Միջազգային

ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմում ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) ղեկավարի պաշտոնում առաջադրված, ՄԱԿ-ում ԱՄՆ նախկին դեսպան Սամանտա Փաուերը թվիթերյան իր միկրոբլոգի էջում Բայդենի կողմից Ցեղասպանության պաշտոնական ճանաչումից հետո մի շարք անձնական մտորումներով է կիսվել։

Պաղեստինցի արմատականները Գազայի հատվածից երեք հրթիռ են արձակել Իսրայելի կողմը, որոնցից երկուսը կալանվել են հակաօդային պաշտպանության համակարգի կողմից: Ապրիլի 26-ին Twitter-ում այդ մասին հաղորդել է իսրայելական բանակի մամուլի ծառայությունը:

ՌԴ-ում «ոչ բարեկամական պետությունների» ցուցակ է կազմվում, որում ընդգրկված երկրներին կարգելվի դիվանագիտական ներկայացուցչություններում աշխատանքի ընդունել ռուսաստանցիներին․ այդ ցուցակում կընդգրկվի նաև ԱՄՆ-ն։ Այս մասին հայտարարել է Ռուսաստանի ԱԳՆ-ի պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան։ Փաստաթուղթը, ինչպես նշել է Զախարովան, պատրաստվում է տարբեր գերատեսչությունների կողմից:

2021թ. ապրիլին Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (IMF) հրապարակած զեկույցի տվյալներով՝ Թուրքիայում գնաճի մակարդակը կազմել է 13.6 տոկոս: Նման ցուցանիշով Թուրքիան Եվրոպայում զբաղեցնում է վերջին հորիզոնականը:

Իրավապահ մարմինների աշխատակիցները 2020 թվականին 44 ահաբեկչական գործողություն են կանխել: Առցանց ճեպազրույցում այդ մասին հայտնել է Ազգային հակաահաբեկչական կոմիետի (ԱՀԿ) ղեկավարի առաջին տեղակալ Իգոր Կուլյագինը:

Ռումանիոյ հայությունն այս օրերին իր աղոթքի ձայնն է միացրել համայն աշխարհի հայության ձայնին՝ միասնաբար ոգեկոչելով Հայոց ցեղասպանության սուրբ նահատակներին:

Իսրայելի արտաքին գործերի նախարարությունն ապրիլի 24-ին հայտարարել է, որ ճանաչում է «հայ ժողովրդի սարսափելի տառապանքն ու ողբերգությունը», բայց չի ճանաչել 20-րդ դարի սկզբին Օսմանյան կայսրության կողմից իրականացված ջարդերը որպես ցեղասպանություն: Այս մասին տեղեկացրել է «The Times of Israel»-ը։

Արցախում վերջերս տեղի ունեցած պատերազմը հիշեցրեց, թե որքան է պատմության ժխտումը շարունակում նախապատրաստել բռնության վերադարձը:  Թվիթերի իր էջում այս մասին գրառում է կատարել Եվրոպական խորհրդարանում Հայաստանի հետ բարեկամության խմբի անդամ Ֆրանսուա Բելամին:

Հայոց ցեղասպանության 106-րդ տարելիցի կապակցությամբ Ժնևի Սուրբ Հակոբ հայոց եկեղեցում Շվեյցարիայի հայոց թեմի առաջնորդական տեղապահ Հոգեշնորհ Տ.Գուսան վարդապետ Ալջանյանի կողմից ապրիլի 24-ին մատուցվել է Սուրբ Պատարագ՝ ի հիշատակ Հայոց ցեղասպանության սրբադասված նահատակների։ Ոգեկոչկման արարողությունը շարունակվել է եկեղեցու հարևանությամբ բացօթյա տարածքում՝ Մեծ Եղեռնի զոհերի հուշարձանի մոտ։ Դուդուկահար Լևոն Մինասյանի կատարմամբ հնչել է Կոմիտասի «Դլե Յամանը»։ Այս մասին հայտնում է Շվեյցարիայում Հայաստանի դեսպանությունից, ելույթով հանդես է եկել Շվեյցարիայի հայկական միության (Union Arménienne de Suisse) փոխնախագահ Րաֆֆի Գիրագոսյանը։

