Ռեժիսոր Ջիվան Ավետիսյանի դիտարկմամբ՝ հայկական կինոյի համար այս տարին նշանակալից է դարձել Բեռլինի եվրոպական կինոշուկայում հայկական տաղավարի առկայությամբ։ Ջիվան Ավետիսյանը մեզ հետ զրույցում ներկայացրել է իր դիտարկումները հայկական ֆիլմերի, կինոշուկայի և այլ խնդիրների մասին:
Շերենցի կողքին չի կարելի վատ խաղալ. խաղընկերոջը վարակում է իր անմիջականությամբ, պարզությամբ ու անկեղծությամբ։
Ալ. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնը, որն այս օրերին բազմաթիվ օպերային և բալետային ներկայացումների տեսագրություններ է առցանց ցուցադրում, ապրիլի 3-ին, ժամը 19:00-ին թատրոնի «ֆեյսբուք»-ի պաշտոնական էջում կներկայացնի Մոցարտի «Կախարդական սրինգ» օպերան:
«Օթելլո», «Ռոմեո», «Պեպո», «Արա Գեղեցիկ», «Արշակ թագավոր», «Կորիոլան»… Հայ թատրոնի մեծ վարպետ Խորեն Աբրահամյանը, որն իր համոզիչ խաղով գերել է ոչ միայն հայ, այլև արտերկրի հանդիսատեսի սրտերը, ապրիլի 1-ին կդառնար 90 տարեկան:
Նոր կորոնավիրուսի (2019-nCoV) հետևանքով աշխարհում ստեղծված արտակարգ իրավիճակը ոգեշնչել է ժամանակակից գրող Դավիթ Սամվելյանին նոր վիպակ գրել: Ինչպես հեղինակն է բնութագրում՝ «Զգուշացեք, դռները չեն փակվում» ստեղծագործությունը պատմություն է սիրո և վարակի ու սիրով վարակված լինելու մասին։ Գիրքը բաղկացած է 19 գլխից, ինչը պայմանավորված է վիրուսի անվանումով՝ COVID-19-ով: Դավիթ Սամվելյանի հետ 168.am-ի զրույցը՝ ստորև:
Ինձ հասած ժառանգության մասին թույլ տվեք չխոսել: Այն, ինչ եղել է մինչև ինձ, եղել է մինչև ինձ: Սիրում եմ խոսել այն մասին, ինչ կա իմ եկած վայրկյանից սկսած: Դժվարություններ բոլոր թատրոններում լինում են, բայց մենք նվնվացող տեսակ չենք, մեր դժվարություններն ինքնուրույն կարողանում ենք հաղաթահարել՝ ամբողջ աշխատակազմով:
Երևանի փոխքաղաքապետ Տիգրան Վիրաբյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Այսօր թատրոնի օրն է. Բայց ցավոք այսօր երկրի բոլոր թատրոնների դռները փակ են՝ այդ թվում Գյումրու դրամատիկական թատրոնինը: Մեր թատրոնն իր դռները չփակեց անգամ ավերիչ երկրաշարժից հետո: Մեր արտիստները բեմ բարձրացան՝ իրենց հանդիսատեսին ուժ ու ժպիտ տալու համար այդ սարսափելի օրերին:
Ինչպես ասում են՝ թատրոնն ամենաազդեցիկ միջոցներից է, որով կարելի է դաստիարակել, բարեկրթել, ազնվացնել մարդուն:
1936-37 թվականները, իրենց արյունալի պատմության հետ մեկտեղ, մեկ այլ մշակույթի հիմքեր դրեցին Հայաստանում։ Այդ տարիներին հայկական մամուլում մեկը մյուսի հետևից գրում էին «գրականագիտական» և «քննադատական» հոդվածներ։
«Զվարթնոց» պատմամշակութային արգելոց-թանգարանի այցելուներին էքսկուրսավարները սիրով են ներկայացնում Զվարթունների տաճարի կառուցման պատմությունը, հետաքրքիր տեղեկատվություն փոխանցում հայկական ճարտարապետության գեղեցկուհու մասին։
20-րդ դարասկիզբը Հայոց պատմության ամենախառնակ ժամանակաշրջաններից մեկն էր։ Ցեղասպանությանն ու կոտորածներին հաջորդում էին պատերազմները, պատերազմներին` անկախությունը, իսկ անկախությանը` մեկ այլ «անկախություն»։ Թերևս, պատմական այդ շրջանից մեզ հասած հաստափոր գրքերը տալիս են բավականաչափ տեղեկություն։
Արտանիշում նախորդ տարվա պեղաշրջանում հայտնաբերվել ու վերականգնվում են մարդաբանական նյութեր. մ․ թ․ ա․ 7-6 դարերով թվագրվող գտածոների թվում կան նաև մանկական կմախքներ։ Արդեն մասնակի վերականգնվել է 14 գանգ, որից 3-ը՝ մանկական։
Թատրոնի նախկին տնօրենը հայցադիմում ներկայացրել էր իրեն աշխատանքից հեռացնելու հրամանն անվավեր ճանաչելու, նախկին աշխատանքին վերադառնալու և հարկադիր պարապուրդի գումարը բռնագանձելու պահանջով:
Ավարտվեցին մեծ ճանաչում գտած «Հարսանիք թիկունքում» ներկայացման էկրանավորման աշխատանքները, և շուտով ֆիլմը կհանձնվի հանդիսատեսի դատին ու հասանելի կլինի կինոթատրոններում:
Մատենադարանի աշխատակիցներ Գայանե Այվազյանը և Ալլա Խառատյանն այսօր ասուլիս էին հրավիրել՝ ակադեմիական առկա իրավիճակը ներկայացնելու նպատակով:
168.am-ն արցախցի դաշնակահար Դավիթ Բախշիյանի հետ զրուցել է արցախցի երիտասարդների շրջանում և մշակութային ոլորտում առկա խնդիրներից, և՝ ոչ միայն: Ներկա պահին Դավիթ Բախշիյանը բնակվում է Երևանում և աշխատում երաժշտական երկու դպրոցներում, նաև մասնավոր համերգային գործունեություն ծավալում, երաժշտական ծրագրեր իրականացնում:
Ս.թ փետրվարի 23-ին Բեռլինի կինոփառատոնի շրջանակներում անցկացվող Եվրոպական կինոշուկայում կնքվել է «Տատիկիս վարսերը» ֆիլմի Համատեղ արտադրության պայմանագիր, որով ֆիլմի Եվրոպացի գործընկերները ստանձնել են 116 մլն ՀՀ դրամի ներդրման պարտավորություն: Մուլտիպլիկատիվ էֆեկտով այս ներդրումները կարող են հանգեցնել ևս 60 մլն դրամի ներդրման մոտ ապագայում:
Ճանաչված կոմպոզիտոր Ջորջ Գերշվինի երաժշտությանը նվիրված ինքնատիպ երեկո անցկացվեց Հայաստանի ճարտարապետների միության դահլիճում: Հայաստանի պետական ջազ նվագախումբը մի ամբողջ երեկո հնչեցրեց ամերիկացի կոմպոզիտորի երաժշտական ժառանգության յուրահատուկ նմուշները:
Փետրվարի 8-ին Հայ Եկեղեցին նշեց Ս. Վարդանանց տոնը: Այն մեր պատմության ամենափառահեղ էջերից մեկն է, երբ հանուն քաղաքական ու հոգևոր ազատության, հանուն հավատի ու ազգային ինքնագիտակցության պահպանման չարի առաջ դուրս եկան բոլորը՝ զինվորը, հոգևորականը, իշխանն ու հասարակ շինականը: Իրենց պայքարով նրանք մերժեցին մի կրոն, որն ընդամենը երկու հարյուր տարի հետո պետք մերժվեր հենց նույն Պարսկաստանում՝ չդիմանալով իսլամի արշավին:
Մեզանից շատերն ամեն օր քայլում են Օպերայի տարածքով, տեսնում են բակում տեղադրված Ալեքսանդր Սպենդիարյանի ու Հովհաննես Թումանյանի արձանները։ Տեսնում ենք նաև, որ տարածքը վերածվել է խաղավայրի, փողոցային հսկա մի խանութի։ Շուրջբոլորը սրճարաններ են, զվարճանքի վայրեր։ Եվ այս քաղաքային աղմուկի ու զվարճության մեջ՝ Օպերայի բակի անկյունում, կա մի շիրիմ․ դա Ալեքսանդր Սպենդիարյանի գերեզմանն է։
«Ինչ վիճակում երկիրն է, այն վիճակում էլ մշակույթն է». «Հայեր միացեք», «Պատերազմ եք գնում» և մի շարք այլ հայտնի ռազմահայրենասիրական երգերի հեղինակ Գուսան Հայկազունը վստահ է՝ չի կարող մշակույթի վրա չանդրադառնալ պետության մյուս բնագավառների վիճակը: Ըստ գուսանի՝ պետական մակարդակով բավարար ուշադրություն չի դարձվում երգարվեստին:
Փետրվարի 10-ին Թբիլիսիի ամենամեծ (1100 տեղանոց) «Ամիրանի» կինոթատրոնում ներկայացվեց Սուրբ Հակոբ Մծբնա Հայրապետին նվիրված «Ճամփորդություն դեպի անցյալ» վավերագրական ֆիլմը (”mogzauroba warsulisaken”, filmi wm.iakob nizibinelis Sesaxeb):
«Հասրաթյան-Մինասյան հիմնադրամն» ամփոփել է պատմագիտական հետազոտությունների իրականացման հայտերի ընդունման փուլը։ Ընդհանուր հաշվով ստացվել է 54 հայտ։ Պատմագիտական հետազոտություն իրականացնելու ցանկություն է հայտնել 17 գիտական թիմ 6 երկրից։ Հիմնադրամի հայտարարած մրցույթին դիմել են ինչպես անվանի գիտնականներ, այնպես էլ երիտասարդ մասնագետներ։
Հայաստանի ազգային կինոկենտրոնը նախատեսում է 2020 թ-ին թվայնացնել և վերականգնել ռեժիսոր Համո Բեկնազարյանի՝ 1935 թ-ին նկարահանված «Պեպո» ֆիլմը:
Մեծանուն բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյանի ծննդյան 151-ամյակի առթիվ, որը նշվում է փետրվարի 19-ին, հետաքրքիր միջոցառումներ են իրականացվելու ինչպես նրա ծննդավայրում` Դսեղում, այնպես էլ Երևանում:
«Հայ համերգ Project»-ը ներկայացնում է «Օրոր շորոր» երաժշտական կատարումը: Խոսքերի հեղինակը Վիլյամ Սարոյանն է, երաժշտությունը՝ Ռոսս Բաղդասարյանի: Երգի օրիգինալ անվանումը, որը կատարել են հռչակավոր կատարողներ Ժակ Դյուվալյանը, Կարո Տոնիկյանը, Ռոզմարի Քլունին, կոչվում է Come On-A My House:
24 տարեկան Սարիկ Սևադային (Սևադա Սաֆարյան) գիրք գրել «ստիպել» է նախկինում Սփյուռքի նախարարությունում աշխատելու հանգամանքը: Նախարարությունում աշխատելու տարիներին նա մի քանի վարչություններ է փոխել, իսկ վերջում աշխատել է «Հայերն այսօր» պարբերականում՝ որպես լրագրող, ու 2018 թվականի ապրիլ-մայիսյան դեպքերից հետո պարբերականի համար սկսել է հարցազրույցներ անել Հայաստան եկած հայրենադարձների հետ: Հետո հասկացել է, որ նոր հայրենադարձները, իր իսկ խոսքով, զգացական առումով ոչինչ չեն կարող փոխանցել մարդկանց, ու որոշել է ուսումնասիրել հայրենադարձների մեծ ցանկն ու այնտեղից ընտրել է 30 հայրենադարձի՝ 18 երկրից, ու սկսել է գրել «Հայրենադարձի աչքերով» գիրքը:
1953 թվականի մարտի 5-ին մահացավ Իոսիֆ Ստալինը։ Մարդիկ կարդում էին այս լուրը և չէին հասկանում, թե ի՞նչ արձագանք պիտի տան։ Ոմանք անկեղծորեն լաց էին լինում, ոմանք՝ ժամանակի պարտադրանքից դրդված։ Մարդիկ չէին հավատում, որ ցածրահասակ, բայց հզոր առաջնորդն այլևս չկա։ Այդ թվականից հետո փոխվեց պատմության ընթացքը, սակայն ԽՍՀՄ-ում գաղափարը նույնը մնաց՝ պահպանել կայսրությունն ամեն գնով։ Ստալինի կենդանության օրոք ԽՍՀՄ-ում տեղադրվում էին նրա արձանները, պատերին փակցվում էին նրա նկարներն ու լոզունգները։
Նախորդ տարվա դեկտեմբերին 26-ին ՀՀԿ փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանի հեղինակած «Իմ լավ ընկեր» երգը բավականին մեծ ճանաչում գտավ:
Արձակագիր, կինոսցենարիստ Հրանտ Մաթևոսյանը, որն իր ստեղծագործություններով մշտապես արժևորել է հայ մարդուն և գյուղացու կերպարի, նրա նիստուկացի, մարդկային հարաբերությունների նկարագրություններով բարձրացրել համամարդկային խնդիրներ, փետրվարի 12-ին կդառնար 85 տարեկան:
