ԱԻՄ առաջնորդ Պարույր Հայրիկյանը պատերազմական իրավիճակում կարևորագույն գաղտնիքներից մեկն է համարում սեփական ուժերի պատրաստվածության մակարդակը հակառակորդից գաղտնի պահելը, ուստի չի պատկերացնում, թե ինչո՞վ էր պայմանավորված վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի երեկվա ուղիղ եթերը՝ կամավորական ջոկատներ կազմելու մասին։
Այսօր Մոսկվայում կայացավ Արտաքին գործերի նախարար Զոհրաբ Մնացականյանի հանդիպումը Ռուսաստանի Արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովի հետ, կայացել է նաև Լավրովի հանդիպումն Ադրբեջանի համապատասխան պաշտոնյայի հետ, և ըստ ռուսական TASS լրատվական գործակալության՝ Բայրամովը Մոսկվա է մեկնել ռուսական կողմի հետ խորհրդակցություն անցկացնելու համար։ 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղոդաշարի եթերում «Օրբելի» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Կարեն Վերանյանը նկատեց, որ, առհասարակ, պատերազմի ընթացքում հնարավոր չէ խոսել բանակցությունների մասին, ուստի հիմա կողմերն իրենց հանդիպումներով խորհրդակցություններ են անցկացնում և փորձում հող նախապատրաստել բանակցությունների համար։
168.am-ի տեղեկություններով՝ երեկ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի միջև հերթական հեռախոսազրույցն է տեղի ունեցել, որի ընթացքում Պուտինը Փաշինյանին առաջարկել է արցախյան հիմնահարցի լուծման վերաբերյալ ՀՀ վարչապետի պատկերացրած փոխզիջումային տարբերակը ձևակերպել ոչ թե բանավոր, այլ գրավոր՝ տեքստային տարբերակով, և ուղարկել իրեն։ Փորձեցինք մեզ հասած այս տեղեկությունը ճշտել ՀՀ վարչապետի խոսնակ Մանե Գևորգյանից։ […]
Ազգային ժողովի «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության ղեկավար Էդմոն Մարուքյանն այսօր խորհրդարանում լրագրողների հետ ճեպազրույցի ժամանակ նշեց, որ տեղեկություններ ունի, թե վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, Արցախի պաշտոնաթող նախագահներ Բակո Սահակյանից և Արկադի Ղուկասյանից բացի, հանդիպել է նաև Հայաստանի Հանրապետության պաշտոնաթող նախագահների հետ։
Հոկտեմբերի 19-ին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ռուսական ՏԱՍՍ լրատվականին տված հարցազրույցում լրագրողի հարցին՝ պատրա՞ստ է անձամբ գնալ Մոսկվա՝ հանդիպելու Ադրբեջանի իր գործընկերոջ հետ Ռուսաստանի Դաշնության միջնորդությամբ, պատասխանել էր.
Կառավարությունը վերջին անգամ նիստ գումարել է սեպտեմբերի 24-ին։ Երեք օր անց՝ սեպտեմբերի 27-ին, երկրում հաստատվեց ռազմական դրություն, որից հետո, արդեն երրորդ շաբաթն է՝ Կառավարությունը նիստ չի գումարում, սակայն պաշտոնական կայքում հրապարակվում են Կառավարության որոշումներ, մասնավորապես՝ սեպտեմբերի 24-ից հետո գործադիրի կայքում հրապարակվել է ընդունված 91 որոշում։
«Աննա Հակոբյանն Արցախում չէ. վերադարձել է Երևան, իսկ թե երբ է վերադարձել և արդյո՞ք կրկին կմեկնի Արցախ, չեմ կարող ասել»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Հակոբյանի խոսնակ Հասմիկ Հարությունյանը։
Երեկ վարչապետ Փաշինյանը Կառավարությունում հանդիպում է ունեցել արտախորհրդարանական քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչների հետ: 168.am-ը փորձեց հանդիպմանը մասնակցած «Սասնա ծռեր» կուսակցության անդամ Վարուժան Ավետիսյանից ճշտել՝ հստակ ի՞նչ հարցեր են քննարկվել երեկվա հանդիպման ժամանակ, իրենց կուսակցությունն ի՞նչ դիրքորոշում ունի այդ հարցերի վերաբերյալ, և արդյո՞ք վարչապետի հետ քննարկվել է տարածքներ՝ զինադադարի կամ հրադադարի դիմաց հարցը։
«Կառավարությունում այսօր տեղի է ունեցել Նիկոլ Փաշինյան-Զոհրաբ Մնացականյան հանդիպումը։ Այս ընթացքում նման հանդիպումներ շատ են լինում, դա բնական է, և, այո՛, վարչապետի մոտ հիմա նախարարը հանդիպման է»,- ի պատասխան 168.am-ի հարցին՝ ճի՞շտ են մեր տեղեկությունները, որ Զոհրաբ Մնացականյանը Կառավարությունում այս պահին հանդիպում է վարչապետ Փաշինյանի հետ, ասաց ԱԳ խոսնակ Աննա Նաղդալյանը։
Հոկտեմբերի 17-ին Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարությունները միաժամանակ հանդես եկան հայտարարությամբ մարդասիրական հրադադարի հայտարարման մասին, որը ձեռք էր բերվել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների ջանքերով և Ֆրանսիայի նախագահի անձնական միջնորդությամբ: Հրադադարի հաստատման մասին այս պայմանավորվածությունն Ադրբեջանը խախտեց, իսկ ավելի վաղ էլ խախտել էր հումանիտար զինադադարը, որը հայտարարվել էր Ռուսաստանի միջնորդությամբ։
Հոկտեմբերի 16-ին Ազգային ժողովի Մարդու իրավունքների պաշտպանության և հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Նաիրա Զոհրաբյանն ու նախագահի տեղակալ Անի Սամսոնյանը նամակ էին ուղարկել ՀՀ-ում ՄԱԿ-ի մշտական ներկայացուցիչ Շոմբի Շարփին՝ կոչ անելով օբյեկտիվ գնահատել Արցախի դեմ տարվող պատերազմի իրողությունները, չսահմանափակվել միայն դատապարտող կոչերով և ձեռնարկել հրատապ միջոցներ Արցախում հումանիտար աղետը կանխելու նպատակով։ 168TV-ի եթերում հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ և «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Անի Սամսոնյանը նշեց, որ ԱԺ համապատասխան հանձնաժողովը ողջ տարին ջանք ու եռանդ չի խնայում այդ կազմակերպության հետ, և՝ ոչ միայն, Հայաստանի ստորագրած կոնվենցիաներով սահմանված իր պարտավորությունների կատարման համար։
«Ավելին՝ Թուրքիան ավելացրեց իր ռազմական աջակցությունն Ադրբեջանին և նաև հայտարարեց, որ իր երկինքը փակում է ՀՀ մարդասիրական բեռներ տեղափոխելու համար, իսկ սա նշանակում է, որ Թուրքիան այլևս անթաքույց ցույց է տալիս, որ այս տարածաշրջանում ցանկանում է դառնալ խաղացող, իսկ Ռուսաստանը հասկացնում է Թուրքիային, որ պետք է երբևէ մտադրություն չունենա Մինսկի խմբի համանախագահություն ընդգրկվելու համար»,- ասաց Հարությունյանը՝ ընդգծելով, որ Թուրքիան բացահայտ ցույց է տալիս նաև, որ իր նպատակը հայերի մասով շարունակում է նույնը մնալ, այն է՝ իրականացնել հայերի ցեղասպանություն։
Ինչ վերաբերում է Թուրքիայից ապրանքների ներկրմանը՝ ապա, ըստ տնտեսագետի, մենք Թուրքիայից տարեկան ներկրում ենք մինչև 270 միլիոն դոլարի ապրանք, իսկ միայն հագուստի ներկրումը Թուրքիայից վերջին մեկ տարվա ընթացքում ավելացել է 90 տոկոսով։
Սեպտեմբերի 27-ին սկսված պատերազմից երկու օր անց «Սասնա ծռեր» կուսակցության անդամ Ժիրայր Սէֆիլյանն իր ֆեյսբուքյան էջում հրապարակեց հայտարարություն, որում նշված էր, որ հաշվի առնելով բազմաթիվ քաղաքացիների հորդորները՝ իր գլխավորությամբ կազմակերպում է կամավորների ցուցակագրում։ Օրերս կուսակցության մեկ այլ անդամ՝ Գևորգ Սաֆարյանը, հայտնեց, որ կուսակցությանը կամավորագրվել է 1000-ից ավելի կամավոր և պատրաստակամություն հայտնել Ժիրայր Սէֆիլյանի ղեկավարությամբ մեկնել Արցախ, սակայն մինչ այս պահը մեկնելու թուլտվություն ստանալ չի հաջողվում։
Սեպտեմբերի 27-ից Արցախի ու Հայաստանի նկատմամբ Ադրբեջանի սանձազերծած լայնածավալ ռազմական գործողությունների արդյունքում հայկական պաշտպանական ուժերը խոցել են հակառակորդի 176 ԱԹՍ, 16 ուղղաթիռ, 19 ինքնաթիռ, 541 միավոր տանկ ու այլ զրահատեխնիկա, 4 ՏՈՍ ծանր կրակային համակարգեր: Իսկ ինչ վերաբերում է մարդկային կորուստներին, ապա, ըստ հայկական կողմի հաշվարկների, Ադրբեջանը 5489 զոհ է ունեցել։
«Մեծ հաշվով, սա նույն մոնիտորինգի մեխանիզմներին վերադառնալու կոչն է՝ Վիեննա, Ժնև և Սանկտ Պետերբուրգ։ Հիմա դրսում հասկանում են, որ 2016 թվականից հետո Ադրբեջանին չստիպեցին դրան գնալ, հիմա հասկանում են, թե ինչ հետևանքների է բերում Ադրբեջանին դա չստիպելը»,- ասաց Միքայելյանը։
Հոկտեմբերի 12-ին Մոսկվայում կայացավ Հայաստանի և Ռուսաստանի արտգործնախարարներ Զոհրաբ Մնացականյանի և Սերգեյ Լավրովի հանդիպումը։ Մոտ երկու ժամ տևած փակ հանդիպումից հետո նախարարները հանդես եկան ճեպազրույցով՝ պատասխանելով լրագրողների հարցերին։ Հետաքրքրական է, որ և՛ Սերգեյ Լավրովը, և՛ Զոհրաբ Մնացականյանն ընդգծեցին, որ ընթանում են բանակցային գործընթացի պարամետրերի ճշգրտման աշխատանքներ։
Քաղաքագետն ընդգծեց, որ այս կետում կարևոր է «հիմնարար սկզբունքներ» ձևակերպումը, իսկ հիմնարար սկզբունք են համարվում Հելսինկյան ակտի՝ ազգերի ինքնորոշման իրավունք, ուժի կիրառման սպառնալիքի անթույլատրելիություն, տարածքային ամբողջականություն սկզբունքները։
Անթույլատրելի է, որ 21-րդ դարում մենք ականատես ենք լինում Ադրբեջանի կողմից նման վայրագությունների, ցավալի է, որ այս դարում մի կողմ են դրվել դիվանագիտական և քաղաքական գործիքներն, ու այդ պետությունն իրեն իրավունք է վերապահում ուժի կիրառմամբ, սպառնալիքով և շանտաժով հարցերը լուծել, իհարկե, բնական է, որ նման քայլը ստանալու էր շատ լուրջ պատասխան։ 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանի օգնական Գևորգ Մելիքյանը։
Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ արդեն 12-րդ օրն արցախաադրբեջանական սահմանի ողջ երկայնքով ընթացող պատերազմական գործողություններին տրված գնահատականն ու արված դիտարկումները հստակ ցույց են տալիս՝ Ռուսաստանն ամբողջ ծավալով կկատարի Հայաստանի նկատմամբ իր պարտավորությունները, եթե հանկարծ Ադրբեջանը կամ Թուրքիան որոշեն ռազմական գործողությունները տեղափոխել Հայաստանի տարածք. ավելին՝ Պուտինի խոսքը մեսիջ էր, առաջին հերթին՝ Թուրքիային։ 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց «Պոլիտէկոնոմիա» հետազոտական ինստիտուտի քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանը։
Ադրբեջանն Արցախի դեմ սկսած այս պատերազմը պլանավորել էր շատ վաղուց՝ դրանում ունենալով Թուրքիայի աջակցությունը։ Ադրբեջանը սեպտեմբերի 27-ին Արցախի սահմանին սկսեց ռազմական հարձակողական գործողություններ՝ նախապես Թուրքիայից ստանալով խոստում, որ, եթե դրա համար միջազգային հանրությունն Ադրբեջանին ճնշի, ապա Թուրքիան այդ ճնշումների մի մասը կվերցնի իր վրա։ Այս ամենով հանդերձ՝ ակնհայտ է, որ Ադրբեջանը տապալեց իր պլանը՝ բլից-կրիգը, և հիմա գնում է ուժերը մաշող պատերազմի ճանապարհով։ 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը՝ անդրադառնալով Ադրբեջանի՝ ռազմական գործողություններ սկսելու դրդապատճառներին։
Սեպտեմբերի 27-ից Ադրբեջանի կողմից Արցախի սահմանների ողջ երկայնքով սկսված ռազմական գործողություններին զուգընթաց՝ ՀՅԴ Հայ դատի համաշխարհային ցանցը ձեռնամուխ է եղել ադրբեջանական ագրեսիայի մասին աշխարհով մեկ ներկայացնելու գործին, իսկ այդ աշխատանքի շնորհիվ է, որ որոշ պետություններից ստացվել են իրավիճակին համահունչ և ոչ թե՝ հայամետ, այլ՝ օբյեկտիվ արձագանքներ։ 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց ՀՅԴ Հայ դատի կենտրոնական գրասենյակի ծրագրերի համակարգող Գևորգ Ղուկասյանը:
Սեպտեմբերի 27-ից Ադրբեջանն Արցախի սահմանի ամբողջ երկայնքով սկսել է պատերազմ՝ լայնածավալ ռազմական գործողություններ, և հիմա հայկական կողմի համար այդ պատերազմը զսպող մեխանիզմ կարող է լինել ադրբեջանական նավթագազային համակարգերի թիրախավորումը։ 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց Էներգետիկ աշխարհաքաղաքական հարցերով փորձագետ Արմեն Մավելյանը։
Ադրբեջանն ու Թուրքիան Արցախի դեմ վարում են լայնամասշտաբ ահաբեկչական պատերազմ, որով փորձում են լուծել մի շարք հարցեր՝ մասնավորապես, Թուրքիան նաև Ադրբեջանի միջոցով փորձում է լուծել տարածաշրջանային հարցեր և դառնալ Հարավային Կովկասում խոշոր խաղացող։ Մյուս կարևոր խնդիրը, որը փորձում է լուծել Թուրքիան, այն է, որ ցանկանում է օգտագործել Ադրբեջանը և 2023 թվականին Թուրքիայի 100-րդ ամյակը նշել ավելի լայն սահմաններով։ 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց պատմական գիտությունների դոկտոր Հայկ Դեմոյանը։
Սեպտեմբերի 27-ից Ադրբեջանն Արցախի սահմանին լայնամասշտաբ պատերազմական գործողություններ է նախաձեռնել, և դրան ի պատասխան՝ այսօր ամբողջ համաշխարհային հանրության համակրանքը հայկական կողմի վրա է, տարածաշրջանի խոշոր խաղացողների մոտ էլ ձևավորել է ակնկալիք, որ ստեղծված իրավիճակում Հայաստանի Հանրապետությունը պետք է ճանաչի Արցախի անկախությունը։ 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց «Ադրբեջանահայերի ասամբլեայի» նախագահ, ադրբեջանագետ Գրիգորի Այվազյանը։
«Թուրքիան, որն աշխարհին ասում էր, որ ինքն ահաբեկչության զոհ դարձած երկիր է, այսօր դարձել է ահաբեկչություն արտահանող, ահաբեկչության թրաֆիքինգով զբաղվող երկիր։ Թուրքիայի հերթական պահվածքը միջազգային հանրությանը ցույց է տալիս, որ սա այն Թուրքիան է, որը մարտահրավեր է նետում աշխահին՝ անգամ այս պանդեմիայի պայմաններում։ Այս պետությունն իր հավակնությունները ներկայացնում է ձախողված պետություններում՝ Սոմալի, Լիբիա և այլն, և հիմա, տեղի տալով Ադրբեջանի հորդորներին, մարտ է նետել և իր սպայական կազմը, որը գործողությունների է դիմում օդում, և ահաբեկիչներն Արցախի հետ սահմանին են»,- ասաց թուրքագետը։
Սեպտեմբեի 27-ից արցախաադրբեջանական սահմանի ողջ երկայնքով Ադրբեջանի նախաձեռնած պատերազմական գործողություններին միջազգային կառույցներն ու աշխարհի գերտերությունները սկսեցին արձագանքել միայն այդ գործողությունների մեկնարկից 3 օր անց, իհարկե, ավելի լավ է գոնե 3 օր անց աշխարհից ազդակներ ստանալը, քան առհասարակ չստանալը, բայց, միևնույն է, դրանք բավարար չեն։ 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց Հայ Հեղափոխական Դաշնակցության անդամ Բագրատ Եսայանը։
Այն, ինչ սեպտեմբերի 27-ից մինչ հիմա տեղի է ունենում արցախաադրբեջանական սահմանի ողջ երկայնքով, ոչ միայն Հայաստանի և Արցախի անվտանգության, այլ նաև ամբողջ տարածաշրջանի և համաշխարհային մակարդակի անվտանգության խնդիր է, որովհետև թուրք-ադրբեջանական տանդեմն օգտագործում է ահաբեկիչ գրոհայիններին՝ ընդդեմ հայերի, բայց ոչ միայն հայերի. ապագայում այդ գրոհայինները հասնելու են նաև տարածաշրջանի այլ երկրներ։ 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում, անդրադառնալով Ադրբեջանում ընդդեմ Արցախի կռվող ահաբեկիչ գրոհայինների խնդրին, ասաց արևելագետ Արմեն Պետրոսյանը:
Ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Միքայել Զոլյանը ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի կոչը Հայաստանին և Ադրբեջանին ու տարածված հաղորդագրությունը համարում է Ադրբեջանի տապալում, և այն էլ՝ նման կարևոր միջազգային հարթակում։
«Միջազգային բոլոր հարթակներում պետք է հստակ նշվի ագրեսոր Ադրբեջանի անունը. այդ շեշտադրումը շատ կարևոր է, որովհետև մենք մինչև հիմա ստանում ենք միջազգային տարբեր հարթակներից հակամարտող կողմերի միջև ինչ-որ չափով հավասարություն դնող հայտարարություններ, թեև հստակ պետք է արձանագրվեր, որ ագրեսորն Ադրբեջանն է»,- ասաց Աբովյանը։