Եվրոպական խորհրդարանի Սոցիալ-դեմոկրատների խմբակցությունը «Թվիթեր»-ի իր էջում ողջունել է ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի կողմից Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին հայերի զանգվածային սպանությունները ցեղասպանություն ճանաչելը:

Արգենտինայի Հանրապետության նախագահ Ալբերտո Ֆերնանդեսը «Թվիթեր»-ի էջում գրառում է կատարել, որում ընդգծել է հայկական մշակույթի նկատմամբ հարգանքի իր հանձնառությունն ու վերահաստատել, որ հայ համայնքի կողքին է: Արգենտինայի Հանրապետության նախագահի՝ Հայոց ցեղասպանության 106-րդ տարելիցի կապակցությամբ գրառման մեջ մասնավորապես ասված է.

Վերջին տարիներին Հայոց ցեղասպանության մասին առավել շատ գիտական, փաստագրական գրքեր են տպագրվում։ Գրքերը լույս են տեսնում Հայաստանում և Հայաստանի սահմաններից դուրս։ Հատկանշական է, որ 20-րդ դարասկզբի անպատիժ մնացած մեծ ոճրագործության մասին ուսումնասիրություններ կատարում են նաև օտարազգի գիտնականներ։ Այդ ամենի հետ մեկտեղ՝ մեզ են հասել նաև ցեղասպանության մասին իրական պատմություններ, հուշեր, որոնք առավել խոսուն ու ազդեցիկ փաստեր են։

Թուրքիայի վիճակագրական կազմակերպությունը (TÜİK) հրապարակել է 2020-ին Թուրքիայի բնակչության թվաքանակի վերաբերյալ տվյալներ, որոնք մշակվել են ըստ բնակության հասցեների։ Այս մասին տեղեկացնում է ermenihaber.am-ը։

Կանադայում կորոնավիրուսի օրական դեպքերը մինչև ապրիլի վերջ 8600-ից կարող են կրկնապատկվել 15 հազարի, եթե ավելի խիստ միջոցներ չձեռնարկվեն: Այս մասին հայտարարել են Կանադայի առողջապահության ոլորտի ներկայացուցիչները:

Եվրոպական խորհրդարանի Renew Europe խմբակցությունը Հայոց ցեղասպանության 106-րդ տարելիցի առիթով հայտարարություն է արել՝ շեշտելով, որ այդ իրադարձությունները երբեք չպետք է մոռանալ:

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը պատմական գիտությունների թեկնածու, միջազգայնագետ Տիգրան Սարուխանյանն է:

Կալֆոռնիացի սենատոր Էնթոնի Պորտանտինոն (D – La Canada Flintridge) շեշտել է, որ մարդկությունը բարոյական պարտավորություն ունի՝ դատապարտելու բոլոր ցեղասպանությունները և պատասխանատվության ենթարկելու ոճրագործներին: Պորտանտինոն այս մասին նշել է Հայոց ցեղասպանության 106-րդ տարելիցի կապակցությամբ արված հայտարարությունում:

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը, չհամակերպվելով սեփական պետության անցյալի հետ, կրկին խուսափել է ցեղասպանություն անվանել 1915թ. Օսմանյան Թուրքիայի կողմից ծրագրված և իրականացված հայերի կոտորածները:

ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի խոսնակ Նենսի Փելոսին ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը պատմական քայլ է համարում: Փելոսին նման տեսակետ է հայտնել իր ուղերձում:

Եվրոպական խորհրդարանի անդամ Էմանուել Ֆրագկոսը («Եվրոպական պահպանողականներ և բարեփոխիչներ» ECR, Հունաստան) նամակ է հղել Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենին և Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելին՝ կոչ անելով կոնկրետ քայլեր ձեռնարկել Հայոց ցեղասպանության ճանաչման և Ադրբեջանի կողմից հայ գերիների վերադարձի ուղղությամբ:

