ՀՀ արտաքին քաղաքական որոշումներն ու զարգացումները հանգեցնում են աշխարհաքաղաքական կենտրոնների միջև հեռակա բանավեճի։
168.am-ը Հայաստանի՝ ԵՄ անդամակցության, թեկնածուի հնարավոր կարգավիճակի, ԵԽ ընդունած բանաձևի և առհասարակ ԵՄ կողմից ՀՀ-ի նկատմամբ ցուցաբերած վերաբերմունքի, դրա քաղաքական հետևանքների ու զարգացումների մասին զրուցեց Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) Գործադիր մարմնի (ԳՄ) անդամ, Ազգային ժողովի (ԱԺ) նախկին փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովի հետ:
«Հետխորհրդային տարածաշրջանը միշտ հետաքրքիր է եղել ՆԱՏՕ-ի համար՝ հաշվի առնելով ՌԴ պատմական ազդեցությունն այդ տարածաշրջանում, որը միաժամանակ դրսևորվում է քաղաքական, անվտանգային և տնտեսական համատեքստում»,- 168.am-ի հետ զրույցում ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգի այցի նպատակներին անդրադառնալով՝ նշեց տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ Արմեն Պետրոսյանը:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ նախկին վարչապետ, ԱԺ նախկին նախագահ Խոսրով Հարությունյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարի եթերում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը թյուրքագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու Վարուժան Գեղամյանն է։
9 ամիս լինելով անազատության մեջ՝ խիստ սահմանափակ հնարավորություններ ունեմ ազդելու բանտախցի պատերից դուրս տեղի ունեցող գործընթացների վրա։ Սակայն, կարծում եմ, սխալված չեմ լինի, եթե կրկնեմ իմ այն մոտեցումը, որ հաջողության համար անհրաժեշտ են թարմ դեմքեր, թարմ գաղափարներ և թարմ մեթոդաբանություն։ Սպոնտան, հանպատրաստի պայքարը դատապարտված կլինի, եթե պայքարի հիմքում բերված չլինեն իմ ասած սկզբունքները։
Երեք ամսից իր գործունեությունն ավարտող ներկա գումարման Եվրոխորհրդարանը մեկ ամսվա ընթացքում ընդունեց Հայաստանին վերաբերող երկու բանաձև։ Զերծ մնալով նման շտապողականության վերաբերյալ մեկնաբանություններից, հակիրճ անդրադառնամ վերջին բանաձևի մի քանի դրույթներին։
Աշխարհաքաղաքական խիստ անբարենպաստ իրավիճակում ՀՀ իշխանությունների արտաքին քաղաքական ռևերանսները և այս անգամ անշրջելի թվացող արևմտյան վեկտորն աշխարհաքաղաքական «փոթորիկ» է առաջացրել Հայաստանի շուրջ։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն է։
Այսօր հերթական ասուլիսի ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանը նաև անդրադարձավ ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունների հեռանկարներին։
ՀՀ-ն երբեք ԵՄ չի մտնելու. տնտեսության դիվերսիֆիկացիային ուղղված քայլերը տեսանելի չեն.Հրանտ Բագրատյան
168․am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովն ասաց, որ ԵՄ-ն անդամակցության ինչ-որ անորոշ ճանապարհային քարտեզ, ԵՄ անդամակցության թեկնածուի կարգավիճակ տեսականորեն կարող է տալ, սակայն հստակ անդամակցության հեռանկար՝ ոչ։
Խելամտությամբ առաջնորդվող իշխանությունն այս կամ այն քայլին դիմում է միայն այն ժամանակ, երբ գոնե նախնական գնահատմամբ դրա հնարավորություններն ու ռիսկերը նվազագույնը՝ հավասարակշռված են, լավագույն դեպքում՝ հնարավորությունները գերակշռում են ռիսկերին։ Ցանկացած այլ գնահատման պարագայում, երբ ռիսկերն ավելին են, քան երևակվող հնարավորությունները, այդ որոշումը, քաղաքականությունն ուղղակի անթույլատրելի է։ Սա պետական կառավարման տարրական կանոն է, որը որևէ իշխանություն պարտավոր է պահպանել առանց քննարկման։
Ցավոք, տեսնում ենք, որ Արևմուտքը, խաղալով ու «գցելով» Ուկրաինային, նոր զոհ է փնտրում և, միգուցե, այդ զոհը կարող է Հայաստանը դառնալ, որին կխաբեն, կդյութեն՝ տարածաշրջանի գլոբալ խաղաղության տեսանկյունից։
«Հայաստանը ակտիվ ռազմական համագործակցություն է ձևավորում Ֆրանսիայի հետ: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այդ հանգամանքին». Սա «Գելլափ»-ի՝ «Французский Поцелуй» խորագրով վերջին հետազոտության հարցերից մեկն է:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը հասարակական գործիչ, արտակարգ դեսպանորդ և լիազոր նախարար, Լեհաստանում ՀՀ նախկին դեսպան Էդգար Ղազարյանն է։
Ֆրանսիայի պաշտպանության նախարարի այցը Հայաստան, ինչպես նաև Փաշինյանի վերջին հանդիպումները Մյունխենում, Փարիզում, հարցազրույցը՝ France 24-ին, հստակ ուրվագծում են ՀՀ արտաքին քաղաքական շրջադարձը դեպի Արևմուտք՝ դրանով իսկ հավելյալ ուշադրություն բևեռելով ռեգիոնալ իրավիճակի վերաբերյալ Արևմուտքից հնչող հայտարարությունների վրա։
Հայաստան-ԵՄ հարաբերություններն իրենց տեսանելի հատվածում բում են ապրում, սակայն սուր աչքն այդ վառվռուն ֆասադի հետևում չի կարող չնկատել համակարգային, կոնցեպտուալ խնդիրներ, որոնք հարցականի տակ են դնում նման ճարտարապետությամբ կառուցված կոնստրուկցիայի դիմացկունությունը:
Ասեմ, որ, բնականաբար, չի վստահի, և չվստահելու շատ պատճառներ ունի: Բոլորը գիտեն Նիկոլ Փաշինյանի լարախաղաց և հարափոփոխ քաղաքականությունը, ուստի անվստահելի գործընկեր կարող է դիտարկվել և դիտարկվում է: Իսկ հարգանքը քաղաքական աշխարհում կարևոր ազդակ չէ, կան միայն փոխադարձ շահեր և վստահության հարց, և ինչպես ասացի՝ ոչ մեկը չի վստահում նրան:
Ճնշում գործադրեք եվրոպական քաղաքական դաշտի վրա մեր ազգային հարցերով, այսօրվա տեխնոլոգիաները թույլ են տալիս հասնել մեծ հաջողությունների նաև փոքր թիմերով կամ համայնքներով։ Նիկոլ Փաշինյանն այլևս տոքսիկ է՝ որպես գործիչ։ Հայերիս համար դա պարզ է։ Հարկ է այդ ճշմարտությունը հասցնել նաև Եվրոպայի քաղաքական գործիչներին։
Արդեն հեռավոր թվացող 2018թ. փետրվարն էր։ Հայաստանի Հանրապետությունը մյունխենյան անվտանգության կոնֆերանսի աստղերից էր, քանզի դրանից 4 ամիս առաջ նախագահ Սերժ Սարգսյանի ջանքերով ստորագրվել էր Եվրոպական միության հետ Համափարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագիրը (СEPA-ն), որը ԵԱՏՄ անդամի աննախադեպ հաջողության պատմություն էր ԵՄ-ի հետ հարաբերություններում։
«Ներեցեք օրինակի համար, բայց «ես սա եմ ուզում» ասելու փոխարեն, Փաշինյանը բոլորիս անունից ԵՄ-ին ասում է՝ «արա ինձ հետ՝ ինչ ուզում ես»։ Շատ ավելի ընդունելի և հասկանալի կլիներ «մենք ուզում ենք ԵՄ անդամ դառնալ» նպատակը, քան նման անմիտ, անողնաշար պնդումը»։
Հայաստանի իրավական և դատաիրավական համակարգի դիտարկումն անհնար է ընկալել առանց լավ զարգացած հումորի առկայության, հակառակ պարագայում լուրջ հոգեբանական ցնցումներն անխուսափելի են:
Հերթական ծուղակն է, «խաղաղության պայմանագրի» ճանապարհը երկար է, ոլոր-մոլոր, և այդ ճանապարհին մենք ենք անընդհատ ինչ-որ բան կորցնում։ Փաստն այն է, որ մեր իշխանությունները շարժվում են ադրբեջանական կողմի քմահաճույքներով, այսօր Ադրբեջանին ձեռնտու է երկկողմ բանակցությունների օրակարգով շարժվել՝ խուսափելով այս կամ այն խաղացողի ճնշումից, ապա իրենց խաղն ենք խաղում, ձեռնտո՞ւ է միջնորդավորված բանակցություններ՝ մեզնից ինչ-որ բան ստանալու ակնկալիքով, այդ ձևաչափով են փորձում գործել իշխանությունները։
«Օրինակ, Արմեն Աշոտյանի գործով աննախադեպ բան. դատական դեպարտամենտը, չունենալով դրա լիազորությունը, ինչ-որ հայտարարություն է անում: Կամ՝ մոտ մեկ շաբաթ առաջ Կարեն Անդրեասյանը տալիս է հարցազրույց և ասում է՝ եթե դժգոհ են, թող Արդարադատության նախարարությանը դիմեն, Էթիկայի հանձնաժողովին դիմեն Արմեն Աշոտյանի փաստաբանները, որպեսզի կարգապահական պատասխանատվության ենթարկեն դատավորին»,- հիշեցրեց նաև Արմեն Աշոտյանի գործով փաստաբան Ռուբեն Մելիքյանը և հավելեց, որ հատուկ այդ մասին հիշատակումները հենց այնպես չեն:
ՆԱՏՕ-ի նախկին գլխավոր քարտուղար, Ուկրաինայի նախագահի նախկին ոչ հաստիքային խորհրդական, ներկայումս՝ «Ռասմուսեն գլոբալ» խորհրդատվական միջազգային կազմակերպության հիմնադիր ղեկավար Անդերս Ֆոգ Ռասմուսենի Հայաստան այցից, այստեղ արված հայտարարություններից հետո 168.am-ը տեղեկացրել էր՝ Ռասմուսենի համար դա պարզապես աշխատանք է, որի դիմաց նա վճարվում է:
Վերլուծաբանը կարծում է, որ թեև շատերն են Եվրոպայում արձանագրում, որ ՀՀ-ն կատարել է ընտրություն ի օգուտ ԵՄ-ի, սակայն համապատասխան քայլեր դրա համար չի տեսել, բացի հայտարարություններից։
«Դրանք Բիլդերբերգյան հայտնի ակումբի՝ փողի տոպրակների հավաքածուի դրածոներն են, որոնք ոչ միայն ներում են, այլև ընդունում ու իրենք էլ մասնակցում են բոլոր այն ցեղասպանական գործողություններին, որոնք Ադրբեջանն իրականացնում է արցախահայերի նկատմամբ: Այդ գործիչները նպաաստում են նրան, որ Ադրբեջանը, քողարկվելով, այսպես կոչված, տարածքային ամոբղջականության սկզբունքով, իրականացնի Ցեղասպանություն:
Ռուսաստանի հետ մեր հարաբերություններն այսօր պատմականորեն ամենացածր մակարդակի վրա են՝ երկկողմ անվստահությամբ։ Ռազմավարական դաշնակիցն առնվազն ոչ բարեկամ երկրի, շատ հաճախ՝ թշնամու ընկալման է հասցված։
Մանավանդ անցած 3 տարիներին ՀԱՊԿ-ը ցույց տվեց, որ չի կարող, կամ ավելի շուտ՝ չի ցանկանում ապահովել մեր անվտանգությունը։ Որպես ՀԱՊԿ-ի այլընտրանք՝ ներկայացվում է ՆԱՏՕ-ն։ Սակայն ՆԱՏՕ-ի հետ կապված Հայաստանն ունի մեծագույն խնդիրներ, որոնցից առաջինն այն է, որ ՆԱՏՕ-ն չի շտապում մտնել մեր երկիր և ապահովել մեր անվտանգությունը։ Դրա համար նա ունի իր պատճառները․ նախ՝ այստեղ հաստատված է Ռուսաստանի գերիշխանությունը, և ՆԱՏՕ-ի համար խնդրահարույց է Ռուսաստանի հետ հակամարտության նոր օջախ ստեղծելը։
