Հայաստանի կառավարությունը տարին սկսեց դեպի Արևմուտք նոր քայլով․ գործադիր մարմինն օրերս հավանություն տվեց ԵՄ-ին Հայաստանի անդամակցության գործընթաց սկսելու մասին օրենքի նախագծին։
Հունվարի 9-ին ՀՀ Կառավարությունը հավանություն տվեց Եվրամիությանը Հայաստանի անդամակցության գործընթացի մեկնարկի մասին օրենքի նախագծին։ Հիմնական զեկուցող, Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանն առաջարկեց դրական դիրքորոշում արտահայտել՝ ելնելով վերջին տարիներին ՀՀ-ի և Եվրամիության դինամիկ և զարգացող հարաբերություններից։
Ադրբեջանի ղեկավար Իլհամ Ալիևի հայաստանյան ներքաղաքական կյանքը փոթորկած վերջին հարցազրույցի և Փաշինյանի ոչ պակաս աղմկահարույց, զիջողական արձագանքների, լարվածության ֆոնին սկսվեց Իրանի Ազգային անվտանգության խորհրդի քարտուղար Ալի Աքբար Ահմադիանի այցը Երևան և Բաքու։
ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփը մեղադրել է Քալիֆորնիայի նահանգապետ Գևին Նյուսոմին Լոս Անջելեսի տարածքում բռնկվող զանգվածային անտառային հրդեհների համար՝ պնդելով, որ վերջինս պետք է ստորագրեր հռչակագիր՝ Քալիֆորնիա ավելի շատ ջուր մղելու և անտառային հրդեհները կանխելու համար: Այս մասին իր X-ի էջում գրել է Դոնալդ Թրամփը՝ անդրադառնալով վերջին ժամերի ընթացքում Քալիֆորնիայում ստեղծված արտակարգ դրությանը։
Հունվարի 7-ին Ադրբեջանի բռնապետ Իլհամ Ալիևը վերջնագրերի հերթական տարափն ուղղեց ՀՀ իշխանություններին և հայ ժողովրդին՝ Հայաստանն անվանելով ֆաշիստական պետություն և սպառնալով ոչնչացնել այն։
««Արևմտյան Ադրբեջանը» շինծու, առավելապաշտական նախագիծ է, հավակնություն ՀՀ տարածքի նկատմամբ»,- այս մասին այսօր 2024 թվականի ամփոփիչ ասուլիսի ընթացքում հայտարարեց ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը՝ անդրադառնալով Ադրբեջանի «Արևմտյան Ադրբեջան» նարատիվին։
«Հայաստանի սպառազինումը միայն նոր լարվածության կհանգեցնի։ Մենք դա չենք ուզում: Մենք խաղաղություն ենք ուզում»,-այս մասին այսօր ադրբեջանական հեռուստաալիքներին տված հարցազրույցում հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը՝ զուգահեռաբար նոր վերջնագրեր ներկայացնելով ՀՀ իշխանություններին։
«Հայաստանն Արևմուտքի հետ անպտուղ սիրախաղերի փոխարեն՝ իր անվտանգությունն ապահովելու համար հայացքը պետք է ուղղի դեպի Արևելք, որտեղ առանցքային նշանակություն ունի բոլոր ոլորտներում Իրանի հետ հարաբերությունների զարգացումը։ Ես կցանկանայի հատուկ ընդգծել քաղաքական և ռազմական ոլորտներում հարաբերությունների զարգացումը, որոնք կենսական նշանակություն կարող են ունենալ՝ հատկապես ՀՀ ինքնիշխանության պահպանման գործում»։
«Կա մեկ երկիր, որն ԱՄՆ-ից ստացել է անվտանգության լիակատար գարանտիաներ. Դա Իսրայելն է: Ուրիշ ոչ մի երկիր նման ծավալի գարանտիա չի ստացել և չի էլ ստանալու: Միայն Իսրայելին է Ամերիկան ասում՝ դու իմացի՛ր, որ քո անվտանգությունն ապահովված է իմ կողմից»,- «Պրեսսինգ» հաղորդաշարում ասաց ակադեմիկոս, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանը:
Անվտանգության, ռազմական հարցերով փորձագետ Հայկ Նահապետյանի գնահատմամբ՝ Հարավային Կովկասի ու Հայաստանի համար մարտահրավերներն ավելանում են, դրանք ավելի վտանգավոր կդառնան 2025 թվականին, եթե ՀՀ-ում որևէ քայլ չձեռնարկվի, մեծ խնդիրներ են սպասվում երկրին։
«2025 թվականը գլոբալ զարգացումների տեսանկյունից շարունակելու է լինել ակտիվ անցումային փուլ»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Կոնստանտին Սիմոնովը՝ անդրադառնալով 2025 թվականին միջազգային հարաբերություններում հնարավոր տեղաշարժերին և դրանց ազդեցությանը Հարավային Կովկասի վրա։
Այդ ֆոնին բազմաթիվ ֆեստիվալներ են անցկացվելու, որպեսզի ժողովրդի ուշադրությունը շեղեն, սակայն այս իրողություններից էականորեն շեղել չի հաջողվի, քանի որ լայնորեն տարածված պատկերացում կա՝ տնտեսական վիճակը վատ է, բայց հրապարակվում են դրական ցուցանիշներ։
«2025-ը ոչ պակաս մարտահրավերային է լինելու»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց վրացի նախկին դիվանագետ Իրակլի Մենաղարիշվիլին՝ ամփոփելով 2024թ. ընթացքում գրանցված ռեգիոնալ իրադարձություններն ու ներկայացնելով 2025թ. քաղաքական կանխատեսումները։
Օրեր շարունակ Ադրբեջանում, Ղազախստանում, Ուկրաինայում և արևմտյան առաջատար երկրների կողմից ծավալվող հակառուսական հիստերիայի ֆոնին Ռուսաստանի նախագահը ներողություն խնդրեց Ադրբեջանի առաջնորդից օրեր առաջ՝ դեկտեմբերի 25-ին, տեղի ունեցած ավիավթարի կապակցությամբ՝ փաստացի ընդունելով, որ ողբերգական միջադեպի ժամանակ տարածքում ռուսական ՀՕՊ համակարգեր են աշխատել։
168․am-ի հետ զրույցում ռուս վերլուծաբան Կոնստանտին Սիմոնովը, անդրադառնալով ԵԱՏՄ-ի դերին ՀՀ կյանքում և տեղի ունեցած միջադեպին, նշեց, որ պետք է, իհարկե, խուսափել նման լեզվակռիվներից նման միջոցառումների ժամանակ, որը հեղինակազրկում է դրանում ներգրավված կողմերին ու նաև այն հարթակը, որի շրջանակում դա տեղի է ունենում։
Նրա կարծիքով, ԵԱՀԿ ՄԽ-ն ամենայն հավանականությամբ ապագայում կլուծարվի, սակայն դա այնուամենայնիվ որևէ երկրի չի սահմանափակում բարձրացնել հարցեր կամ արդյունավետ դիվանագիտություն վարել։
Վերջին շրջանում Բաքուն և Անկարան ավելի քիչ են անդրադառնում իրենց, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցք» կոչվող չարաբաստիկ պրոյեկտին։ Սակայն այն շարունակում է մնալ թյուրքական երկրների օրակարգում։
Իրանի տարածաշրջանային ախոյանների, ինչպես նաև հավաքական Արևմուտքի նպատակը հստակ է՝ չեզոքացնել Իրանի ազդեցությունն ու դերակատարությունը մեծ Մերձավոր Արևելքում, որը սկսվում է Միջերկրական ծովից ու ձգվում հասնում է մինչ Հարավային Կովկաս ու Կենտրոնական Ասիա, և հասնել Իրանում քաղաքական համակարգի փոփոխության։ Սա միանշանակ է, այս առնչությամբ երկու կարծիք լինել չի կարող, և այս ֆոնին Իրաքում կամ Հարավային Կովկասում Իրանի դեմ գործողությունները ոչ միայն բացառված չեն, այլ ընդհակառակը՝ դրանց հնարավորությունը չափազանց բարձր է։
«Այդ քաղաքականությունը մատնոցախաղ է հիշեցնում, դա քաղաքական հավկուրություն է․ եթե այլընտրանք չունես (իսկ մենք տեսնում ենք՝ Եվրոպական միությունը, ինչպես ասում են, գրկաբաց չի սպասում ու նույնիսկ Ուկրաինայի նման փլուզվող ու ջախջախված երկիրը ելք չունի դեպի եվրոպական շուկա), ինչի՞ մասին է խոսքը։ Պետք չէ՛ նման բաներով կերակրել հանրությանը»։
Հայաստանի անկախացումից կամ վերաանկախացումից ի վեր 30 տարի Ֆրանսիայի և Հայաստանի հարաբերությունները միշտ էլ շատ լավ են եղել: Այսինքն, ոչ հայկական կողմի ղեկավարներից, և ոչ էլ Ֆրանսիայի ղեկավարներից է կախված եղել այդ հարաբերությունները, 2 երկրների հարաբերություններն ի սկզբանե սերտ են եղել: Հայաստանի բոլոր ղեկավարների հետ Ֆրանսիան շատ լավ հարաբերություններ է ունեցել, կամ՝ Ֆրանսիայի բոլոր նախագահների ժամանակ այդ հարաբերությունները չեն փոխվել, նույնն են մնացել: Այնպես որ, Մակրոնի նախագահ չլինելուց հետո Հայաստանի հետ հարաբերությունները չեն փոխվի:
«ԵՄ անդամ երկրների հետ մեր արտաքին առևտրաշրջանառությունը կազմել է ընդամենը 7 տոկոս, որը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ կրճատվել է։ Ընդ որում, մեր արտաքին առևտուրը նույն ժամանակահատվածում ՌԴ-ի հետ գրեթե կրկնապատվել է,- նշեց նա՝ զարմանքով արձագանքելով,- Ով է՞ր խանգարում, որ այս իշխանությունները, բացի իրենց այդ պոպուլիստական դրսևորումները, ԵՄ անդամ երկրների հետ ավելացնեին արտաքին առևտրաշրջանառությունը»։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) Գործադիր մարմնի (ԳՄ) անդամ, ՀՀ պաշտպանության նախարարի նախկին առաջին տեղակալ Արտակ Զաքարյանն է։
«Հերիք է մեկ-երկու կրակոց լինի այդ ճանապարհով գնացող մեքենաների ուղղությամբ, և ոչ մի մեքենա այլևս չի գնա Սյունիք։ Սա Սյունիքը Հայաստանից կտրելու ամենակարճ, անցավ և հնարավոր տարբերակն է, որին Ալիևը գնալու է։ Այստեղից մուտքը դեպի Սյունիք կդադարի, բայց այնտեղից արտահոսքը կլինի։ Ստեղծված իրավիճակում Ալիևը բոլոր հնարավորությունները հոյակապ է օգտագործում, և դա անում է Հայաստանի իշխանությունների թողտվությամբ և նրանց պասերով։ Նա կարողանում է սեպ խրել թե՛ հայ-ռուսական, թե՛ Հայաստանի և Արևմուտքի հարաբերությունների մեջ, և բավական ճկուն է գործում»,- ամփոփեց Խոսրով Հարությունյանը:
«Միջնորդի, առավել ևս՝ միջազգային միջնորդական ձևաչափի առկայությունը հակամարտության դեպքում կարևոր գործոն է դառնում։ Թեև պետք է նաև նշել, որ ՄԽ-ն, ի վերջո, չդարձավ այն հարթակը, որտեղ կողմերը խաղաղ համաձայնության հասնեն, մշտապես կար դժգոհություն այդ հարթակից կամ կային տարաձայնություններ համանախագահ երկրների միջև։ Ամեն բան հասավ նրան, որ այս աշխարհակարգի պայմաններում համանախագահները հենց հրաժարվեցին միմյանց հետ աշխատելուց»,- ասաց փորձագետը։
«Կարծում եմ՝ փորձ է արվելու հնարավորինս քիչ վնասներով հաղթահարել նոր զարգացումները։ Ըստ իս, Սիրիայում տեղի ունեցող զարգացումների ֆոնին Իրանն ավելի զգոն պետք է որ լինի այլ ռեգիոններում։ Վերջին ամիսներին Իրանից բավականին շատ ուղերձներ են հղել Արևմուտքին, Իրանը բավականին զգուշավոր ու ճկուն քաղաքականություն է վարում և դա շարունակվելու է»,- նկատեց նա։
168․am-ի հետ զրույցում ռուս վերլուծաբան Կոնստանտին Սիմոնովն ասաց, որ Սիրիայում տեղի ունեցողն ըստ էության ոչ միայն ռեգիոնալ, այլ մինչև անգամ աշխարհաքաղաքական բնույթի իրադարձություն է, որը կապ ունի ազդեցության բոլոր կենտրոնների շահերի հետ։ Ըստ նրա, բնականաբար, Հարավային Կովկասը՝ Հայաստանն ու Ադրբեջանը ևս որոշակիորեն կապ ունեն այն ամենի հետ, ինչ տեղի ունեցավ Սիրիայում, քանի որ կարող ենք այս պահի դրությամբ արձանագրել Թուրքիայի ազդեցության աճ Մերձավոր Արևելքում, որը փորձ կարվի պրոյեկտել նաև Հարավային Կովկասում։
«Հայաստանն իր դաշնակցային հարաբերություններն ում հետ ասես՝ չի փչացրել՝ կլինի Իրան, Ռուսաստան, և ակնկալել, որ Արևմուտքից կլինեն ինչ-ինչ աջակցություններ, խիստ կասկածում եմ (Արևելք, Արևմուտք սահմաններում թշնամիներն են, Հյուսիսից՝ Վրաստանն է, որը թույլ չի տա զենքի տարանցում Հայաստան․․․)»:
«Եթե նման իրավիճակ ստեղծվեց, ապա Հայաստանը կդառնա թիվ մեկ թիրախը, որի հետ կնվազեցնեն հարաբերությունների մակարդակը, որովհետև ՌԴ-ն բազմիցս կիրառել է տնտեսական զենքը քաղաքական նպատակներով՝ ինչպես Վրաստանի, Մոլդովայի նկատմամբ, անգամ ՀՀ նկատմամբ որոշ փոքր դրվագներով»։
«Սա նշանակում է, որ Ադրբեջանը ցանկանում է է՛լ ավելին ստանալ այս գործընթացից, ուստի անընդհատ տարատեսակ պահանջներ են շրջանառվում կամ արվում են հայտարարություններ, որոնք չեն տեղավորվում տրամաբանական գործընթացի շրջանակում։ Այս ամենի էական պատճառներից մեկն այն իրավիճակն է, որը ստեղծվել է ՀՀ արտաքին քաղաքական հարաբերություններում, այն անկայունությունն է, որը կա ՀՀ-ի շուրջ արտաքին առումով, վստահելի գործընկերների բացակայությունը մի իրավիճակում, երբ ՀՀ ղեկավարությունը հրաժարվել է ՌԴ-ի դաշնակցային ակտիվ հարաբերություններից, ինչպես նաև ՀԱՊԿ-ից»,- ասաց Արեշևը։
«Ասում են՝ ի՞նչ ենք ավերել. իսկ ի՞նչ չեն ավերել. ո՞ւր է մեր անվտանգությունը, եթե այդ անվտանգությունը կա, ինչո՞վ է պայմանավորված, որ միակողմանի զիջումներով բավարարում են թուրք-ադրբեջանական օրակարգերը, եթե այդ անվտանգությունը չկա, ուրեմն իշխանություն չկա. կրկնում եմ՝ եթե կա՝ ինչո՞ւ են բավարարվում թուրք-ադրբեջանական պահանջները՝ հիթ-շքերթներով»։