Այստեղ մի խնդիր էլ կար․ երբ հայերը վերադարձել են իրենց տները, ո՞վ, թուրքը պետք է դո՞ւրս գար հայից գրաված տնից, իհարկե՝ ոչ։ Ու մարդիկ մնում էին թափառաշրջիկի կարգավիճակում՝ անտուն, անփող։ Պարզ է, որ պետք է կրկին գաղթականի ցուպը վերցնեին ու շարժվեին հարևան երկրներ։

Թուրքիայի ԱԳ նախարար Մևլյութ Չավուշօղլուն հայտարարել է, որ ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի՝ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին հայտարարությունը հիմնվում է պոպուլիզմի վրա, և Թուրքիան մերժում է այն:

Արձանագրենք, որ այսպիսով ամերիկահայ համայնքի պայքարը ոչ թե ավարտվում, այլ թևակոխում է նոր և ավելի վճռական փուլ` ջանքերը կենտրոնացնելով Արցախի հարցի արդար կարգավորման և պահանջատիրության ուղղությամբ։

«Պատմությունը ցույց է տալիս, որ մեր մաքսիմալիզմը միշտ մեզ կործանել է՝ սկսած 1890-ական թվականներից, երբ Հայկական հարցն առաջ քաշեցինք՝ կորցրեցինք Արևմտյան Հայաստանը, երբ ասում էին՝ Արցախի տարածքների մի մասը զիջեք՝ գնանք ստատուս-քվոյի փոփոխության, ասում էինք, չէ՞, ու դա բերեց Արցախի մեծ մասի կորստին։ Հիմա էլ խոսում են, այսպես կոչված, Մեղրիի միջանցքի մասին։ Պետք է դուրս գանք անիմաստ ամբիցիաներից, որովհետև մենք այդ ռեսուրսները չունենք։

Այսօր մենք ոգեկոչում ենք Հայոց ցեղասպանության 106-րդ տարելիցը, հիշում ենք նրանց, ում կորցրեցինք և հայտարարում, որ երբեք չենք մոռանա: Այս մասին իր ուղերձում ասել է ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի հետախուզության հարցերով մշտական հանձնաժողովի նախագահ Ադամ Շիֆը:

ԱՄՆ Կոնգրեսի հայկական հարցերով հանձնաժողովի համանախագահ Ֆրանկ Փալոնեն կարծում է, որ այսօր՝ Հայոց ցեղասպանությունից 106 տարի անց, նմանօրինակ գործողություններն աշխարհի տարբեր կետերում շարունակվում են: 

Միացյալ Նահանգների նախագահ Ջո Բայդենն ապրիլի 24-ին հայ ժողովրդին հղված ուղերձում ԱՄՆ նախագահների շարքում պաշտոնապես ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությունը: Բայդենն իր ուղերձում օգտագործեց «ցեղասպանություն» եզրույթը:

Իտալիայի Պետական կառավարման նախարար Ռենատո Բրունետան միանում է հայ ժողովրդին՝ ոգեկոչելու Մեծ Եղեռնի հիշատակը:

Միջազգային հանրությունն արդեն ճանաչել է այս Ցեղասպանությունը։ Պատմական այս փաստի հարցում որևէ կասկած չկա, և կասկած չկա նաև այն հարցում, թե ով է եղել զոհը, ով՝ դահիճը: Ամենամեծ մարտահրավերն այսօր մնում է Թուրքիայի կողմից այս Ցեղասպանության խիստ ու ազնիվ չվերագնահատելու ու չճանաչելու իրողությունը։ Մինչ օրս Թուրքիան չի ճանաչում ​​այդ ժամանակ տեղի ունեցած անարդարությունը։ Ուստի ես շարունակում եմ հորդորել Թուրքիայի կառավարությանը՝ քննադատաբար նայել անցյալին և պատմությանը, ճանաչել և վերամշակել այն: Դա համատեղ ապագայի լավագույն ճանապարհն է:

Նիդերլանդների խորհրդարանի պատգամավորները ցավում են, որ իրենց կառավարությունը դեռևս խուսափում է ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը: