Ավելի քան 40 օր է՝ Արցախը գտնվում է շրջափակման, հումանիտար ճգնաժամի մեջ, ադրբեջանական կողմը պարբերաբար խափանում է Հայաստանից Արցախ գազամատակարարումը, լուրջ խնդիրներ կան էլեկտրաէներգիայի մատակարարման հետ կապված, սննդամթերքի, ներդրված է կտրոնային համակարգ:
Երեկ՝ հունվարի 23-ին, ՀՀ ԱԺ մարդու իրավունքների պաշտպանության և հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահԹագուհի Թովմասյանը ՝ «ՀՀ Զինված ուժերի ներկա վիճակի, բանակում առկա խնդիրների, դրանց լուծման ընթացքի և ուղիների վերաբերյալ» թեմայովդռնփակքննարկում էր նախաձեռնել, որը տապալվել էր, քանի որՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը մերժել էր հրավերը՝ ո՛չ ինքն էր մասնակցել, ո՛չ էլպաշտպանական գերատեսչությունից այլ պաշտոնյայի էր նպատակահարմար գտելուղարկել:
Այս գործով անցնող ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանի փաստաբան Սերգեյ Հովհաննիսյանը 168.am-ին որոշակի մանրամասներ է հայտնել՝ շեշտելով, որ դատաքննությունը դոփում է տեղում:
Ուղիղ մեկ տարի է, ինչ «հրթիռների գործը» դատարան է մտել, որով անցնում են ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը, ՀՀ ԶՈԻ ԳՇ նախկին պետ Արտակ Դավթյանը, ԳՇ պետի նախկին տեղակալ Ստեփան Գալստյանը, ՀՀ զինված ուժերի ավիացիայի վարչության նախկին պետ Ավետիք Մուրադյանը, վարչության ավիացիոն տեխնիկական ունեցվածքի ծառայության պետ Արտյոմ Համբարյանը, զենքի մատակարար Դավիթ Գալստյանը և այլք:
Կիրակի օրը՝ հունվարի 22-ին, ՀՀ ԱԺ Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը՝ հանձնաժողովի անդամ Գուրգեն Մելքոնյանի հետ, այցելել է ՀՀ ԶՈւ 2-րդ բանակային զորամիավորում:
Նիկոլ Փաշինյանը տեղյակ չէ՞, որ սա միակ դեպքը չէ, երբ նման տներում են զինվորներին տեղավորել՝ թշնամուն դեմ հանդիման, և շատ տեղերում դեռ շարունակում են այդ պայմաններում իրենց ծառայությունը: Ե՛վ չիմանալու, և՛ իմանալու դեպքում էլ այն վկայում է երկրի ղեկավարի՝ իր պարտականություններում, մեղմ ասած, թերանալու մեջ:
Հունվարի 19-ին՝ ժամը 01:30-ի սահմաններում հրդեհ է բռնկվել Գեղարքունիքի մարզի Ազատ գյուղի տարածքում տեղակայված ՀՀ ՊՆ N զորամասի ինժեներասակրավորային վաշտի կացարանում:
168.am-ի հետ զրույցում «Ղարաբաղյան պատերազմի վետերանների միություն» հասարակական կազմակերպության նախագահ, պահեստազորի գնդապետ, ազատամարտիկ Գրիգոր Գրիգորյանը նշեց, որ առաջին մեղավորը ոչ թե կորպուսի հրամանատարությունն է, այլ երկրի:
Գեղարքունիքի մարզում ՀՀ ՊՆ N զորամասի կողմից օգտագործվող կացարանում տեղի ունեցած հրդեհի հետևանքով անհետ կորածներ չկան։
«Դուք ասացիք՝ խաղաղության օրակարգը ստորագրությունով չի սկսվում, այլ սկսվում է ստորագրությունից հետո, բայց եթե այդպես գնանք, խաղաղության օրակարգն իրականում փաստաթուղթ չէ, մտածողություն է, և հարցերի որոշակի դիտանկյուն է, և այնպես չէ, որ այդ մտածողությունը հենց հիմա նույնիսկ բոլոր նրանց, ովքեր իրենց համարում են խաղաղության օրակարգի կողմնակից, այնպես չէ, որ մենք որդեգրել ենք այդ մտածողությունը: Դա էլ է ճանապարհ, և այդ ճանապարհն էլ հեշտ չէ: Եվ այդ ճանապարհին, որ ասում եք՝ դիմադրություն, իսկ ո՞վ է ասում, որ դիմադրությունը ենթադրում է պայքար, իսկ ո՞վ է ասել, որ այդ պայքարը մեր և ուրիշների մեջ է»:
Արցախը ՀՀ-ին կապող միակ ճանապարհի փակվելուց հետո ակտիվացան նոր պատերազմի հավանականության մասին խոսակցությունները, թեպետ մինչ այդ՝ 2022 թվականի սեպտեմբերյան մարտերից հետո, ոչ միայն փորձագիտական շրջանակները, այլև իշխանության ներկայացուցիչներն էին հայտարարում Ադրբեջանի կողմից նոր հնարավոր հարձակման մասին, մասնավորապես՝ Նախիջևանի ուղղությամբ:
Իշխանական պատգամավոր Գուրգեն Արսենյանը NEWS.am-իհետ զրույցում կրկնել է Ադրբեջանի նախագահի պնդումը՝ 44-օրյա պատերազմի արդյունքում Արցախի հարցը փակված է:
168.am-ը որոշել է հետահայաց անդրադարձ կատարել Արցախի կարգավիճակի, բանակի և անվտանգային տարբեր հարցերի շուրջ ընդդիմադիր հոդվածագիր կամ քաղաքական գործիչ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարություններին, գրառումներին և խմբագրականներին՝ փորձելով հասկանալ՝ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը այս կարևորագույն թեմաների շուրջ գաղափարական կամ քաղաքական մոտեցումների ինչ էվոլյուցիա կամ ռևոլյուցիա է ունեցել:
Վազգեն Սարգսյանին տարբեր «ղալաթներ» վերագրող երբեմնի կամ գուցե ոչ նախկին հոդվածագիր Նիկոլ Փաշինյանը հունվարի 10-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը հերթական անգամ Վազգեն Սարգսյանին էր հիշել, մեջբերել նրա խոսքերից, թե «Վազգեն Սարգսյանն էր, չէ՞, ասում՝ վախենում եմ ոչնչից չվախեցողներից»:
Բանակցողի փոփոխությունն առաջին հերթին հնարավորություն է, որովհետև ակնհայտ է՝ ներկայիս բանակցողն ակհայտորեն տապալվել է: Ընդ որում՝ Փաշինյանի տապալումն ակնհայտ է և՛ իր թիմի, և՛ իր համակիրների համար: Այլ բան է, որ նրանք սեփական իշխանությունը պահելու խնդիր ունեն և իրավիճակից դուրս գալու որևէ տեղ չտանող քաղաքական ելքեր են փնտրում:
Հունվարի 10-ին լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ ՀՀ-ում «Անխախտ եղբայրություն-2023» ՀԱՊԿ զորավարժությունների անցկացումը նպատակահարմար չեն համարում:
Պատերազմի պարտության ամբողջ պատասխանատվությունը բանակի, հրամանատարների վրա գցելու Նիկոլ Փաշինյանի գործելաոճին, քաղաքականությանը, հայտարարություններին մեկ անգամ չէ, որ անդրադարձել ենք և հակադարձել հստակ փաստերով, հիշեցնելով պատերազմական դրության ժամանակ գերագույն հրամանատարի գործառույթները, այդ թվում՝ հենց Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարություններն այդ մասին, նաև՝ պատերազմից առաջ, պատերազմի ընթացքում, դրանից հետո Փաշինյանի հարցազրույցներում, գրառումներում արված գնահատականները բանակի մարտունակության մասին:
ՌԴ պաշտպանության նախարարությունը հունվարի 3-ին հաղորդագրություն էր տարածել, որում, մասնավորապես, նշվում է, որ ռուս խաղաղապահների հրամանատարությունը շարունակում է բանակցային գործընթացը հայկական և ադրբեջանական կողմերի հետ՝ Ստեփանակերտ-Գորիս ճանապարհով ավտոմոբիլային տրանսպորտի անխոչընդոտ շարժը վերսկսելու վերաբերյալ։
Ինչու նախորդ տարի չկնքվեց Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագիրը, և որոնք են երկրների միջև առկա անհամաձայնություններն այդ հարցում։
Լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ իր արած որևէ հայտարարություն չի փոխում նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության բովանդակությունը, մասնավորապես, Լաչինի միջանցքի վերաբերյալ 6-րդ կետի:
Նիկոլ Փաշինյանի հրավիրած ասուլիսին «Առավոտի» լրագրողը հարց է ուղղել Նիկոլ Փաշինյանին՝ ո՞րն է լինելու Ձեր պատիժն այս երկրային կյանքում, ինչին ի պատասխան՝ Փաշինյանը նշել է, որ պատիժը քրեաիրավական հասկացություն է:
Չկա այնպիսի երթուղի, որ մենք ասենք՝ չէ, այդ երթուղին մեզ համար անընդունելի է։
Լրագրողների հետ հանդիպմանը Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ ՀԱՊԿ հռչակագիրը չստորագրելը ՀԱՊԿ-ից հիասթափության դրսևորում է:
Նիկոլ Փաշինյանը լրագրողների հետ հանդիպմանը հայտարարել է, որ Հայաստանում ՀԱՊԿ խաղաղապահ զորավարժություն անցկացնելն այս իրավիճակում նպատակահարմար չէ:
Արցախը Հայաստանին կապող Լաչինի միջանցքի փակ լինելու, Ադրբեջանի կողմից այն «Զանգեզուրի միջանցքի» դիմաց խաղարկելու փորձերի և ՀՀ-ին ներկայացված տարածքային այլ պահանջների ֆոնին, այդ թվում՝ հայկական 8 գյուղերի վերադարձի առնչությամբ, ռազմական փորձագետները սկսեցին խոսել նոր պատերազմի հավանականության մասին, և, որ ՀՀ իշխանությունները պետք է պետությունը ռազմական ռելսերի վրա դնեն:
Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանը հունվարի 7-ին ստորագրել է մի շարք հրամանագրեր, որոնց համաձայն՝ Վիտալի Բալասանյանն ազատվել է ԱՀ Անվտանգության խորհրդի քարտուղարի պաշտոնից, նրան փոխարինել է գեներալ-մայոր Արարատ Մելքումյանը, ով մինչ այդ զբաղեցնում էր ԱՀ ազգային անվտանգության ծառայության տնօրենի առաջին տեղակալի պաշտոնը:
Արցախը Հայաստանին կապող Լաչինի միջանցքի շրջափակումն Ադրբեջանի կողմից շարունակվում է արդեն 25 օր:
Ավելի քան 3 շաբաթ է, ինչ փակ է Արցախը Հայաստանին կապող Լաչինի մարդասիրական միջանցքը, որը հետևանք է 44-օրյա պատերազմի արդյունքների, հայկական կողմի պարտության և Ադրբեջանի հաղթանակի, ընդ որում, նաև հետպատերազմյան փուլում, որքան էլ ասենք, որ Լաչինի միջանցքը փակ պահելով՝ Ադրբեջանը խախտում է 2020-ի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության պահանջը:
Դեկտեմբերի 12-ից Արցախը ՀՀ-ին կապող Լաչինի մարդասիրական միջանցքը դեռ փակ է։ Այս օրերին արդիական է հարցը՝ ով է ոչ միայն Արցախի, այլև ՀՀ-ի անվտանգության երսշխավորը, հատկապես, երբ Ադրբեջանը, Լաչինի միջանցքի փակ լինելու ֆոնին, ակտիվացրել էր պահանջները նաև հասցեագրված ՀՀ-ին:
ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, սակայն, միայն երեկ՝ դեկտեմբերի 29-ին է որոշել ստեղծել աշխատանքային խումբ՝ ԼՂ ժողովրդին հումանիտար աջակցություն ցուցաբերելու նպատակով, թեպետ Արցախում բնակվողներն ունեն ՀՀ անձնագիր, ինչը ենթադրում է, որ Հայաստանի ղեկավարությունն առնվազն այս առումով պարտավորություններ ունի նրանց նկատմամբ: Իսկ գլոբալ առումով՝ Լաչինի միջանցքի փակ լինելը զուտ հումանիտար հարց չէ, ինչպես ի սկզբանե միջազգային հանրությանը ներկայացվեց, այլ քաղաքական, որի շրջանակում Ադրբեջանը պայմաններ է առաջ քաշում ՀՀ-ի նկատմամբ:
