«Պուտինն էլ է ասում՝ Արցախը հռչակեք ՀՀ տարածք, մենք գանք օգնենք։ Էլ ո՞նց ասի՝ «ՄԻԱՑՈՒՄ»: И ежу понятно !»: 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԳԽ նախկին պատգամավոր Հրանտ Խաչատրյանը՝ անդրադառնալով ՌԴ արտաքին գերատեսչության արձագանքին՝ ի պատասխան ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի` ՌԴ Նախագահ Վլադիմիր Պուտինին ուղղված նամակի:
Հոկտեմբերի 30-ին Ադրբեջանը միջազգային հետախուզում է հայտարարել Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանի, Պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար Ջալալ Հարությունյանի, Արցախի նախագահի արտաքին հարաբերությունների հարցերով խորհրդական Դավիթ Բաբայանի և ՀՀ ԱԺ պատգամավոր Արման Բաբաջանյանի նկատմամբ։
Արցախի Հանրապետության բնակավայրերում այս պահին իրավիճակը հարաբերական հանգիստ է:
«Ակնհայտ է՝ ՀՀ վարչապետի դիմումից և Ռուսաստանի այդ պատասխանից հետևում է, որ այս փուլում հայկական և ռուսական կողմը կսկսեն քննարկումներ՝ հնարավոր վտանգների բացահայտման և հնարավոր աջակցության մակարդակի մասին, թե ինչպիսին կլինի այդ աջակցությունը:
Պուտինն ամենայն անկեղծությամբ ու պարկեշտությամբ ընդամենն ասել է․ Պարտավորված և պատրաստ եմ ապահովելու Հայաստանի լիակատար անվտանգությունը, բայց վերջապես հասկացե՛ք, ես Ղարաբաղի հարցը, ձեր փոխարեն, լուծողը չեմ։
Ադրբեջանի կողմից հոկտեմբերի 31-ի առավոտվանից Արցախի քաղաքացիական բնակավայրերը թիրախավորելու ժամանակ հրետակոծության է ենթարկվել Մարտունու շրջանի Հերհեր գյուղը:
Ես կցանկանայի խոսել տարածաշրջանային առումով վտանգավորության մասին: Որովհետև թե ինչքանով է իրավիճակը վտանգավոր Լեռնային Ղարաբաղի, Հայաստանի համար, կարծում եմ՝ պարզ է: Բայց ես շատ կարևոր եմ համարում, որպեսզի Ձեր հեռուստադիտողը ճիշտ ընկալի, թե ինչու է տեղի ունենում պատերազմը, և ինչ ենթատեքստ ունի այն:
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի խոսնակ Մանե Գևորգյանը հոկտեմբերի 30-ին ֆեյսբուքյան իր էջում գրել էր, որ ԼՂՀ երկրորդ և երրորդ նախագահներ Արկադի Ղուկասյանը և Բակո Սահակյանը հոկտեմբերի 20-ին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ ունեցած հանդիպման ժամանակ տեղեկացրել են, որ ՀՀ առաջին և երկրորդ նախագահներ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը և Ռոբերտ Քոչարյանը ցանկանում են մեկնել Մոսկվա՝ ռուսական էլիտայի ներկայացուցիչների հետ ԼՂ շուրջ ստեղծված իրավիճակը քննարկելու և քննարկումների արդյունքում Հայաստանի կառավարությանը ստեղծված իրավիճակից կոնկրետ լուծումներ առաջարկելու համար:
«Առավոտյան Ստեփանակերտը, կեսօրին Մարտունի և Մարտակերտ քաղաքները, իսկ այս պահին Շուշին է հայտնվել թշնամու արձակած տարբեր տեսակի հրթիռային կայանքների թիրախում։ Տուժածների և կրած վնասների մասին տվյալները ճշտվում են»,-նշված է հայտարարությունում: «Առավոտյան Ստեփանակերտը, կեսօրին Մարտունի և Մարտակերտ քաղաքները, իսկ այս պահին Շուշին է հայտնվել թշնամու արձակած տարբեր տեսակի հրթիռային կայանքների թիրախում։ Տուժածների և կրած վնասների մասին տվյալները ճշտվում են»,-նշված է հայտարարությունում:
Արցախի Հանրապետության նախագահի արատաքին հարաբերությունների հարցերով խորհրդական Դավիթ Բաբայանը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ Արցախում ընդհանուր իրավիճակն արմատական փոփոխություններ չի կրել։
ՀՀ վարչապետ Ն.Վ. Փաշինյանի` Ռուսաստանի Դաշնության Նախագահ Վ.Վ. Պուտինին ուղղված դիմումի կապակցությամբ, որով վերջինս խնդրում է խորհրդատվություն սկսել` որոշելու համար օգնության տեսակը և չափը, որը Ռուսաստանի Դաշնությունը կարող է տրամադրել Հայաստանի Հանրապետությանը՝ իր անվտանգությունն ապահովելու համար, մենք վերահաստատում ենք Ռուսաստանի Դաշնության հավատարմությունը Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ դաշնակցային, ներառյալ՝ Ռուսաստանի Դաշնության և Հայաստանի Հանրապետության՝ 1997 թվականի օգոստոսի 29-ի Բարեկամության, համագործակցության և փոխօգնության պայմանագրից բխող պարտավորություններին:
Հոկտեմբերի 31-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նամակ է հղել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին՝ մանրամասն ներկայացնելով Լեռնային Ղարաբաղի դեմ ադրբեջանաթուրքական ռազմական ագրեսիայի հետևանքով ստեղծած իրադրությունը և առաջացած մարտահրավերները: Այս մասին տեղեկացնում են ՀՀ ԱԳՆ–ից։
Հակառակորդի խմբավորումների տեղաբաշխման շրջաններում գիշերվա ընթացքում շարունակվել են լրահետախուզման և կրակային խոցման միջոցառումները: Ոչնչացվել է թշնամական մեկ ավտոմեքնա՝ բեռնված զինամթերքով: Ուժերի դասավորվածությունը ճակատային գծի բոլոր ուղղություններում մնացել է անփոփոխ: ՊԲ ստորաբաժանումները հաջող պաշտպանական մարտեր են վարել հյուսիս-արևելյան, հարավային և հարավ-արևմտյան ուղղություններում: Յուրային զորքերի կողմից խոցվել են նաև թշնամական 1 տանկ, 1 հետևակի մարտական մեքենա և 5 անօդաչու թռչող սարք:
Մինսկի խմբի համանախագահների հետ հանդիպման արդյունքում Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների միջև պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել խաղաղ բնակչության և ոչ ռազմական օբյեկտները չթիրախավորելու վերաբերյալ: Այս մասին ասված է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների (Իգոր Պոպով`ՌԴ, Ստեֆան Վիսկոնտի` Ֆրանսիա, Էնդրյու Շոֆեր` ԱՄՆ) տարածած հաղորդագրությունում:
Արդեն մեկ ամիս է, արցախաադրբեջանական սահմանագծի ողջ երկայնքով ծավալված պատերազմի հենց սկզբից, Եվրոպայում և Ամերիկայում սփյուռքահայությունը բազմահազարանոց հանրահավաքներ է կազմակերպում` դատապարտելով թուրք-ադրբեջանական ագրեսիան արցախահայության նկատմամբ: Հորդորում է եվրոպական պետություններին և ակնկալում, որ նրանք նույնպես դատապարտեն Թուրքիայի մասնակցությունը պատերազմին:
«Ռուսաստանը դեռ գործում է առավելապես ԵԱՀԿ ՄԽ միջնորդական դերակատարության շրջանակում»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքագետ Ալեքսանդր Սկակովը՝ անդրադառնալով ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի նախօրեին արած մեկնաբանություններին։
Արծրուն Հովհաննիսյանը ներկայացնում է մարտական գործողությունների ընթացքը. ՈՒՂԻՂ
«Ես կարծում եմ՝ գործ ունենք իրավունքի չարաշահման հետ: Պատերազմական իրավիճակը պահանջում է կարգապահություն, և պատերազմը տեղափոխվում է նաև տեղեկատվական դաշտ, կարգապահությունն անհրաժեշտ է նաև տեղեկատվական դաշտում, և, իհարկե, թույլատրելի է, որ պատերազմական դրության մեջ գտնվող երկրներում այս դաշտը որոշակի կարգավորվածության ենթարկվի: Այս առումով համաչափ սահմանափակումները թույլատրելի են»,- 168.am-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի հերթական թողարկման եթերում, անդրադառնալով ռազմական դրության ժամանակ մամուլի հրապարակումները սահմանափակող օրենսդրական փաթեթին, ասաց միջազգային և սահմանադրական իրավունքի մասնագետ Սիրանուշ Սահակյանը:
Այս պահին էլ մարտական գործողությունները շարունակվում են: Վաղ առավոտյան հյուսիսային և հարավային ուղղություններում մի քանի տեղերում փորձել են հրետանային պատրաստությունից հետո հարձակում իրականացնել: Հյուսիսում շատ մեծ կորուստներ կրելով՝ հետ են շպրտվել՝ դաշտում թողնելով տասնյակից ավելի դիակներ: Հարավային ուղղությամբ այս պահին էլի գնում են մարտական գործողություններ կոնկրետ մեկ բլուրի ուղղությամբ: Բացի դրանից, Մարտունու և Ասկերանի գյուղերի հատվածում, որտեղ նշել ենք, դիվերսիոն խմբեր են ներթափանցել, գիշերվա ընթացքում էլ են մարտեր եղել, առավոտ էլ են մարտեր եղել:
Հայաստանում սեպտեմբերի 27-ից հայտարարվել է ռազմական դրություն, ինչը ենթադրում է պետության կողմից տարվող ֆինանսական հատուկ քաղաքականություն և պետական կառավարման ողջ համակարգի անցում ռազմական դրության աշխատանքային ռեժիմի։
«Երկու երկրներին էլ ձեռնտու է որոշակի գործընթացներում համակարծիք լինելը, քանի որ կա Միացյալ Նահանգների և, մյուս կողմից էլ՝ տարածաշրջանում Թուրքիայի խնդիրը, հետևաբար՝ երկուսին էլ ձեռնտու է համակարծիք լինելը։ Միևնույն ժամանակ՝ մենք գիտենք, որ Իրանն ու Ռուսաստանը կարող են դիտարկվել՝ որպես մրցակից պետություններ, և կան որոշակի խնդիրներ, որտեղ նրանց շահերը բախվում են։ Սակայն այստեղ կարևոր չէ, թե ում շահերն են համընկնում, կարևորը մեր գործողություններն են։ Երբ մեր բանակը հաղթանակներ գրանցի, ռազմի դաշտում պատժի թշնամուն, ապա միջազգային բոլոր խաղացողների շահերը կհամընկնեն մեր շահերի հետ։ Այս ժամանակ նրանք մեզ հետ հաշվի կնստեն»,- եզրափակեց Ահարոն Վարդանյանը։
«Վերջին մեկ-երկու ամիսների ընթացքում, մասնավորապես՝ Վաշինգտոնում Միացյալ Նահանգները Հայաստանի ու Ադրբեջանի արտգործնախարարների հանդիպման ժամանակ շատ ակտիվ է եղել։ Նախ, կազմակերպել է այդ հանդիպումը, որը մոտ երեք օր է տևել, այսինքն՝ ինտենսիվ շփումներ է եղել ամերիկյան ղեկավարության հետ՝ թե՛ պետքարտուղարի մակարդակով, թե՛ անվտանգության հարցերով խորհրդականի մակարդակով, և թե՛ պետքարտուղարի տեղակալի մակարդակով։ Դրանից հետո, երբ ձեռք բերված պայմանավորվածությունն ըստ էության չի պահպանվել Ադրբեջանի կողմից, շարունակություն է նկատվում, երբ Պոմպեոն զանգահարում է ՀՀ վարչապետին, ինչպես հասկանում եմ՝ ոչ մեկ անգամ, նաև ԱՄՆ նախագահի անվտանգության հարցերով խորհրդականն է անընդհատ կապի մեջ թե Հայաստանի, ու թե Ադրբեջանի արտգործնախարարների հետ։ Այնպես որ, շատ լուրջ ակտիվություն է նկատվում այս առումով Միացյալ Նահանգների կողմից»,- նշեց Սուրեն Սարգսյանը։
Արցախի նկատմամբ սեպտեմբերի 27-ից թուրք-ադրբեջանական տանդեմի ու միջազգային ահաբեկիչների կողմից սանձազերծված պատերազմը կանգնեցնելու գերտերությունների նախաձեռնությունները, ըստ վերլուծաբանների, շարունակում են տապալվել Թուրքիայի և Ադրբեջանի ջանքերով: Արդյո՞ք հակաահաբեկչական այս պատերազմում հայտարարությունները, ներդրված միջազգային ջանքերը բավարար են, և ինչպե՞ս են գնահատում տարածաշրջանային դերակատարների՝ Ռուսաստանի և Իրանի գործողությունները։ Այս համատեքստում 168.am-ը հարցադրումներն ուղղեց տարածաշրջանային հարցերով վերլուծաբան Կարեն Վերանյանին։
Մեր տեղեկություններով պաշտոնաթող նախագահները դեռեւս Հայաստանից չեն մեկնել: Ամեն դեպքում, վարչապետը եւ կառավարությունը բաց են ստեղծված իրավիճակի հանգուցալուծման առաջարկների համար եւ երբեք չեն հրաժարվել նման առաջարկների քննարկումից»:
«Ադրբեջանն ու Թուրքիան ցանկանում են ամեն կերպ չեզոքացնել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափը և ձևավորել բանակցային նոր ֆորմատ, որը կզբաղվի հակամարտության կարգավորմամբ։ Մինսկի խմբի ձևաչափի տրամաբանությունը ենթադրում է աշխարհաքաղաքական և ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի երեք առանցքային դերակատարների ուղղակի ներգրավում այս հակամարտության մեջ։ Մենք տեսնում ենք, որ վերջին ռազմական գործողությունների հետ կապված՝ հակամարտության մեջ ներգրավված և Մինսկի խմբի անդամ հանդիսացող բոլոր երկրներն արձանագրել են այն կարևոր իրողությունները, որոնք առկա են պատերազմական գործողություններում, որ Ադրբեջանն ու Թուրքիան Արցախյան պատերազմում օգտագործում են ահաբեկիչներ և հրադադարի երեք պայմանավորվածությունները խախտել են։
Ադրբեջանական զինված ուժերը փորձել են թիրախավորել Արցախի Շուշի քաղաքը, հարվածը, սակայն, եղել է հարակից ձորակի ուղղությամբ:
«Արցախի հարցի հետ կապված՝ Իրանը հավասարակշռված մոտեցում է ունեցել։ Մենք պետք է հասկանանք նաև Իրանի յուրահատկությունը, որ այն մահմեդական երկիր է, որը պանթուրքիզմի հիմնական թիրախներից մեկն է։ Իրանին ավելի մեծ վտանգ է սպառնում այդ պանիսլամիզմի տեսակետից, քանի որ, լինելով շիա երկիր, ծայրահեղականների համար հանդիսանում է սուննի խալիֆայության ստեղծման ամենալուրջ պատնեշը։ Հետևաբար՝ Իրանի դեմ հատուկ հայացքներ ունեն պանթուրքիստներն ու պանիսլամիստները։ Միևնույն ժամանակ՝ Իրանը վարում է ճկուն քաղաքականություն»,- շեշտեց Դավիթ Բաբայանը։
Պետք է արձանագրել, որ այս պատերազմի գլխավոր հրձիգը եղել է Թուրքիան, որը Սիրիայից վարձկանների և ահաբեկիչների է տեղափոխել Ադրբեջան, նաև իր զինված ուժերի մի հատված տեղափոխել է Ադրբեջան, այդ թվում՝ ռազմական տեխնիկա, որոշակի զինված խմբեր՝ Պակիստանից: Նրանք խնդիր էին դրել՝ բլիցկրիգով վերահսկողության տակ առնել Լեռնային Ղարաբաղը: Եվ, իրենց հաշվարկներով, այդ պատերազմը պետք է տևեր առավելագույնը մեկ շաբաթ, 10 օր, բայց Լեռնային Ղարաբաղը կանգուն է, շարունակում է պայքարել և շարունակելու է պայքարել՝ իր իրավունքների համար:
Արցախի խաղաղ բնակավայրերում հարաբերական հանգիստ իրավիճակը հոկտեմբերի 30-ին պահպանվել է:
Կորոնավիրուսի վարակման տեմպերը նվազման միտում ցույց չեն տալիս: Այսօր գրանցվել է կորոնավիրուսով վարակման 2398 նոր դեպք: Առողջապահության նախարարի մամուլի խոսնակ Ալինա Նիկողոսյանը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ կորոնավիրուսային հիվանդություն ունեցողներին սպասարկող հիվանդանոցների թիվն աճել է: «Այս պահին մոտ 26 բժշկական կենտրոն սպասարկում է կորոնավիրուսային հիվանդություն ունեցող պացիենտների: Սա աննախադեպ է, քանի որ անցած ամիսներին հիվանդանոցների […]
