«Որքան էլ գործընթացը կողմերի միջև լարված է, լի տարաձայնություններով ու պահանջներով, որոնք չեն կարող իրագործվել կարճ ժամանակահատվածում, նրանք նաև գործում են միևնույն աշխարհաքաղաքական միջավայրում, որը թելադրում է նույնանման քաղաքականություն որոշ շրջափուլերում, ինչպիսին ներկայիս փուլն է։ Ինչպես ավելի վաղ եմ ասել, Անդրկովկասում շատ բան կախված է լինելու ԱՄՆ նոր վարչակազմի ու Ռուսաստան, Իրան ձևավորվելիք հարաբերություններից»,- ասաց նա։
«Եթե կողմերը դեռ չեն ավարտել համաձայնագրի վրա աշխատանքը ու կարող էին այն ստորագրել նույնիսկ ամիսներ առաջ, ինչո՞ւ են հիմա որոշում օրակարգում ավելացնել ինչ-որ նոր բան՝ ռազմավարական գործարք, ի՞նչ է դա իրենից ներկայացնելու, բարդ է հասկանալ, թե ինչո՞ւ է առաջացել դրա անհրաժեշտությունը, ևս պարզ չէ, ի՞նչ խնդիր է այն լուծելու․․․ հարցերը չափազանց շատ են։ Ինչո՞ւ է այս թեման բացվում, երբ կողմերը դեռ չեն ավարտել խաղաղության համաձայնագրի համաձայնեցումը և չեն ստորագրել այն»։
Մինչ Բաքվում տեղի է ունենում ՄԱԿ-ի Կլիմայի COP29 միջազգային համաժողովը, Երևան-Բաքու, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագրի ստորագրման շուրջ քննարկումները չեն դադարում։
«Ինձ համար անհասկանալի պատճառներով Ադրբեջանը բարձրացնում է հարց, որը թույլ չի տալիս համաձայնագիրը ստորագրել առաջիկայում։ Թե ինչպես կշարունակվեն բանակցությունները, կդժվարանամ ասել, քանի որ չի բացառվում նաև, որ այդ պահանջը դուրս գա, կամ Ադրբեջանը շարունակի պնդել, անկանխատեսելի է»,- նկատեց Տարասովը։
Երևան-Բաքու, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագրի ողջ տեքստը վերջնականացնելու մասին պաշտոնական Երևանի հայտարարություններից հետո Ադրբեջանը շարունակում է պնդել իր նախապայմանները։
«Հայաստանը պետք է անհրաժեշտ փոփոխություններ կատարի Սահմանադրության մեջ տարածաշրջանում կայուն խաղաղության համար»,- ադրբեջանական ԶԼՄ-ների փոխանցմամբ՝ այս մասին այսօր Ստամբուլում հայտարարել է Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովը «3+3» ռեգիոնալ խորհրդատվական հարթակի հերթական նիստի ընթացքում, որին մասնակցում են Հայաստանի, Թուրքիայի, Ռուսաստանի, ինչպես նաև Իրանի ԱԳ նախարարները։
ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի՝ Փաշինյանին և Ալիևին ուղղված հեռախոսազանգերից հետո ռեգիոնալ այց կատարեց ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Ջոշուա Հաքի գլխավորած պատվիրակությունը։
Մինչ ՀՀ իշխանությունները լծվել են շուրջ չորս տարի առաջ Ռուսաստանի և Ադրբեջանի հետ ստորագրած եռակողմ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության տեքստի 9-րդ կետի մեկնաբանությանը, ուշագրավ շփումներ ու հանդիպումներ են տեղի ունենում գործընթացի շուրջ։
168.am-ն ակտիվ հետևում է Ադրբեջանի՝ Հայաստանի դեմ տեղեկատվական-քարոզչական արշավին, ինչը ոչ այլ ինչ է, քան հնարավոր ռազմական սադրանքների համար լեգիտիմ հիմքերի ստեղծում, որտեղ, ըստ Ադրբեջանի, հայտնի են նաև պատասխանատուները:
Օգոստոսի 27-ին Անկարայում տեղի է ունեցել Թուրքիայի ու Ադրբեջանի արտգործնախարարների հանդիպումը
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ Ադրբեջան կատարած այցից օրեր անց՝ օգոստոսի 27-ին, Ադրբեջանի արտգործնախարար Ջեյհուն Բայրամովն այցելել է Թուրքիա։
