2020 թվականի պատերազմից հետո մանրամասն անդրադարձել ենք 44-օրյային Թուրքիայի ուղիղ մասնակցությանը։ Առանձին-առանձին անդրադարձել ենք Թուրքիայի ռազմական ղեկավարությունից, բարձրաստիճան զինվորականությունից, Ազգային հետախուզությունից կոնկրետ անձանց դերակատարմանը՝ Բախտիար Էրսայ, Հուլուսի Աքար, Հաքան Ֆիդան և այլն:
Վերջին օրերին 168.am-ն անդրադառնում է օգոստոսի 11-ին հրապարակված Հայաստան-Ադրբեջան նախաստորագրված համաձայնագրում առկա անվտանգային, քաղաքական, իրավաքաղաքական «ականներին»:
Նիկոլ Փաշինյանը, հայաստանյան լրագրողների հարցերին ի պատասխան, թե Թրամփի և Ալիևի հետ խոսե՞լ է Բաքվում պահվող գերիների մասին, ասել է, թե չկա այդպիսի բանակցություն, որտեղ Ադրբեջանում անազատության մեջ գտնվող հայրենակիցների թեման չի բարձրացնում:
Օգոստոսի 4-ին Բաքվի դատարանում շարունակվել է Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարության «դատավարությունը», որտեղ գործուղված «տուժողները» 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի համատեքստում ցուցմունքներ են տվել ՀՀ զինված ուժերի դեմ՝ դեպքերը վերագրելով հատկապես հոկտեմբեր ամսին։
Ադրբեջանի մի շարք քաղաքացիներ նմանօրինակ ցուցմունքներ են տվել, որ իբր «Քարվաճառում վիրավորվել են 2022 թվականի սեպտեմբերի 12-14-ը, երբ փորձել են կանխել ՀՀ ԶՈւ «սադրանքը» Ջերմուկի ուղղությամբ», և, որ ադրբեջանական զինծառայողների շրջանում շեհիդներ և վիրավորներ են եղել:
Հուլիսի 28-ի «դատական» նիստի ժամանակ «տուժող» Ամին Մուսաևի ցուցմունքը լսելուց հետո Արցախի արտաքին գործերի նախկին նախարար Դավիթ Բաբայանը հարց է ուղղել նրան՝ ինչո՞ւ «նոյեմբերի 8-11-ն ընկած ժամանակահատվածում նրա մարտական ընկերներն իրեն չեն տարհանել»։
Ալիևը շարունակում է Բաքվի դատարան գործուղել «տուժողների»: Հուլիսի 25-ին կայացած Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարության «դատավարությանը» ադրբեջանական ցուցմունքները մեծամասամբ վերաբերել են 2016 թվականի Ապրիլյան մարտական գործողություններին և 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմին:
«Իրականությունը հետևյալն է՝ ցանկացած ուժային ճնշում Ադրբեջանի վրա, ավտոմատ կերպով բախվելու է Թուրքիայի շահերին, որը Շուշիի հռչակագրի շրջանակում ոչ միայն Ադրբեջանի դաշնակիցն է, այլ անվտանգության երաշխավորը: Այսինքն, կոնֆլիկտի սրման դեպքում դժվար թե Անկարան կողքից դիտողի դերում մնա: Բացի այս, հաշվի առնելով Ադրբեջանի ռազմավարական կարգավիճակը Եվրոպայի էներգետիկ քարտեզում, էսկալացիան կարող է ներքաշել ավելի լայն շրջանակ՝ ԱՄՆ-ից մինչև ՆԱՏՕ անդամ երկրներ, որոնք շահագրգիռ են Հարավային Կովկասում կայունության հաստատմամբ»:
Հուլիս 17-ին և 18-ին Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարության դեմ «դատական» նիստերին դարձյալ «տուժողներ» էին հրավիրվել:
Հունիսի 24-ին ՀՀ իշխանությունները շրջանառության մեջ դրեցին ընդդիմության «հեղաշրջման» պլանը: Իսկ արդեն հունիսի 25-ի առավոտյան իրավապահները գործողություններ սկսեցին «Սրբազան պայքարի» առաջնորդ Բագրատ Սրբազանի կեցավայրում, շարժման աջակիցների, ինչպես նաև՝ ՀՅԴ մի շարք անդամների բնակարաններում և տներում, ինչՆ իր «իրավական» շարունակությունն ունեցավ և դեռ կունենա:
ուրքիայի դիվանագիտական կորպուսը գրեթե չի փոխվել՝ բացառությամբ ղեկավար կազմի։ Տեսնում ենք, որ նախկինում հայ-թուրքական գործընթացում ակտիվ դերակատարում ունեցած փոխարտգործնախարար Ֆերիդուն Սինիրլիօղլուին դարձրել են ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղար։ Այսինքն՝ նրա կուրսը շարունակվում է այլ մակարդակով։ Թուրքիան ունի մասնագիտական, փորձառու և համակարգված դիվանագիտական կորպուս։ Իսկ Հայաստանում ամեն ինչ հակառակն է։
Հունիսի 23-ին Բաքվի դատարանում հարցաքննվել է Արցախի նախկին նախագահ Արայիկ Հարությունյանը:
Մինչ գործող իշխանությունը փորձում է համոզել, որ Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ հնարավոր է հասնել խաղաղության և բարեկամություն անել, և, որ նրանք սպառնալիք չեն Հայաստանի Հանրապետությանն ու նման մի շարք «որ»-եր, Բաքուն շարունակում է Հայաստանի Հանրապետության դեմ իրավաքաղաքական արշավը՝ փորձելով «ցուցմունքներ» կորզել Ադրբեջանում պահվող Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարությունից, ընդ որում՝ քննության են առնվում Արցախյան առաջին, 2016 թվականի Ապրիլյան, 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմների և հուլիսյան մարտերի մարտական դրվագներն ու ռազմական օպերացիաները: Ավելին, հերթը հասել է Արցախում վերաբնակեցման ծրագրին և «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի գործունեությանը, և ոչ միայն:
168.am-ը գրել է, որ Բաքվում Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարության դեմ շինծու մեղադրանքներով հունիսին 5-ին տեղի ունեցած «դատական» նիստի ժամանակ հիմնական հարցաքննվողը եղել է Արցախի Պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Լևոն Մնացականյանը, իսկ հարցերը վերաբերել են արցախյան զորահանդեսներին և 2016 թվականի Ապրիլյան պատերազմին:
Արցախը հայաթափված է, Պաշտպանության բանակը՝ կազմաքանդված, սակայն Ադրբեջանը շարունակում է պայքարել ՊԲ ունեցած հաջողությունների դեմ, դարձնել դրանք դատական քննության առարկա, այդ թվում՝ զորահանդեսները:
168.am-ը գրել է, որ մայիսի 30-ի «դատական» նիստի հիմնական թեման Բաքուն դարձրել էր 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմը, մասնավորապես, «Գյանջայի դեպքերը»՝ մեղադրական սլաքն ուղղելով ՀՀ զինված ուժերի դեմ: Հունիսի 2-ի «դատավարությունը» շարունակվել է նույն տրամաբանության մեջ: Մասնավորապես, ներկայացվել են ինչ-որ փաստաթղթեր, որոնք իբր ապացուցում են 2020 թվականի պատերազմի ժամանակ հայկական զինված ուժերի կողմից քաղաքացիական բնակչության թիրախավորումները: […]
Երեկ գրել ենք, որ մայիսի 29-ին Ալիևը Բաքվի դատարան է գործուղել Ապրիլյան քառօրյայի և հուլիսյան մարտերից «տուժածների» և հիշեցրել հուլիսյան մարտերի ժամանակ ոչնչացված ադրբեջանցի գեներալ Փոլադ Հաշիմովի մոր «ցուցմունքն» Ադրբեջանի ռազմական ղեկավարության դեմ:
Այս տարվա փետրվարին 168.am-ը գրել է, որ Բաքվի «դատավարության» ժամանակ ադրբեջանական պետական մեղադրողները հիշել են 2016 թվականի Ապրիլյան պատերազմն ու 2020 թվականի հուլիսյան մարտերը՝ շեշտելով, Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարության դեմ շինծու մեղադրանքներով «դատական» գործընթացն իրականում ընդդեմ Հայաստանի Հանրապետության է:
Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարության դեմ շինծու մեղադրանքներով Բաքվում մայիսի 16-ին կայացած հերթական «դատավարության» ժամանակ քննության է առնվել Քարվաճառի ազատագրման օպերացիան:
Երբ գալիս ես իշխանության, քեզ պիտի հաշիվ տաս՝ ինչի՞ համար ես գալիս, ի՞նչ պատասխանատվության տակ ես մտնում, հատկապես պատերազմող երկրի դեպքում: Բայց պատասխանատվություն չկա, լրջություն չկա, գաղափարախոսություն չկա: Այսքանը:
Արցախյան առաջին պատերազմում կրած պարտությունից հետո Ադրբեջանը 30 տարի չի կաշկանդվել հիշել այս կամ այն տարածքը, քաղաքը կորցնելու տարեթիվը, եթե անգամ որպես պարտվող կողմ՝ որոշակի բարդույթներ եղել են:
Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարության ադրբեջանական «դատավարությունը» հենց սկզբից մեր դիտակետում է եղել և կա, ու մենք ցույց ենք տալիս Բաքվի՝ իրական փաստերի աղավաղումները, բերելով կոնկրետ ապացույցներ:
168.am-ը գրել է, որ ապրիլի 28-ին Բաքվում Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարության «դատավարության» օրակարգում 1992 թվականի մայիսին հայկական կողմի իրականացրած Շուշիի օպերացիան էր՝ հաղթական ելքով:
168.am-ը բազմիցս գրել է, որ Բաքվի համար «Խոջալուի ցեղասպանության» թեման փակված չէ, և, որ Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարության «դատավարությանն» այս թեման պարբերաբար քննարկվում է։
Ապրիլի 28-ին Բաքվում Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարության «դատավարության» օրակարգում 1992 թվականի մայիսին հայկական կողմի իրականացրած Շուշիի օպերացիան էր՝ հաղթական ելքով:
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցությունը որոշել է շրջանառության մեջ դնել Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող օրենսդրական նախագիծ՝ ի պատասխան Թուրքիայից պարտադրվող ժխտողական քաղաքականությանը և գործող իշխանությունների՝ դրան ենթարկվելու փաստին։
Արդյոք նա կարո՞ղ է ասել, թե իշխանությունների կողմից ՀՀ ՊՆ ներկայացուցիչ կարգված Արծրուն Հովհաննիսյանի՝ 44 օր հայտնած տեղեկությունների քանի տոկոսն է ճիշտ և սխալ եղել, թե՞ սա փորձ է «մաքրելու» իշխանական քարոզչամեքենային և նաև այս հարցում սլաքն ուղղելու ԳՇ-ի վրա:
Ադրբեջանից հայտարարում են, որ «հայկական ագրեսիայի» բազան դեռ ամբողջապես վերացած չեն համարում, և գործընթացը մի քանի փուլից է բաղկացած: Սրան զուգահեռ՝ արդեն մոտ երկու ամիս է՝ սահմանագոտու տարբեր ուղղություններով և սահմանամերձ բնակավայրերի հատվածում ադրբեջանական կողմը շարունակում է խախտել հրադադարի ռեժիմը և բնակչությանը լսելի դարձնել կրակոցի ձայները, Նիկոլ Փաշինյանը հորդորում է մոռանալ Հայաստան-Ադրբեջան էսկալացիայի ու պատերազմի մասին՝ պնդելով, թե «Հայաստան-Ադրբեջան նոր սրացում, նոր պատերազմ չի լինելու, լինելու է խաղաղություն»:
9 տարի առաջ այս օրերին Ապրիլյան պատերազմն էր, և 2016 թվականի ապրիլի 5-ին Ռուսաստանի Դաշնության միջնորդությամբ Ադրբեջանը խնդրել էր մարտական գործողությունների դադարեցում։ Այս մասին «Հաղթանակի ապրիլ» փաստավավերագրական ֆիլմի շրջանակում խոսել է ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ Յուրի Խաչատուրովը: Այլ հարց է, որ հրադադարից հետո Ադրբեջանը չի պահպանել կրակի դադարեցման պայմանավորվածությունը:
2025թ. փետրվարին Բաքվում ընթացող «դատավարության» ժամանակ Ադրբեջանի պետական մեղադրողը հայ ռազմաքաղաքական էլիտայի դեմ «հանցագործության դրվագներ» ներկայացնելիս հիշատակել էր նաև 2016 թվականի Ապրիլյան պատերազմը:
