Ուզում եմ իմ հայրենիքի համար ապրել, ոչ թե մեռնել, տեսնել հաղթանակը և փոխանցել սերունդներին. Արցախցի ռեփեր Լյոկա

2020թ. նոյեմբերին տնից արցախցի ռեփեր Լյոկան՝ Վալերի Ղազարյանը, վերցրեց եղբոր երեխաների դասագրքերը, հին լուսանկարները, հիշողությունները, դռան վրա նռնակներ դրեց ու հեռացավ Նոր Մարաղայից: Այնտեղ նա թողեց ամենաթանկը՝ մոր և եղբոր շիրիմներն ու նպատակով տնկված նռան այգին: Պատերազմից հինգ տարի առաջ էին նռան այգի տնկել, այս տարի պետք է հավաքեին առաջին բերքը: Չհասցրին: Եղբոր երեխաների համար էր այգին, որ բերքից ստացած եկամուտը ծառայեր նրանց կրթության համար:

Վալերի Ղազարյանը՝ ռեփեր Լյոկան, Արցախում տուն է կորցրել արդեն երեք անգամ, բայց հասցեն փոխել չի պատրաստվում, թե պետք լինի, հինգերորդ, վեցերորդ, տասներորդ անգամ էլ տուն կկառուցի Արցախում:

Լյոկայի մեծ ընտանիքը հիմա տարբեր տեղերում է ապրում: Մի մասը՝ Ստեփանակերտում, կեսը՝ Կոճողոտում, կեսը՝ Արտաշատում ու Երևանում:

Ի դեպ, Լյոկան Երևանում և Արցախում 44-օրյա պատերազմից հետո ընկերների հետ ստեղծել է Lyoka’s սպորտային հագուստ արտադրող բրենդը:

Սաթիկ Սեյրանյանի զրույցն արցախցի ռեփեր Լյոկայի՝ Վալերի Ղազարյանի հետ՝ Արցախի, հայրենիքի, հաղթանակի, կորուստների, «նահանջ» հրամանով պարտության, սերունդների և առաքելության մասին:

Զրույցի ընթացքում նա ասել է.

Ինձ համար Հայրենիքը սկսվում է տնից. ինձ համար տունը չորս պատ ու կտուր չի, տունն ինձ համար գաղափար է, հայրենիքը՝ նույնպես: Եթե մարդ հասկանում է՝ ինչ է տունը, ուրեմն հասկանում է նաև՝ ինչ է հայրենիքը: Իմ տունը Հայաստանն է, Արցախն է:
Մարաղայի կոտորածի ժամանակ փախանք Մարտակերտ, հետո՝ Ստեփանակերտ…
Գյուղում թողեցինք մորս ու եղբորս գերեզմանները…
Մենք 5 երեխա էինք, ամեն մեկս մեր ափսեն, բաժակն ու գդալն ունեինք, տնից կարողացա վերցնել միայն ընտանեկան լուսանկարների 6 ալբոմները և 5 գդալները…
44-օրյա պատերազմի ընթացքում քաղաքում՝ Ստեփանակերտում ու սահմանին չէի հասկանում՝ ինչո՞ւ են մեզ անընդհատ նահանջի հրաման տալիս…
Ես իմ սուբյեկտիվ կարծիքն ունեմ, քննարկումներից, մարդկանց հետ զրույցներից իմ վերլուծությունն եմ արել, բայց չգիտեմ իրականությունը, ուզում եմ իմանալ, ինչպես շատերը՝ ինչո՞ւ էինք պատերազմի ընթացքում նահանջում, նախապես պլանավորված պարտությո՞ւն էր:
Նոյեմբերի 2-ի, 3-ի կողմերը մեզ իջեցրին Շուշիի, Լիսագորի կողմերը, այնտեղ վերջին անօդաչուն էր պայթել, վերջին տանկը…
Արցախում ապրող հայերն ավելի դիմացկուն են երևի, որովհետև մենք ավելի շատ ցավ ենք տեսել…
Մենք դիմացկուն ենք, պինդ ենք՝ կռու, կդիմանանք, բայց ինչքա՞ն և ինչի՞ն:

Ասում են՝ մարդու իրավունքներ, պաշտպանություն… 2020 թվականից առ այսօր ես չեմ տեսել դա, ամբողջ աշխարհն Ուկրաինայի դեպքերին արագ արձագանքում է, բա մե՞նք, մենք մա՞րդ չենք, մենք չե՞նք ուզում ապրել…
Մեզ մոտ՝ Արցախում, ոչ թե ցեղասպանության վտանգ է, այլ արդեն ցեղասպանության պրոցես:
Նույնիսկ, եթե Կառավարությունը, իշխանությունները, ինչ-որ մարդիկ սխալներ են արել, դրանում հասարակ մարդիկ, իմ կարծիքով, մեղավոր չեն:
Յուրաքանչյուր հայի խնդիրը պետք է լինի Արցախի հարցը, որովհետև այսօր Արցախն է, վաղը կլինի Հայաստանը, մյուս օրը՝ ամբողջ հայությունը: Եթե մեր ազգը խելացի է՝ ինչո՞ւ պատմությունից մեկ անգամ դասեր չքաղեց, պատմությունը կրկնվում է, նույն իրավիճակը Նախիջևանում էր… Ադրբեջանին պետք է Արցախն առանց արցախցու:
Ես կորցրեցի տներս, կյանքում ամենաթանկ բաները, բայց հավատս չեմ կորցրել, հայ լինելու գաղափարը չեմ կորցրել՝ եղել եմ, կամ ու կլինեմ հայ:
Խնդիրը չի լուծվի այնքան ժամանակ, ինչքան մենք կխուսափենք այդ խնդրից:
Ես վստահ եմ, արցախցին Արցախը չի՛ հանձնելու:
90-ականներին վիճակը շատ ավելի վատ էր, բայց կարողացանք դուրս գալ դրանից, իսկապես հաղթել:
Մինչև դանակը ոսկորին չի հասնում՝ մենք չենք համախմբվում. մենք մի ազգի, մի գաղափարի համար մի ամբողջ սերունդ ենք կորցրել…
Ես ուզում եմ իմ հայրենիքի համար ապրել և ոչ թե մեռնել, ես ուզում տեսնել հաղթանակն ու փոխանցել սերունդներին:
44-օրյա պատերազմի ընթացքում ես 4 անգամ վերածնվել եմ, ողջ եմ մնացել, ուրեմն՝ միսիա ունեմ, պետք է մարդկանց մեսիջ տամ, որ կյանքում իրական արժեքներն այլ են: