Հոգևոր

«Մի՛ սիրեք աշխարհը, ոչ էլ` ինչ որ աշխարհի մեջ կա:

Մեծի տանն Կիլիկիո հայկական եկեղեցու ֆեյսբուքյան էջը հայտնում է, որ այսօր՝ հուլիսի 1-ին, Վատիկանում Մեծի Տանն Կիլիկիոն Արամ Ա կաթողիկոսը հանդիպել է Հռոմի պապին։

Սուրբ թարգմանիչ վարդապետներն իրենց աներեր հավատքով, նախանձախնդրությամբ և առաքելության բարձր գիտակցությամբ ապահովեցին մեր ժողովրդի հոգևոր և մշակութային վերազարթոնքը, կարողացան դառնալ հայ դպրոցի և հայախոսության անմար ջահակիրները:

Աստված, սակայն,մեզանից ավելի լավ գիտի, թե ինչն է արդար, ինչը՝ ոչ:

Ատրպատականի հայոց թեմի եկեղեցիներում մատուցված սուրբ և անմահ պատարագի ընթացքում հանդիսավորապես նշվել է Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոս Նորին Սուրբ օծություն Տ.Տ. Արամ Ա Վեհափառ Հայրապետի կաթողիկոսական ընտրության և օծման 26-րդ տարեդարձը, Հայրապետական հատուկ մաղթանքով։

… ոչ թե բերանից ներս մտածն է պղծում մարդուն, այլ ինչ որ դուրս է ելնում բերանից. ա՛յն է պղծում մարդուն: (Մտ. 15:11)

«Վա՜յ նրանց, որոնք չարը բարի կանվանեն և բարին՝ չար, որոնք լույսը խավար կհամարեն և խավարը՝ լույս, որոնք դառնությունը քաղցր կհամարեն և քաղցրը՝ դառն» (Եսայի 5:20):

Հավանաբար այսպես է լինում նաև մեղքի և անառակության մեջ բանտարկված մարդկային հոգու դեպքում:

Ինչու՞ Աստված չի պատասխանում մեր աղոթքներին: Խնդիրը, հավանաբար, Նրա հետ ունեցած հարաբերության մեջ է: Մարդիկ գիտեն, որ Աստված գոյություն ունի և երկրպագում են Նրան, սակայն աղոթքներին պատասխան ստանալը կապված է Աստծո հետ իրական հարաբերություն ունենալու հետ: Կարևոր է, որ մարդ Աստծո հետ կենդանի հարաբերության մեջ մտնի:

Մեր ունեցած հաջողությունները կյանքում մշտապես հպարտանալու առիթ են տալիս մեզ։ Ցանկացած հարմար առիթով պատրաստ ենք շեշտել մեր հաջողության, մյուսների նկատմամբ մեր առավելության մասին: Հետաքրքիր է, որ մեր հաջողությունները մշտապես վերագրում ենք միայն մեզ և պարծենում, հպարտանում ենք միայն մեզանով։ Սակայն արդյո՞ք այդպես է և արդյո՞ք մեր հաջողությունների համար միայն մենք են գովեստի ու լավ խոսքերի, վերաբերմունքի արժանի։

Ինչու՞ Աստված չի պատասխանում մեր աղոթքներին: Խնդիրը, հավանաբար, Նրա հետ ունեցած հարաբերության մեջ է:

Ինձ միանգամից գրավեցին այդ ստեղծագործությունների շունչն ու ոգին, նրանց երաժշտությունը: Մտածողությունը եվրոպական է: Տարբերվում է Մեսրոպ Մաշտոցից, Գրիգոր Նարեկացուց, Ներսես Շնորհալուց… Բայց միաժամանակ հայկական է, հոգեհարազատ, ինչը ես կհամարեի՝ ֆանտաստիկ: Մխիթար Աբբահոր տաղերը պարզ են, բայց հենց պարզության մեջ է դրանց հանճարեղությունը:

Աղոթքը Աստծո կողմից յուրաքանչյուրիս շնորհված երկնային պարգև է: Տերըգիտի՝ որքան շատ ունենք Իր առաջնորդության կարիքը: Ու մենք պետք է աղոթենք անձանձրույթ:

Երանի՜ և երիցս երանի նրան, ով ժուժկալ է, քանզի ժուժկալությունն էապես մեծ առաքինություն է:

Հանդիպմանը Հայր Սուրբը Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին ներկայացրեց հյուրերին՝ տեղեկություններ փոխանցելով կազմակերպության գործունեության մասին։

Երբեմն հայտնվում ես փակուղում կամ քեզ թվում է՝ փակուղում ես, և ոչ մի հաղթանակ ու շողարձակում քեզ չի «սպառնում»։ Հենց այդ ժամանակ պիտի բաց թողնես ինքդ քեզ ու աշակերտես Աստծուն։

Մի բան հստակ է՝ փրկությունը կախված է մեզնից ու մեր արարքներից: Ի՞նչ ենք տալիս մեր մերձավորներին, ինչպե՞ս ենք կանգնած Աստծո առաջ և ի՞նչ ուղի ենք ընտրել մեր երկրային կյանքի համար: Հենց սրանք են, որ պայմանավորում են մեր փրկությունը:

Մեր կյանքն, այո՛, մեզ տրված սահմանափակ ժամանակ է, որն օգտագործում ենք՝ հնարավորինս բարի նպատակներով:

Ցանկացած աշխատանք քրիստոնեական իմաստով ծառայություն է, որի գլխավոր նպատակը մարդու՝ հոգևոր, բարոյական և ֆիզիկական զարգացմանը նպաստելն է։

Այս ամենը վկայում է նաև Ավետարանը, որտեղ մենք գտնում ենք մարդկային բարի գործերի մի ամբողջ շարք, առանց որի անհնար է ժառանգել երկնքի արքայությունը և արդարանալ Աստծո դատաստանի առջև, քանզի բոլոր նրանք, ովքեր ողորմածություն և գթասրտություն չեն ցուցաբերել իրենց մերձավորներին, ապա չեն ստանա այն Աստծո կողմից:

Հետագայում հենց այդ վկայարանների տեղերում կառուցվեցին Սուրբ Հռիփսիմե, Սուրբ Գայանե և Սուրբ Շողակաթ եկեղեցիները: Այս եկեղեցիները կանգուն են մինչ այսօր, դրանք նվիրական ուխտատեղիներ են յուրաքանչյուր հավատացյալի համար։

Երբեմն սխալվելով մեր որոշ ընտրություններում սկսում ենք մտածել, թե ինչու սիրել: Մեր մտորումները հիասթափված պահերին հասնում են մինչև անգամ նրան, որ մտածում ենք, թե չկա մի երևույթ, հանուն որի կարելի է սիրել: Մտածում ենք, որ սերն ընդունակ է միայն մեզանից տանելու այն ինչ թանկ է մեզ համար՝ ժամանակը, զգացմունքները, և ոչինչ չվերադարձնել ի պատասխան:

Մեր ֆիզիկական արթնության ժամերին մշտապես զբաղված ենք գործերով: Երբեմն այդ գործերը հենց ինքներս ենք մեզ համար ստեղծում, երբեմն էլ դրանք կարևոր ու էական չեն, չունեն տեսանելի արդյունք: Սակայն միաժամանակ ֆիզիկական արթնության ժամերին մարդ շարունակ փնտրում է որևէ գործ, զբաղմունք:

Մեզ համար խոնարհության կատարյալ օրինակ է Հիսուս Քրիստոս, Ով մարդկությանը փորձեց հասցնել Աստվածային խոնարհության: Այնպիսի խոնարհության, որը վանելով ատելություն՝ ծնում է սեր, հույս, ներդաշնակություն, ներողամտություն, երջանկություն ու այս կերպ մերժում է խավարը՝ լույս սփռելով աշխարհի վրա:

Երբեմն կարծում ենք, թե միայն հավատով ավարտված է որպես քրիստոնյա մեր առաքելությունը և մեր Տիրոջ՝ Հիսուս Քրիստոսի հետ կապը՝ ասելով, թե հավատում եմ, ուրիշ էլ ինչպե՞ս պիտի վարվեմ:

Հիսուս իր հրապարակային ծառայությունը սկսեց ապաշխարության կոչով: Ապաշխարությունը քրիստոնյայի ամենակարևոր սխրանքն է և ունի բացառիկ հոգևոր նշանակություն: Սակայն այն նախևառաջ մարդկային հոգևոր գիտակցություն է, այլ ոչ պարզապես եկեղեցական արարողակարգ:

Մայիսի 23-ին՝ Հոգեգալուստի տոնին, հանդիսապետությամբ Գուգարաց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տեր Հովնան եպիսկոպոս Հակոբյանի, օծվեց և տեղադրվեց Հաղբատավանքի (10-13-րդ դար) զանգակատան խաչը:

«Եթե մեկը քեզ հարկադրի մի մղոն ճանապարհ անցնել, նրա հետ երկո՛ւսն էլ գնա: Տո՛ւր նրան, ով քեզնից խնդրում է. և ով կամենում է քեզնից փոխ առնել, երես մի՛ դարձրու նրանից»: Մատթեոս Ե 41-42:

…Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին եղավ պատմական արդարության համար պայքարի հոգևոր մարտիկը: Հայոց ցեղասպանությանը զոհ գնացած հազարավոր մտավորականների փաղանգի շարքում էին հոգևորականները, ովքեր ընկան՝ խաչն ու սուրը ձեռքին:

«Չարաբախտ և խղճուկ է նա, ով ապրում է ամենայն ստի մեջ»: Սուրբ Եփրեմ Ասորին իր «Հոգևոր խրատներ»-ում այս կերպ է բնութագրում ստախոսներին: