Սահմանադրությունները, որոնք նախատեսում են պետության գլխի լիազորությունները, պետականաստեղծ ակտեր են։ Սահմանադրությունների հիման վրա ստեղծվում են պետություններ, և Սահմանադրությունը չի կարող պարունակել մի նորմ, դրույթ, որը կնախատեսի պետության լուծարման, ինքնալուծարման, պետության գոյության դադարեցման վերաբերյալ որևէ ընթացակարգ։ Չկա այդպիսի Սահմանադրություն, որը նման լիազորություն կնախատեսի։
ՔՊ-ական մեծամասնության անուններն ու դեմքերը քաղաքացին չգիտի, տասնյակ ՔՊ-ական պատգամավորներ այս տարիներին ոչ ելույթ են ունեցել, ոչ էլ որևէ օրենսդրական նախագիծ հեղինակել։
«Երկու ճակատ» պոդկաստի այս թողարկման հիմնական թեման Նիկոլի ձեռամբ Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի շարունակական ծվատումն է, մեր գյուղերը սակարկության և աճուրդի հանելն ու դրանք թշնամուն նվիրաբերելը։
Մենք զրկվել ենք մեր հազարամյա հայրենիքից, հայ ժողովրդի արցախյան հատվածը ենթարկվել է ցեղասպանության և բռնի տեղահանության, թշնամին տիրացել է մեր ազգային հարստությանը։
Մենք գործ ունենք առողջ բանականությանը դեմ գնացող, հնարավոր ամենաբացասական դրսևորումները մեր կյանքի մաս դարձրած տականքի՝ Նիկոլ Փաշինյանի հետ։ Տասնյակ-հազարավոր մարդիկ, այդ թվում՝ մարզերում, պետք է հավաքվեն և ազդարարեն, որ Նիկոլ Փաշինյանը հայ ժողովրդին չի ներկայացնում։ Դա ամենակարևոր բանն է, որը մենք այսօր առաջնահերթորեն պիտի անենք, քանի դեռ նա որևէ փաստաթուղթ չի ստորագրել։
Ադրբեջանական բանտում հայտնված Արցախի նախկին նախագահ Արայիկ Հարությունյանն անցած երեք տարում այդպես էլ չգաղտնազերծեց, թե Նիկոլի հետ ինչեր է պայմանավորվել։ Ոչ էլ հետպատերազմյան երեք տարում Արցախը նախապատրաստեց պաշարման և դիմադրության, հակառակը՝ տարավ անձնատվության։
«Երկու ճակատ» պոդկաստի այս թողարկման հիմնական թեման Արցախի Հանրապետության ռազմաքաղաքական ղեկավարության պատանդառությունն ու կալանավորումն է Բաքվում, ինչպես նաև՝ Ալիևի հայազգի գործակից Նիկոլ Փաշինյանի նույնաբնույթ վարքը՝ հայ գեներալների ու իր ընդդիմախոսների ազատազրկումն արդեն Երևանի բանտերում։
Նիկոլը քանդեց հարյուր-հազարավոր տներ ու կյանքեր, բայց փոխարենը նոր կյանք ու երկիր չկառուցեց։ Ալիևի հետ ձեռք ձեռքի տված՝ նրան հաջողվեց հայաթափել մի երկրամաս, որը վերջին երեք հազար տարում ոչ մի թշնամի չէր հաջողել անել։
«Հայտարարությունները մի կողմ, գերտերությունները, կայսրությունները միշտ շարժվում են իրենց շահերով։ Փաստորեն, Նիկոլ Փաշինյանն արեց ամեն ինչ՝ բավարարելու Թուրքիայի, Ադրբեջանի և Արևմուտքի շահը։ Եթե Արևմուտքի շահը ՌԴ-ին տարածաշրջանից դուրս մղելն է, դրա համար դու հրաժարվում ես Արցախից, և այնտեղ խաղաղապահ առաքելություն պահելն անիմաստ է։ Երբ Փաշինյանն Արցախը ճանաչեց որպես Ադրբեջան, այդ պահից ռուսներն Ալիևին այլևս չէին կարող ասել, թե Հայաստանը ևս պետք է մասնակցի բանակցություններին։ Այդ պահին Երևանը փոխարինվեց Ստեփանակերտով»,- ամփոփեց Արթուր Մարտիրոսյանը:
Ամեն ինչ սուտ խոստումներով էր սկսվում։ Եկավ ու իր հնգամյա հետևողական քայքայիչ գործունեությամբ գուժեց հայկական պետության ավարտը։
«Երկու ճակատ» պոդկաստի այս թողարկման հիմնական թեման Արցախի հայաթափումն է, 44-օրյա պատերազմի և օրեր առաջ Արցախի դեմ Ադրբեջանի մեկօրյա ռազմական ագրեսիայի հետևանքները։
Կառավարության վերջին նիստում Նիկոլն ասում էր, թե իրենց պլան Ա-ն Արցախը հայաթափելը չէ։ Հիմա հիշենք վերջին երկու-երեք օրերին տեսած, Հայոց ցեղասպանության քարավանները հիշեցնող տեսանյութերն ու լուսանկարները։ Մեր տասնյակ-հազարավոր հայրենակիցներ հարկադրաբար բռնել են բռնագաղթի ճանապարհը։
Հուսանք՝ էլի առիթներ կլինեն գլուխներս բարձրացնելու, բայց այսօր գլխահակ ենք, ու պիտի փորձենք փնտրել այդ առիթները, որպեսզի կարողանանք նայել միմյանց աչքերին, գլուխներս բարձրացնել ու կանգնել մեր հողի համար։ Ինձ հույս է ներշնչում զոհվածի մայր տիկին Ալիսի՝ հանրահավաքի շարքերում լինելը, նաև այն բոլոր երիտասարդների, որոնց ծնողները գտնվում են Արցախում։ Նրանցից շատերը պարզապես լուր չունեն իրենց ծնողներից, հարազատներից, եղբայրներից։
Հիշենք, թե վերջին օրերին ինչ լուսանկարներ ու տեսանյութեր ենք տեսել։ Ստեփանակերտի օդանավակայանում խմբված հազարավոր արցախցիներ՝ զուրկ ամեն ինչից, տնից, սննդից, ջրից, անգամ զուգարանից։ Դեռ որքան բան չգիտենք, Արցախի անտառներում ու ձորակներում հարյուրավոր անթաղ մարմիններ կան։
«Երկու ճակատ» պոդկաստի այս թողարկման հիմնական թեման Արցախի վրա Ադրբեջանի նոր հարձակումն է և ՀՀ վարչախմբի թշնամական անգործությունը։
Այն, ինչ տեղի ունեցավ Արցախում այս երկու օրերին, թերևս, միայն նոր մեթոդներով է տարբերվում Հայոց ցեղասպանությունից։ Այսպես կոչված, հակաահաբեկչական գործողության անվան տակ թշնամու զինված հրոսակախմբերն ընդհուպ մինչև երեխաների զանգվածային սպանություններ կազմակերպեցին։
Եթե դիտարկենք այս իշխանության տարբեր կերպարների մինչիշխանական հետագիծը, կտեսնենք, որ շատերը եղել են Հայաստանի աշխարհաքաղաքական վեկտորի փոփոխության ջատագովներ և աշխուժակներ։ Այն ժամանակ՝ դանդաղ, իսկ իշխանության գալով՝ ավելի սրընթաց անում են այն, ինչն իրենց քաղաքական կրեդոն է եղել, հիմա էլ կարծես անգամ էնդշպիլի են հասել, քանի որ գործընթացները շատ արագ են զարգանում։ Վեկտորի փոփոխությունն իրականում Հայաստանն արկածախնդրության ևս մեկ հանգրվանի բերել է նշանակում։ Այն, ինչ սրանք անում են, դիտարկվում է ոչ թե աշխարհաքաղաքական իրողությունների, այլ Հայաստանը կործանելու, վնասելու, վերջին անվտանգային փոքրիկ կռվաններից զրկելու համապատկերում։ Այլ կերպ մեկնաբանել այս ամենն ուղղակի հնարավոր չէ։
168.am-ը սկսում է նոր նախագիծ՝ «Երկու ճակատ» պոդկաստ՝ Էդգար Ղազարյանի և Դավիթ Սարգսյանի մասնակցությամբ։
Բացենք Երևանի ավագանու 2018 թվականի ընտրություններին ՔՊ-ի նախընտրական ծրագիրը։ Է՛լ մետրոյի Աջափնյակ կայարան, է՛լ ճոպանուղի դեպի Նոր Նորք, է՛լ աղբավերամշակման գործարան, է՛լ քաղաքային նոր զբոսայգի, ո՞ր մեկն ասես։
Երևանի ավագանու ընտրությունների քարոզարշավում ՔՊ-ն արդեն իսկ հատել է ընտրախախտումների հնարավոր բոլոր սահմանները։ Է՛լ վարչական ռեսուրսի կոպիտ չարաշահում, է՛լ մարզաբնակների գրանցումներ Երևանում, է՛լ ահռելի ծավալի արտաքին գովազդ՝ անհայտ աղբյուրներից ֆինանսավորմամբ, է՛լ հիմնական մրցակիցների հասցեին գոտկատեղից ցածր կեղտոտ հակաքարոզչություն։
«Մարդը պիտի հասկանա սեփական սխալ արարքները, պիտի իմանա, որ մյուս անգամ չընկնի նույն որոգայթը, արհամարհի այն։ Ասում են՝ մենք՝ հայերս, այսպիսին ենք եղել, քննադատում են ուրիշ ժողովուրդների, օրինակ՝ հրեաներին, անվանում են քոչվորներ։ Անկախության բաղձալի օրվանից մինչև 2000 թվականը՝ տասը տարվա ընթացքում, 800 հազար մարդ լույսի ու գազի պակասության պատճառով թողել ու քոչել է այս երկրից։ Բայց լույսի ու գազի պակասի պատճառով 1948-ից ի վեր Իսրայելից որևէ հրեա չի գնացել։ Չկա մի վրացի ոստիկան, որը զոհված զինվորի մոր կծեծի»,- ամփոփեց Վահրամ Սահակյանը:
Նիկոլ Փաշինյանի ուղղակի մեղքով նախորդ շաբաթ մեր զինված ուժերն ութ զոհ են ունեցել, ի դեպ՝ դրանցից հինգը՝ ոչ մարտական։ Պոռոտախոսում էր, թե իր կյանքի գնով հայրենիքն է պաշտպանելու, բայց զոհասեղանին է դրել մեր տղաների կյանքն ու առողջությունը՝ փաստացի անպաշտպան թողնելով ամբողջ նորակազմ առաջնագիծը։
Անցած հինգուկես տարում սրանք Երևանի մետրոպոլիտենի անգամ մեկ կայարանի կառուցման նախագիծ չունեցան, թեև իրենց խոստումներով՝ դեռևս անցած տարի պիտի «Աջափնյակ» կայարանը բացված լիներ։ Թե՛ քաղաքային, թե՛ համապետական կառավարման հարցերում չկա մի բնագավառ, մի ոլորտ, որտեղ ձեռքբերում ունենան, բայց հասցրել են փոշիացնել հնարավոր ամեն ինչը՝ հայրենիքի հողակտորներից մինչև Ծիծեռնակաբերդի ճանապարհ։
Ցանկացած ճգնաժամային իրավիճակում եկեղեցու առաքելությունը միշտ եղել է համախմբողի դերը ստանձնելը, և այսօր էլ Հայոց եկեղեցին իր կոչերով ու պատգամներով փորձում է համախմբել աշխարհասփյուռ հայ ժողովրդին հատկապես Արցախի խնդրի շուրջ։ Մայր Աթոռը քանիցս հայտարարել է, որ մենք չենք կարող և իրավունք չունենք հրաժարվելու Արցախից, մեր քույրերից ու եղբայրներից, քանի որ Արցախը մեր ազգի և ինքնության կարևորագույն մասերից մեկն է, այն անփոխարինելի է։ Ինչպես մեր մարմնի ցանկացած մաս է անփոխարինելի մեզ համար, որպեսզի գործենք իբրև առողջ օրգանիզմ, այնպես էլ Արցախն է։
Նիկոլ Փաշինյանը երկրի կառավարման ղեկին է արդեն մոտ հինգուկես տարի։ Նա ավերել է՝ ինչ հնարավոր է, մահեր ու սուգ է բերել տասնյակ-հազարավոր հայկական օջախներ, ինչպես բառախաղ անելով խոստանում էր՝ «անծուխ Հայաստան» է բերել։ Բայց այսքանից հետո դեռ դժգոհում է, որ իր արածը չի գնահատվում։ Իր պես հանճարեղ գործիչն արժանի չէ հայ ժողովրդին ղեկավարելու, Հայաստանի պես խղճուկ երկիրը փոքր է իր հնարավորությունների համար, նա տիեզերական մասշտաբի գործիչ է։
Փորձենք հիշել՝ Տիգրան Ավինյանի երդման տեքստի զիլ խոստումներից այդ ո՞ր մեկն է իրագործվել։ «Բարեխղճորեն կատարել ժողովրդի առջև ունեցած պարտականությունները»․ իրականում՝ համավարակի պարետ լինելով և կատարյալ ամենաթողություն ստեղծելով՝ մոտ 9000 մարդու խլված կյանք։ «Պահպանել Սահմանադրությունն ու օրենքները»․ իրականում՝ կոպտորեն ոտնահարել ոչ միայն դրանք, այլև անգամ Անկախության հռչակագիրը։
«Պատերազմից հետո Ստեփանակերտը պիտի դարձնեինք համայն հայության մայրաքաղաք Երևանին հավասարազոր քաղաք։ Հայկական բոլոր կազմակերպությունները պիտի ոչ միայն մասնաճյուղեր ունենային Ստեփանակերտում, այլ միգուցե անգամ կենտրոնական գրասենյակները պիտի տեղափոխեին այնտեղ։ Մենք պիտի Բերձորի միջանցքը դարձնեինք երկկողմանի խցանված ճանապարհ։ Երբ Ադրբեջանը սկսեց այլընտրանքային ճանապարհ կառուցել, պարզ էր, որ այն արտագաղթի ճանապարհ է դառնալու։ Եթե նախկինը կոչվում էր կյանքի ճանապարհ, այս մեկը դառնալու է արտագաղթի ճանապարհ»։
«Այսօր Ադրբեջանը կամ ՀԱՊԿ-ն հայտարարում են, թե հայտնի չէ՝ սահմանը որտեղով է անցնում, դա դեռևս պետք է որոշել։ Չէ՞ որ այդ քարտեզները գծագրել է ԽՍՀՄ ԶՈՒ Գլխավոր շտաբը, նշանակում է՝ նախկին բոլոր միութենական հանրապետությունները, այդ թվում՝ ՌԴ-ն, որևէ մեկի հետ սահման չունե՞ն, այսինքն՝ որպես անկախ երկիր՝ գոյություն չունե՞ն։ Եթե երկիրը սահման չունի, ուրեմն երկիր չէ։ 1991-ի դրությամբ վավերացված այդ քարտեզները ներկայացնում են մեր սահմանները, քանի որ թե՛ Ադրբեջանը, թե՛ Հայաստանը, թե՛ ՌԴ-ն անկախ երկրներ են դարձել այդ սահմաններով։ Եթե Ադրբեջանը կամ ՀԱՊԿ-ն ասում են, թե այդ սահմանները գոյություն չունեն, դրանք իրականությունից հեռու պնդումներ են»,- ասաց Գալչյանը։
2018-ի իշխանազավթումը սկսվեց Երևանի պետական համալսարան բիրտ ներխուժմամբ, պաշտոնները ստանձնելուց հետո էլ միանգամից ձեռնամուխ եղան բուհերի հոգաբարձուների խորհուրդների յուրային նախագահների և ռեկտորների նշանակելուն։
Նիկոլն արդյոք դավաճանե՞լ է ինքն իրեն։ Հավանաբար ոչ, քանի որ դեռևս 90-ականներից զբաղվել է հակաարցախյան, պետականամաշ գաղափարների տարածմամբ, իսկ երբ իշխանություն է թափվել գլխին, սկսել է իրականացնել այդ ամենը։ Նա, սակայն, դավաճանել է՝ նախ 2018-ին, ապա՝ 2021-ին իրեն ձայն տված մարդկանց, խաբել է նրանց, մոլորեցրել, զավթել հայոց գահն ու ուզուրպացրել այն։
