Հարցազրույց Սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի անդամ Գևորգ Դանիելյանի հետ:
«Բազմիցս նշել եմ, որ գուցե ՄԱԿ-ը ԼՂ-ում կարողանա խաղաղապահ առաքելություն իրականացնել։ Սա ընդունելի տարբերակ կլինի և՛ հակամարտող կողմերի, և՛ միջնորդների համար։ ՀԱՊԿ-ի առաքելության շուրջ տարաձայնությունները և առարկությունները չափազանց շատ կլինեն, հաշվի առնելով նաև այն ընկալումը, որ ՀԱՊԿ-ի կենտրոնում ՌԴ-ն է։ Սա վախեցնում է շատերին։ Սակայն ես կարծում եմ, որ սա առաջնային հարց չէ»։
Գաղտնիք չէ, որ այս տարվա ընթացքում ներմուծումը մեր երկրում կտրուկ անկում է ապրել։ ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալներով` 2015 թվականի հունվար-սեպտեմբերին ՀՀ ներմուծված ապրանք-ծառայությունների մաքսային արժեքը կազմել է 2 միլիարդ 361.7 միլիոն դոլար։ Դա 26.6%-ով ցածր է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշից։ Համեմատության համար նշենք, որ արտահանումը նույն ժամանակահատվածում նվազել է 0.9%-ով։
««Ժառանգություն» կուսակցությունը նախագահական ընտրությունների ժամանակ հավաքեց մոտ 32% ձայն, ո՞ւր է այսօր «Ժառանգություն» կուսակցությունը, հետևաբար՝ չի կարելի հասարակության դժգոհ հատվածի վրա ձայն հավաքել, բայց ոչինչ չասել այս հասարակությանը, դրա համար էլ այսօր գնացել, «ոչ» են ասում Սահմանադրությանը»:
«Գիտե՞ք` հավատացյալների ի՜նչ հերթ է գոյացել։ Բոլորն անհամբեր սպասում են եկեղեցու վերաբացմանը։ Հիմա մենք պետք է մտածենք այն մասին, թե ինչպե՞ս ենք հասցնելու այդքան հավատացյալների սպասարկել, ու ինձ համար սա երևի ամենահաճելի «մտահոգությունն» է, որ ունեցել եմ Վիրահայոց թեմում այսքան տարիների ծառայությանս ընթացքում»։
Այդ երևույթը մերժում է միայն Քրեական օրենսգիրքը, սակայն այն չի գործում, ինչպես մնացած բոլոր օրենսգրքերը: Ոչ միայն ու ոչ այնքան այն պատճառով, որ Հայաստանն օրենքի երկիր չէ, այլ, որովհետև հանրային գիտակցության մեջ լեգիտիմացել է պաշտոնյայի՝ շքեղ կյանք ունենալու իրավունքը:
Այսօրվա դրությամբ՝ ԵՄ-ն արդեն ակտիվ բանակցություններ է սկսել ծրագրի վերանայման և այն ներկայիս իրավիճակին ադապտացնելու ուղղությամբ: Կան բանակցություններ նաև ծրագրի մասնակիցների հետ: Ի դեպ, ԵՏՄ անդամակցության հարցը այդքան էլ կրիտիկական հարց չէ: Չէ՞ որ նույն Հայաստանը վերսկսել է բանակցությունները նորացված Ասոցացման համաձայնագրի ուղղությամբ:
«Հայաստանի անդամակցումը Եվրասիական տնտեսական միությանը և Վրաստանի կողմից ԵՄ Ասոցացման համաձայնագրի ստորագրումը բացասական չեն անդրադառնա մեր տնտեսական հարաբերությունների վրա, այլ միայն դրական ազդեցություն կունենան»:
Նա անընդունելի համարեց հակապետական, հեղափոխական կոչերը, պետական հեղաշրջումը և այլն՝ նշելով, որ ընդունելի է այն, ինչ տեղավորվում է օրենքի սահմաններում: Ըստ նրա՝ վերջին հանրահավաքների ժամանակ օրինապահները նպաստում էին, որ օրենքի սահմանում լինի ամեն ինչ:
Էդ մեր պապերի ժամանակ էին աշնանը ճտերին հաշվում: Հիմա աշունը փող հաշվելու ժամանակն է: Որովհետև եկող տարվա պետական բյուջեն հենց աշնանն են ընդունում: Ժամանակների փոփոխվելու հետ բարքերն էլ են փոխվել: Հիմա ուրիշի փողերը հաշվելն առաջվա նման ամոթ բան չէ: Հատկապես, եթե խոսքը գնում է Ռուսսաստանի փողերի մասին: Գիտեմ` շատերը կզարմանան` հարցնելով. «Էդ երբվանի՞ց հարազատ Ռուսաստանի պետբյուջեն օտար փող դարձավ մեր համար»:
«Եվրոպական միությունը մոտ ապագայում կենտրոնացած կլինի իր խնդիրների վրա, սակայն չի անտեսի Արևելյան գործընկերությունը»,- այս մասին 168am-ի հետ զրույցում ասաց Արևելյան Եվրոպայի հետազոտությունների կենտրոնի (Վիլնյուս) ներկայացուցիչ, լիտվացի քաղաքագետ Լաուրինաս Կաշչյունասը՝ անդրադառնալով ՀՀ-ԵՄ այս տարեվերջից սկսվող բանակցություններին։
«Ցավոք, մեզ մոտ ամեն բան կատարվում է միայն «ուռա՜» հայրենասիրության արհեստական և բոլորովին ապարդյուն շրջանակներում»:
«Առանձին երկրները, որոնք ունեն անվտանգության խնդիր, պետք է երկկողմ հարաբերությունների մակարդակում փորձեն լուծել իրենց անվտանգության խնդիրները` չմնալով այդ ոլորտում կախված միայն մեկ երկրից։ Այս պահի դրությամբ, վստահ եմ, նման հարց ԵՄ-ն չի քննարկելու, այնպես որ, ԱլԳ երկրներն իրենք պետք է հեռատես գտնվեն և երկկողմ հարաբերություններ զարգացնեն։ Հասկանալի է, որ Հայաստանի դեպքում ռիսկերը վերաբերում են փակ սահմաններին, ԼՂ հակամարտությանը»:
Այս վարկանիշի կարևորագույն իմաստը և վարկանիշում վեր բարձրանալու նպատակը, իհարկե, ներդրումների ներգրավորումն է։ Այսինքն, ենթադրվում է, որ օտարերկրյա ներդրողը Հայաստանում ներդրում անելուց առաջ, ի թիվս այլ գործոնների, պետք է հաշվի առնի նաև Doing Business-ի գնահատականը։ Կարճ ասած, Doing Business-ում վեր բարձրանալը պետք է նպաստի օտարերկրյա ներդրումների աճին։ Նպաստե՞լ է։
«Ժառանգության» պատգամավոր Թևան Պողոսյանը հայտարարեց, որ օրինագիծը համատարած թանկացում է սպառնում, քանի որ եթե անգամ ալկոհոլն ու ծխախոտը մի կողմ դնենք, տրանսպորտի գազի թանկացումը կազդի սպառողական ապրանքների գների վրա փոխադրման մասով:
«Վերջին անգամ եմ ասում հիվանդ ուղեղների համար: Եթե 1990 թվականից այս կողմ մեր քաղաքական էլիտայի ներկայացուցիչները գոնե 10 տոկոսն ունենային անկախության սերունդ կերտած անհատների բարոյական արժեքները, նվիրվածությունը և ազնվությունը՝ մենք բոլորվին այլ երկում կապրեինք: Առաջին հանրապետության դեմ այսօր խոսողներն ամեն օր պետք է Դաշնակցության ոտքերը լվանան և ջուրը խմեն»,- այսօր ԱԺ-ում հայտարարեց ՀՅԴ խմբակցության քարտուղար Աղվան Վարդանյանը:
«Եվս մեկ անգամ բոլորի ուշադրությունը խնդրում եմ հրավիրել, և շատ խիստ եմ լինելու, հիմա ուսումնասիրում եմ այդ տեղեկատվությունների իսկությունը, եթե, իրոք, իրականությանը համապատասխանեց, ապա նման մարդիկ մեր շարքերում տեղ չեն ունենալու»:
«Եթե աշխարհում սեփականության գրանցումը միջին հաշվով կատարվում է 48 օրում, ապա Հայաստանում դրա համար բավարար է ընդամենը 7 օրը: Միաժամանակ պետք է հիշենք, որ մշտապես առկա են բարելավման լրացուցիչ հնարավորություններ, և սա պետք է լինի մեր բոլոր գերատեսչությունների ուշադրության կենտրոնում»,- ասաց Հովիկ Աբրահամյանը
Հայաստանի իշխանությունը գտել է ժողովրդավարական լինելու ու ժողովրդավարական չլինելու հակադրության բանաձևը: Ձևի մեջ՝ դեմոկրատական, բովանդակությամբ՝ ավտորիտար:
Ռուսաստանը կարողացել է գրավել Հայաստանում ու Հայաստանի մասին որևէ որոշում կայացնողների մտածողությունը՝ մեկին՝ կաշառելով, երկրորդին՝ հիշեցնելով ԿԳԲ-ական անցյալը, երրորդին՝ խոստանալով իշխանություն ռուսական տիրապետության ամրապնդման դիմաց, ու այդպես շարունակ:
Նրա կարծիքով՝ ինչ-որ պահի գործադիր իշխանության ղեկավարը դուրս կգա այլ կողմնակի վերահսկողությունից և կսկսի խաղալ ինքնուրույն. «Բացառված չէ նաև, որ խորհրդարանում ներկայացված պատգամավորներն իրենք ներքին շարժում կազմակերպեն և կատարեն իշխանափոխություն՝ ձևավորելով նոր ուժեր կամ լուծարման բերելով խորհրդարանը»:
«Իրենց ծավալով, բնույթով ու բովանդակությամբ սահմանադրական փոփոխությունները, կարելի է ասել, հեղափոխություն են վերևից: Այն, ինչ առաջարկում ենք մեր քաղաքացիներին, լավագույնս պետք է ապահովի այն ձգտումների իրականացումը, որոնց մասին խոսում ենք բոլորս. ունենալ ժամանակակից պետություն, կառավարման արդյունավետ համակարգ, իրավունքի գերակայություն»,- այսօրվա բանավեճում ասաց ՀՀԿ պատգամավոր Արտակ Դավթյանը:
«Մեր հասարակության մեջ ահագին մարդ տեղյակ չի, որ ինքը բիոմետրիկ անձնագրերով քվեարկելու իրավունք չունի: Պետք է այս խնդիրը տեղ հասցնել մեր հանրությանը: Շատերը կվերցնեն բիոմետրիկը ու կգնան քվեարկության»,- այսօր ԱԺ նիստում ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի և «Նույնականացման քարտերի մասին» օրենքում փոփոխությունների քննարկման ժամանակ հայտարարեց ՀՀԿ-ական պատգամավոր Կարեն Բեքարյանը:
Ուորլիքն ասում է, որ երկու ժողովուրդները հոգնել են պատերազմից, և, որ բավական է, պետք է հասնել խաղաղության: Միանգամայն իրավացի է ամերիկացի դիվանագետը: Սակայն կա մի նրբերանգ, որի մասին Ուորլիքը գիտի, բայց հասկանալի պատճառներով՝ չի բարձրաձայնում:
«Մեր երկրում շատ բաներ են ասվում, իմ մասին էլ շատ բաներ են ասել, որ ես տեղյակ չեմ եղել: Դրա համար այդ ասեկոսեներին ես տեղ չեմ տալիս, այնքան սուտ բաներ են ասվում: Լեզվի տակ փուշ չկա: Վերջին հաշվով, հասարակ ժողովուրդը կարդում է կայքերը, թերթերը, լսում է այն մարդկանց, ովքեր այսօր ընդդիմություն են խաղում, որոնք ժամանակին իրենք եղել են իշխանության, չեն կարողացել իշխանություն պահել, որովհետև շատ հեռու են եղել ղեկավար լինելուց»,- ասում է Հակոբ Հակոբյանը:
Քաղաքագետ Մ. Սարգսյանի կարծիքով` ամերիկյան կողմն անհանգստացած է Ադրբեջան-Ռուսաստան մերձեցող հարաբերություններով։ «Նրանք գուցե փորձեն գործընթացները պահել ՄԽ վերահսկողության տակ, որպեսզի Ադրբեջանն ու ՌԴ-ն չփորձեն առանձին, սեպարատ համաձայնություններով նոր բաղադրիչներ մտցնել բանակցային գործընթաց։ Սա լուրջ է, որովհետև Ադրբեջանը սկսում է հայտարարել ԵՏՄ անդամակցության մասին։ Հենց սրանով են պայմանավորված Ուորլիքի կոնկրետ առաջարկները։ Գուցե մտավախություն կա, որ հակամարտության գոտում առանձին ռուսական գիծ զարգանա»։
Ինչպես հայտնի է, տարվա սկզբից ի վեր Հայաստանի արտաքին առևտրի վերաբերյալ ճշգրիտ թվերը հասանելի չէին։ ԵՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցությամբ պայմանավորված` արտաքին առևտրի ցուցանիշները թերի էին և ճշգրտման ենթակա։ Ամեն դեպքում, ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայությունն այդպես էր հայտարարում։ Իսկ ՀՀ ֆինանսների նախարարությունը, որը ներկայացնում էր արտաքին առևտրի մանրամասն ցուցանիշները, այս տարի դեռ ոչ մի ցուցանիշ չէր հրապարակել։
«Շփման գծի երկայնքով կրկնվող կրակոցները ԵԱՀԿ դիտորդներին ստիպեցին պատսպարվել: Սա անթույլատրելի է»,- գրել է Ուորլիքը:
Խոսելով Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունից, լեհ վերլուծաբանն ասաց, որ Ղարաբաղյան հակամարտությունն այլևս հիշեցնում է «տաք» և ոչ «սառեցված» հակամարտություն:
«Ոստիկանությանը մեղադրում եք ցածր պրոֆեսիոնալիզմի մեջ, բայց ոստիկանները ցուցարարների հետ Բաղրամյան պողոտայում խնդիր են ունենում, դուք չկաք: Ոչ թե ֆիզիկապես չկաք, ձեր ինստիտուտը չկա, Գյումրիում չկաք: Ձեր ինստիտուտն եմ ասում, բայց ձեզ է վերաբերվում, պարոն Անդրեասյան>:
