#հոգևոր

Քրիս­տո­սի փրկու­թյունը շնորհ­վում է յուրա­քան­չյուր հավա­տա­ցյալին Ե­կե­ղե­ցու սուրբ խոր­հուրդ­նե­րի մի­ջո­ցով, իսկ այդ փրկու­թյան ի­րա­կա­նա­ցու­մը լի­նում է մի նոր ըն­թաց­քով, որ կոչ­վում է` վե­րած­նու­թյուն ու նոր կյանք: Նախքան ս. խոր­հուրդ­նե­րի մա­սին խոսե­լը հարկ է մի հա­մա­ռոտ ակ­նար­կով ճա­նա­չել, թե ինչ­պե՞ս կամ ինչ­պի­սի՞ աստի­ճան­նե­րով է կա­տար­վում վե­րած­նու­թյունն ու նոր կյան­քի կա­րո­ղու­թյունը:

Ավետարանում ասվում է՝ խնդրեք Աստծո Արքայությունը և ձեզ ավելիով կտրվի: Բազմաթիվ մարդկանց այս խոսքերը կարող են թվալ որպես վերացական մի պատգամ, որը կարող է համահունչ լինել որևէ մտահայեցողական փիլիսոփայության հետ: 

Երբ մարդիկ զրկվում են որևէ բանից, ինչ-որ բանի պակաս են զգում, ի վիճակի են լինում գնահատել այն, ինչ կորցրել են: Իսկ նրանք, ովքեր գիտակցաբար ու խոնարհությամբ իրենց ինչ-որ բանից զրկում են հանուն Քրիստոսի սիրո, հոգևոր ուրախություն են ապրում: Եթե, օրինակ, մեկն ասի. «Մի մարդ հիվանդ է և այդ պատճառով էլ ես այսօր ջուր չեմ խմի: Տե՛ր Աստված, ավելին անել չեմ կարող»: Եվ եթե մարդը դա անի, ապա Աստված նրան ոչ թե ջուր կտա խմելու, այլ քաղցր զովացուցիչ ըմպելիք՝ աստվածային մխիթարությունը:

Փրկու­թյունը տա­րած­վում է քա­րո­զու­թյամբ և յուրացնվում է ճա­նա­չո­ղու­թյամբ, իսկ ճա­նա­չո­ղու­թյունը զար­գաց­նում է մար­դու հո­գու մեջ գի­տակ­ցա­կան հավատք, ո­րով նա մոտե­նում է այն փրկա­րար խոր­հուրդ­նե­րին, ո­րոնք տա­նում են հավա­տա­ցո­ղին դեպի Քրիս­տո­սի հա­ղոր­դակ­ցու­թյունն ու Ս. Հո­գու տա­ճար դարձ­նում: Ու­րեմն նախ պետք է քա­րո­զը լի­նի, որ հավատքն էլ նո­րան հե­տևի:

Աստծո հզոր խոսքի ներկայությամբ ի չիք է դառնում չարը: Բայց այդ խոսքի բացակայությունը խորը և մեծ անդունդի առաջացման պատճառ է դառնում:

Այսօրվա մարդկությանը հուզող խնդիրներից մեկը կրոնական հարցն է: Շատ մարդիկ կարծում են, որ բոլոր կրոններն էլ ուսուցանում են միևնույն բանը պարզապես տարբեր անվանումների ներքո: Ընդհանրապես կրոնագիտության շրջանակներում կա մոտեցում, համաձայն որի՝ աննպատակահարմար է զուգահեռներ անցկացնել տարբեր պատմամշակութային միջավայրերում ձևավորված կրոնական արժեհամակարգերի միջև: Սակայն համեմատական կրոնագիտության շրջանակներում զուգահեռների անցկացումը նույնիսկ խրախուսվում է, քանի որ վերջինս օգնում է կրոնական կատեգորիաների առավել հստակ դասակարգման գործում:

Ներելը: Մեր հանդեպ սխալ գործած մարդկանց ներելը մեր հոգու փրկության պայմաններից մեկն է. «Եվ երբ աղոթքի կանգնեք, եթե մեկի դեմ որևէ բան ունեք, ներե՛ք, որպեսզի ձեր Հայրն էլ, որ երկնքում է, ձեզ ների ձեր հանցանքները» (Մարկ. 11:25), «Ների՛ր քո եղբոր անիրավությունը, և միայն այդ ժամանակ աղոթելիս քո մեղքերը կներվեն» (Սիրաք 28:2), «Ներե՛ք, և ներում պիտի գտնեք» (Ղուկ. 6:37): Եթե ուզում ենք, որ Աստված ների մեր հանցանքները, ուրեմն մենք ևս մեր հերթին պետք է ներենք մարդկանց հանցանքները: Երկնքի արքայությունը աններող, անողորմ, կարծրասիրտ մարդկանց վայր չէ:

«Ես հավատում եմ Աստծուն». սա ուղղակի Աստծո գոյությունը փաստող իմացություն չէ հավատավորի համար, այլ ողջ էությունից բխող խոսքեր: Հավատը գործունեություն է, այլ ոչ միայն համոզմունք և աշխարհայացք:

Քրիստոնեության ընդունման ժամանակներից սկսած՝ սրբապատկերի հետ միասին, որպես հավատի խորհրդանիշ, որպես քրիստոնեական կրոնի հաստատման փաստի հավերժացում, ընդունվել և օգտագործվել է խաչապատկերը: «Խաչի արուեստն ու պաշտամունքը հայոց մեջ,- գրում է Գարեգին Հովսեփյանը,- արժանի է յատուկ ուսումնասիրութեան:

Պօղոս առաքեալը կորնթացիներին ուղղուած իր առաջին նամակում գրում է. «Ինչպէս որ է Աստծու բոլոր եկեղեցիներում, կանայք թող լուռ մնան եկեղեցում, որովհետեւ թոյլատրուած չէ նրանց խօսել, այլ՝ հնազանդ լինել, ինչպէս օրէնքն էլ ասում է։ Իսկ եթէ ուզենան մի բան սովորել, տանը թող իրենց մարդկանց հարցնեն. քանզի կին արարածի համար անպատեհ է խօսել եկեղեցում» (Ա. Կորն. 14, 34-35):

Այսօր, ցավոք սրտի, քրիստոնեական արժեքներից նահանջ է նկատվում: Անգամ կրոնը կարիք է համարվում մարմնական պահանջմունքները բավարարելու անհրաժեշտության նմանողությամբ, և քրիստոնեական տեսակետից անբարոյականության մեջ ապրողներն իրենց մերժելի վարքագծին են հարմարեցնում քրիստոնեական ընկալումները: Սուրբ-գրական թյուր մեկնաբանություններով աղճատվում են քրիստոնեական արժեքներն ու գաղափարները:

Աստծուն փնտրելու համար մի մարդ մարդաշատ քաղաքից փնթփնթալով հեռանում է ու բնակություն հաստատում անապատում: Մեկ տարի անց մասնագիտությամբ խառատ նրա եղբայրը որոշում է այցելել իր ճգնավոր եղբորը: Խցին մոտենալիս զարմանում է, քանի որ չորս կողմը բազմաթիվ դիմանկարներ են շարված լինում, որոնց մեջ առաջին շարքում նաև իր դիմանկարն է տեսնում, և երբ եղբայրը դուրս է գալիս, ասում է.

Տագնապում և նեղվում եմ ու տրտմում, որովհետև դեռևս պարզ չէ, թե երբ նախանշված բնակավայր կհասնենք:

Հարցրին Հովհաննես Կարճահասակին, թե ինչպես կարող է աղտեղի մարդը, իր անձը թողած, բամբասել ուրիշներին:

Աստծու խօսքն ու պատուիրանները սիրող ու դրանք որպէս կեանքի ուղեցոյց ընդունող քրիստոնեաների համար դիակիզումը մեղք է, քանի որ Ինքն Աստուած յանցանք է համարում: Հետեւաբար, դժուար չէ եզրակացնել, թէ ըստ Աստծու անխախտ հրամանի՝ մեր հողեղէն մարմինները դարձեալ հողին պիտի վերադառնան: Ուստի խօսքին հաւատարիմ եւ աստուածավախ քրիստոնեաների համար դիակիզումը մեղսալի մի արարք է, քանի որ նրանց համար Աստծու հրամանը դրժելը նշանակում է մեղանչել Աստծու դէմ: Իսկ դիակիզումն ընդունող որոշ քրիստոնեաներ իրենց օրինազանցութեամբ անհնազանդ են գտնւում Աստծու օրէնքի հանդէպ ու շեղւում են Աստուածաշնչի վարդապետութիւնից:

Ջեռուցման նոր մարտկոցը հին վառարանին պատմեց, թե մարդիկ ինչ հեշտ են այժմ իր շնորհիվ ապրում:

Հայր Մովսեսն ասաց մի եղբոր. «Ե՛կ հնազանդություն ստանանք, որովհետև նրանից է ծնվում խոնարհություն, համբերություն, երկայնամտություն, եղբայրասիրություն և սեր, և սրանք են մեր հոգու վահանները»:

Ինչի՞ մասին առարկել եւ ի՞նչն է այստեղ վիճելին: Ո՞րն է այն խնդիրը, որ քննարկուեց Պօղոս առաքեալի՝ կորնթացիներին ուղղուած առաջին նամակի 11-րդ գլխի 1-15-րդ համարներին: Վերոյիշեալ 16-րդ համարը, իհարկէ, վերաբերում է նախորդ 1-15-րդ համարներում: Պօղոս առաքեալն այստեղ պարզապէս նշում է, թէ սխալ է հակառակուել ու պնդել այն ամէնի մասին, ինչ որ արդէն նա հաստատում է նախորդ 1-15-րդ համարներում, երբ բացատրում էր եկեղեցում գլխաշոր գործածելու պատճառներն ու կարեւորութիւնը։

Մի մարդ փոս էր փորում ուրիշի համար և… ոսկի գտավ:

Մի մարդ գնում էր նեղ ու փշոտ ճանապարհով և լաց լինում.

Մի անգամ արևը երազում տեսավ, որ ինչպես միշտ ծագեց՝ մարդկանց լուսավորելու: Իսկ նրանք չուրախացան: Նրանցից ոմանք անուշ-անուշ քնած էին: Մյուսները նախընտրում էին գիշերվա քողի տակ իրենց մութ գործերն անել: Իսկ երրորդներն ուղղակի ամաչեցին, որ լույսի ներքո բացահայտվեցին խավարում կատարած իրենց գործերը…

Ժլատությունը ցանկացավ իր հարստության կեսն աղքատությանը տալ: Բաժանեց այն երկու մասի, սակայն որը տալ նրան՝ չգիտեր: Մեկ մի կեսն է ավելի մեծ թվում, մեկ՝ մյուսը: Իսկ մեծը տալն ափսոս է: Եվ որոշեց կրճատել այն: Հետո ավելի ու ավելի…

Օրերս տնօրհնեքի էի գնացել… Տեսնեմ տանտերերը լավ պատրաստվել են՝ սրբապատկերներ, խաչեր, մոմեր, խունկ, ձիթայուղ… Մի րոպե: Նայում եմ՝ ձիթայուղի մեջ ինչ-որ կարմիր նստվածք է: Սկսում եմ պարզել:

Ագահությունը ցանկացավ հարստանալ: Նրա ընդունակություններով և բնավորությամբ դա ամենևին էլ դժվար չէր: Հո՛պ, և մեկ միլիոն աշխատեց:

Հակառակ այն իրողությանը, որ շրջապատն ավելի ու ավելի է հարմարեցվում մարդուն, աստիճանաբար հազվադեպ են հանդիպում այնպիսի մարդիկ, որոնք վստահորեն կարող են ասել, թե գոհ են իրենց կյանքից: Ինչո՞ւ:

Մի աղջիկ քահանային խնդրեց գնալ և աղոթել իր անկողնային հիվանդ հոր առողջության համար: Սենյակ մտնելով, քահանան մահճակալի մոտ դրված աթոռ նկատեց ու կարծեց, որ պատրաստվել են իր գալուն:

Մի տատիկ գնում է քահանայի մոտ ու հարցնում.

Քրիս­տո­սի փրկու­թյունը շնորհ­վում է յուրա­քան­չյուր հավա­տա­ցյալին Ե­կե­ղե­ցու սուրբ խոր­հուրդ­նե­րի մի­ջո­ցով, իսկ այդ փրկու­թյան ի­րա­կա­նա­ցու­մը լի­նում է մի նոր ըն­թաց­քով, որ կոչ­վում է` վե­րած­նու­թյուն ու նոր կյանք: Նախքան ս. խոր­հուրդ­նե­րի մա­սին խոսե­լը հարկ է մի հա­մա­ռոտ ակ­նար­կով ճա­նա­չել, թե ինչ­պե՞ս կամ ինչ­պի­սի՞ աստի­ճան­նե­րով է կա­տար­վում վե­րած­նու­թյունն ու նոր կյան­քի կա­րո­ղու­թյունը:

Քաղաքում մի կին էր ապրում՝ գեղեցիկ, բայց անպատիվ: Քաղաքի կառավարիչը սիրեց նրան և իր ձեռքն ու սիրտն առաջարկեց, բայց այն պայմանով, որպեսզի նա այդուհետ անբասիր վարք դրսևորի: Կինը երդմնավոր խոստում տվեց և շուտով կառավարչի կինը դարձավ:

Մի սուրբ մարդ շատ էր ցանկանում հասկանալ, թե Աստված Պետրոսի ուրացումն ինչու թույլ տվեց: Եվ իսկապես, մի՞թե Տերը չէր խղճում նրան՝ առաքյալներից առաջինին: Մի՞թե չէր կարող որևէ կերպ զերծ պահել նրան ուրացումից: