«Փաշինյանն էլ շատ պարզ ասում է՝ եթե դուք եք ինձ հակադարձում պաշտոնական մակարդակով, ապա ես վերարտադրվելու եմ։ Իսկ ո՞վ ասաց, որ հայ ժողովուրդը և ՀՀ քաղաքացիները չունեն այլընտրանք։ Այս ի՞նչ անհատի ֆետիշացման դարաշրջան է, երբվանի՞ց։ Մարդիկ պիտի հասկանան, որ սերնդափոխություն պետք է կատարվի, և եթե ընդդիմությունը պիտի իշխանափոխություն իրականացնի, ապա առաջին հերթին իրենով օրինակ պիտի ծառայի»
Փաշինյանը վերջին մի քանի շաբաթում խոսել է Հայաստանի դեմ ադրբեջանական նոր լայնածավալ ագրեսիայի մեծ հավանականության մասին։
Ինչո՞ւ է Փաշինյանը փորձում խելագարի իմիջ ստեղծել. պատճառը պարզ է՝ հետագա պատասխանատվությունից խուսափելու համար։
«Փաշինյանի խմբագրած թերթը քսան տարի շարունակ տպագրել է հետևյալ սկզբունքը՝ հայ ժողովուրդն իրավունք չունի լինելու ռուսամետ, ամերիկամետ, եվրոպամետ, միաժամանակ հայ ժողովուրդն իրավունք չունի լինելու հակառուս, հակաամերիկյան, հակաեվրոպական։ Սա պարզ և բոլորին հասկանալի բանաձև է։ Եթե ուզում ես գործոն լինել, չպետք է լինես որևէ մեկի ենթական, ստրուկը կամ ֆանատը, պիտի արժանապատիվ կեցվածք ցուցաբերես»:
Տարբեր պատկերացումներ կան, թե ով է հերոսը։ Օրինակ, այս իշխանությունը մի թեզ է տարածում, թե սովորական քաղաքացին, հարկատուն կարող է հերոս լինել։ Սա ոչ թե այն պատճառով, որ արժևորվի հարկ վճարող քաղաքացին, այլ՝ հակառակը։ Այսինքն, դարերի ընթացքում հայապաշտպանության նվիրյալ, հայրենիք և պետականություն կերտող այն կերպարները, որոնք մեզ համար միշտ հերոսներ են եղել, որոնցով մենք առաջնորդվել ենք, փոխարինվում են սովորական հարկատուներով։
Փաշինյանը մեկուկես տարի առաջ՝ ջերմուկյան պատերազմի օրերին է առաջին անգամ խոսել 29800-ը պահելու մասին՝ դա ներկայացնելով որպես ձեռքբերում, թշնամու ողորմածություն, ասում էր՝ այդ դեպքում էլ գոհ ու շնորհակալ կլինենք։
Հայաստանի փաստացի առաջնորդը մի կողմից զգուշացնում է վերահաս պատերազմի մեծ հավանականության մասին, մյուս կողմից՝ փաստորեն, այն կանխելու մեխանիզմ չունի։
«Զինվորականը չպետք է սպասի, որ պաշտպանության նախարարը կամ գնդի հրամանատարն իրեն թույլ տան կամ թույլ չտան կրակել։ Այսինքն, եթե նա նկատում է բացահայտ հարձակում, զորքերի առաջխաղացում կամ հակառակորդի կողմից զենքերի կիրառում, բնականաբար, համաձայն մարտական հաշվարկի՝ պետք է բացազատի մարտական դիրքը և պահպանությունից անցնի պաշտպանության։ Չկրակելու հրաման տվող ցանկացած անձ, ով էլ լինի, դավաճան է»:
«Հայաստանի ամենապոպուլյար քաղաքական գործիչը փողն է, Հայաստանի ամենապոպուլյար քաղաքական տեսլականը հուսահատությունն է»․ որքան ճշգրիտ է ամեն ինչ ասում ռետրո Նիկոլը 2017-ին՝ իր ապագա կառավարման մասին։
Հույսն Աստծու վրա դրած՝ Նիկոլ Փաշինյանը պատրաստվում է վերահաս պատերազմին։ Նա չի հերքում, որ Ադրբեջանն ամբողջ Հայաստանը զավթելու ծրագիր ունի, բայց և ոչինչ չի առաջարկում ի պատասխան։
«Սրանք վարում են հակապետական, թշնամական քաղաքականություն։ Ամենավտանգավորը ներսի թշնամին է՝ Նիկոլ Փաշինյանը, նրա հետ միասին՝ իր կառավարող խումբը։ Սակայն մեր պատմությունն ուսումնասիրելիս կարելի է պարզել, որ տարբեր փուլերում մենք շատ ավելի վատ պայմաններում ենք հայտնվել, և պատվով դուրս ենք եկել այդ փորձություններից։ Սրանց իշխանազրկումից հետո սահմանները պիտի փակվեն, որ սրանք չհասցնեն փախնել, բոլորը պիտի դատվեն»,- ամփոփեց Մեխակ Գաբրիելյանը:
Զարմանալի զուգադիպությամբ՝ երբ Ալիևն ուղղակիորեն պահանջ է հնչեցնում փոխելու Հայաստանի Սահմանադրությունը և դրանից հանելու Անկախության հռչակագրի հղումը, ժամեր անց Փաշինյանն ինքն է սկսում հիմնավորել, թե որքան ճիշտ որոշում դա կլիներ։
Անցած գրեթե վեց տարում Փաշինյանը հնարավոր ու անհնար ամեն ջանք գործադրել է՝ Հայաստանի միջազգային դերակատարումը զրոյացնելու, մեր երկիրը սուբյեկտից օբյեկտի վերածելու համար։ Անունը դրել է ինքնիշխանություն, անկախության համար պայքար, իրականում հետևողականորեն փչացրել բոլոր գործընկերների հետ հարաբերությունները, մեծացրել թշնամու ախորժակն ու Հայաստանը զրկել անվտանգության և պաշտպանունակության բոլոր հնարավորություններից։ Ակնհայտ է, որ սա ոչ թե ապիկարության դրսևորում […]
«Ալիևի ախորժակը բացվում է, նա իր առջև տեսնում է մի անհեթեթ ղեկավարի, որը պատրաստ է ամեն պահի ծախել իր երկրի շահերը։ Փաշինյանը մեր ժողովրդին առաջնորդելու իրավունք չունի, նա Ալիևի տակ պառկած մարդ է, և դա տեսնելով՝ Ալիևը նորանոր պահանջներ է ներկայացնում։ Փաշինյանն այսօր Իլհամ Ալիևի պրոքսին է, նրա խամաճիկը, Հայաստանի գծով Ալիևի փոխնախագահն է»,- ամփոփեց Լևոն Զուրաբյանը:
Նիկոլ Փաշինյանի պաշտոնավարման վերջին երեք տարում հայոց ազգային տոնացույցում երբեմնի կարմիրով նշվող օրերն այլևս տոնական չեն։
Հայկական կողմն արդեն անթաքույց ընդունում է, որ Ադրբեջանը մտադիր չէ ստորագրել, այսպես կոչված, «խաղաղության պայմանագիրը», ավելին՝ նախապատրաստվում է նոր ռազմական արկածախնդրության։
«Նիկոլին բերել և վարչապետի թեկնածու է առաջադրել 45 պատգամավոր, փողոցում էլ ՀՀ քաղաքացիներ էին։ Նիկոլին իշխանության են բերել ԲՀԿ, ՀՅԴ և «Ելք» խմբակցությունները, քանի որ հրապարակում հավաքված մարդիկ պահանջում էին նրան վարչապետի մանդատ տալ։ Եթե, օրինակ, ԲՀԿ-ն առաջադրեր վարչապետի թեկնածու, ՀՀԿ-ն երկու ձեռքով կողմ կքվեարկեր այդ այլընտրանքային թեկնածուին։ 168TV-ի «#ՕրաԽնդիր» հաղորդման ժամանակ նման կարծիք հայտնեց «Անվտանգություն և ժողովրդավարություն» ՀԿ նախագահ, ՀՀ ԱԺ նախկին պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանը։
«Իշխանությունը չի կարող հրաժարվել Սահմանադրության կատարումից՝ պատճառաբանելով, թե իբր այն լավը չէ։ Եթե դու պետությունը չես կարողանում կառավարել այս արժեհամակարգի շրջանակում, ուրեմն քո տեղում չես։ Պետք չէ գալ իշխանության ու մեր հաշվին սովորել, պետք է արդեն սովորած գալ։ Սահմանադրությունը ոչ թե պետք է հարմարեցվի օրվա իշխանության քիմքին, այլ պիտի հիմք լինի իշխանության գործունեության համար»,- ամփոփեց Արամ Օրբելյանը:
Պարզվում է՝ Հայաստանն այնքան քիչ հոգս ու մարտահրավեր ունի, որ ամենաօրախնդիր ու հրատապ հարցը հայոց պատմության դպրոցական դասընթացը վերանվանելն է։
Էրդողանը և Ալիևն արդեն երեք տարի է՝ Հայաստանից պահանջում են փոխել Սահմանադրության նախաբանը և հանել Անկախության հռչակագրին հղումը, և նա պատրաստվում է անել դա։
«Վեհափառ Հայրապետը Սուրբ Ծննդյան իր քարոզում անդրադարձավ Արցախին, և դա նորություն չէր։ Դրանից ամիսներ առաջ նա ասել էր, թե չի պատկերացնում Արցախն Ադրբեջանի կազմում։ Մեզ համար անցյալ չէ ոչ միայն Արցախը, այլև Արևմտյան Հայաստանը։ Մեր բնօրրանի որևէ մասնիկ չի կարող մեզ համար անցյալ դառնալ։ Մենք շարունակում ենք պահանջատեր լինել Արցախի և մեր հայրենիքի բռնազավթված մյուս տարածքների նկատմամբ։ Արցախի թեմը չլուծարելու քայլը միտված է հենց դրան»,- ամփոփեց Արժանապատիվ Տեր Արարատ քահանա Պողոսյանը:
Փաշինյանի՝ Գավառում հնչեցրած դավադիր թեզերը դրանից մի քանի օր առաջ Ալիևի հնչեցրած սպառնալիքների խղճուկ հակադարձումներն էին։ Իսկ ի՞նչ էր ասում Ալիևը։
Արցախի ամբողջական հանձնումից ամիսներ են անցել, իսկ Փաշինյանը ոչ միայն որևէ սանտիմետրով Հայաստանը չի մոտեցրել իր իսկ ասած՝ խաղաղության հանգրվանին, այլև մեզ բոլորիս ներքաշել է վերահաս պատերազմի և պարտության նոր հորձանուտ։
«Մենք ունենք երեք ինստիտուտ։ Ուրա՞խ ենք, թե՞ ոչ, որ այդպես է, դա հարցի այլ կողմն է։ Մարդկայնորեն կուզեինք, որ բանտերում մարդ չլիներ, եկեղեցին զբաղվեր բացառապես եկեղեցական խնդիրներով, անհատներն էլ ապրեին երջանիկ և իրենց ընտանեկան հոգսերով, ոչ թե առավոտից երեկո մատնանշեին ռիսկերն ու փորձեին դրանց դեմ պայքարել։ Բայց սա է, և պետք է գտնել այն ձևաչափը, որում այդ երեք ինստիտուտները կկարողանան արդյունավետ աշխատել միասին։ Ուրիշ ինստիտուտներ չունենք, քանդված են»,- ամփոփեց Վահե Հովհաննիսյանը:
Փաշինյանը համարում է, թե բանտերը քաղբանտարկյալներով լցնելով, ազատ խոսքը լռեցնելով, իշխանության բոլոր սահմանադրական մարմինները զավթելով և գերկենտրոնացված բրգաձև վարչախումբ ձևավորելով՝ նա Հայաստան ժողովրդավարություն է բերել։
Հետպատերազմյան՝ չորրորդ, Փաշինյանի վարչապետության վեցերորդ տարին է, և նրա առաջացրած կառավարչական, ազգային-պետական և գոյաբանական փակուղին քանի գնում՝ խորանում է։
Անցած տարվա հոկտեմբեր-նոյեմբեր ամիսներին, երբ Լարսը փակվեց, Փաշինյանը հասկացավ, որ տնտեսությունը կքանդվի։ Նա կարող է մեզ ամեն կերպ խաբել, թե ով տվեց Արցախը, կամ որևէ մեկի գրպանը մի բան գցել, հետո ոստիկաններին ասել՝ դե գտեք, բայց այդ համարները ռուսների հետ չեն անցնում, հատկապես, եթե տնտեսության մեջ սկսվեն կտրուկ բացասական միտումներ։ Նա սարսափելի վախենում է դրանից, տնտեսություն չկա։ Հինգ տարում եղել է 24 տոկոս աճ, այս տարին էլ երևի փակեն 7-8 տոկոսանոց աճով, վեց տարում՝ 31-32 տոկոս տնտեսական աճ։
Փաշինյանն իր իշխանության հինգուկես տարում նախ՝ անուղղակիորեն, իսկ վերջին երեք տարում՝ արդեն բացահայտորեն անարգում է Հայ Առաքելական եկեղեցին, նրա հոգևորականներին և հավատացյալ հոտին։
Արժե հիշել, թե Հայաստանի և Արցախի ղեկավարներ Նիկոլ Փաշինյանն ու Արայիկ Հարությունյանն ինչպիսի վերամբարձ պնդումներ էին անում մինչև պատերազմը։ Ճակատագրի հեգնանքով՝ անխոցելի էին ներկայացնում հատկապես այն զորատեսակը՝ հակաօդային պաշտպանությունը, որի անգործության պատճառով էական կորուստներ կրեցինք 44-օրյա պատերազմում։
Նիկոլ Փաշինյանը մեզ չի կարող ներքաշել որևէ կոնֆլիկտի մեջ, քանի որ նա ինքնուրույն սուբյեկտ չէ։ 2018-ին, երբ նրան բերին իշխանության, նա երեք խնդիր ուներ լուծելու։ Առաջինն Արցախի ամբողջական հայաթափումն էր, որը լուծվեց երկու փուլով։ Առաջին փուլը կապիտուլյացիոն ակտի ստորագրումն էր, բայց ռուս խաղաղապահները կարողացան ինչ-որ մաս փրկել։