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ Ադրբեջան կատարած այցից օրեր անց սպասվում է Ադրբեջանի արտգործնախարար Ջեյհուն Բայրամովի այցը Թուրքիա։ Այս մասին հայտնել է Ադրբեջանի ԱԳՆ մամլո ծառայությունը՝ չմանրամասնելով այցի նպատակն ու օրակարգը։
«Ակնհայտ է, որ դրանում առկա է Արևմուտքի մեծ ազդեցությունը, որը հատկապես ներկայումս Երևանին թույլ չի տալու ազատություն ռուսական ուղղությամբ, չեմ կարծում, որ Երևանն էլ առանձնապես ցանկանում է կոնտակտներ ունենալ Մոսկվայի հետ։ Սակայն Երևանում հասկանում են նաև, որ որոշակի շփումներ պահել հարկավոր է, ելնելով ողջախոհության անհրաժեշտությունից, քանի որ աշխարհաքաղաքական իրողությունները կարող են արմատականորեն փոխվել, այդ թվում՝ Հարավային Կովկասում էականորեն»,- նման կարծիք հայտնեց քաղաքագետը։
Այսօր առավոտյան տեղի է ունեցել Փաշինյան-Պուտին հեռախոսազրույցը։ Ինչպես ավելի վաղ Բաքու կատարած պետական այցի ընթացքում հաղորդել էր ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ բանակցությունների արդյունքները ՀՀ-Ադրբեջան գործընթացի վերաբերյալ կներկայացնի նաև Նիկոլ Փաշինյանին հեռախոսազրույցի միջոցով։
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի Բաքու այցից հետո ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան ևս հայտարարեց՝ ՌԴ-ն պատրաստ է օգնել Երևանին և Բաքվին բարձր մակարդակով եռակողմ պայմանավորվածությունների համալիրի բոլոր ուղղություններով։
Միացյալ Նահանգներում՝ Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների բանակցությունների տապալման, իսկ Լոնդոնում՝ Փաշինյան-Ալիև հանդիպման չեղարկման ֆոնին Ռուսաստանը հայտարարում է՝ պատրաստ է իր հարթակը տրամադրել Ադրբեջանի և Հայաստանի ներկայացուցիչների միջև բանակցությունների համար։
Հուլիսի 18-ին Լոնդոնում մեկնարկած Եվրոպական Քաղաքական համայնքի 4-րդ գագաթնաժողովի շրջանակում Փաշինյան-Ալիև հանդիպման հնարավորության տապալումն ու դրան զուգահեռ՝ ադրբեջանական սրվող՝ ՀՀ սահմանադրական փոփոխությունների պահանջը գուցե հայ-ադրբեջանական գործընթացը փակուղի մտցնի։ Վաշինգտոնում ԱՄՆ պետքարտուղար Բլինքենի միջնորդությամբ Միրզոյան-Բայրամով անարդյունք բանակցություններից հետո փաստորեն կողմերին չհաջողվեց բարձրաստիճան հանդիպում ունենալ ԵՔՀ գագաթնաժողովի շրջանակում։
«Հայաստանում սխալ տպավորություն կա, թե Ամերիկան իսկապես հետաքրքրված է Հայաստանով, Հայաստանի անկախությամբ, խաղաղությամբ կամ անվտանգությամբ: Այդպես չէ, Ամերիկան ոչ մի հետաքրքրություն չունի Հայաստանում: Ամերիկան ունի ավելի կարևոր հետաքրքրություն, որն իր շահերից է բխում, ոչ թե՝ Հայաստանի: Քանի որ կա Ուկրաինայի պատերազմը, որը ոչ միայն Ռուսաստանն ընդդեմ Ուկրաինայի է, այլև Ռուսաստանը՝ ընդդեմ ամբողջ Եվրոպայի և Ամերիկայի, այսինքն՝ ՆԱՏՕ-ի դեմ պատերազմ է, Ամերիկան անում է ամեն ինչ՝ ոչ միայն Կովկասում, այլև՝ այլ հատվածներում, որպեսզի Ռուսաստանին հեռացնի այդ շրջաններից, և ԱՄՆ-ը ինքը փոխարինի ՌԴ-ին այդ շրջաններում»,- ի պատասխան՝ ասաց նա:
Ըստ նրա, սովորաբար, երբ բանակցություններից, հանդիպումներից առաջ խաղադրույքները մեծանում են, նման արդյունքով հանդիպումն անհաջողություն է։
Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ ԱՄՆ-ը չի կարող բաց թողնել հնարավորությունը՝ հանդիպում կազմակերպել այն դեպքում, երբ ԱԳ նախարարներին ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովին հրավիրելու գլխավոր նպատակը ոչ թե ՆԱՏՕ-ն է, այլ հայ-ադրբեջանական օրակարգը և Հարավային Կովկասը։
Հատկանշական է, որ մայիսի 9-ից սկսած միջազգային ԶԼՄ-ների էջերին էականորեն աճել են ՀՀ ներքաղաքական կյանքի մասին հրապարակումները, որը պայմանավորված է Բագրատ սրբազանի գեներացրած շարժմամբ։
Ադրբեջանը պահանջում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարում։ ԵԱՀԿ-ի գործող նախագահ, Մալթայի արտգործնախարար Իեն Բորջը, ով օրերս Երևանից մեկնեց Բաքու, Ադրբեջանում ԵԱՀԿ-ի և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի մասին բավականին տհաճ մեկնաբանություններ է լսել այդ երկրի ղեկավարի ու արտգործնախարարի կողմից։
«Հետպատերազմյան ընթացքում ՀՀ-ն գրեթե որևէ հարցում Ադրբեջանի հետ բանակցություններում իր օրակարգը չի կարողացել հաստատել։ Թերևս, մեծ ոգևորությամբ խոսում են Ալմաթիի հռչակագրից, սակայն այդ պայմանավորվածության կայունությունը ցույց կտա ժամանակը։ Իսկ գործընթացն իրականում Հայաստանի համար բարդ, ծանր է թվում։ Վստահ եմ, որ սրանում իր դերակատարությունն ունի նաև ՀՀ արտաքին քաղաքականությունը, շրջադարձը, Հայաստանի՝ Ռուսաստան-Արևմուտք ընտրությունից և դրա հետևանքներից փորձում է օգտվել Ադրբեջանը»։
Նրա խոսքով, Ղազախստանի հրավերի ընդունումը ևս մեկ անգամ փաստում է, որ կողմերից գոնե մեկը չի ցանկանում բանակցել Արևմուտքում։
2023 թվականի տարեվերջին 168.am-ը գրել էր, որ տպավորություն է, թե Ռուսաստանը և Հայաստանը փորձում են փրկել ռազմատեխնիկական հարաբերությունները՝ հաշվի առնելով Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինի՝ ՏԱՍՍ-ի հետ զրույցում վստահեցումը, որ «կնքված գրեթե բոլոր պայմանագրերը կա՛մ արդեն ավարտված են, ընդ որում, ժամանակին և բարձր որակով, կա՛մ գտնվում են իրականացման վերջնական փուլում»:
Ադրբեջանի արտգործնախարար Ջեյհուն Բայրամովը տարեվերջյան ամփոփիչ ասուլիսի ժամանակ անդրադարձել է Հնդկաստանից Հայաստան զենքի մատակարարումների խնդրին:
Դեկտեմբերի 13-ին ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանն Էստոնիայի ԱԳ նախարարի հետ համատեղ մամուլի ասուլիսի ժամանակ հիշեցրել էր Ադրբեջանին արված հայկական կողմի առաջարկը՝ հայ-ադրբեջանական սահմանից հետ քաշել զորքերը, որպեսզի հնարավոր լինի կանխել էսկալացիաները:
Հայաստանի վարչապետն աննախադեպ ակտ է կատարել համաշխարհային քաղաքականության մեջ։ Մեկ օրվա ընթացքում նա հինգ անգամ հեռախոսով կապ է հաստատել օտարերկրյա առաջնորդների և քաղաքական գործիչների հետ։
Բոլորս էլ հասկանում ենք, թե պլան Բ-ն ինչի մասին է: Թերևս, նկատի ունեն այլընտրանքային ճանապարհ Իրանի հետ կամ մեկ այլ երկրի, բայց, ամեն դեպքում, «պլան Բ» ասվածի մեջ նաև կարելի է շանտաժի էլեմենտներ նկատել:
Մինչ Վաշինգտոնում ԱՄՆ Պետքարտուղարության միջնորդությամբ ծավալվում են բանակցություններ Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների միջև, ադրբեջանական կողմը ոչ միայն սպառնում է արցահայությանը, այլև անցնում կոնկրետ ռազմական գործողությունների՝ ԶՈՒ ստորաբաժանումները, առանց նույնիսկ կաշկանդվելու, բարձրաստիճան բանակցություններին զուգահեռ՝ անցկացման փաստից սրել են իրավիճակն Արցախում։ Երեկ Պաշտպանության բանակը հաղորդեց, որ հրետանային միջոցներից կրակ են բացել Մարտունու և Մարտակերտի հայկական դիրքերի ուղղությամբ` կիրառելով նաև ԱԹՍ-ներ, որի հետևանքով հայկական կողմն ունի 4 զոհ:
