Այս վարչախումբն Արցախի հանձնումը գլուխ բերեց երեք տարվա ընթացքում՝ 2020-ին 44-օրյա պատերազմով սկսեց, 2023-ի սեպտեմբերին ավարտեց։
Հայաստանի քաղաքացիներն ու համայն հայությունն այս օրերին շատ հստակ ու հատու պատասխանեցին Ալեն Սիմոնյանի այն պնդմանը, թե փնտրում է մեկին, որը կպնդեր, թե Տավուշի չորս գյուղերը հայկական են։
«Կխորանան Տավուշ, դեպի Սևան։ Իրենք քայլ առ քայլ, մեթոդաբար դնում են իրենց պահանջները, մտնում են մեր սահմանադրական դաշտ, հիմնադիր օրենքների ասպարեզ։ Չկա ՀՀ-ին և հայ ժողովրդին վերաբերող մի ոլորտ, ուր իրենք արդեն չեն մտել և պահանջ չունեն։ Իսկ այստեղ այնպիսի զարմանալի, աննախադեպ պատրանքային վիճակ է՝ ինքնապաշտ իշխանությամբ, որն ասում է՝ խաղաղություն՝ ամեն գնով»,- ամփոփեց Րաֆֆի Հովհաննիսյանը:
Թե ինչո՞ւ ակադեմիական քաղաք անվամբ կեղծ մեգանախագիծը չի իրականանալու, բայց բուհերի շենքերն օտարվելու և սեփականաշնորհվելու են, պարզ կդառնա, երբ հիշենք սրանց չիրականացած՝ շատ ավելի մանր խոստումները՝ Գավառի տեքստիլ ֆաբրիկա, Մերձավանի հեռուստացույցների գործարան, Վանաձորի գազաբալոնների գործարան, Արարատի կոկորդիլոսաբուծարան, Արթիկի կարի ֆաբրիկա, Չարենցավանի վերելակների գործարան, Գյումրու ինքնաթիռաշինական գործարան, Կինո Հայրենիքի էստակադա, մետրոյի Աջափնյակ կայարան, Չոր նավահանգիստ Շիրակում, ճոպանուղի Երևանում, և այլն, և այլն, և այլն։
«Խաղաղության օրակարգը լինի, թե չլինի՝ դա նշանակում է՝ Հայաստանի Հանրապետությունը լինի, թե չլինի»,- վերջին ասուլիսում ասաց Նիկոլ Փաշինյանը։
Սա ձախողված կառավարում է, ընդ որում՝ այդ ձախողվածության մեջ կա մի վտանգավոր բաղադրիչ, որից անգամ մտովի փորձում ենք խուսափել։ Մեկ-մեկ մեր մտքով անցնում է, որ սա պայմանավորված ձախողում է, այսինքն՝ հատուկ, դավադրաբար փայփայած և մշակած ձախողում է։ Երբ նայում ես բազմաթիվ քայլերի, ինչպե՞ս են արդարացվում քաղաքական, ոչ պետական այդ քայլերը։
Աշխարհում չկա որևէ երկրորդ առաջնորդ, որը սեփական բնակչությանն ուժի սպառնալիքի տակ դուրս հանի իրենց տներից, թշնամուն էլ բերի, նստեցնի այդտեղ։
Տասը տարի առաջ Նիկոլ Փաշինյանն իր մեքենայով ակցիա է անում ընդդեմ տրանսպորտի թանկացման, պնդում, թե քաղաքապետարանը թալանում է մարդկանց՝ ուղեվարձը դարձնելով 150 դրամ։
«Պարտադիր չէ այս ամենը նկատելու և հասկանալու համար քաղաքականության մեջ լինել։ Մենք անճար ենք, մոլորված, սովոր չենք եղել, որ ղեկավարները թշնամու հետ մեր դեմ լինեն։ Դա է պատճառը, որ մենք մոլորվել ենք, չգիտենք՝ ինչ անել։ Ամեն ահավոր, սարսափելի բանի դեպքում նույնիսկ այն մարդիկ, որոնք իբրև թե գիտակից են և կարողանում են ամեն ինչ լավ հասկանալ, իրենք էլ են սկսում սխալ ուղղությամբ մտածել։ Անգամ գիտակից, խելոք մարդիկ են սխալ հասկանում որոշ բաներ, քանի որ նման անսովոր բան է տեղի ունեցել»։
Փաշինյանը հերթական հայապատկան հողերի հանձնման մասին ազդարարում է Բաքվի սպառնալից վերջնագրից մի քանի օր անց։
Ո՞վ է այսօր Հայաստանը դարձրել «տրանզիտային» երկիր, ընդ որում՝ թշնամական երկրների համար։ Ո՞վ է մեր սահմանները հետնաբակ սարքել, որն անարգել կարելի է ճեղքել ու մխրճվել։
Ծայրաստիճան վտանգավոր այն իրադրությունը, որը ստեղծվել է մեր պետության շուրջ և առհասարակ Հարավային Կովկասում, մեկ օրվա գործ չէ, դրա սկիզբը դրվել է վաղուց։ Ինչ վերաբերում է մեր երկրին՝ ՀՀ-ին, դա այն գործունեության և քաղաքականության արդյունքն է, որը վարում է ներկա իշխանությունը՝ դրսևորելով քաղաքական տհասություն։ Տարածաշրջանում ուժերի և իրողությունների դասավորվածությունը մեկ օրվա ընթացքում չի ձևավորվել ո՛չ երեկ, ո՛չ էլ մեկ ամիս առաջ։
Փաշինյանը և խունտան վաղուց խուսափում են ժողովրդի առաջ կանգնելուց և նրա հետ խոսելուց՝ օրեցօր մեծացնելով սեփական թիկնազորը։
Լրանում է Փաշինյանի վարչախմբի իշխանավարման վեց տարին։
«Փաշինյանն էլ շատ պարզ ասում է՝ եթե դուք եք ինձ հակադարձում պաշտոնական մակարդակով, ապա ես վերարտադրվելու եմ։ Իսկ ո՞վ ասաց, որ հայ ժողովուրդը և ՀՀ քաղաքացիները չունեն այլընտրանք։ Այս ի՞նչ անհատի ֆետիշացման դարաշրջան է, երբվանի՞ց։ Մարդիկ պիտի հասկանան, որ սերնդափոխություն պետք է կատարվի, և եթե ընդդիմությունը պիտի իշխանափոխություն իրականացնի, ապա առաջին հերթին իրենով օրինակ պիտի ծառայի»
Փաշինյանը վերջին մի քանի շաբաթում խոսել է Հայաստանի դեմ ադրբեջանական նոր լայնածավալ ագրեսիայի մեծ հավանականության մասին։
Ինչո՞ւ է Փաշինյանը փորձում խելագարի իմիջ ստեղծել. պատճառը պարզ է՝ հետագա պատասխանատվությունից խուսափելու համար։
«Փաշինյանի խմբագրած թերթը քսան տարի շարունակ տպագրել է հետևյալ սկզբունքը՝ հայ ժողովուրդն իրավունք չունի լինելու ռուսամետ, ամերիկամետ, եվրոպամետ, միաժամանակ հայ ժողովուրդն իրավունք չունի լինելու հակառուս, հակաամերիկյան, հակաեվրոպական։ Սա պարզ և բոլորին հասկանալի բանաձև է։ Եթե ուզում ես գործոն լինել, չպետք է լինես որևէ մեկի ենթական, ստրուկը կամ ֆանատը, պիտի արժանապատիվ կեցվածք ցուցաբերես»:
Տարբեր պատկերացումներ կան, թե ով է հերոսը։ Օրինակ, այս իշխանությունը մի թեզ է տարածում, թե սովորական քաղաքացին, հարկատուն կարող է հերոս լինել։ Սա ոչ թե այն պատճառով, որ արժևորվի հարկ վճարող քաղաքացին, այլ՝ հակառակը։ Այսինքն, դարերի ընթացքում հայապաշտպանության նվիրյալ, հայրենիք և պետականություն կերտող այն կերպարները, որոնք մեզ համար միշտ հերոսներ են եղել, որոնցով մենք առաջնորդվել ենք, փոխարինվում են սովորական հարկատուներով։
Փաշինյանը մեկուկես տարի առաջ՝ ջերմուկյան պատերազմի օրերին է առաջին անգամ խոսել 29800-ը պահելու մասին՝ դա ներկայացնելով որպես ձեռքբերում, թշնամու ողորմածություն, ասում էր՝ այդ դեպքում էլ գոհ ու շնորհակալ կլինենք։
Հայաստանի փաստացի առաջնորդը մի կողմից զգուշացնում է վերահաս պատերազմի մեծ հավանականության մասին, մյուս կողմից՝ փաստորեն, այն կանխելու մեխանիզմ չունի։
«Զինվորականը չպետք է սպասի, որ պաշտպանության նախարարը կամ գնդի հրամանատարն իրեն թույլ տան կամ թույլ չտան կրակել։ Այսինքն, եթե նա նկատում է բացահայտ հարձակում, զորքերի առաջխաղացում կամ հակառակորդի կողմից զենքերի կիրառում, բնականաբար, համաձայն մարտական հաշվարկի՝ պետք է բացազատի մարտական դիրքը և պահպանությունից անցնի պաշտպանության։ Չկրակելու հրաման տվող ցանկացած անձ, ով էլ լինի, դավաճան է»:
«Հայաստանի ամենապոպուլյար քաղաքական գործիչը փողն է, Հայաստանի ամենապոպուլյար քաղաքական տեսլականը հուսահատությունն է»․ որքան ճշգրիտ է ամեն ինչ ասում ռետրո Նիկոլը 2017-ին՝ իր ապագա կառավարման մասին։
Հույսն Աստծու վրա դրած՝ Նիկոլ Փաշինյանը պատրաստվում է վերահաս պատերազմին։ Նա չի հերքում, որ Ադրբեջանն ամբողջ Հայաստանը զավթելու ծրագիր ունի, բայց և ոչինչ չի առաջարկում ի պատասխան։
«Սրանք վարում են հակապետական, թշնամական քաղաքականություն։ Ամենավտանգավորը ներսի թշնամին է՝ Նիկոլ Փաշինյանը, նրա հետ միասին՝ իր կառավարող խումբը։ Սակայն մեր պատմությունն ուսումնասիրելիս կարելի է պարզել, որ տարբեր փուլերում մենք շատ ավելի վատ պայմաններում ենք հայտնվել, և պատվով դուրս ենք եկել այդ փորձություններից։ Սրանց իշխանազրկումից հետո սահմանները պիտի փակվեն, որ սրանք չհասցնեն փախնել, բոլորը պիտի դատվեն»,- ամփոփեց Մեխակ Գաբրիելյանը:
Զարմանալի զուգադիպությամբ՝ երբ Ալիևն ուղղակիորեն պահանջ է հնչեցնում փոխելու Հայաստանի Սահմանադրությունը և դրանից հանելու Անկախության հռչակագրի հղումը, ժամեր անց Փաշինյանն ինքն է սկսում հիմնավորել, թե որքան ճիշտ որոշում դա կլիներ։
Անցած գրեթե վեց տարում Փաշինյանը հնարավոր ու անհնար ամեն ջանք գործադրել է՝ Հայաստանի միջազգային դերակատարումը զրոյացնելու, մեր երկիրը սուբյեկտից օբյեկտի վերածելու համար։ Անունը դրել է ինքնիշխանություն, անկախության համար պայքար, իրականում հետևողականորեն փչացրել բոլոր գործընկերների հետ հարաբերությունները, մեծացրել թշնամու ախորժակն ու Հայաստանը զրկել անվտանգության և պաշտպանունակության բոլոր հնարավորություններից։ Ակնհայտ է, որ սա ոչ թե ապիկարության դրսևորում […]
«Ալիևի ախորժակը բացվում է, նա իր առջև տեսնում է մի անհեթեթ ղեկավարի, որը պատրաստ է ամեն պահի ծախել իր երկրի շահերը։ Փաշինյանը մեր ժողովրդին առաջնորդելու իրավունք չունի, նա Ալիևի տակ պառկած մարդ է, և դա տեսնելով՝ Ալիևը նորանոր պահանջներ է ներկայացնում։ Փաշինյանն այսօր Իլհամ Ալիևի պրոքսին է, նրա խամաճիկը, Հայաստանի գծով Ալիևի փոխնախագահն է»,- ամփոփեց Լևոն Զուրաբյանը:
Նիկոլ Փաշինյանի պաշտոնավարման վերջին երեք տարում հայոց ազգային տոնացույցում երբեմնի կարմիրով նշվող օրերն այլևս տոնական չեն։
Հայկական կողմն արդեն անթաքույց ընդունում է, որ Ադրբեջանը մտադիր չէ ստորագրել, այսպես կոչված, «խաղաղության պայմանագիրը», ավելին՝ նախապատրաստվում է նոր ռազմական արկածախնդրության։
