«Հայաստան-Հունաստան-Կիպրոս համագործակցության հաջողությունը մեծապես կախված է այդ համագործակցության օրակարգից»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց թուրք վերլուծաբան Ջենգիզ Աքթարը՝ անդրադառնալով Հայաստան-Կիպրոս-Հունաստան եռակողմ ձևաչափով համագործակցության մեկնարկին։
«Մենք չգիտենք, թե փակ դռների ետևում ինչ հարցեր են քննարկվել, ինչպես են կողմերը փոխում կամ ձևավորում իրենց դիրքորոշումները, ինչ հանգամանքների ներքո, բայց ես ներկայումս դժվար եմ գտնում տրամաբանական թելը»։
«Չփորձելով խորը վերլուծություններ անել դավադրությունների հնարավորության մասին՝ կասեմ, որ ներքին քաղաքականությունն ու արտաքին քաղաքականությունն այս դեպքում առավել քան շաղկապված են, և ավելորդ զգուշավորությունը ոչ մի կողմի չէր խանգարի»,- ասել է նա:
«Կարելի է չմոռանալ այն բոլոր համաձայնությունները, որոնք եղել են փաստաթղթավորված, դրանք թե Ղարաբաղյան առաջին պատերազմին հաջորդած, թե ապրիլյան պատերազմին հաջորդած պայմանավորվածություններն են»,- ասաց նա։
Ուշագրավն այն է, որ համանախագահների երևանյան այցից հետո լրատվամիջոցներից մեկի հետ զրույցում ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանն ասել է, որ շուտով կկարողանան ցույց տալ որոշ արդյունքներ՝ կապված հենց այն համաձայնությունների հետ, որ քննարկվել են Վիեննայում և Մոսկվայում։
«Ռուսաստանն ըստ էության հարցը թողեց անլուծելի այնքան ժամանակ մինչև հայկական կողմը զիջի իր դիրքերը, քանի որ հասկանալի էր, որ Հայաստանը միայնակ երկար չի դիմակայելու ստեղծված իրավիճակին, քանի որ Հայաստանը միակն էր, ով դեռ հավանություն չէր տվել Բելառուսի ներկայացուցչի թեկնածությանը»։
«Ես չեմ կարող ասել, թե ինչու է նման հայտարարություն արվել, ինչ կասկածներ կան։ Այնուամենայնիվ դրանք ներքին զարգացումների կոնտեքստում են, որոնք առաջընթացի հնարավորությունն էապես նվազեցնում են»,- ասաց նա։
Գոգոլաշվիլիի կարծիքով՝ ՀՀ-ԵՄ համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագիրը կիրականացվի, ավելի մտահոգիչ է վիզային դյուրացման բանակցություններում հաջողություններ արձանագրելու հարցը, որում կա և՛ հայկական, և՛ եվրոպական գործոն, և ԵՄ-ի կողմից այս հարցում պահանջները գուցե ավելի սուր դրվեն։
«Թե ինչ ապագա կունենան այդ բանակցությունները՝ չեմ կարող ասել։ Բնականաբար, եթե Հայաստանը համապատասխանի այդ ոլորտում եվրոպական չափորոշիչներին, ապա խնդիր չի լինի, իսկ եթե՝ ոչ, ապա հաջողություն չի լինի։ Պարզ է, կարծում եմ»,- ասաց նա։
«Ցանկացած պատերազմից հետո կարող են հանգամանքները քննվել՝ հետևություններ անելու նպատակով, հասկանալու համար, թե ինչու եղան բացթողումներ, հատկապես, երբ պատերազմն ըստ էության ավարտված չէ»:
«Ռուսաստանը դեմ չէր որևէ սցենարի. կողմ էր Զասի նշանակմանը, եթե դա ունենար լիակատար կոնսենսուս, բայց անցանկալի էր ՀՀ ներկայացուցչի նշանակումը ևս մեկ անգամ, քանի որ Հայաստանը խախտեց գործընկերային պարտավորությունները»,- ասաց մեր մոսկովյան աղբյուրը։
«Ի սկզբանե չափազանց բացասական արձագանք ստացավ Յուրի Խաչատուրովի դեմ քրգործի հարուցումն առանց այդ պաշտոնից ետկանչի, որը ՀԱՊԿ անդամ բոլոր մյուս երկրները, առավելապես՝ Ռուսաստանը, դիտարկեց՝ որպես անհարգալից վերաբերմունք ՀՀ նորընտիր իշխանությունների կողմից»։
«Փաշինյանը կարող է մեղադրվել նաև պետական հեղաշրջման մեջ, եթե փոխվի Փաշինյանի քաղաքական կարգավիճակը: Այսինքն՝ նա փաստորեն անում է այն, ինչում մեղադրում է իր քաղաքական ընդդիմախոսներին, մասնավորապես՝ Քոչարյանին։ Դա շատ լուրջ քաղաքական հարված էր Փաշինյանին»։
«Զեկույցն այս իրավիճակում արտացոլում է երկու խնդիր՝ դատական իշխանությունը պետք է լինի անկախ և չպետք է ենթարկվի ճնշումների, բայց այդ իշխանության կայացրած որոշումներն էլ, իրենց հերթին՝ պետք է լինեն վստահելի հասարակության համար։ Այսինքն՝ սա է իրավիճակը, որին անդրադարձ է եղել»։
«ԵԽԽՎ համազեկուցողների հայտարարությունն օբյեկտիվ է և անկողմնակալ։ Իսկ մտահոգիչ է, թե ոչ, պետք է որոշեն Հայաստանում, քանի որ համազեկուցողներն իրենց դիտարկումները, դիտողություններն են ներկայացնում, հետևություններ կարող է անել կամ չանել հայկական կողմը, դա հայկական կողմի որոշման տիրույթում է»։
«Ասել, որ ղարաբաղցիները կարող են սադրել պատերազմ ու տարածքներ հանձնել, չի կարելի, նրանք դա երբեք թույլ չեն տա։ Եթե Ղարաբաղը քո տարածքը չէ, ինչո՞ւ ես նկատողություն անում ԼՂՀ նախագահին։ Եթե դա դիտարկվում է հայկական տարածք, ուրեմն այլ կերպ է պետք գործել»։
«Հասարակությունը ևս հոգնում է այդ շարունակական հեղափոխական զարգացումներից ու գաղափարներից։ Հեղափոխությունը ծառայեց իր նպատակին՝ իշխանություն փոխվեց, դա պետք է ավարտել և նորմալ աշխատանք սկսել»,- ասաց նա։
«ՀՀ-ն հավատարիմ է իրապես մարդասիրական գործողություններին, սակայն դրանք չպետք է հանդուրժեն անպատժելիությունը, հատկապես՝ ծանր հանցագործությունների պարագայում»,- այս մասին այսօր լրագրողների հետ զրույցում ասաց ՀՀ ԱԳՆ խոսնակ Աննա Նաղդալյանը՝ անդրադառնալով ռուս-ադրբեջանական՝ «Բոլորը՝ բոլորի դիմաց» գերիների փոխանակման սկզբունքին։
ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացի շրջանակում նախարարական մակարդակով հաջորդ հանդիպման կազմակերպման տեխնիկական մանրամասները դեռ հայտնի չեն։ Այս մասին այսօր լրագրողների հետ ճեպազրույցի ընթացքում ակնարկեց ՀՀ ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Աննա Նաղդալյանը՝ անդրադառնալով ԵԱՀԿ ՄԽ հովանու ներքո կազմակերպվելիք նախարարական հաջորդ հանդիպմանը։
ԱԳՆ մամուլի խոսնակը տեղեկացրեց, որ ժամեր անց ԱԳ ղեկավարը մեկնելու է Բիշքեք՝ մասնակցելու ՀԱՊԿ ԱԳ նախարարների խորհրդի նիստին, որտեղ քննարկվելու են խորհրդի օրակարգի հարցեր, այդ թվում՝ հարցեր, որոնք վերաբերում են գլխավոր քարտուղարի նշանակմանը և նրա լիազորությունների վաղաժամ դադարեցման դեպքում բոլոր այն քայլերին, որոնք ուղղված են այդ իրավական բացի լրացմանը։
«Նա փակուղում է հայտնվել, բայց դրանից դուրս գալ է հարկավոր, որովհետև արդեն աջակցության մակարդակը նախկինը չէ, այս անգամ մարդիկ դուրս եկան իր կոչի ետևից, բայց ոչ այն թափով, ինչ անցյալ տարի գարնանը: Ավելին՝ շատ մարմիններ, այդ թվում՝ նախագահը, կոչ արեց հետևել օրենքի տառին։ Նա քիչ-քիչ հայտնվում է մեկուսացման մեջ։ Ո՞վ է Ղարաբաղում դավադրություն կազմակերպում՝ Ռոբերտ Քոչարյա՞նը… Կամ Բակո Սահակյա՞նն է դավադրություն կազմակերպում»։
«Հայ-իրանական սահմանի փակման համար նախադրյալներ չկան»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց իրանցի վերլուծաբան Ալի Սալամին` անդրադառնալով հայ-իրանական սահմանի փակման հնարավորությանը։
Իրան-ԱՄՆ հարաբերությունները լարված են վերջին 40 տարիների ընթացքում։ Այլ հարց է, որ այդ լարվածությունը փոփոխական բնույթ է կրում, այսինքն՝ երբ Միացյալ Նահանգներում իշխանության գլուխ են գալիս դեմոկրատները, մի փոքր ավելի մեղմ քաղաքականություն է իրականացվում Իրանի Իսլամական Հանրապետության ուղղությամբ։ Երբ ԻԻՀ-ում նախագահ է ընտրվում ավելի չափավոր քաղաքականության կողմնակից կամ բարեփոխիչների ներկայացուցիչ, այս դեպքում ևս շատ ավելի մեղմ իրավիճակ է ստեղծվում այս հարաբերություններում։
ԱՄՆ-Իրան հարաբերությունների սրման նոր ալիքի ֆոնին օրերս Բրյուսելում ընթացող Արևելյան գործընկերության բարձր մակարդակի կոնֆերանսի ընթացքում Ադրբեջանի ԱԳ նախարար էլմար Մամեդյարովը ՀՀ երրորդ սահմանի փակում է կանխատեսել։
«Ներկայումս ես կդժվարանամ ասել, թե որն է վերջին փաստաթուղթը, որը կարող է դիտարկվել։ Խոսակցություններ կային, որ դա ռուսական առաջարկ է, սակայն ռուսական կողմը նշեց, որ դա հավաքական բոլոր միջնորդների առաջարկներն են, և դրանում որևէ նորություն չկա, չնայած նաև չմանրամասնվեց»։
Հարցին, թե հնչում են համեմատություններ Վրաստանում Վարդերի հեղափոխությունից հետո ամերիկյան աջակցության աննախադեպ ծավալների և ՀՀ-ում տեղի ունեցած զարգացումներից հետո աջակցության ծավալների միջև, որքանո՞վ են այդ համեմատությունները տեղին, նա պատասխանեց, որ պատահականորեն չի նշում հարաբերությունների քաղաքական մակարդակի մասին։
«Հայաստանն իր արտաքին քաղաքական հակվածությունը դեպի Ռուսաստան չի փոխել, Ռուսաստանի հետ կան այդ բավարար խողովակները, իսկ Նահանգների հետ՝ ոչ»,- ասում է Փոլ Գոբլը:
Ամերիկյան կողմը ԼՂ հակամարտության կարգավորման ներկայիս գործընթացը ոգևորիչ է գնահատում։ Այս մասին այսօր ՀՀ-ում իր գործունեության ծրագրերի և ուղեգծերի մասին ելույթից առաջ լրագրողներին տված ճեպազրույցի ընթացքում դիրքորոշում հայտնեց ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպան Լին Թրեյսին՝ անդրադառնալով տեղեկություններին, թե Փաշինյան-Ալիև հաջորդ պաշտոնական հանդիպումը կայանալու է Միացյալ Նահանգներում։
Նա հիշեցրեց, որ 1992 թվականից սկսած ԱՄՆ-ը Հայաստանին տրամադրել է 2 միլիարդ դոլարի հասնող աջակցություն ՀՀ-ի անկախությանն և ինքնիշխանությանն աջակցելու նպատակով։
Դեսպան Թրեյսին նշեց, որ շատ կարևոր է, որպեսզի ԱՄՆ-ն ՀՀ-ում աշխատի ՀՀ կառավարութան հետ համատեղ՝ բիզնեսի, ներդրումների համար նպաստավոր, կանխատեսելի ու թափանցիկ միջավայր ձևավորելու ուղղությամբ։
