը: Պետք է մասնագիտական վերուծությունը համադրել քաղաքական որոշումների հետ: Հայաստանի թիվ մեկ լրջագույն խնդիրն այն է, որ ասում են` կա քաղաքական որոշում, ինչ ուզում եք` արեք: Մենք դեմ ենք այս տեսքով ռեֆորմի իրականացմանը, գտնում ենք, որ ոչ թե կոսմետիկ, այլ լուրջ վերափոխման կարիք ունի»:

Հարցին, թե իր հետ կապված բազմաթիվ բողոքներ կան, որոնց մասին հրապարակումներ են լինում նաև հայաստանյան մամուլում, Անդրանիկ Մանուկյանը պատասխանել է. «Ինձ համար ավելի հեշտ է պայքարել Ուկրաինայում գործող ադրբեջանական լոբբիստների հակահայկական գործունեության դեմ, քան Հայաստանի ադրբեջանական լրտեսական ցանցի:

Մինչև երեկ հայտնի չէր, թե ԲՀԿ-ն ինչպիսի դիրքորոշում ունի «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին օրենքի նախագծի նկատմամբ, որը խորհրդարան է ներկայացրել Հովիկ Աբրահամյանի ղեկավարած կառավարությունը: Երեկ ԲՀԿ-ականները հայտարարել են, որ իրենք ևս կողմնորոշվել են և քառյակի մյուս երեք կուսակցությունների հետ համերաշխ դեմ են քվեարկում:

Ռուսաստանցի քաղաքագետ Մոդեստ Կոլերովը, ով վերջին շրջանում մասնագիտացել է այլ պետությունների տարբեր բնույթի ազդանշաններ ուղարկելու մեջ, հանդես է եկել ուշագրավ հրապարակմամբ` ներկայացնելով ծրագիր Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ:

Վաղը Սերգեյ Լավրովը ժամանելու է Հայաստան: Նա այստեղ ևս ինչ-որ հայտարարություններ է անելու, ենթադրաբար՝ ոչ Ադրբեջանին պարտադրվող այս կամ այն քայլի մասին, մտահոգ դեմքով գուցե խոսելու է սահմանային «բախումների» անթույլատրելիության մասին և հեռանալու է: Հուսանք՝ առանց զոհերի:

«Գազի բալոնը պատճառահետևանքային կապի մեջ չի գտնվում մահվան հետ: Դա լավ գիտի ցանկացած իրավաբան: Գազի բալոնը մահվան հետ պատճառահետևանքային կապի մեջ կլինի միայն մեկ դեպքում՝ եթե բախման հետևանքով գազի բալոնը տրաքեր, ու դրա արդյունքում երեխաները մահանային: Այս ամենի սկիզբը բալոնը չէ: Այս ամենի սկիզբն այն է, որ Վարդան Պետրոսյանն ընթացքի ուղղությունը շեղում է երթևեկությունից, մտնում հողածածկ գոտի: Խախտումն այդ պահից է սկսվում: Բալոնն ի՞նչ կապ ունի»,- ասում է Ռուբեն Բալոյանը:

Կարծում եմ, վաղ թե ուշ Հայաստանում կինոյով զբաղվող երիտասարդները ստիպված կլինեն բնագավառի ինքնակարգավորման պատասխանատվությունն իրենց ձեռքը վերցնել, փնտրել լուծումներ, եթե ուզում են ունենալ առողջ համակարգ և անկախ ֆիլմարտադրություն: Ավագ սերունդը չկարողացավ կողմնորոշվել և տեր կանգնել մեր կինոյին, այն կինոյին, որ շատ դժվարությամբ հենց իրենք էին ստեղծել:

Կոնկրետ մեր ոլորտի զարգացման համար ծնողների այս մտայնությունն ամենամեծ արգելակող հանգամանքներից մեկն է, և մենք ստիպված ենք PR-ով և քարոզչությամբ զբաղվել, որպեսզի մարդիկ հասկանան, որ իրենց պատկերացումներն այն մասին, թե ինչպես երեխան պիտի կրթություն ստանա և կարիերա անի, չեն համապատասխանում իրականությանը` ընդհանրապես, և ՏՏ ոլորտում` մասնավորապես:

Ընդդիմադիրների բողոքը հուժկու էր: Հայաստանյան իրավիճակին անծանոթ մեկին կթվար, թե նախկինում հենց իրենք՝ ընդդիմադիր պատգամավորներն են ընդունել բոլոր օրենքները: Ուստի հիմա նեղացել են, որ իրենց ժամանակին չեն տվել օրինագծերը: Վեճերն այնքան բուռն էին, որ լրատվամիջոցները չէին հասցնում փոխանցել պատգամավորների ասելիքը: Ափսոս:

«Ե՛վ իշխանությունները, և՛, այսպես կոչված, ոչ իշխանական ուժերն անընդհատ փորձում են` որպես արդեն կատարված փաստ և կատարված ընտրություն ներկայացնել Եվրասիական միությանն անդամակցելու անխուսափելիությունը: Վերջին հարցազրույցում, որքան հասցրեցի ծանոթանալ, Սերժ Սարգսյանը կրկին խոսում էր ինչ-որ էժան գազի մասին, որից բնակչությունն այդպես էլ տեղյակ չեղավ, ինչ-որ տնտեսական ձեռքբերումների, օգուտների մասին էր խոսում` լիովին անտեսելով հետևյալ երկու շատ կարևոր փաստերը»,- ասում է Կարապետ Ռուբինյանը:

«Մարդը պետք է սիրի ինքն իրեն, որպեսզի կարողանա ինքնադրսևորվել: Անպայման չէ, որ գոռոզ լինի, բայց պետք է, որ իր գինն իմանա և հասկանա, թե ի՞նչ ձգտումներ ունի: Պարզ է` ամեն մեկը մտածում է` լավերից լավագույնն է ինքը, բայց եթե քո թույլ և ուժեղ կողմերը չիմանաս, մեկ է, չես կարող մինչև վերջ օբյեկտիվ լինել»,- ասում է Լևոն Արոնյանը:

Նախագահի պատասխաններից այնքա՜ն հարցեր էին ծագում, որ ցանկացած լրագրողի համար դժվար կլիներ չընդհատել ու հընթացս հարցեր չտալ: Ցանկացածի համար, բայց ոչ «Հարցազրույցի» հեղինակի:

ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Վահրամ Բաղդասարյանը նույնիսկ չէր թաքցրել իր ուրախությունը և հայտարարել էր, որ «վերջապես շատ առողջ առաջարկներ են արել»: Սակայն այս ոգևորության վրա սառը ջուր լցրեցին Հանրային հեռուստաընկերությանը ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի տված հարցազրույցն ու ՀՀ կառավարության աշխատակազմի ղեկավար-նախարար Դավիթ Հարությունյանի մամուլում հրապարակված հայտարարությունը, թե իշխանությունը 12 պահանջներից և ոչ մեկն էլ չի պատրաստվում ընդունել: «Փաստաթուղթը կազմողները շտապողականություն են ցուցաբերել և լեզվաշարադրական բացթողումներ են ունեցել, որովհետև եթե նպատակը համագործակցությունն է, ապա պետք է բացառվեն «պահանջում ենք» և նման բառերը»,- ասել էր Սերժ Սարգսյանը:

Ողջունելու-չողջունելու հարց չկա, մենք ուղղակի ասել ենք, որ քառյակի հայտարարության մեջ կան որոշ պոպուլիստական կետեր, որոնք ընդունելի չեն:
Այն, որ ՀՀԿ-ականների մոտ դիրքորոշման փոփոխություն է տեղի ունեցել, միանշանակ է: Նրանք սկզբում ոգևորված էին քառյակի դիրքորոշման մեջ տեղի ունեցած փոփոխությունից. քառյակը կառավարության հրաժարականը պահանջելու փոխարեն` կառավարությանն առաջարկներ էր ներկայացնում, այն էլ` միանգամայն իրականանալի: Ինչո՞ւ են ՀՀԿ-ականները մերժում քառյակի հետ համագործակցելու առաջարկը և նրանց մղում արմատական դաշտ, դժվար է հասկանալ:

Երբ ոչ իշխանական ուժերից բաղկացած «Հրաշալի քառյակը» հրապարակեց իր 12 կետից կազմված հայտարարությունը, ՀՀԿ վերնախավի ներկայացուցիչների արձագանքը բավական դրական էր: Նրանք համարում էին, որ քառյակի վարքագիծը դարձել է ավելի կառուցողական, քանի որ հրաժարականներ պահանջելու փոխարեն` քառյակը փորձում է տնտեսական և իրավական բարեփոխումներ կատարելու առաջարկներ ներկայացնել իշխանությանը:

«Անհեթեթ գավառամտության դրսևորում է»,- 168.am-ի հետ հարցազրույցում ասաց ՀՀՇ վարչության անդամ Կարապետ Ռուբինյանը` մեկնաբանելով նախօրեին Սերժ Սարգսյանի՝ իր քննադատներին ուղղված հայտարարությունը՝ չպաշտպանել Արցախն իրենից: «Ինչ է թե` ինքը ղարաբաղյան ծագում ունի, ուրեմն ավելի շատ է մտածում Ղարաբաղի մասին, քան, ենթադրենք, ես, հա՞: Հայրենիքը մնում է հայրենիք, և հայրենիքի նկատմամբ սրիկայություն անողը կարող է սրիակայություն անել թե՛ փոքր հայրենիքի, թե՛ մեծ հայրենիքի նկատմամբ: Ծննդավայրը որևէ նշանակություն չունի: Եթե մարդ հակված է թալանելու սեփական երկիրը, ի՞նչ տարբերություն, հայրենիքի մեծ հատվածը կթալանի, իսկ փոքրը կխնայի՞»,- նշեց Ռուբինյանը: