Բացառել չի կարելի. Փաշինյանը Բաքու մեկնելու մասին
Օրերս Հայաստանի և Արցախի քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչները գրեթե 2,5 ժամ քննարկում են ունեցել Միջազգային քրեական դատարանի նախկին գլխավոր դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոյի հետ։
«Պուտինն ասում է, որ չնայած ռուս-ուկրաինական կոնֆլիկտին, ունեն շահեր և հետաքրքրություններ Հարավային Կովկասում: Կողմերի վերաբերյալ շեշտադրումը խոսում է այն մասին, որ ինչքանով Հայաստանն ու Ադրբեջանը շահագրգռված կլինեն, այդքանով ավելի ակտիվ Ռուսաստանը կմասնակցի տարածաշրջանի գործերին, բայց նույնիսկ հակառակ պարագայում Ռուսաստանն այստեղ կա, ունի հետաքրքրություն, և չնայած՝ իր ապագայի համար շատ կարևոր կոնֆլիկտ է Ուկրաինան, դա չի խանգարում նրան զբաղվել նաև այս տարածաշրջանի հարցերով»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:
Վերլուծաբանը գտնում է, որ գործընթացը հայ-ադրբեջանական հարթությունում այնքան բարդ ու բազմաշերտ է, որ նույնիսկ համաձայնությունները կարող են ոչինչ չնշանակել։ «Ուստի այս պահին մենք գնահատում ենք դեռ գործընթացը, մտադրությունները, սակայն վերջնարդյունքի հարցում ոչինչ չենք կարող ասել»,- ասաց Լուկիանովը։
«Ռուսաստանն ու Ադրբեջանը շարունակում են քննարկել Արցախում ՌԴ գլխավոր հյուպատոսություն բացելու հնարավորության հարցը»,- ՏԱՍՍ-ին տված հարցազրույցում ասել է Մոսկվայում Ադրբեջանի դեսպան Փոլադ Բյուլբյուլօղլուն։
Միացյալ Նահանգներում՝ Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների բանակցությունների տապալման, իսկ Լոնդոնում՝ Փաշինյան-Ալիև հանդիպման չեղարկման ֆոնին Ռուսաստանը հայտարարում է՝ պատրաստ է իր հարթակը տրամադրել Ադրբեջանի և Հայաստանի ներկայացուցիչների միջև բանակցությունների համար։
Ըստ նրա, սովորաբար, երբ բանակցություններից, հանդիպումներից առաջ խաղադրույքները մեծանում են, նման արդյունքով հանդիպումն անհաջողություն է։
«Ադրբեջանում կա հաստատված տևական վարչական պրակտիկա․ այնտեղ գտնվող հայերը ենթարկվում են խոշտանգումների և վատ վերաբերմունքի, ընդ որում, դրանց ինտենսիվությունն ու մեթոդները դինամիկ են»,- 168․am-ի հետ զրույցում Ռուբեն Վարդանյանի խոշտանգման միջադեպին անդրադառնալով՝ այսպես արձագանքեց Միջազգային և համեմատական իրավունքի կենտրոնի նախագահ, իրավապաշտպան Սիրանուշ Սահակյանը։
Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանը լրագրողների հետ զրույցում արձագանքել է Նիկոլ Փաշինյանի վերջին հայտարարություններին:
Ադրբեջանի Արտաքին գործերի նախարարությունն այսօր՝ հունիսի 9-ին, հայտարարություն է տարածել Հարավային Օսեթիայում անցկացվող խորհրդարանական ընտրությունների վերաբերյալ։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Հայացք» վերլուծական կենտրոնի խորհրդի նախագահ, Արցախի ժողովրդի հիմնարար իրավունքների պաշտպանության հարցերով հանձնախմբի ներկայացուցիչ Կարեն Բեքարյանն է։
Ադրբեջանը ցանկանում է Հայաստանի հետ, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագիրը ստորագրել նոյեմբերին։ Ադրբեջանի նախագահի հատուկ հանձնարարություններով ներկայացուցիչը հայտարարել է, որ Բաքվում կայանալիք ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության մասին շրջանակային կոնվենցիայի Մասնակիցների կոնֆերանսի 29-րդ նստաշրջանն աշխարհի ուշադրության կենտրոնում է, ինչը մեծ հնարավորություն է նաև Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության համաձայնագրի հասնելու համար։
Ադրբեջանը պահանջում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարում։ ԵԱՀԿ-ի գործող նախագահ, Մալթայի արտգործնախարար Իեն Բորջը, ով օրերս Երևանից մեկնեց Բաքու, Ադրբեջանում ԵԱՀԿ-ի և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի մասին բավականին տհաճ մեկնաբանություններ է լսել այդ երկրի ղեկավարի ու արտգործնախարարի կողմից։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը APRI գիտահետազոտական կենտրոնի փորձագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու, միջազգայնագետ, իսրայելագետ Սերգեյ Մելքոնյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ նախկին վարչապետ, ԱԺ նախկին նախագահ Խոսրով Հարությունյանն է։
«Ես անձամբ այս թեմայի մասին խոսել եմ բոլոր հանդիպումների ժամանակ և նշել եմ՝ ցավոք սրտի, իրավական ճանապարհը Բաքվում պահվող մեր ռազմագերիների և պատանդառված անձանց իրավունքների պաշտպանության հարցում անկարող է, և մենք դրա ապացույցներին ամեն օր ենք առնչվում»,- ամերիկյան այցերն ամփոփող ասուլիսի ժամանակ պատասխանելով 168.am-ի հարցադրումներին՝ նշեց Արցախի Հանրապետության ՄԻՊ Գեղամ Ստեփանյանը:
«Հենակետ» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Շիրազ Խաչատրյանը Ներքին Հանդի ուղղությամբ ադրբեջանական ագրեսիան համարում է թշնամու կողմից փորձարկում-ուսումնասիրություն, թե հայկական կողմն ինչպես կարձագանքի հերթական սահմանային սադրանքին ու դրանից կախված՝ գծում է իր քայլերի հաջորդականությունը:
«Ինչո՞ւ է Ադրբեջանի համար կարևոր փաթեթավորումը, քանի որ 2020 թվականի պատերազմից և նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթի ստորագրումից, խաղաղապահների տեղակայումից կարճ ժամանակ անց ադրբեջանական քարոզչությունն ուղղված է եղել խաղաղապահների դեմ, որպեսզի կոնտինգենտն օր առաջ լքի Ղարաբաղը։ Սակայն այս երեք տարիների ընթացքում ակտիվ ու բուռն աշխարհաքաղաքական իրադարձություններ տեղի ունեցան այս հակամարտության շուրջ։
168.am-ի հետ զրույցում եվրոպացի վերլուծաբան Սյուզան Ստյուարտը նշեց, որ, դատելով հաղորդագրություններից, Ֆրանսիայի նախագահը կամ Գերմանիայի կանցլերը, որը ներկա էր նախկին մի քանի հանդիպումների կլոր սեղանի շուրջ, այս փուլում չեն մասնակցի բանակցությունների։
«Այդ որ ցույց են տալիս զենք ու զինամթերք, դա 1-2 օրվա պաշար էր, հա, տանկն ունեինք, բայց եթե «սնարյադ» չլիներ, տանկն ինչո՞վ պետք է կրակեր։ Այդ մարդիկ չեն հասկանում, միայն խոսում են, թե զենքեր են թողել, հա, զենքեր են թողել։ Մեզ մոտ նույնիսկ արդեն «պատրոնն» էր վերջանում, Քյոխին էին խնդրում, մեզ «պատրոն» էր հասցնում, հալալ է իրեն՝ հասցնում էր, տարբեր ուղղություններով էր աշխատում»,- հավելեց Օնիկ Բալասանյանը։
Արցախը լուծարելու մասին հրամանագիրն այլևս գոյություն չունի, «Ազատության» հետ զրույցում ասել է Արցախի նախագահի խորհրդական Վլադիմիր Գրիգորյանը՝ ընդգծելով, որ դրա համար հիմք է հանդիսանում նախագահի հոկտեմբերի 19-ի հրամանագիրը, համաձայն որի՝ Արցախի նախագահը, պետնախարարը, կառավարության անդամները, խորհրդարանը, անվտանգության խորհրդի քարտուղարը, իրավապահ մարմինները, Ստեփանափակերտի քաղաքապետը ու վարչական շրջանների ղեկավարները շարունակում են պաշտոնավարել՝ հասարակական հիմունքներով, այսինքն՝ առանց վարձատրության։
Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներն անցած մի քանի ամիսներին անդադար բարձրաձայնում են ՀՀ տեղափոխվելուց հետո իրենց առջև ծառացած նոր խնդիրների մասին: Նրանց մի մասը բռնի տեղահանությունից երկու ամիս անց էլ կանգնած է օրվա սնունդը հայթայթելու խնդրի առջև: Բնակվում են տարրական կենցաղային պայմանների բացակայությամբ: Քիչ չէ նաև այնպիսի ընտանիքների թիվը, որոնք զրկվել են իրենց հասանելիք օգնությունից:
Քաղաքագետ Սերգեյ Շաքարյանցի գնահատմամբ՝ Ադրբեջանը Նախիջևանի հետ կապող ճանապարհ այս պահին էլ գոյություն ունի՝ Իրանի տարածքում: Այս պարագայում նա անտրամաբանական որակեց ադրբեջանական կողմի հայտարարությունը՝ «Զանգեզուրի միջանցքն» Իրանի տարածքով անցնող մեկ այլ՝ նույնպիսի ճանապարհով փոխարինելու վերաբերյալ: Իսկ տարբեր հարթակներում միմյանց հակասող հայտարարություններով, ըստ քաղաքագետի, թշնամական երկրի իշխանությունները փորձում են շփոթություն առաջացնել միջազգային հանրության մոտ:
Թերևս, սա նկատի ուներ ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը, երբ հոկտեմբերի 17-ին դիզվառելիքի շինծու գործով դատական նիստից հետո լրագրողների հետ զրույցում նշել էր, որ Արցախի Հանրապետության ինքնորոշումն իրականություն դարձնելու դեմ պայքարում էր ոչ միայն Ադրբեջանը, այլև Հայաստանի իշխանությունը, նաև Արցախի նախկին իշխանությունը։
Ադրբեջանում պահվող հայ ռազմագերիների և քաղաքացիական անձանց պաշտպանությունը, ինչպես նաև՝ Վագիֆ Խաչատրյանի, հնարավո՞ր է կազմակերպել հայ փաստաբանների միջոցով. ի՞նչ միջազգային իրավական մեխանիզմներ կան՝ 168.am-ն այս հարցադրումներն ուղղեց միջազգային իրավունքի մասնագետ, փաստաբան Արա Ղազարյանին:
Այս պարագայում, միջազգային իրավունքի մասնագետի գնահատմամբ, Ադրբեջանում իրականացվող գործընթացների ընթացքում ապահովված չեն կենսական երաշխիքները՝ գործը քննող դատարանի անկախությունը: Սահակյանի գնահատմամբ՝ ադրբեջանական դատարաններն անկախություն չեն կարողանում ցուցաբերել անգամ սեփական քաղաքացիներին վերաբերող գործերում:
Խնդիրը կարգախոսի պարզամտությունն ու պարզունակությունը չէ, ոչ էլ այն, որ քաղաքապետի աշխատանքը դրանով հավասարեցվում է մոտավորապես կաֆելագործի կամ ավելի հին մասնագիտության տեր չմերժողների՝ ցանկացած պատվեր կատարելու պատրաստակամությանը, որը կարող էր արտահայտվել նաև «Փողին մուննաթ» գռեհկաբանությամբ:
«Ո՞վ էր խանգարում նրանց դա անել անցյալ տարվա դեկտեմբերին, հունվարին,- 168.am-ի հետ զրույցում արձագանքեց քաղաքագետը՝ մանրամասնելով,- Փաստահավաք առաքելությունը պետք է փաստեր հավաքեր ադրբեջանական շրջափակման, մարդկության դեմ գործվող հանցագործություն մասին, բայց քանի որ Փաշինյանը համամասնակից է այդ գործություններին, չի դիմել: Այժմ՝ իր համար ընդամենն ալիբի է փորձում ստեղծել՝ թե այդ 7 ամիսներին սեփական փիառով չի զբաղվել, այլ Արցախի մասին է մտածել: Մինչդեռ ինքը համամասնակից է այդ իրավիճակին. իր խոսքերից հետո ամեն անգամ Արցախում իրավիճակը սրվել է, այսինքն՝ Ադրբեջանը դա համարել է քարտ-բլանշ:
«Արցախի հարցը, դրա կարգավորումը դիվանագիտության հարց չէ. սա իսկապես ազգային, համազգային հարց է, Սահմանադրության, անկախ Հայաստանի Հանրապետության փիլիսոփայության հարցն է,- «Շրջափակում. Օր 220» թեմայով քննարկման ժամանակ նշեց ՀՀ ԱԳՆ նախկին տեղակալ, արտակարգ և լիազոր դեսպան Ավետ Ադոնցը՝ մանրամասնելով,- 30 տարի միջազգային հանրության քաղաքակիրթ սեգմենտը համարում էր, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հիմքում ընկած է տարածքային ամբողջականության, ինքնորոշման իրավունքի, ուժի չկիրառման սկզբունքները:
«Դեսպանն ասում է այն, ինչը կննջեցնի հայության և հատկապես արցախահայության զգոնությունը: Նրանք ամեն գնով ցանկանում են հայերին մտցնել Ադրբեջանի լծի տակ, և դրա համար իրենք չեն խնայում իրենց բառապաշարը` մեզ համոզելու, թե բռնապետության կազմում հայերն ավելի լավ կապրեն, քան ինքնավարությամբ»,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Արմինե Ադիբեկյանը՝ անդրադառնալով արցախահայերի՝ Ադրբեջանի կազմում գոյատևելու հնարավորության մասին ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինի հայտարարությանը։
